Ọmụmụ ihe gị na Ndịàmà Jehova emeela ka ị mara eziokwu dị na Baịbụl. Ihe ndị ị mụtara emeekwala ka gị na Chineke dịrị ná mma. O meela ka i nwee olileanya na Chineke ga-agọzi gị, gị adị ndụ ebighị ebi na Paradaịs mgbe Alaeze ya ga na-achị ụwa. O meekwala ka obi sikwuo gị ike na Okwu Chineke bụ eziokwu. Ọmụmụ ihe Ndị Kraịst ị na-aga abaarala gị ezigbo uru. Ị ghọtakwala ụzọ Jehova si emeso ndị ya ihe taa.​—Zek. 8:23.

Ebe ọ bụ na ị chọrọ ime baptizim, ọ ga-abara gị uru ma gị na ndị okenye tụlee ihe ndị na-ataghị akpụ Ndị Kraịst kweere. (Hib. 6:​1-3) Ka Jehova gọzie mbọ ị na-agba ịmata onye ọ bụ. Ka o nyekwa gị ndụ ebighị ebi ahụ o kwere anyị ná nkwa.​—Jọn 17:3.

1. Gịnị mere i ji chọọ ime baptizim?

2. Ònye bụ Jehova?

• “Jehova bụ ezi Chineke n’eluigwe nakwa n’ụwa. E nweghị ọzọ.”​—Diut. 4:39.

• “Gị onwe gị, onye aha gị bụ Jehova, ọ bụ naanị gị bụ Onye Kasị Elu n’ụwa niile.”​—Ọma 83:18.

3. Gịnị mere o ji dị mkpa ka ị na-akpọ Chineke aha ya?

• “Ya mere, kpeenụ ekpere otú a: ‘Nna anyị nke bi n’eluigwe, ka e doo aha gị nsọ.’”​—Mat. 6:9.

• “Onye ọ bụla nke na-akpọku aha Jehova ka a ga-azọpụta.”​—Rom 10:13.

4. Olee okwu ụfọdụ e ji kọwaa Jehova na Baịbụl?

• “Jehova, bụ́ Onye kere nsọtụ niile nke ụwa, bụ Chineke ruo mgbe ebighị ebi.”​—Aịza. 40:28.

• “Nna anyị nke bi n’eluigwe.”​—Mat. 6:9.

• “Chineke bụ ịhụnanya.”​—1 Jọn 4:8.

5. Olee ihe i nwere ike inye Jehova?

• “Jiri obi gị dum, jirikwa mkpụrụ obi gị dum, jirikwa uche gị dum, jirikwa ike gị dum hụ Jehova bụ́ Chineke gị n’anya.”​—Mak 12:30.

• “Ọ bụ Jehova Chineke gị ka ị na-aghaghị ife ofufe, ọ bụkwa naanị ya ka ị na-aghaghị ijere ozi dị nsọ.”​—Luk 4:8.

6. Gịnị mere i kwesịrị iji na-erubere Jehova isi?

• “Mara ihe, nwa m, wee mee ka obi m ṅụrịa, ka m wee zaa onye na-akwa m emo okwu.”​—Ilu 27:11.

7. Ònye ka ị na-ekpegara ekpere, ọ̀ bụkwa n’aha onye?

• “N’ezie, n’ezie, ana m [Jizọs] asị unu, ọ bụrụ na unu arịọ Nna m ihe ọ bụla, ọ ga-enye ya unu n’aha m.”​—Jọn 16:23.

8. Olee ụfọdụ ihe ndị i nwere ike ikpe ekpere maka ha?

• “Ya mere, kpeenụ ekpere otú a: ‘Nna anyị nke bi n’eluigwe, ka e doo aha gị nsọ. Ka alaeze gị bịa. Ka uche gị meekwa n’ụwa, dị ka ọ na-eme n’eluigwe. Nye anyị nri taa maka ụbọchị taa; gbaghara anyị ụgwọ anyị ji, dị ka anyị gbaghakwaara ndị ji anyị ụgwọ. Ekwela ka anyị daba n’ọnwụnwa, kama napụta anyị n’aka ajọ onye ahụ.’”​—Mat. 6:​9-13.

• “Obi ike anyị nwere n’ebe ọ nọ bụ na ihe ọ bụla nke anyị rịọrọ ya dị ka uche ya si dị, ọ na-anụ olu anyị.”​—1 Jọn 5:14.

9. Olee ihe nwere ike ime ka Jehova ghara ịza ekpere mmadụ?

• “Ha ga-akpọku Jehova maka enyemaka, ma ọ gaghị aza ha . . . n’ihi ihe ọjọọ ha mere.”​—Maị. 3:4.

• “Anya Jehova na-elekwasị ndị ezi omume, ntị ya dịkwa n’arịrịọ ha na-arịọsi ike; ma ihu Jehova na-emegide ndị na-eme ihe ọjọọ.”​—1 Pita 3:12.

10. Ònye bụ Jizọs Kraịst?

• “Saịmọn Pita zara, sị: ‘Ị bụ Kraịst, Ọkpara nke Chineke dị ndụ.’”​—Mat. 16:16.

11. Gịnị mere Jizọs ji bịa n’ụwa?

• “Nwa nke mmadụ bịara, ọ bụghị ka e jeere ya ozi, kama ka o jee ozi, ka o nyekwa mkpụrụ obi ya ka ọ bụrụ ihe mgbapụta n’ọnọdụ ọtụtụ mmadụ.”​—Mat. 20:28.

• “Aghaghịkwa m izisara obodo ndị ọzọ ozi ọma alaeze Chineke, n’ihi na ọ bụ nke a mere e ji zite m.”​—Luk 4:43.

12. Olee otú ị ga-esi egosi na obi dị gị ụtọ maka àjà Jizọs ji ndụ ya chụọ?

• “Ọ nwụkwara maka mmadụ niile, ka ndị dị ndụ wee ghara ịdịrị onwe ha ndụ ọzọ, kama ka ha dịrị onye ahụ ndụ, bụ́ onye nwụrụ n’ihi ha, e wee kpọlite ya.”​—2 Kọr. 5:15.

13. Olee ikike Jehova nyere Jizọs?

• “E nyewo m ikike niile n’eluigwe na n’elu ụwa.”​—Mat. 28:18.

• “Chineke buliri ya elu ka ọ nọrọ n’ọkwá ka elu, o jikwa obiọma nye ya aha dị elu karịa aha ọ bụla ọzọ.”​—Fil. 2:9.

14. Ì kwetara na Òtù Na-achị Isi nke Ndịàmà Jehova bụ “ohu ahụ kwesịrị ntụkwasị obi, onye nwekwara uche” nke Jizọs họpụtara?

• “Ònye n’ezie bụ ohu ahụ kwesịrị ntụkwasị obi, onye nwekwara uche, nke nna ya ukwu mere onye na-elekọta ezinụlọ ya, ka ọ na-enye ha nri ha n’oge kwesịrị ekwesị?”​—Mat. 24:45.

15. Gịnị bụ mmụọ nsọ?

• “Mmụọ ozi ahụ zara ya, sị: ‘Mmụọ nsọ ga-abịakwasị gị, ike nke Onye Kasị Elu ga-ekpuchikwa gị. N’ihi nke ahụ, a ga-akpọ onye ahụ a ga-amụ onye nsọ, Ọkpara Chineke.’”​—Luk 1:35.

• “Ya mere, ọ bụrụ na unu maara otú e si enye ụmụ unu ezi onyinye, ọ bụ ezie na unu bụ ndị ajọ omume, lee ka Nna unu nke nọ n’eluigwe ga-esi nye ndị na-arịọ ya mmụọ nsọ karị!”​—Luk 11:13.

16. Olee otú Jehova sirila jiri mmụọ nsọ ya rụọ ọrụ?

• “Ọ bụ site n’okwu Jehova ka e kere eluigwe, ọ bụkwa site na mmụọ nke ọnụ ya ka e kere ihe niile dị n’ime ya.”​—Ọma 33:6.

• “Unu ga-anata ike mgbe mmụọ nsọ ga-adakwasị unu, unu ga-abụkwa ndị àmà m . . . ruokwa n’ebe kasị anya n’ụwa.”​—Ọrụ 1:8.

• “Ọ dịghị amụma Akwụkwọ Nsọ nke si ná nkọwa mmadụ pụta. N’ihi na ọ dịghị mgbe e si n’uche mmadụ buo amụma ọ bụla, kama ndị mmadụ kwuru ihe Chineke mere ka ha kwuo mgbe mmụọ nsọ na-edu ha.”​—2 Pita 1:​20, 21.

17. Gịnị bụ Alaeze Chineke?

• “Chineke nke eluigwe ga-eme ka otu alaeze nke a na-agaghị ebibi ebibi malite ịchị. A gaghịkwa enyefe ndị ọ bụla ọzọ alaeze ahụ. Ọ ga-egwepịa alaeze ndị a niile, mee ka ha ghara ịdịkwa, ma ya onwe ya ga-adịru mgbe ebighị ebi.”​—Dan. 2:44.

18. Olee ihe Alaeze Chineke ga-emere gị?

• “Ọ ga-ehichapụkwa anya mmiri niile n’anya ha, ọnwụ agaghị adị ọzọ, iru uju ma ọ bụ mkpu ákwá ma ọ bụ ihe mgbu agaghịkwa adị ọzọ. Ihe mbụ niile agabigawo.”​—Mkpu. 21:4.

19. Olee otú i si mara na oge Chineke ga-emezu ihe o kwere anyị ná nkwa n’Alaeze ya eruwela?

• “Ndị na-eso ụzọ ya bịakwutere ya naanị ha, sị ya: ‘Gwa anyị, Olee mgbe ihe ndị a ga-eme, gịnị ga-abụkwa ihe ịrịba ama nke ọnụnọ gị na nke ọgwụgwụ usoro ihe a?’ Jizọs zara ha, sị: ‘. . . Mba ga-ebuso mba ọzọ agha, alaeze ga-ebusokwa alaeze ọzọ agha, a ga-enwekwa ụkọ nri na ala ọma jijiji n’ebe dị iche iche. A ga-ekwusakwa ozi ọma nke a nke alaeze n’elu ụwa dum mmadụ bi ka ọ bụrụ àmà nye mba niile; mgbe ahụkwa ka ọgwụgwụ ga-abịa.’”​—Mat. 24:​3, 4, 7, 14.

• “N’oge ikpeazụ, a ga-enwe oge dị oké egwu, nke tara akpụ. N’ihi na ndị mmadụ ga-abụ ndị hụrụ naanị onwe ha n’anya, ndị hụrụ ego n’anya, ndị na-anya isi, ndị mpako, ndị nkwulu, ndị na-enupụrụ ndị mụrụ ha isi, ndị na-enweghị ekele, ndị na-adịghị eguzosi ike n’ihe, ndị na-enweghị obi mmadụ, ndị na-adịghị achọ inwe nkwekọrịta ọ bụla, ndị nkwutọ, ndị na-adịghị ejide onwe ha, ndị na-eme ihe ike, ndị na-adịghị ahụ ezi ihe n’anya, ndị na-arara mmadụ nye, ndị isi ike, ndị nganga fụliri elu, ndị hụrụ ihe ụtọ n’anya kama ịbụ ndị hụrụ Chineke n’anya, ndị na-eme ka hà nwere nsọpụrụ Chineke ma na-agọnahụ ike ya; zere ndị dị otú a.”​—2 Tim. 3:​1-5.

20. Olee otú ị ga-esi egosi na Alaeze ahụ dị gị mkpa?

• “Ya mere, burunụ ụzọ na-achọ alaeze ahụ na ezi omume Chineke.”​—Mat. 6:33.

• “Jizọs gwara ndị na-eso ụzọ ya, sị: ‘Ọ bụrụ na onye ọ bụla chọrọ iso m n’azụ, ya jụ onwe ya ma bulie osisi ịta ahụhụ ya, na-eso m mgbe niile.’”​—Mat. 16:24.

21. Ònye bụ Setan, oleekwa ndị bụ́ ndị mmụọ ọjọọ?

• “Unu sitere ná nna unu bụ́ Ekwensu . . . Onye ahụ bụ ogbu mmadụ mgbe ọ malitere.”​—Jọn 8:44.

• “E wee chụda dragọn ukwu ahụ, bụ́ agwọ mbụ ahụ, onye a na-akpọ Ekwensu na Setan, onye na-eduhie elu ụwa dum mmadụ bi; a chụdara ya n’ụwa, a chụdara ya na ndị mmụọ ozi ya.”​—Mkpu. 12:9.

22. Olee ebubo Setan boro Jehova na ndị na-efe Jehova?

• “Nwaanyị ahụ wee sị agwọ ahụ: ‘Anyị nwere ike iri mkpụrụ si n’osisi ndị dị n’ubi a. Ma, a bịa n’iri mkpụrụ si n’osisi dị n’etiti ubi a, Chineke sịrị: “Unu erila mkpụrụ si na ya, ee e, unu emetụla ya aka ka unu ghara ịnwụ.”’ Agwọ ahụ wee sị nwaanyị ahụ: ‘Unu agaghị anwụ ma ọlị. N’ihi na Chineke maara na n’ụbọchị unu riri mkpụrụ si na ya, anya unu ga-emeghe, unu ga-adịkwa ka Chineke, mara ihe ọma na ihe ọjọọ.’”​—Jen. 3:​2-5.

• “Ma Setan zara Jehova, sị: ‘Akpụkpọ ahụ́ laara akpụkpọ ahụ́, ọ bụkwa ihe ọ bụla mmadụ nwere ka ọ ga-enye n’ọnọdụ mkpụrụ obi ya.’”​—Job 2:4.

23. Olee otú ị ga-esi egosi na ebubo Setan ndị ahụ bụ ụgha?

• “Jirikwa obi gị dum . . . jeere [Chineke] ozi.”​—1 Ihe 28:9.

• “Ruo mgbe m kubiri ume, m gaghị akwụsị iguzosi ike n’ezi ihe.”​—Job 27:5.

24. Gịnị mere ndị mmadụ ji anwụ anwụ?

• “Mmehie si n’aka otu mmadụ bata n’ụwa, ọnwụ esikwa ná mmehie bata, ọnwụ wee si otú ahụ gbasaa ruo mmadụ niile n’ihi na ha niile mehiere.”​—Rom 5:12.

25. Gịnị na-eme mmadụ ma ọ nwụọ?

• “Ndị dị ndụ maara na ha ga-anwụ; ma ndị nwụrụ anwụ amaghị ihe ọ bụla ma ọlị.”​—Ekli. 9:5.

26. Ndị nwụrụ anwụ hà ga-adị ndụ ọzọ?

• “A gaje inwe mbilite n’ọnwụ nke ma ndị ezi omume ma ndị ajọ omume.”​—Ọrụ 24:15.

27. Mmadụ ole ga-aga eluigwe iji soro Jizọs chịa?

• “Lee! Nwa Atụrụ ahụ ka o guzo n’Ugwu Zayọn, ya na otu narị puku na puku iri anọ na puku anọ, bụ́ ndị e dere aha ya na aha Nna ya n’egedege ihu ha.”​—Mkpu. 14:1.

Baịbụl ị na-amụ emeela ka ị mara ihe Jehova chọrọ ka ị na-eme na otú ị ga-esi na-eme ha. O nwekwara ike ịbụ na o meela ka ị gbanwee otú i si akpa àgwà na otú i si ele ndụ a anya. Ugbu a i kpebiri ịna-eme ihe Jehova chọrọ, i ruru eru ijere ya ozi otú dị ya mma.

Ịtụleghachi ajụjụ ndị a na-esonụ ga-eme ka ị ghara ichefu ihe ndị Jehova chọrọ ka ị na-eme. Ha ga-emekwa ka i cheta ihe ụfọdụ ị ga na-eme ka ihe gị na-adị ya mma. Ajụjụ ndị a ga-eme ka ị mara na i kwesịrị iji akọnuche dị ọcha na-eme ihe niile ị na-eme ma si otú ahụ na-enye Jehova otuto.​—2 Kọr. 1:12; 1 Tim. 1:19; 1 Pita 3:​16, 21.

Ugbu a ị mụtarala ihe ndị a, o doro anya na ị chọsiri ike ịna-erubere Jehova isi, chọsiekwa ike ịnọ ná nzukọ ya. Ajụjụ na amaokwu Baịbụl ndị a e depụtara ga-enyere gị aka ịma ihe ị ghọtara mgbe Jehova sịrị ka anyị na-erubere ndị ọchịchị isi, na-erube isi n’ọgbakọ nakwa n’ezinụlọ. Ọ ga-eme ka i jiri nhazi ndị Jehova mere maka ịkụziri ndị ya ihe na ime ka okwukwe ha sie ike, kpọrọkwuo ihe. Ụfọdụ n’ime ha bụ ọmụmụ ihe ọgbakọ i kwesịrị ịna-agachi anya ma na-azakwa ajụjụ na ya ma ọ bụrụ na ọnọdụ gị kwere gị.

Ihe ọzọ a ga-atụle n’isiokwu a bụ uru ịgachi ozi ọma anya bara. Ọ na-eme ka anyị nyere ndị mmadụ aka ka ha mara Jehova na ihe ndị ọ na-emere ụmụ mmadụ. (Mat. 24:14; 28:​19, 20) N’ikpeazụ, ọ ga-eme ka ị mara na i kwesịrị iji nnyefe i nyefere Jehova Chineke onwe gị na baptizim a ga-eme gị kpọrọ ihe. Ka o doo gị anya na obi na-atọ Jehova ụtọ maka otú i si jiri obi gị niile na-ejere ya ozi n’ihi amara o meere gị.

1. Olee ụdị alụmdi na nwunye Chineke kwadoro? Olee naanị ihe Baịbụl kwuru mmadụ ga-eji maka ya gbaa di ya ma ọ bụ nwunye ya alụkwaghịm?

• “Ọ̀ bụ na unu agụghị na onye kere ha site ná mmalite mere ha nwoke na nwaanyị wee sị, ‘N’ihi ya, nwoke ga-ahapụ nna ya na nne ya wee rapara n’ahụ́ nwunye ya, ha abụọ ga-abụ otu anụ ahụ́’? Nke mere na ha abụkwaghị anụ ahụ́ abụọ, kama ha bụ otu. Ya mere, ihe Chineke kekọtara, mmadụ ọ bụla atọsala ya . . . Onye ọ bụla nke gbara nwunye ya alụkwaghịm, ma e wezụga n’ihi ịkwa iko, wee lụọ nwunye ọzọ, na-akwa iko.”​—Mat. 19:​4-6, 9.

2. Gịnị mere ndị na-alụghị alụ tupu ha ebiri kwesịrị iji lụọ otú iwu gọọmenti kwuru? Ọ bụrụ na ị lụọla di ma ọ bụ nwunye, ùnu lụrụ otú iwu gọọmenti kwuru?

• “Nọgide na-echetara ha ka ha na-edo onwe ha n’okpuru ọchịchị na ikike dị iche iche ka ha na-erubekwara ha isi.”​—Taị. 3:1.

• “Ka alụmdi na nwunye bụrụ ihe kwesịrị nsọpụrụ n’etiti mmadụ niile, ka ihe ndina alụmdi na nwunye gharakwa ịbụ ihe e merụrụ emerụ, n’ihi na Chineke ga-ekpe ndị na-akwa iko na ndị bụ́ di ma ọ bụ nwunye na-akwa iko ikpe.”​—Hib. 13:4.

3. Olee ọrụ gị n’ezinụlọ?

• “Nwa m, ṅaa ntị n’ịdọ aka ná ntị nna gị, ahapụkwala iwu nne gị.”​—Ilu 1:8.

• “Di bụ isi nke nwunye ya dị ka Kraịst bụkwa isi nke ọgbakọ ahụ . . . Ndị bụ́ di, na-ahụnụ nwunye unu n’anya, dị nnọọ ka Kraịst hụkwara ọgbakọ ahụ n’anya.”​—Efe. 5:​23, 25.

• “Ndị bụ́ nna, unu emela ụmụ unu ihe iwe, kama na-azụlitenụ ha n’ọzụzụ na nduzi echiche nke si n’aka Jehova.”​—Efe. 6:4.

• “Unu ndị bụ́ ụmụ, na-eruberenụ ndị mụrụ unu isi n’ihe niile, n’ihi na nke a na-atọ Onyenwe anyị ụtọ.”​—Kọl. 3:20.

• “Unu ndị bụ́ nwunye, doonụ onwe unu n’okpuru di unu.”​—1 Pita 3:1.

4. Gịnị mere anyị ji kwesị iji ndụ kpọrọ ihe?

• “[Chineke] na-enye mmadụ niile ndụ na ume na ihe niile. . . . N’ihi na ọ bụ ya nyere anyị ndụ, meekwa ka anyị na-ejegharị, na-adị ndụ.”​—Ọrụ 17:​25, 28.

5. Gịnị mere na anyị ekwesịghị igbu onye ọ bụla ma nwa ebu n’afọ?

• “Ọ bụrụ na mmadụ abụọ na-alụ ọgụ, ha ewee merụọ nwaanyị dị ime ahụ́, . . . ọ bụrụ na mmadụ anwụọ n’ihe mberede a, ị ga-eme ka mkpụrụ obi laara mkpụrụ obi.”​—Ọpụ. 21:​22, 23.

• “Anya gị hụrụ m ọbụna mgbe m bụ nwa e bu n’afọ, e dekwara akụkụ ahụ́ m niile n’akwụkwọ gị, bụ́ ụbọchị a kpụrụ ha, mgbe a na-enwebeghị ọbụna otu n’ime ha.”​—Ọma 139:16.

• ‘Jehova kpọrọ aka na-awụfu ọbara nke na-emeghị ihe ọjọọ asị.’​—Ilu 6:​16, 17.

6. Olee iwu Chineke nyere banyere ọbara?

• “Na-ezere . . . ọbara na anụ a nyagburu anyagbu.”​—Ọrụ 15:29.

7. Gịnị mere anyị ji kwesị ịhụ ụmụnna anyị ndị nwoke na ndị nwaanyị n’anya?

• “Ana m enye unu iwu ọhụrụ, ka unu na-ahụrịta ibe unu n’anya; dị nnọọ ka m hụrụ unu n’anya, ka unu na-ahụrịtakwa ibe unu n’anya. Mmadụ niile ga-eji nke a mara na unu bụ ndị na-eso ụzọ m, ma ọ bụrụ na unu enwee ịhụnanya n’etiti onwe unu.”​—Jọn 13:​34, 35.

8. Ka onye na-arịa ọrịa na-efe efe ma ọ bụ ọrịa nwere ike igbu mmadụ ghara ibunye ya ndị ọzọ, gịnị mere na o kwesịghị (a) ịmakụ mmadụ ma ọ bụ isutụ ya ọnụ? (b) iwe iwe ma ọ bụrụ na ụfọdụ ndị ekweghị asị ya bịa na nke ha? (ch) Gịnị mere onye rịatụrụla ọrịa na-efe efe ma ọ bụ metụrụla ihe nwere ike ime ka o bute ọrịa na-efe efe kwesịrị iji gaa ka e lee ya ahụ́ tupu ya na mmadụ akpawa maka ọlụlụ? (d) Gịnị mere onye na-arịa ọrịa na-efe efe kwesịrị iji gwa onye na-ahaziri ndị okenye ọrụ tupu e mee ya baptizim?

• “Unu ejila onye ọ bụla ụgwọ ihe ọ bụla, ma e wezụga ịhụ ibe unu n’anya; . . . ‘Hụ onye agbata obi gị n’anya dị ka onwe gị.’ Ịhụnanya adịghị eme onye agbata obi mmadụ ihe ọjọọ.”​—Rom 13:​8-10.

• “Na-elekwasị anya, ọ bụghị naanị n’ọdịmma onwe unu, kamakwa n’ọdịmma nke ndị ọzọ.”​—Fil. 2:4.

9. Gịnị mere Jehova ji chọọ ka anyị na-agbaghara ndị ọzọ?

• “Na-ediri ibe unu ihe ma na-agbaghara ibe unu kpamkpam ma ọ bụrụ na onye ọ bụla nwere ihe mere ọ ga-eji mee mkpesa megide ibe ya. Ọbụna dị ka Jehova gbaghaara unu kpamkpam, na-emekwanụ otú ahụ.”​—Kọl. 3:13.

10. Gịnị ka i kwesịrị ime ma ọ bụrụ na nwanna kwutọọ aha gị ma ọ bụ rigbuo gị?

• “Ọ bụrụkwa na nwanna gị emehie, gaa mee ka ọ mara ebe o mejọrọ n’ebe naanị gị na ya nọ. Ọ bụrụ na o gee gị ntị, i ritewo nwanna gị n’uru. Ma ọ bụrụ na o geghị ntị, kpọrọ otu onye ma ọ bụ mmadụ abụọ ọzọ, ka e wee site n’ọnụ ndị akaebe abụọ ma ọ bụ atọ mara na okwu ọ bụla bụ eziokwu. Ọ bụrụ na o geghị ha ntị, gwa ọgbakọ. Ọ bụrụ na o geghị ọbụna ọgbakọ ntị, ka ọ dịrị gị ka onye mba ọzọ na onye ọnaụtụ.”​—Mat. 18:​15-17.

11. Olee otú Jehova si ele mmehie ndị a anya?

▪ Ịkwa iko

▪ Iji foto na ihe a kpụrụ akpụ efe ya

▪ Nwoke idina nwoke na nwaanyị idina nwaanyị

▪ Izu ohi

▪ Igba chaa chaa

▪ Ịṅụbiga mmanya ókè

• “Unu ekwela ka e duhie unu. Ndị na-akwa iko, ma ọ bụ ndị na-ekpere arụsị, ma ọ bụ ndị bụ́ di ma ọ bụ nwunye na-akwa iko, ma ọ bụ ndị ikom ndị na-ekwe ka ndị ikom dinaa ha, ma ọ bụ ndị ikom na-edina ndị ikom, ma ọ bụ ndị ohi, ma ọ bụ ndị anyaukwu, ma ọ bụ ndị aṅụrụma, ma ọ bụ ndị na-ekwujọ mmadụ, ma ọ bụ ndị na-apụnara mmadụ ihe, agaghị eketa alaeze Chineke.”​—1 Kọr. 6:​9, 10.

12. Ịkwa iko bụ mmadụ iso onye na-abụghị di ya ma ọ bụ nwunye ya na-enwe mmekọahụ. Ọ gụnyekwara ụzọ dị iche iche e si enwe mmekọahụ. Olee ihe i kpebiri ime gbasara ịkwa iko?

• “Gbaaranụ ịkwa iko ọsọ.”​—1 Kọr. 6:18.

13. Gịnị mere anyị ekwesịghị ịṅụ ọgwụ ike ma ọ bụrụ na dọkịta asịghị anyị ṅụọ ya maka ọrịa anyị na-arịa?

• “Nyefee Chineke ahụ́ unu dị ka àjà dị ndụ, dị nsọ, nke dị Chineke mma, ya bụ, ozi dị nsọ site n’ike iche echiche unu. Kwụsịkwanụ ịbụ ndị na-eme omume dị ka usoro ihe nke a si dị, kama gbanweenụ site n’ime ka uche unu dị ọhụrụ, ka unu wee chọpụta n’onwe unu ihe bụ́ uche Chineke, nke ziri ezi na nke dị ya mma, nke zukwara okè.”​—Rom 12:​1, 2.

14. Olee ụzọ ụfọdụ ndị mmadụ si na-efe ndị mmụọ ọjọọ nke Chineke kpọrọ asị?

• “A gaghị ahụ n’etiti unu . . . onye ọ bụla nke na-agba afa, onye na-eme anwansi ma ọ bụ onye ọ bụla nke na-achọ ihe mgbaàmà ọdịnihu ma ọ bụ dibịa anwansi, ma ọ bụ onye na-akọ ndị ọzọ ọgwụ ma ọ bụ onye ọ bụla nke na-ajụ onye na-agba afa ase ma ọ bụ onye ọrụ ya bụ ịkọ ọdịnihu ma ọ bụ onye ọ bụla nke na-ajụ ndị nwụrụ anwụ ase.”​—Diut. 18:​10, 11.

15. Ọ bụrụ na mmadụ mere mmehie dị oké njọ ma chọọ ka ya na Jehova dịghachị ná mma, olee ihe o kwesirị ime ozugbo?

• “Ekwupụtaara m gị mmehie m, ekpuchighịkwa m njehie m. Asịrị m: ‘M ga-ekwupụtara Jehova mmebi iwu m.’”​—Ọma 32:5.

• “È nwere onye ọ bụla na-arịa ọrịa n’etiti unu? Ka ọ kpọọ ndị okenye nke ọgbakọ, ka ha kpeekwara ya ekpere, teekwa ya mmanụ n’aha Jehova. Ekpere e ji okwukwe kpee ga-emekwa ka ahụ́ dị onye ahụ nke ahụ́ na-adịghị ike mma, Jehova ga-emekwa ka o bilie. Ọ bụrụkwa na o mewo mmehie, a ga-agbaghara ya.”​—Jems 5:​14, 15.

16. Olee ihe i kwesịrị ime ma ọ bụrụ na ị ma na nwanna mere mmehie dị oké njọ?

• “Ọ bụrụ na mkpụrụ obi emehie site n’ịnụ ka a nọ n’ihu ọha na-abụ ọnụ, o wee bụrụ na ọ nọ mgbe o mere, ma ọ bụ, na ọ hụrụ ya ma ọ bụ mara banyere ya, ma o kwughị ya, ọ ga-aza ajụjụ maka njehie ya.”​—Lev. 5:1.

17. Ọ bụrụ na a maa ọkwa na mmadụ abụghịzi Onyeàmà Jehova, olee otú ị ga-esi na-emeso ya ihe?

• “Ka unu na onye ọ bụla a na-akpọ nwanna bụ́ onye na-akwa iko ma ọ bụ onye anyaukwu ma ọ bụ onye na-ekpere arụsị ma ọ bụ onye na-ekwujọ mmadụ ma ọ bụ onye aṅụrụma ma ọ bụ onye na-apụnara mmadụ ihe kwụsị ịdị na-akpakọ, ka unu na onye dị otú a ghara ọbụna irikọ ihe.”​—1 Kọr. 5:11.

• “Ọ bụrụ na onye ọ bụla abịakwute unu ma o wetaghị ozizi a, unu anabatala ya n’ebe obibi unu, unu ekelekwala ya.”​—2 Jọn 10.

18. Gịnị mere ezigbo ndị enyi gị kwesịrị iji bụrụ ndị hụrụ Jehova n’anya?

• “Onye ya na ndị maara ihe na-eje ije ga-ama ihe, ma ihe agaghị agaziri onye ya na ndị nzuzu na-emekọ ihe.”​—Ilu 13:20.

• “Unu ekwela ka e duhie unu. Mkpakọrịta ọjọọ na-emebi àgwà ọma.”​—1 Kọr. 15:33.

19. Olee ihe mere Ndịàmà Jehova anaghị etinye aka na ndọrọ ndọrọ ọchịchị?

• “Ha abụghị nke ụwa, dị nnọọ ka m na-abụghị nke ụwa.”​—Jọn 17:16.

20. Olee ihe mere i ji kwesị ịna-erubere ndị ọchịchị isi?

• “Ka mkpụrụ obi ọ bụla doo onwe ya n’okpuru ndị ọchịchị, n’ihi na ọ dịghị ọchịchị ọ bụla dị ma ọ́ bụghị Chineke debere ya; ọ bụ Chineke debere ọchịchị ndị dị adị n’ọnọdụ ha nọ n’okpuru ya.”​—Rom 13:1.

21. Ọ bụrụ na ndị ọchịchị asị anyị mee ihe Chineke sị anyị emela, olee ihe ị ga-eme?

• “Anyị aghaghị irubere Chineke isi dị ka onye na-achị achị karịa mmadụ.”​—Ọrụ 5:29.

22. Olee amaokwu Baịbụl ndị nwere ike inyere gị aka ịdị iche n’ụwa mgbe ị na-ahọrọ ụdị ọrụ ị ga-arụ?

• “Mba agaghị ebuli mma agha buso mba ọzọ agha, ha agaghị amụkwa otú e si alụ agha.”​—Maị. 4:3.

• “Ndị nke m, sinụ n’ime ya [Babịlọn Ukwu ahụ] pụta, ma ọ bụrụ na unu achọghị iso ya kere òkè ná mmehie ya, ma ọ bụrụkwa na unu achọghị ịnata ụfọdụ n’ime ihe otiti ya.”​—Mkpu. 18:4.

23. Olee ụdị ntụrụndụ i kwesịrị ịhọro, oleekwa ụdị ndị ị ga-ajụ?

• “Jehova . . . kpọrọ onye ọ bụla nke hụrụ ime ihe ike n’anya asị.”​—Ọma 11:5.

• “Kpọọnụ ihe ọjọọ asị, jidesienụ ezi ihe ike.”​—Rom 12:9.

• “Ihe ọ bụla nke bụ́ eziokwu, ihe ọ bụla nke dị mkpa, ihe ọ bụla nke ziri ezi, ihe ọ bụla nke dị ọcha, ihe ọ bụla nke na-akpali ịhụnanya, ihe ọ bụla nke a na-ekwu okwu ọma banyere ya, omume ọma ọ bụla dịnụ na ihe ọ bụla dịnụ nke kwesịrị otuto, na-echebaranụ ihe ndị a echiche.”​—Fil. 4:8.

24. Gịnị mere Ndịàmà Jehova anaghị eso okpukpe ndị ọzọ efe ofufe?

• “Unu apụghị ịdị na-aṅụ iko Jehova na iko ndị mmụọ ọjọọ.”​—1 Kọr. 10:21.

• “‘Kewapụnụ onwe unu,’ ka Jehova sịrị, ‘kwụsịkwanụ imetụ ihe na-adịghị ọcha aka’; ‘m ga-akpọbatakwa unu.’”​—2 Kọr. 6:17.

25. Olee ihe ndị Baịbụl kwuru ga-enyere gị aka ikpebi ma ị̀ ga-eso eme ememme ndị ọzọ na-eme?

• “Ha na ndị mba ọzọ wee na-emekọ ihe, ha wee mụta ihe ha na-eme. Ha nọkwa na-efe arụsị ha, arụsị ndị ahụ ewee ghọọrọ ha ọnyà.”​—Ọma 106:​35, 36.

• “Ndị nwụrụ anwụ amaghị ihe ọ bụla ma ọlị.”​—Ekli. 9:5.

• “Ha abụghị nke ụwa, dị nnọọ ka m na-abụghị nke ụwa.”​—Jọn 17:16.

• “Oge gafere agafe ezuworo unu ịrụzu ihe ndị mba ọzọ na-achọ, mgbe unu jere ije n’omume rụrụ arụ, n’agụụ ihe ọjọọ, n’ịṅụ oké mmanya, n’oriri oké mkpọtụ, n’ịma aka n’ịṅụ mmanya, na n’ikpere arụsị jọgburu onwe ya.”​—1 Pita 4:3.

26. Olee otú ndị a kọrọ akụkọ ha na Baịbụl mere ememme ncheta ọmụmụ ha ga-esi enyere gị aka ikpebi ma ị̀ ga-eme ememme ncheta ọmụmụ?

• “Ụbọchị nke atọ wee bụrụ ụbọchị ncheta ọmụmụ Fero, o wee meere ndị niile na-ejere ya ozi oriri ma kpọpụta onyeisi ndị obu ihe ọṅụṅụ, kpọpụtakwa onyeisi ndị na-eme achịcha n’etiti ndị na-ejere ya ozi. O wee nyeghachi onyeisi ndị obu ihe ọṅụṅụ ọrụ ya dị ka obu ihe ọṅụṅụ . . . Ma ọ kwụwara onyeisi ndị na-eme achịcha n’osisi.”​—Jen. 40:​20-22.

• “Ma mgbe a na-eme ememme ụbọchị ọmụmụ Herọd, ada Herodias gbara egwú n’ihu ndị ọbịa, wee mee Herọd obi ụtọ nke ukwuu nke na ọ ṅụrụ iyi wee kwe nkwa inye ya ihe ọ bụla ọ rịọrọ. Ya mere, ọ gbasoro ntụziaka nne ya wee sị: ‘Bunye m isi Jọn Onye Na-eme Baptizim n’efere dị mbadamba.’ O wee zipụ ozi ma mee ka e gbupụ Jọn isi n’ụlọ mkpọrọ.”​—Mat. 14:​6-8, 10.

27. Gịnị mere i kwesịrị iji na-erubere ndị okenye isi?

• “Na-eruberenụ ndị na-edu ndú n’etiti unu isi, na-anọkwanụ n’okpuru ha, n’ihi na ha na-eche mkpụrụ obi unu nche dị ka ndị ga-aza ajụjụ; ka ha wee jiri ọṅụ na-eme nke a, ọ bụghị ịsụ ude, n’ihi na nke a ga-emebiri unu ihe.”​—Hib. 13:17.

28. Olee ihe mere o ji dị mkpa ka gị na ndị ezinụlọ gị wepụta oge unu ga na-eji agụ Baịbụl, nakwa oge unu ga na-eji amụ Baịbụl?

• “Iwu Jehova na-atọ ya ụtọ, ọ na-agụkwa iwu ya n’olu dị ala ehihie na abalị. Ọ ga-adịkwa ka osisi a kụrụ n’akụkụ iyi, nke na-amị mkpụrụ ya n’oge ya, akwụkwọ ya adịghịkwa akpọnwụ akpọnwụ, ihe ọ bụla ọ na-eme ga-aga nke ọma.”​—Ọma 1:​2, 3.

29. Gịnị mere ịga ọmụmụ ihe na ịza ajụjụ ji atọ gị ụtọ?

• “M ga-akọsara ụmụnna m aha gị; M ga-anọ n’ime ọgbakọ too gị.”​—Ọma 22:22.

• “Ka anyị na-echebakwara ibe anyị echiche iji kpalie ịhụnanya na ịrụ ezi ọrụ, ka anyị ghara ịhapụ nzukọ anyị, dị ka ụfọdụ ndị na-emekarị, kama ka anyị na-agbarịta ibe anyị ume, na-emekwa otú ahụ karị, ka unu na-ahụ ụbọchị ahụ ka ọ na-eru nso.”​—Hib. 10:​24, 25.

30. Olee ọrụ kacha mkpa Jizọs gwara anyị na-arụ?

• “Ya mere, gaanụ mee ndị mba niile ka ha bụrụ ndị na-eso ụzọ m. Na-eme ha baptizim  . . . Na-ezi ha ka ha debe ihe niile m nyere unu n’iwu.”​—Mat. 28:​19, 20.

31. Olee ihe na-amasị Jehova mgbe anyị na-enye onyinye maka ozi ọma Alaeze anyị na-ekwusa nakwa iji nyere ụmụnna anyị aka?

• “Jiri ihe gị ndị dị oké ọnụ ahịa sọpụrụ Jehova.”​—Ilu 3:9.

• “Ka onye ọ bụla nye dị ka o kpebiri n’obi ya, ọ bụghị ná mwute ma ọ bụ ná mmanye, n’ihi na Chineke hụrụ onye na-eji obi ụtọ enye ihe n’anya.”​—2 Kọr. 9:7.

32. Olee nsogbu ụfọdụ Ndị Kraịst na-atụ anya nwere ike ịbịara ha?

• “Obi ụtọ na-adịrị ndị a kpagbuworo n’ihi ezi omume, n’ihi na alaeze eluigwe bụ nke ha. Obi ụtọ na-adịrị unu mgbe ndị mmadụ na-akọcha unu ma na-akpagbu unu, na-aghagide unu ụgha, na-ekwukwa ụdị ihe ọjọọ niile megide unu n’ihi m. Ṅụrịanụ ọṅụ, nweekwanụ obi ụtọ nke ukwuu, n’ihi na ụgwọ ọrụ unu dị ukwuu n’eluigwe; n’ihi na otú ahụ ka ha kpagburu ndị amụma bu unu ụzọ.”​—Mat. 5:​10-12.

33. Olee ihe mere mmadụ ime baptizim ma ghọọ Onyeàmà Jehova ji bụrụ ihe ùgwù pụrụ iche?

• “Okwu gị ruru m aka, m wee rie ya; okwu gị wee bụrụ ihe na-enye m ọṅụ na ihe na-eme ka obi tọọ m ụtọ; n’ihi na a kpọkwasịwo m aha gị, Jehova Chineke.”​—Jere. 15:16.

Ọ na-abụkarị ná mgbakọ Ndịàmà Jehova ka a na-anọ eme ndị mmadụ baptizim. Tupu onye na-ekwu okwu baptizim emechie okwu ya, ọ ga-agwa ndị a na-aga ime baptizim ka ha bilie ọtọ zaa ajụjụ abụọ a n’olu dara ụda:

1. Ì chegharịala ná mmehie gị, nyefee Jehova onwe gị, ma na-ebi ndụ gosiri na i kwetara na o si n’aka Jizọs Kraịst azọpụta anyi? (Gịnị ka ị zara?)

2. Ị̀ ghọtara na baptizim a ga-eme gị na-egosi na ị ghọọla Onyeàmà Jehova nọ ná nzukọ Jehova? (Gịnị ka ị zara?)

Ọ bụrụ na ndị a na-aga ime baptizim azaa ee n’ajụjụ abụọ a, ọ pụtara na ha emeela “nkwupụta ihu ọha” nakwa na ha nwere okwukwe n’àjà Jizọs ji ndụ ya chụọ. Ọ pụtakwara na ha enyefeela Jehova onwe ha kpamkpam. (Rom 10:​9, 10) Ndị chọrọ ime baptizim kwesịrị ibu ụzọ chebara ajụjụ ndị a echiche ma kpee ekpere banyere ha ka ihe ha ga-aza bụrụ ihe ha ghọtara.

Ì nyefeela Jehova onwe gị n’ekpere, kwe ya nkwa na ọ bụ naanị ya ka ị ga-efe, nakwa na ị ga-eme ka ime uche ya bụrụ ihe kacha mkpa ná ndụ gị?

Obi ò siri gị ike ugbu a na e kwesịrị ime gị baptizim?

Olee ụdị uwe mmadụ kwesịrị iyi mee baptizim? (1 Tim. 2: 9, 10; Jọn 15:19; Fil. 1:10)

Anyị kwesịrị iji ejiji na-egosi na anyị ‘na-emeru ihe n’ókè’ nakwa na anyị “nwere uche zuru okè” iji gosi na anyị “na-asọpụrụ Chineke.” N’ihi ya, ndị a na-aga ime baptizim ekwesịghị iyi uwe na-ahụ ụzọ e ji egwu mmiri bịa ime baptizim. Ha ekwesịghịkwa ịdị nkịrịka n’anya ma ọ bụ yiri uwe e dere ihe ma ọ bụ nke e sere ihe na ya. Ha kwesịrị iyi uwe kwesịrị ekwesị.

Olee otú mmadụ kwesịrị isi mee omume mgbe a na-eme ya baptizim? (Luk 3:​21, 22)

Baptizim e mere Jizọs na-akụziri Ndị Kraịst ihe taa. Ọ ghọtara na baptizim bụ ihe dị mkpa, o gosikwara ya n’ihe o mere mgbe a na-eme ya baptizim. N’ihi ya, ebe a na-eme baptizim ekwesịghị ịbụ ebe a ga-anọ na-eme ihe ọchị, ebe a ga-anọ na-egwu mmiri, ma ọ bụ ebe a ga-anọ eme ihe ndị ọzọ ga-eme ka o yie ka à bịara egwuregwu. Onye e mere baptizim ọhụrụ ekwesịghịkwa ịṅụrịbiga ọṅụ ókè ka à ga-asị na ọ bụ ebe okwu biri. Ọ bụ eziokwu na baptizim bụ ihe obi ụtọ, e kwesịrị inwe obi ụtọ ahụ otú kwesịrị ekwesị.

Olee otú ịgachi ọmụmụ ihe anya ga-esi nyere gị aka ịna-eme ihe ị gwara Jehova mgbe ị na-enyefe ya onwe gị?

E mechagodị gị baptizim, gịnị mere i kwesịrị iji nọgide na-amụchi ihe anya ma na-agachi ozi ọma anya?