Jehova “we ku suvera”

1-2. Ovikwaye mbi mavi tu vatere okutjiwa kutja oweṱe ovananḓengu ku Jehova?

MOKATI kovakarere va Jehova ovasuverwa muna imba mbe rimuna kutja kavananḓengu. Ngahino pe nomundu ngwe ve tjinda navi. Hapo ove wa rora okurimuna okuhinonḓengu? Ndoovazu pe ri nao, ovikwaye mbi mape ya avi ku vatere okumuna kutja oove omunanḓengu ku Jehova?

² Omuano umwe mbu mau yenene okukuvatera, okulesa omahungi wOmbeibela nge raisa kutja Jehova u vanga kutja ovandu ve tjindwe momuano uṋe. Omuna we Jesus, aa tjindi ovandu nawa nokuveraisira ondengero. Mokutjita nao, eye na Ihe va raisa kutja owo ve vara imba mbe rimuna kutja kavananḓengu. (Joh. 5:19; Hebr. 1:3) Morupa ndwi, matu kahungirira koviṋa mbi: (1) Omuano Jesus ma vatera ovandu okumuna kutja owo tjiri ovananḓengu ku Jehova, nu (2) omuano mu matu yenene okukara nongamburiro kutja tjiri oweṱe ovananḓengu ku Mukuru.—Hag. 2:7.

OMUANO JESUS MA VATERA OVANDU OKUMUNA KUTJA OVANANḒENGU

3. Omomuano uṋe Jesus ma vatera ovandu moGalilea mbe ya okuyekupaha ombatero ku ye?

³ Indu Jesus tjaa zuvarisa moGalilea, ovandu ovengi ve ya ku ye okuyekupuratena nokuverukisiwa. Jesus wa tja: “Owo tjinga ava kurungisirwe nu ava ningisire ondjenda tjimuna ozonḓu nḓe hi nomurise.” (Mat. 9:36) Ovanane vawo vozongamburiro aave ve vara otjovandu mbe hi nonḓengu, nu nandarire aave tja ovandu ‘mba sengwa.’ (Joh. 7:​47-49) Posi ya Jesus ee ve tjindi nawa nokuveraisira ondengero mokutwa po oruveze okuvehonga nokuverukisa omitjise vyawo. (Mat. 9:35) Kutja ma vatere ovandu ovengi, Jesus wina wa honga ovaapostele ve okuzuvarisa nu we va pa ouyara wokuverukisa imba mba vera.—Mat. 10:​5-8.

4. Matu rihongo ye okuza komuano Jesus maa tjindi imba mbaave varwa nonḓengu yokehi i varwe?

⁴ Indu tja tjinda ovapuratene ve momuano omuwa wondengero, Jesus wa raisa kutja eye na Ihe ve vara imba mbe tjindwa nonḓengu yokehi i varwe. Indu tji u karera Jehova nu tji u muna kutja ko nonḓengu ku ye, ripura nomuano Jesus maa tjindi imba mbaave vanga okupuratena ku ye. Okutjita nao, maku ku vatere okumuna kutja oove omunanḓengu ku Jehova.

5. Ovikwaye mbi matu tjiwa ohunga nomukazendu ngwa hakaena ku na Jesus moGalilea?

⁵ Jesus kaa hongo ovandu movimbumba uriri, posi ya wina aa hongo nokuvatera omundu kourike we. Otjotjihorera, indu tjaa zuvarisa moGalilea, Jesus wa hakaena ku nomukazendu ngwa verere orwandara oure wozombura 12. (Mar. 5:25) Otja kOmatwako, eye wa ri omuhakohoke nu omundu auhe ngwe mu ṱunu aa rire omuhakohoke wina. Ku nao, mape ya oruveze oruingi aa kara ku ye omuini. Nu wina eye kaa yenene okurikotamena ku Jehova pu na varwe pondjuwo ondjapuke, poo okukara povitjitwa vyarwe vyomerikotameneno. (Lev. 15:​19, 25) Oukahu kutja omukazendu ngwi wa verere, nu mape ya ee rimunu okuhinonḓengu.—Mar. 5:26.

6. Hapo omukazendu ngwa verere orwandara wa tjita vi kutja ma veruke?

⁶ Omukazendu ngwa ri mouzeu ngwi aa vanga kutja Jesus me mu verukise. Posi ya, eye ke na pe mu ningira kutja me mu verukise. Omena raye? Mape ya aa ṱohoṋi mena romutjise mbwa ri na wo. Poo mape ya aa tira kutja Jesus me mu ramba mena rokutja wa ri omuhakohoke nu kaa sokukara mokati kovandu. Ku nao, eye wa ṱuna kombanda ye nongamburiro yokutja ma veruka. (Mar. 5:​27, 28) Ongamburiro ye ya serwa ondaya, nu eye wa veruka. Okuzambo Jesus wa pura kutja ouṋe ngwe mu ṱunu, nu eye we mu raera ouatjiri auhe. Hapo Jesus wa tjita vi?

7. Omomuano uṋe Jesus ma vatera omukazendu ngwa ri mouzeu tjinene? (Markus 5:34)

⁷ Jesus wa raisa ouwa nondengero komukazendu ngo. Eye wa muna kutja omukazendu ngo ‘aa tira nokuzezera.’ (Mar. 5:33) Ku nao, eye we mu tjinda nawa nokumutunduuza. Eye nandarire we mu isana kutja “muatje wandje”. Mokuungurisa embo ndo, Jesus we mu raisira ondengero nu we mu raisira ouwa norusuvero wina. (Lesa Markus 5:34.) Ihi ootjikando atjiyerike mOmbeibela Jesus ma isana omukazendu kutja “muatje wandje.” Eye mape ya wa ungurisa embo ndo mena rokutja aa munu kutja omukazendu ngo aa tira tjinene. Hapo mo munu kutja omambo ngo ya ṱuna vi komukazendu ngo? Oukahu kutja eye wa ri nondjoroka mena rokutja Jesus we mu tjinda momuano omuwa worusuvero. Nu omambo nga hungira wina ye mu pa ongamburiro yokutja e he rimunu ondjo yokuṱuna kombanda ye nokukara mokati kovandu ovengi. Jesus ke mu verukisire uriri, nungwari we mu vatera okutjiwa kutja omuatje omusuverwa wa Ihe womeyuru.

8. Omukazendu omukambure okuza koBrazil wa ri nomauzeu yeṋe?

⁸ Ndino wina, ovakarere va Mukuru tjiva ve nomitjise mbi tjita kutja ve we momuinyo nu ve rimune okuhinonḓengu. Omukazendu omukandjira woruveze aruhe wena Mariaa ngu kara moBrazil, wa kwatwa nokuhinomarama na wina nokuhineke rokokumuho. Eye wa tja: “Ami aruhe ee tjitwa ouhahu koskole mena rouremane wandje. Ovakwetu mbaatu hiti pamwe oskole aave ndji isana omana ngaaye ndji hihamisa. Nu nandarire povikando tjiva ouṋepo weṱunḓu randje aau ndji tjindi momuano mbwaa u tjiti kutja mbi rimune okuhinonḓengu.”

9. Otjikwaye tji tja vatera Maria okumuna kutja omunanḓengu ku Jehova?

⁹ Ovikwaye mbya vatera Maria? Indu tja rira umwe wOvahongonone va Jehova, ovakambure ovakwao mombongo ye ve mu huhumiṋa nokumuvatera okurimuna omuini kutja omunanḓengu ku Jehova. Eye wa tja: “Pe novarumendu novakazendu ovakambure ovengi mbe ndji vatera. Ami tjiri mbi nondangi ku Jehova kokundjipa eṱunḓu ewa mombongo.” Ovakambure mbo va vatera Maria okumuna kutja omunanḓengu ku Mukuru.

10. Ouzeu uṋe Maria Magdalena mbwa ri na wo, nu wa tjita kutja me rimune vi? (Wina tara koviperendero.)

¹⁰ Tara komuano Jesus ma vatera Maria Magdalena. Eye wa hitirwe i yozombepo ozohakohoke hambombari. (Luk. 8:2) Eye mape ya ee ritjindi momuano omuhimise mena rozombepo ozohakohoke nḓa ri na zo. Nu ku nao varwe aave kara kokure na ye. Eye wa munine ouzeu tjinene, nu mape ya aa tira nokuripura kutja kape nomundu ngwe mu suvera poo ngu ma yenene okumuvatera. Jesus mape ya wa pitisa ozombepo ozohakohoke nḓa ri mu ye, nu eye wa rira omumukongorere. Omomuano uṋe warwe Jesus ma vatera Maria Magdalena okutjiwa kutja omunanḓengu ku Mukuru?

11. Omomuano uṋe Jesus ma raisira Maria Magdalena kutja omunanḓengu ku Mukuru? (Wina tara koviperendero.)

¹¹ Jesus wa ṋanga Maria Magdalena okukazuvarisa pu na ye otja tjaa ryanga movirongo.b Ku nao, eye aa yenene okupuratena ku Jesus tji ma hongo varwe. Jesus wina we rimunikisa ku ye eyuva nda pendurwa. Eye wa ri umwe wovahongewa ovatenga mba hungira ku na Jesus eyuva ndo. Nu Jesus we mu ningira okukaraera ovaapostele ve kutja wa pendurwa. Momiano avihe mbi, Jesus we mu vatera okumuna kutja eye tjiri omunanḓengu ku Jehova.—Joh. 20:​11-18.

12. Ovikwaye mbya tjita kutja Lidia ma mune kutja kamaa yenene okusuverwa?

¹² Tjimuna Maria Magdalena, ovengi ndino ve muna kutja kape nomundu ngu ma yenene okuvesuvera. Omukazendu omukambure wena Lidia ngwa za koSpain, wa tja ina tja ri nezumo re, aa vanga okupitisa ezumo ndo. Lidia u zemburuka kutja tja ri omuṱiṱi, ina kee mu pe ombango nu ee mu hungire omambo omavi. Eye wa tja: “Mena rokutja mama kee ndji raisire orusuvero, ami aruhe ee vanga kutja ovandu ve ndji suvere nokurira omapanga wandje. Ami ee munu kutja hi nokuyenena okusuverwa mena rokutja mama wa tjita kutja mbi rimune kutja owami omundu omuvi.”

13. Ovikwaye mbya vatera Lidia okurimuna kutja omunanḓengu ku Jehova?

¹³ Indu Lidia tja uta okurihonga Ombeibela, oviṋa vya runduruka. Okukumba ku Jehova, nokulesa Ombeibela, nomambo novitjitwa vyovakambure ovakwao vye mu vatera okurimuna kutja omunanḓengu ku Jehova. Eye wa tja: “Omurumendu wandje aruhe u ndji raera kutja we ndji suvera. Nu wina u ndji zemburukisa ovikaṋena vyandje oviwa. Nu omapanga wandje ya tjita nao wina.” Tjimuna Lidia, mape ya pe na tjiva mombongo yoye mbu mave hepa ombatero okutjiwa kutja ovananḓengu ku Jehova, nu mo yenene okuvevatera okupitira momambo woye omawa novitjitwa vyoye.

MATU YENENE VI OKURIVARA OTJA JEHOVA TJE TU VARA?

14. Omomuano uṋe 1 Samuel 16:7 mu mari tu vatere okurivara omuano Jehova me tu vara? (Wina tara kokawongo nga, “Omena raye ovakarere va Jehova tji ve ri ovananḓengu ku ye?”)

¹⁴ Zemburuka kutja Jehova ke ku vara tjimuna ouye tji u ku vara. (Lesa 1 Samuel 16:7.) Ovandu ovengi mouye ve vara kutja omundu omunanḓengu mena rombunikiro ye, ovimariva mbye navyo poo omahongero nga muna. Posi ya, Jehova ka tara koviṋa mbyo. (Jes. 55:​8, 9) Ku nao, kondja okuyandja ombango komuano Jehova mbwe ku vara, nungwari o kongorere oumune wouye. Ombeibela i hungira ohunga novandu povikando tjiva mbaave rimunu okuhinonḓengu tjimuna Elia, Naomi, na Hana. Indu tji mo lese ohunga na wo yandja ombango komuano Jehova me ve raisira orusuvero. Nu wina mo yenene okutjanga oviṋa mbya tjitwa mehupo roye mbi raisa kutja Jehova tjiri we ku suvera nu u ku vara. Nu mo yenene okupaha ondjivisiro momambo wetu ohunga nepu rokutja oove otjihuze ku Jehova.c

15. Omena raye Jehova tja ‘suverere’ Daniel? (Daniel 9:23)

¹⁵ Zemburuka kutja ouṱakame woye u tjita kutja u rire omunanḓengu ku Jehova. Oruveze rumwe omuprofete Daniel tja ri nozombura zokombanda 90, eye wa wire momuinyo. (Dan. 9:​20, 21) Omomuano uṋe Jehova me mu tunduuza? Mukuru wa hinda omuengeli Gabriel okuzemburukisa Daniel kutja ‘eye we mu suvera’ nokutja ozongumbiro ze za zuvirwa. (Lesa Daniel 9:23.) Omena raye Mukuru tja suverere Daniel? Omena rokutja Daniel wa suverere ousemba nu wa ri omuṱakame. (Esek. 14:14) Jehova wa tjita kutja ehungi ndi ri tjangwe mOmbeibela kutja ri tu huhumiṋe. (Rom. 15:4) Jehova wina u puratena kozongumbiro zoye, nu u ku vara mena rokutja wa suvera ousemba nu oove omuṱakame ku ye.—Mika 6:8; Hebr. 6:10.

16. Ovikwaye mbi mavi yenene okukuvatera okuvara Jehova otja Iho worusuvero?

¹⁶ Vara Jehova otja Iho ngwe ku suvera. Eye u vanga okukuvatera pendje nokuyandja ombango kozondataiziro zoye. (Eps. 130:3; Mat. 7:11; Luk. 12:​6, 7) Okuripurira kotjiṋa ho kwa vatera ovandu ovengi mbe rimuna okuhinonḓengu. Otjotjihorera, omukazendu omukambure wena Michelle ngwa za koSpain, ee rimunu okuhinokuvangwa nokuhinonḓengu mena rokutja omurumendu we ee mu hungire omambo omavi oure wozombura ozengi. Eye wa tja: “Indu tji me rimunu okuhinonḓengu, ami mbi kondja okuripura tjimuna Jehova we ndji pukata nu me ndji raisire orusuvero nokundjitjevera.” (Eps. 28:9) Omukazendu omukambure wena Lauren okuza koSouth Africa u ri zemburukisa kutja: “Ndoovazu Jehova we ndji nanena ku ye, nu we ndji vatera okurira omuṱakame ozombura azehe nḓa, nandarire we ndji ungurisa okuhonga varwe, ku nao oukahu kutja u ndji vara otjomundu omunanḓengu eye ngu ma yenene okuungurisa.”—Hos. 11:4.

17. Ovikwaye mbi mavi yenene okukuvatera okukara nongamburiro kutja wa yakurwa i Jehova? (Epsalme 5:12) (Wina tara kotjiperendero.)

¹⁷ Kara nongamburiro kutja Jehova u nonyuṋe move. (Lesa Epsalme 5:12.) David wa sasaneka okuyakurwa i Jehova ku na “oruvao” ndu tjevera ovakarere ve. Okutjiwa kutja wa yakurwa i Jehova maku ku tjevere tjimuna oruvao, indu tji wa utu okuripura kutja ko nonḓengu. Omomuano uṋe mu mo yenene okutjiwa kutja wa yakurwa i Jehova? Otja tji twa munu, Jehova we tu pa Ombeibela okuturaera kutja u noumune uṋe ohunga na eṱe. Nu wina u ungurisa ovanene vombongo, nomapanga wopopezu novandu varwe okutuzemburukisa kutja oweṱe ovananḓengu ku ye. Hapo mo sokutjita vi indu varwe tji mave ku tanga?

18. Omena raye tji mo sokuyakura omambo omawa ohunga na ove okuza ku varwe?

¹⁸ Indu imba mbu mave ku tjiwa nu mbe ku suvera tji mave ku tanga o munu kutja owo kave nokuhungira ouatjiri. Zemburuka kutja Jehova mape ya me ve ungurisa okukuvatera okutjiwa kutja oove omunanḓengu ku ye. Michelle, ngwa tamunwa rukuru wa tja: “Kouṱiṱiṱiṱi, ami mba uta okuyakura omambo omawa varwe ngu mave ndji raere. Ouzeu kwami okukambura momambo omawa ngo ohunga na ami omuini, posi ya me tjiwa kutja ihi ootjiṋa Jehova tje vanga kutja mbi tjite.” Ovanene vombongo wina va vatera Michelle okutjiwa kutja Jehova we mu suvera. Eye nai u karera otjomukandjira nu u vatera poBetel.

19. Omena raye tji matu yenene okukara nongamburiro kutja Mukuru we tu suvera?

¹⁹ Jesus u tu zemburukisa kutja oweṱe ovananḓengu tjinene ku Tate wetu womeyuru. (Luk. 12:24) Ku nao, matu yenene okukara nongamburiro kutja Jehova we tu suvera. Nu atu zembi otjiṋa ho. Wina ngatu ungure oukukutu okuvatera varwe okutjiwa kutja ovananḓengu ku Mukuru.