Desemba

Povikando tjiva mape ya atu ha zuu Omatjangwa nawa. Poo mape ya Jehova a ha ziri ozongumbiro zetu momuano mbu matu undjire ko. Oviṋa otja imbyo mape ya avi tjiti kutja tu kare nomakeyakeyero. Indu tji tu hi nokuzengurura omakeyakeyero wetu, mape ya aye ngundiparisa ongamburiro yetu, nu aye zunḓa oupanga wetu kuna Jehova. (Jak. 1:7, 8) Nu wina aye tjiti kutja tu pandjare omaundjiro wetu woruyaveze. Omuapostele Paulus wa sasaneka omaundjiro wetu woruyaveze ku notjihande. (Hebr. 6:19) Otjihande tji tjita kutja oskepi i kurame poruveze rumwe nu ai he rivete momawe omanene, indu tji ku notjivepo. Posi yokutja, otjihande matji yenene okutjita nao indu ouketanga mbwa handa oskepi tji u ha tekere. Tjimuna omureru tji u ngundiparisa ouketenga mbu ri kotjihande, omakeyakeyero ye ngundiparisa ongamburiro yetu. Indu omundu ngu nomakeyakeyero tja rorwa, eye kakara nongamburiro kutja oviṋa Jehova mbya kwizika ma yenenisa. Indu ongamburiro yetu tji ya ngundipara, ku tjita kutja atu ha kara nongamburiro momaundjiro wetu. Omundu ngu ri mongaro otja indjo, kakara nondjoroka oparukaze. w21.02 30 ¶14-15

Abraham Eye wa ri nozombura ape zokombanda 70 indu eye neṱunḓu re tji va pita motjihuro Ur. (Gen. 11:31–12:4) Oure wozombura ape esere rimwe eye aa tura mozondanda, potuveze pekepeke mehi ra Kanaan. Abraham wa ṱa tja ri nozombura 175. (Gen. 25:7) Posi yokutja eye ka munine omayenenisiro womakwizikiro wa Jehova wokuyandja ehi kozondekurona ze. Nu ka hupire orure kutja ma mune omazikamisiro wotjihuro hi, mbu ri Ouhona wa Mukuru. Nandarire nao Ombeibela i tja, Abraham wa ṱa e nohange nu wa ri “notjiwondo otjinene.” (Gen. 25:8) Nandarire kutja Abraham wa tjinda omauzeu omengi, ongamburiro ye ya ri nomasa nu wa ri nonḓero okuundja ku Jehova. Ongwaye Abraham tja yenena okutuurunga omauzeu ngo? Mena rokutja Jehova we mu tjevera nu we mu tjinda otja epanga oure womuinyo we. (Gen. 15:1; Jes. 41:8; Jak. 2:22) Tjimuna Abraham, eṱe tu undja otjihuro tji tji nomazikamisiro omazeu. (Hebr. 11:10) Nungwari katu undju kutja tji tungwe. Ouhona wa Mukuru wa zikwa mombura ndji 1914 nu u honapara meyuru. (Omavan. 12:7-10) Posi yokutja eṱe tu u undja kutja u honapare kombanda yehi. w20.08 4-5 ¶11-12

Kutja tu yenene okupuratena varwe nawa, matu hepa okurisusuparisa nokukara nomuretima. Ohepero okutjita nao mena romapu yetatu nga. Epu etenga, eṱe kamaatu hakahana okukara noumune ouvi ohunga novakwetu. Epu oritjavari, eṱe matu yenene okutjiwa oumune womukambure omukwetu nokutja otjiṋa ho me tji tjitire ye nu ihi matji tu vatere okuraisa otjari kuye. Epu oritjatatu, indu tji twa yandjere omukambure omukwetu okuhungira ohunga nouzeu mbu ri po eye mape ya e rihongere ko otjiṋa. Povikando tjiva eṱe katu tjiwa ouripura wetu nga tji twa hungirire ko. Irira ouzeu kovakambure ovakwetu tjiva okuhungira ohunga nouzeu wawo, mena rozongaro zomekuriro, ombazu poo omuano mbu va ungurwa. Mape ya ape kambura oruveze kuwo okuhungira kuna eṱe noupaturuke, nu tji va tjiti nao eṱe otji matu yenene okutjiwa oumune wawo. Indu tji twa kara nomuretima tjimuna Jehova, owo otji mave kara nongamburiro mweṱe. Nu owo tji va yenene okuturaera oumune wawo matu sokupuratena nombango aihe. w20.04 15-16 ¶6-7

Omahundju potuingi ye kara poruveze pu pe nomeva omawa nu pu pe novikurya ovingi. Oiri omupate wozohi ndji ma kapata omahundju wina onanḓengu. Omukambure omuhindwa mokakoverwahi nga Pacific we rihonga kutja pe noiri kaaṋi ombwa yokupata omahundju, indu omukambure umwe tje mu ṋanga kutja ve kapate omahundju. Omukambure Omuhindwa wa tja: “Matu hakaene muhuka omunene pomuvyu.” Omukambure wa zira kutja, “Eṱe katu i indu tje ri oruveze orusemba kweṱe, nungwari tu yenda indu tje ri oiri osemba kokukapata omahundju.” Momuano otjingewo, ovahongewa va Jesus mba rira ovapate wovandu aave i kotuveze ku kwa ri novandu na moiri ndji mape ya ave kara po. Otjotjihorera, ovakongorere va Jesus aave zuvarisa mOndjuwo ondjapuke ya Muhona na mozondjuwo zomaworonganeno wombongo, okuza kondjuwo nondjuwo na motuveze twomarandero. (Oviung. 5:42; 17:17; 18:4) Eṱe wina matu sokutjiwa ongaro yovandu momaturiro wetu. Matu sokukara nonḓero yokurundurura ongaro yetu kokutja tu zuvarise moruveze na moiri ndji mape ya atu vaza ovandu.—1 Kor. 9:19-23. w20.09 4 ¶8-9

Omuano umwe mu matu yenene okutunga oupanga kuna Jesus omokuyandja oruvara kondyero ndja tuwa pewa i yotjira tja Jehova. Eṱe tu kara noupanga ouwa kuna Jesus otjotjiuru tjombongo indu tji matu ungura kumwe na imba mba zikwa okututjevera. (Ef. 4:16) Otjotjihorera, eṱe tu kondja pu matu yenene okuungurisa Etuwo rOmerikotameneno momuano omuwa. Kunao, ozombongo tjiva za wanekwa okurira ombongo imwe. Nu momuano mbwo otjira tja Jehova tja pwika ovimariva ovingi vyouharupu. Mena rotjiṋa ho ovazuvarise tjiva aave sokuiririra ongaro yawo ombe ndjo. Ovazuvarise ovaṱakame mbo mape ya va karera mombongo kaaṋi oure woruveze orure nu mape ya va kara noupanga wopopezu ku novakambure ovakwao mozombongo nḓo. Posi yokutja nai owo ve ningirwa okukarera mozombongo pekepeke. Jesus tjiri u kara nondjoroka indu tji ma munu ovakarere ovaṱakame mbo tji mave yandja oruvara kondyero ndjo. w20.04 24 ¶14

Ombara yokomanene wehi nombara yokomamuho wehi zerwa kumwe mena rokutja aihe i vanga okurira ohoromende onamasa mouye. Otjotjihorera tara ku imbi mbya tjitwa kombunda yovita ovitjavari vyouye indu o Soviet Union tji ya uta okuhonaparera po orukondwa orunene rwa Europe. Ombara yokomamuho wehi ya zuvasana ku nomahi omengi kutja otupa twawo tovita tu sekamene ombara yokomanene wehi nu orupa ndwi aaru isanewa o NATO. Ombara yokomanene wehi nombara yokomamuho wehi wina za ungurisa ovimariva ovingi okutjita kutja otupa twawo twovita tu rire otunamasa. Ozo wina aaze ru kumwe mokuyandja oruvara kovanavita vawo movita moAfrika, o Asia, na Latin America. Mozombura nḓa, o Russia nomahi nge yandja oruvara ko Russia vya rira ovinamasa mouye auhe. Owo wina va rwisa ombara yokomamuho wehi okupitira morungovi kokutja ve zunḓe ozondando zayo. Ozombara nḓo za kumininasana kutja va ungurisa ozokombiuta okutjita kutja ve pandjare ovimariva nokuzunḓa ohoromende yawo. Nu otja tji pahunganekwa i Daniel, ombara yokomanene wehi i kayenda komurungu okutatumisa ovakarere va Mukuru.—Dan. 11:41. w20.05 13 ¶5-6

“Omukazendu omukwate ma sora okuzemba okanatje ke omuini?” Indo ra ri epuriro Jehova nda pura moruveze romuprofete Jesaja. “Omukazendu omukwate nanda zembi omuatje we, Ami himee mu zembi ko!” Mukuru wa raera ovakarere ve nao. (Jes. 49:15) Ka potuingi eye okurisasaneka ku nomukazendu omukwate. Posi yokutja eye wa tjita nao moruveze ndwo. Jehova wa sasaneka oupanga pokati komuatje na ina okuraisa kutja eye wa suvera ovakarere ve tjinene. Ovakazendu ovakwate mave i kumwe na imbi omukazendu omukambure wena Jasmin mbya hungira, “Indu tji mo nyamisisa omuatje woye mu kara noupanga pokati keṋu mbu karerera.” Jehova u tjiwa indu umwe wovakarere ve tja isa okuzuvarisa, nokuhinokuyenda kozombongarero zombongo. Ovakambure ovakwetu mba yaruka ombunda mongamburiro ve kotoka kombongo nu eṱe tu ve yakura nondjoroka. Jehova u vanga kutja ve kotoke kombongo, nu eṱe wina tu vanga nao.—1 Petr. 2:25. w20.06 18 ¶1-3

Kaviyandjewa avihe mbi munika. Kunao, oviyandjewa ovihuzehuze kavi munika. Omahongero wokombanda yondundu, Jesus wa tja outumbe womeyuru ouwa okukapita ovimariva. Nu wa weza kutja, “pu pe noutumbe weṋu aruhe opu mape kara omitima vyeṋu wina.” (Mat. 6:19-21) Indu tji matu zeri oviṋa mbi matu vanga eṱe tu kondja okuvimuna. Eṱe tu sokupwika “outumbe meyuru” mokukara noupanga ouwa kuna Mukuru. Jesus wa ṋunisa kutja ovihuze mbyo kamaavi nyonwa poo okuvakwa. Omuapostele Paulus wa tja, matu ‘sokutara ku imbi mbi ha munika.’ (2 Kor. 4:17, 18) Oviṋa mbi ha munika mbi vi kamburira mo ozondaya nḓu matu kamuna mouye oupe wa Mukuru. Hapo turaisa ondangi koviṋa mbi ha munika? w20.05 26 ¶1-2

Imbi Moses mbya honga Ovaisrael vya kurisa ongamburiro yawo nokuvetunduuza, otja ombura tji i kurisa omiti. Omomuano uṋe mu matu tjiti kutja omahongero wetu ye kare nao? Indu tji matu zuvarisa okuza kondjuwo nondjuwo poo momivanda vyotjihuro, tu ungurisa Ombeibela okuraisira ovandu ena ra Mukuru Jehova. Matu yenene okuvepa omambo wetu, okuveraisira ouvidio, noviṋa vyarwe mbi ri korungovi rwetu mbi yozika Jehova. Indu tji tu ri poviungura, poskole, poo tji tu ri mouyenda, tu yenena okumuna oruveze okuhungira ohunga na Mukuru wetu worusuvero nokutja omundu ngu ri vi. Mape ya atu ve raere ohunga noviṋa oviwa Jehova mbi maa katjitira ovandu na mbi maa katjita kombanda yehi, owo tji va zuu oviṋa mbi otjikando otjitenga mape ya ave utu okumuna kutja Jehova we ve suvera tjinene. Indu tji matu raere varwe ouatjiri ohunga na Tate wetu worusuvero, tu vatera okuyapura ena ra Mukuru. Tu vatera ovandu okumuna kutja imbi mbi va hongwa ohunga na Mukuru ka watjiri. Oviṋa mbi tu honga ovandu okuza mOmbeibela, vi ve wisa omutima pehi.—Jes. 65:13, 14. w20.06 10 ¶8-9

Ovikaṋena viṋe mbi matu hepa indu tji matu vanga okuvatera imba mbe vanga okukotoka ku Jehova? Tara kutja matu rihongo tjike okuza kotjihorera tja Jesus tjomuzandu ngwa zapere ponganda. (Luk. 15:17-24) Omuzandu ngwi korusenina wa kamuna kutja wa tjita otjiṋa otjivi nu aa vanga okuyaruka konganda. Ihe tja muna omuatje we wa tupuka kuye nu we mu pukata nomasa okumuraisira kutja we mu suvera. Omuzandu ngwi ee rimunu ondjo nu aa munu kutja ka sokutjindwa otjomuatje ponganda mena roviṋa mbya tjita. Ihe wa ṱotjari nomuatje we omuzandu ngwe mu raera oumune we. Ihe wa toora omikambo okuraisira omuatje we kutja we mu yakura otjokaṋepo keṱunḓu. Okuraisa kutja wa suvera omuatje we nu we mu yakura, ihe wa nyanda omukandi ne mu pe ozombanda ozombwa tjinene okuzara. Jehova u ri tjimuna ihe motjihorera ho. Eye wa suvera ovakambure ovakwetu mba yaruka ombunda mongamburiro nu u vanga kutja ve kotoke kuye. Tji matu horere ku Jehova, tu yenena okuvevatera kutja ve kotoke kuye. Okutjita nao matu hepa okuraisa omuretima, otjari norusuvero. w20.06 25-26 ¶8-9

Jesus wa tja tjiva mave “yakura indi embo nenyando,” posi yokutja ongamburiro yawo mape ya ai ngundipara indu tji va munu ouzeu. (Mat. 13:3-6, 20, 21) Mape ya ave ha tjiwa kutja okukongorera Jesus ku kamburira mo omatokero nomauzeu. (Mat. 16:24) Nu ngahino mape ya, ave munu kutja owo kamaave munu omauzeu oparukaze nu ve sokumuna ozondaya okuza ku Mukuru. Posi yokutja mouye mutu ri mbwi ma mu kara omatokero. Nu oviṋa mehupo vi runduruka nu vi tjita kutja atu ha kara nondjoroka. (Eps. 66; Omuzuv. 9:11) Otjingi tjovakambure ovakwetu ve raisa kutja ve nongamburiro yokutja imbi mbi ve rihonga ombi ri ouatjiri. Ongwaye tji matu yenene okutja nao? Omena rokutja ongamburiro yawo ka i teratera nandarire omukambure omukwao tje ve hihamisa poo tja kara norupa mozongaro nḓe ha yakurwa i Ovakriste. (Eps. 119:165) Otja pu mave rorwa ongamburiro yawo opuikurira ko, nu ka i ngundipara. (Jak. 1:2-4) Matu sokukurisa ongamburiro onamasa otja indjo. w20.07 8 ¶1; 9 ¶4-5

Ngunda au hiya uta okulesa Ombeibela yoye, ningira kutja Jehova me ku vatere okumuna ouwa mu imbi mbi mo lese. Otjotjihorera, indu tji mo hepa omuhunga wokutjinda ouzeu woye, ningira ombatero ku Jehova kokutja u mune omirari mbi mavi ku vatere okuza mEmbo re. (Fil. 4:6, 7) Jehova we tu ungura nounongo wokuripurira koviṋa. Indu tji mo lese ehungi rOmbeibela tjita tjimuna u ri mbo. Momeripura woye kondja okuritwamo mongaro yomundu ngu mo lese, nu tjita aayo oove omundu ngo. Nu wina kondja okumuna oviṋa mbi ma munu nokukara noumune otja imbo we. Okuza mbo, ripurira ko oukoto. Okuripurira ko oukoto ku heya okuripurira ko nawa ku imbi mbi mo lese nokutja ovyo mavi ṱunu vi kove. Okutjita nao maku ku vatere okuyeta omapu kumwe nokuzuva nawa imbi mbi mo lese. Tji matu ripurire ko oukoto kotjiṋa oko ku tu vatera kutja tu tji zuve nawa. w21.03 15 ¶3-5

Omuapostele Paulus e tje ripurira koviṋa mbya tjitwa morukapitaveze, nokumuna kutja andakuzu kaari Omukriste omupyuke eye katja kamburwa. Eye a tja pindikira ovarumendu vorukondwa rwa Asia mbe mwesa, nu a isa okukara nongamburiro momapanga we warwe. Posi yokutja Paulus ka tjitire oviṋa mbyo. Nandarire kutja Paulus aa tjiwa kutja ma ṱu, eye ka zembire ounahepero wokuyandja ohiviro ku Jehova. Nu wa kayenda komurungu okuripurira komuano mu ma yenene okuyanḓiparisa varwe. Eye we riyamekere ku Jehova mokukumba ku ye aruhe. Paulus kee ripurire kovakambure mbe mwesa. Nungwari, wa ri nondangi tjinene komuano omapanga we mu ve mu pa omasa nokumuvatera. Nu wina, Paulus wa kayenda komurungu okukonḓonona Embo ra Mukuru. (2 Tim. 3:16, 17; 4:13) Kombanda yaavihe, eye wa ri nongamburiro okuura kutja Jehova na Jesus ve mu suvera. w21.03 18 ¶17-18

Moruveze orusupi kombunda yombura ndji 100, Ovakriste ovengi voposyo ve ya mombongo yOvakriste vatjiri nu ave utu okuhonga omahongero woposyo nokuhoreka ouatjiri mbu ri mEmbo ra Mukuru. Okuza moruveze ndo nga meserewondo oritja-19 Mukuru kaari notjira kombanda yehi. Ovakriste voposyo aave ri rire ko ovengi tjimuna ozondombora movikunwa, nu mena rotjiṋa ho ya ri ouzeu okutjiwa kutja Ovakriste vatjiri ooveṋe. (Mat. 13:36-43) Ongwaye tje ri ohepero okutjiwa otjiṋa ho? Mena rokutja imbi mbi tu lesa mu Daniel ekondwa 11 ohunga nombara yokomanene wehi nombara yokomamuho wehi vi raisa kutja ozombara nḓo kaaze yenene okuhonaparera po okuza mombura ndji 100 nga kombura ndji 1870. Ka pari otjimbumba tjovakarere va Mukuru owo tjaave sokurwisa. Nungwari katjisupi kombunda yombura ndji 1870, ombara yokomanene wehi nombara yokomamuho wehi ya tjiukwa rukwao. w20.05 3 ¶5

Joel wa hunganeka kutja ehapu rozombahu ma ri nyono ehi ra Israel. (Joel 1:4) Oure wozombura ozengi eṱe aatu zuu kutja omaprofetero ngo ye hungira ohunga novakarere va Jehova mbe zuvarisa ombuze ombwa tjimuna ehapu rozombahu ndi hi nokuyenena okutjaerwa. Aatu zuu kutja otjitjitwa hi matji nyono “ehi,” novandu mbe ri kehi yomananeno wovanane wozongamburiro. Posi yokutja indu tji twa konḓonona avihe mbya tjama nomaprofetero nga, matu munu ounahepero wokurundurura oumune wetu. Tara ku imbi Jehova mbya kwizika ohunga nehapu rozombahu: “Ami me isa mo omunavita mokati keṋu ngwa zire keyuva kokunene.” (Joel 2:20) Ndoovazu ozombahu maze kuramene po ovakarere va Jehova mbe kara nonḓuviro kerakiza ra Jesus rokuzuvarisa nokukaisapo ovandu ovahongewa, ongwaye Jehova tja kwizika okuveramba? (Esek. 33:7-9; Mat. 28:19, 20) Otjiperi kutja Jehova kamaa ramba ovakarere ve ovaṱakame, posi yokutja ma ramba otjiṋa poo omundu ngu tatumisa ovakarere ve. w20.04 3 ¶3-5

Matu sokutjita tjike indu tji twa munu kutja Jehova ke nokuzira ozongumbiro zetu tjimanga? Jakobus wa tja, matu sokukayenda komurungu ‘okukumba’ ku Mukuru. Jehova ka pindike indu aruhe tji matu mu ningire ounongo. Tate wetu womeyuru u “yandja nouharupu” indu tji matu ningire ounongo kutja tu tuurunge omarorero. (Eps. 25:12, 13) Eye u muna omauzeu wetu, u ṱotjari nu u vanga okutuvatera. Tjiri iho tji tu yorokisa. Nu hapo Jehova u tupa vi ounongo? Okupitira mEmbo re. (Omiano 2:6) Kutja tu mune ounongo mbwo, eṱe matu sokukonḓonona Embo re nomambo nga zikamena kOmbeibela. Posi yokutja, matu hepa okutjita ovingi pendje nokukonḓonona uriri. Eṱe matu sokutjita imbi Mukuru mbi me tu raere. Jakobus wa tja: ‘Amu puratene ku indi embo uriri, nungwari rireye ovayenenise vaindi embo.’ (Jak. 1:22) Indu tji matu ungurisa ounongo wa Mukuru, tu rira ovandu vohange, ozongozu nu tu kara notjari. (Jak. 3:17) Ovikaṋena mbyo mavi tu vatere okutuurunga omarorero nondjoroka. w21.02 29 ¶10-11

Indu omuhongwa wOmbeibela tji ma munu ombatero okuza ku varwe mombongo ku mu vatera tjinene okuvaza pondondo yokupapitisiwa. Omuzuvarise auhe ma yenene okuvatera imba ovape okurira orupa rwombongo. Omukandjira wa tja: “Omunwe umwe kau toora ona. Kunao, ami mbi muna kutja ku kambura ombongo aihe okuyeta omundu mouatjiri.” Tjimuna ovazamumwe, omapanga nozomiṱiri poskole tji ve heperwa po okuvatera omuatje okurira omundu omunene womerizirira. Owo ve tjita nao mokutunduuza omuatje nokumuhonga oviṋa ovinanḓengu mehupo. Momuano otjingewo, ovakambure mombongo mave yenene okuyandja ondunge, okutunduuza nokuraisa otjihorera otjiwa komuhongwa wOmbeibela, okumuvatera kutja ma vaze pondondo yokupapitisiwa. (Omiano 15:22) Ongwaye omuzuvarise ngu nomuhongwa wOmbeibela tji ma sokutjaterwa indu varwe mombongo tji mave vatere omuhongwa we wOmbeibela? Omena rokutja avehe mave yenene okuyandja oruvara koupanga we ku na Jehova. w21.03 8 ¶1-3

Ovakriste avehe, ovanene novaṱiṱi mave sokukengeza kutja ave ha hupu pevari. Omuapostele Johanes wa tja, katu sokukayenda mouatjiri nu oruveze rumwe atu hupu otja kozongaro ozombi. (1 Joh. 1:6) Indu tji matu vanga kutja tu yakurwe i Jehova nai na moruyaveze, matu sokuzemburuka kutja Jehova u muna oviṋa avihe mbi matu tjiti. Nandarire kutja ovandu kave munu imbi mbi matu tjiti mohamunika, Jehova u muna avihe mbi matu tjiti. (Hebr. 4:13) Eṱe tu sokunakaura oumune wovandu mouye ohunga nokutjita ouvi. Moruveze rwa Johanes, ovandu mba isa okurikotamena ku Jehova aave tja omundu ma yenene okutjitirowina oviṋa Mukuru mbya tonda nu wina a kara noupanga kuna ye. Ndino, tu hupa mokati kovandu mbe noumune otjingewo. Ovengi ve tja ve kambura mu Mukuru, posi yokutja kave yakura oumune wa Jehova ohunga nouvi, nu tjinenenene ohunga nomahakaeneno womonyama. Pe nozongaro tjiva Jehova nḓe ha yakura, nu ovandu ve tja omundu ma yenene okutjita ozongaro nḓo otja konḓero ye omuini. w20.07 22 ¶7-8

Hapo ove u hungirira po ovakazendu ovakambure indu varwe tji mave ve pangura? Tara kotjihorera hi. Ovakambure tjiva ve muna omukazendu omukambure ngwa kupwa i yomurumendu ngu he ri Omuhongonone wa Jehova, ngu ya kozombongarero zombongo oruveze arwa kapita nu ngu hakahana okuyaruka konganda kombunda yombongarero. Nu ve muna kutja eye ka yeterere ovanatje ve potuingi. Kunao owo ve muna kutja ma sokutya omurumendu we kutja me mu yandjere okutwaerera ovanatje kozombongarero zombongo. Nungwari, owo kave tjiwa kutja omukazendu omukambure ngwo u kondja pu ma yenene. Eye ke nousemba wokutwapo kutja mape sokutjitwa tjike nu wina ke nousemba okuura kovanatje ve. Indu tji wa tanga omukazendu omukambure ngwo kozongondjero azehe nḓe tjita noraera varwe kutja ovikwaye oviwa mbye tjita, ove mape ya otjiti kutja varwe ave he mu pangura. Ovanene vombongo ve tjiwa kutja Jehova u vanga kutja ve tjindwe momuano omuwa. (Jak. 1:27) Kunao ovanene vombongo ve horera kotjihorera tja Jesus. Owo ve tjita nao mokuhinokutwapo ozoveta zokutja oruṋe tji mave sokuraisa otjari nokuvezuva nawa. (Mat. 15:22-28) Ovanene vombongo mbe kondja okuvatera ovakazendu ovakambure, ve tjita kutja owo ve mune kutja Jehova notjira tje ve rikendera wo. w20.09 24-25 ¶17-19

Omuprofete Daniel aruhe nomerisusuparisiro aa tara ku Jehova kutja me mupe ondunge. Otjotjihorera indu tja ungurisiwa i Jehova okumangurura oruroto rwa Nebukadnesar, eye wa raisa kutja Mukuru ongwe mu pe omasa wokumangurura oruroto ndwo. Nu wina ondjozikiro aihe wa yandja ku Jehova. (Dan. 2:26-28) Matu rihongo tjike ku imbyo? Indu ovakambure ovakwetu tji va suvera okupuratena komahungi wetu poo komuano omuwa mbu tu ungura motjiungura tjokuzuvarisa, matu sokuzemburuka kutja ondjozikiro aihe mai sokuyenda ku Jehova. Eṱe matu sokuyakura kutja kamaatu yenene okuyenenisa avihe mbyo nokuhina ombatero ya Jehova. (Fil. 4:13) Tji twa tjiti nao, wina matu horere kotjihorera otjiwa tja Jesus. Jesus aa ṱaṱere ku Jehova. (Joh. 5:19, 30) Eye kena pa rora okurarakana ouvara wa Ihe womeyuru. Ovafilipi 2:6 ri tja, Jesus “ka panḓerere pokuripura kutja u ṱeki pu Ndjambi.” Jesus aa tjiwa pu ma sokuyandera nu wa ri nondengero kouvara wa Ihe, otjomuatje omurisusuparise. w20.08 11 ¶12-13

Tjiva mbe ri motjirarakaneno tjomuinyo ve tjinda omauzeu varwe ngu ve ha yenene okuyetjiwa poo okuyemuna. Indu tji u noungundipare kaaṋi nu tji u muna kutja ovandu kave ku zuu nawa, otjihorera tja Mefiboset matji ku yanḓiparisa. (2 Sam. 4:4) Eye aa sokutjinda ouremane nu Ombara David ye mu pangura posyo. Posi yokutja kayandjere ombango koviṋa ovivi mbya tjitwa ku ye, nungwari wa tara ku imbi oviwa mehupo re. Eye wa ri nondangi koviṋa oviwa David mbye mu tjitira. (2 Sam. 9:6-10) Kunao David tje mu pangura posyo, eye wa tara kongaro aihe ndja yeta otjiṋa ho. Mefiboset kena pa yandjera kutja ondataiziro ya David i mu pindikise. Nu eye kayandjere ondjo ku Jehova ku imbi David mbya tjita. Mefiboset aa yandja ombango ku imbi mbyaa yenene okutjita kutja ma yandje oruvara kombara ndja zikwa i Jehova. (2 Sam. 16:1-4; 19:24-30) Jehova wa yandjera kutja otjihorera tje tji tjangwe mEmbo re kombwiro yetu.—Rom. 15:4. w20.04 26 ¶3; 30 ¶18-19

Tjiva mombongo mape ya ave zikwa okukarera otjovahindwa, ovakandjira vapeke poo ovakandjira woruveze aruhe. Owo va tjita kutja otjiungura tjokuzuvarisa nokukaisapo ovandu ovahongewa, tji rire otjiungura tjoruveze aruhe. Nandarire kutja ovazuvarise voruveze aruhe mbo kave noviṋa ovingi mehupo rawo, Jehova u ve wezira ko ovingi oviwa. (Mar. 10:29, 30) Eṱe tjiri twa suvera ovakambure ovakwetu mbo nu tu nondangi kutja owo orupa rwombongo. Hapo ovarumendu ovakambure mba zikwa nombepo ondjapuke na imba mbe ri motjiungura tjokuzuvarisa oruveze aruhe, ombe noviungura mombongo uriri? Kako katjiperi. Omuzuvarise auhe wombuze ombwa omunanḓengu ku Mukuru na kombongo. (Rom. 10:15; 1 Kor. 3:6-8) Iho omena rokutja okukaisapo ovandu ovahongewa va Muhona wetu Jesus Kristus, ootjiungura tjimwe otjinanḓengu tjinene mombongo. (Mat. 28:19, 20; 1 Tim. 2:4) Avehe mombongo, kutja va papitisiwa poo ovazuvarise mbe hiya papitisiwa, ve kondja okuungura otjiungura otjinanḓengu ho.—Mat. 24:14. w20.08 21 ¶7-8

Otja tji pa raisiwa momambo wetjangwa randino, indu tji matu munu omauzeu Jesus me tu vatere. Kombanda yanao omambo wa Jesus ngo ye tu yanḓiparisa tjinene. Omena raye? Mena rokutja, povikando tu muna omauzeu. Otjotjihorera, indu tji twa zepaisa omusuverwa wetu, eṱe mape ya tu tjinda omuhihamo mbwo oure wozombura ozengi. Tjiva ve tjinda omauzeu nge za moukurundu. Nu wina, varwe ve tjinda ombameno momuinyo. Nandarire nao, eṱe tu yenena okutjinda omauzeu ngo mena rokutja tu tjiwa kutja Jesus u ri puna eṱe “omayuva aehe,” nandarire inga omazeu okutjinda. (Mat. 11:28-30) Embo ra Mukuru ri tu pa omasa okutjiwa kutja Jehova u ungurisa ovaengeli okutuvatera. (Hebr. 1:7, 14) Otjotjihorera, ovaengeli ve tu vatera okuzuvarisa “ombuze ombwa yOuhona” kovandu ‘womihoko avihe na womaraka aehe na woviwaṋa avihe.’—Mat. 24:13, 14; Omavan 14:6. w20.11 13-14 ¶6-7

Matu vanga kutja omuhongwa wetu wOmbeibela ma mune kutja oviṋa mbi me rihongo mavi zu mOmbeibela. (1 Tes. 2:13) Omomuano uṋe mu matu yenene okutjita nao? Tunduuza omuhongwa okuhungira ohunga noviṋa mbi me rihongo. Pendje nokukahurura omatjangwa wOmbeibela komuhongwa woye aruhe, mu ningira okukukahururira omatjangwa tjiva. Vatera omuhongwa woye okumuna kutja Embo ra Mukuru wina ma ri yenene okumuvatera mehupo re. Mu pura omapuriro ngu maye tjiti kutja ma hungire oumune we. (Luk. 10:25-28) Otjotjihorera, mu pura omapuriro nga: “Hapo etjangwa ndi re ku vatere vi okutjiwa otjikaṋena tjimwe tja Jehova?” “Oviṋa mbi mo rihongo okuza mOmbeibela mavi ku vatere vi?” “Hapo u noumune uṋe ohunga noviṋa mbi we rihongo mba?” Otjiṋa otjinanḓengu ka kongwi kutja omuhongwa ma tjiwa oviṋa ovingi, nungwari okongwi okusuvera nokuṱakamisa imbi mbi me rihongo. Yandjera Ombeibela i honge. Indu tji mo vanga okurira omuhonge omuwa wOmbeibela mo sokurisusuparisa. w20.10 15 ¶5-6

Eṱe tu nongamburiro kutja otjiungura tjokuzuvarisa matji yanda moruveze ndu ri rwo. Tara ku imbi mbya tjitwa moruveze rwa Noa. Jehova wa raisa kutja eye aruhe u ungura oviṋa moruveze orusemba. Ozombura ape 120 komurungu omupupo, Jehova aa tjiwa rukuru kutja omupupo mau utu ruṋe. Ozombura ozengi kombunda yanao, Jehova wa raera Noa okutunga otjitendeze. Nu ozombura ape 40 poo 50 ngunda omupupo au hiya uta, Noa wa kayenda komurungu okuungura oukukutu. Nandarire kutja ovandu kaave puratene ku ye, eye wa kayenda komurungu okuverakiza nga Jehova tja tja oruveze rwa yenene nambano okuhita motjitendeze. Nu moruveze ndu ri rwo, “Muhona otja patera Nao moukoto.” (Gen. 6:3; 7:1, 2, 16) Moruveze rwa tjimanga Jehova me tu raere kutja otjiungura tjokuzuvarisa ombuze ombwa yOuhona tja manuka. Nu okuzambo ma nyono ouye wa Satan nu ma eta ouye oupe mbu mau kara novandu mbe nonḓuviro ku Mukuru. Ngunda oruveze ndwo aru hiye ya, ngatu horere ku Noa, na varwe mba kayenda komurungu okuzuvarisa. Nu ngatu yandje ombango kotjiungura tjokuzuvarisa, okukara nomuretima nokukara nongamburiro mu Jehova nomakwizikiro we. w20.09 13 ¶18-19

Andakuzu katu tjiwa kutja ouṋe ngu ri mouvara, eṱunḓu ra Jehova katja ri ungura kumwe momuano omuhirona nu wondjoroka. Otjotjihorera, katja pe kara omundu ngu ma tjiwa kutja ouṋe ngu ma toora ondyero osenina, nokutja ouṋe ngu mei yenenisa. Ndovazu onawa kovarumendu okukara nouvara meṱunḓu, ongwaye ovakazendu ovengi tji ve muna kutja veṋiṋikiziwa? Omena rokutja ovarumendu ovengi kave kongorere omirari vya Jehova ohunga neṱunḓu, nungwari ve kongorera otuzu nozombazu. Owo mape ya ave tjindi ovakazendu vawo navi kutja ve rimune kutja ve ri mouvara. Otjotjihorera, omurumendu mape ya a ṋiṋikiza omukazendu we kutja me rimune kutja omunahepero, poo ma raisire varwe kutja kaa kavirwa. Eye mape ya a munu kutja kamaa tjiti kutja omukazendu we me mu suvere, posi yokutja ma yenene okutjita kutja me mu tire. Eye mape ya a ungurisa ondira ndjo okuhonaparera po omukazendu we. Ovarumendu mbe ripura nao nokutjita oviṋa mbyo, ve tjita oviṋa vyoposyo. Owo kave nondengero kovakazendu vawo nu ve tjita oviṋa Jehova mbye ha vanga.—Ef. 5:25, 28. w21.02 3 ¶6-7

Indu tji u nouzeu mbu mau ku kendisa, mo yenene okukumba ku Jehova kutja me ku vatere. Jehova ma yenene okuzuvira ozongumbiro zoye mokukupa ‘ohange ndja kapita ozondunge azehe zovandu.’ (Fil. 4:6, 7) Jehova me ku pe ohange ndjo okupitira mombepo ye ondjapuke onamasa. (Gal. 5:22) Indu tji mo kumbu ku Jehova mu raera oviṋa avihe mbi mavi ku kendisa. Mu raera ohunga nouzeu mbu u nawo nu mu kahururira kutja mau ku kendisa pu pe ṱa pi. Ouzeu mbwo tji mau yenene okuzengururwa, mu ningira ounongo mbu mau ku vatere okuuzengurura. Nu tji u hi nokuyenena okuzengurura ouzeu mbwo, ningira Jehova me ku vatere kutja o he rikende tjinene. Indu tji wa raere Jehova oviṋa avihe, otja oruveze tji maru kayenda ove mo utu okumuna omuano Jehova ma zira ozongumbiro zoye. Indu eziriro tji u heri mwine tjimanga, o yumbu ohama. Jehova u vanga kutja u mu raere avihe nu wina u kayende komurungu okukumba.—Luk. 11:8-10. w21.01 3 ¶6-7

Ndino tu novakupasane nomaṱunḓu pekepeke mozombongo. Nu wina mu novakambure ovengi ovakombe. Tu sokukara noumune uṋe ohunga na imba ovakombe? Indjo tu tare komuano Jesus meeve vara. Indu Jesus tjaa zuvarisa kombanda yehi, eye kena pa kupire. Eye wa kara omukombe nu aa yandja ombango nokuungurisa oruveze rwe motjiungura tje. Jesus kena pa honga kutja ounahepero kOmukriste okukupa poo okukara omukombe. Posi yokutja, eye wa raisa kutja Ovakriste tjiva mape ya ave toorora okuhina okukupa poo okukupwa. (Mat. 19:12) Jesus wa ri nondengero kuna imba mba ri ovakombe. Eye kaa munu kutja ovakombe ovandu wokehi pu imba mba kupasana poo pe notjiṋa tji mave hepa mehupo rawo. Tjimuna Jesus, omuapostele Paulus wa kara omukombe motjiungura tje tjokuzuvarisa. Paulus kena pa honga kutja ma rire navi kOmukriste okukupa. Eye aa tjiwa kutja iho matji zu komundu omuini. w20.08 28 ¶7-8

Omuapostele Johanes wa hupa ozombura ozengi nu zondjoroka. Eye wina wa muna omauzeu omengi pekepeke nga tja ye ngundiparisa ongamburiro ye. Posi yokutja, aruhe aa kondjo pu ma yenene okuṱakamisa omatwako wa Jesus, tjimuna okusuvera ovakambure ovakwao. Nu mena ranao, Johanes wa ri nongamburiro kutja Jehova na Jesus ve mu suvera nu mave mu pe omasa okutuurunga omauzeu ngamwa aehe. (Joh. 14:15-17; 15:10) Satan nouye we mbwi kaa u yenene okutjaera Johanes okuraisa orusuvero kovakambure ovakwao, momambo novitjitwa vye. Tjimuna Johanes, eṱe wina tu hupa mouye mbu honaparerwa po i Satan, ngu hi norusuvero kovandu. (1 Joh. 3:1, 10) Nandarire kutja u vanga kutja tu ise okusuvera ovakambure ovakwetu, eye kamaa yenene okutuṋiṋikiza okutjita nao. Eṱe ngatu kondje pu matu yenene okusuvera ovakambure ovakwetu, mokuveraisira kutja twe ve suvera moviṋa mbi matu hungire nokutjita. Indu tji twe ve raisire orusuvero ndwo eṱe matu kara nondjoroka okurira orupa rweṱunḓu ra Jehova nu matu kara nouṋingandu mehupo.—1 Joh. 4:7. w21.01 13 ¶18-19

Ehupo mouye mbu honaparerwa i Satan ezeu nomasa. (2 Tim. 3:1) Posiya, eṱe katu nakuhepa okutira. Jehova u tjiwa nawa ozongaro azehe mu tu ri. Tji twa putara, eye wa kwizika kutja me tu handa neke re enamasa rokomanene. (Jes. 41:10, 13) Mokuriyameka okuura mu ye, matu yanḓiparisiwa i yOmatjangwa nu atu yenene okutuurunga omauzeu ngamwa ayehe mu tu ri. Ouvidio wetu, omanyando omapuratenwa nembo ndi “Horereye kongamburiro yawo” mavi tu vatere. Ngunda au hiya tarera, okupuratena poo okulesa oviṋa mbi, ningira Jehova me ku vatere okumuna omapu omananḓengu ngu mo yenene okuungurira ko. Ritwa mozongaku zomundu ngu mo lese. Ripurira ko oukoto koviṋa ovakarere va Jehova mba mbi va tjita, nomuano eye me ve vatera okutuurunga omauzeu. Okuzambo, oviṋa mbi we rihongo nga vi ku vatere okutjinda ouzeu woye. Kara nondangi kombatero Jehova ndji me ku pe. Nu raisa kutja u nondangi mokupaha omiano vyokuyanḓiparisa nokuvatera varwe. w21.03 19 ¶22-23

Indu tji mwa kupasana, nu tji mamu vanga okukara novanatje, ripureye oveni omapuriro nga: ‘Hapo oweṱe ovandu overisusuparise mba suvera Jehova nEmbo re? Hapo Jehova mape ya a toorora eṱe okutjevera okanatje okahuze ku ka kwatwa?’ (Eps. 127:4) Indu tji u novanatje rukuru, ripura omuini kutja, ‘Hapo ami mbi honga ovanatje vandje ounanḓengu wokuungura oukukutu?’ (Omuzuv. 3:12, 13) ‘Hapo ami mbi kondja pu pa yenene okutjevera ovanatje vandje komaumba ngu mape ya ave munu?’ (Omiano 22:3) Ove ko nokuyenena okutjevera ovanatje voye komaumba ayehe. Posi yokutja mo yenene okuverongerisa komauzeu mehupo, indu tji mokayenda komurungu okuvehonga norusuvero omuano mu mave yenene okuriyameka kEmbo ra Mukuru. (Omiano 2:1-6) Otjotjihorera, indu omuzamumwe woye tja isa okukarera Jehova, vatera ovanatje voye okurihonga okuza mOmbeibela kutja ounanḓengu waye ku wo okurira ovaṱakame ku Jehova. (Eps. 31:23) Nu indu umwe wovazamumwe voye tja ṱu, vatera ovanatje voye nomatjangwa okuza mOmbeibela ngu maye ve huhumiṋa.—2 Kor. 1:3, 4; 2 Tim. 3:16. w20.10 27 ¶7