Kpịlọng Keji ká Myị Nyori a-Ang Myị́ Ang A Jẹ́ Ka

1. Ụgbẹyị oyina iJihova à tị́ họhị? Ịyẹ tị́ du?

IJIHOVA họhị ụ-ụgbẹyị ọ-la ẹbyẹbyị. Ahị jẹ́-ẹ kụ irya nya ẹla, jẹ́ ang inyeewe, bala ọ-jẹ́ jaabwọ kahị ka kpa ẹla ọlẹ kahị jẹ́ họ ụkụrwọ. Ịyẹ tị́ du kọ họhị ụ-ụgbẹyị ọlịịwẹ? Ọ tịtọ kahị ka “jẹ ẹla o-bwu ẹga nya Ohe Oluhye” bala ọ-ka gbịgba họọ kpụnịrọ ẹla nyịlẹhị ọlẹ kọ mẹjẹ́ẹhị.—Etu 2:1-5; Rom. 12:1.

2. (a) Ẹlịyẹ ahị tị́ baba nyọka kpa i-irya? (Job. 37:23, 24) (Yẹ ifoto ịnyịnyị.) (b) Ịyẹ tị́ du kọ há nyọka myị nyori a-ang myị́ ang ahị jẹ́ ka?

² Nanana nyori iJihova họhị ụ-ụgbẹyị ọlẹ kahị ka jẹ́ ang lụmẹ-lụmẹ, ma ahị baba nyọka kpa i-irya nyori a-ang wuu ahị ka jẹ́-ẹ jẹ́ ka. (Wa Ala iRom 11:33, 34.) Kụ ẹhị yẹ ọ-chụ pwokwita nya iJobu wẹẹ. IJihova tọ iJobu ịtọ ẹla ịhyẹ ịlẹ kị dọọ ụbwọ nyọka jẹ́ nyori ang lụmẹ-lụmẹ ji kọ jẹ́ ka. Ẹlẹwẹ da iJobu ụbwọ nyọka jẹ́ nyori ọ baba nyọka kpa ịlọmwụ keji bala ọ-nwụ irya nyamwụ rịrị. (Job. 42:3-6) Ahị ịnyịnyị kaa yé apyobwuna ụka kahị myị nyori a-ang myị́ ang ahị jẹ́ ka. Ịlọhị ọ-yẹ melabwọ ọlịnyị ka dahị ụbwọ nyọka dahịhile nyori iJihova ka mẹ ẹla ọlẹ kahị baba nyọka jẹ́ ịnyịlẹhị jẹ́ẹhị chajị kahị ka jẹ́-ẹ cheje ịnyịịla.—Etu 2:6.

3. Ẹlịyẹ ahị tị́ wẹẹ ka kụ ẹhị yẹ ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ?

³ Ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ, ahị ka ya ẹla u-uhye nya ang ịhyẹ ịlẹ kahị jẹ́ ka bala akama ịlẹ kahị ka la myị́ ọọlajị nya ọọwa. Ahị ka myị́myị́-ị kụ ẹhị yẹ ang odudu ọlẹ kọ há nyori ang ịhyẹ ji kahị jẹ́ ka. Ẹla ịlẹ kahị wẹẹ ka jẹ́ ka dahị ụbwọ nyọka dahịhile nyori iJihova, “Ọngọlẹ kọ jẹ ang wuu kpẹẹkpẹẹ,” kaa ya ẹla ọlẹ kahị baba nyọka jẹ́ kpangga jehi.—Job. 37:16.

ÁHỊ JẸ́ ỤKA KÁ OCHEJU KA PWEEJI KA

4. Jaabwọ ká ụpwụ nya ịMatiyu 24:36 ya, ẹlịyẹ ahị tị́ jẹ́ ka?

⁴ Wa ịMatiyu 24:36. Áhị jẹ́ ụka ká ocheju nya odehe ọlẹ ka pweeji ka. IJisọsị ịnyịnyị-ị́ dọmwụ jé “ẹnụtụrụ lee awa ọọwa” ụka kọ jam odehe ka.a Ọ byi alẹrụ nyamwụ ụka ọkịla nyori iJihova à la ọngịrị nyọka hu ụka ọlẹ ká ang ịhyẹ ka họ nọ lẹ. (Ụkụr. 1:6, 7) IJihova hu ụka nya ocheju nya odehe ọlẹ nọ lẹ, ma áhị la ọngịrị nyọka jẹ́ ụka ọọwa kpangga ka.

5. Nyọlẹ kahị jẹ́ ụka ká ocheju ka pweeji ka wẹẹ, ányị ọọwa à tị́ ka lahị myị́?

⁵ Jaabwọ ká iJisọsị ya wẹ lẹ, áhị jẹ́ jaabwọ kahị ka godayị tata ka ba ene ká ocheju ka pweeji ka. Ọọwa ka du kahị ka ju ugbodu ka, lee ọ-la ọkịlẹtụ ọ-kpenyi myị́, ọgụgụụgụ kori kahị ja godayị gbe ahyẹẹnụ nya iJihova lụka ọtata lẹ. Ọkịlẹtụ ka kpụhị enyi ịnyịnyị myị́ kori ká alugbiyegu nyahị lee angịkịla á ja kpahị họ ọọlajị nyọlẹ ká ocheju nya odehe ọlẹ á pweeji lẹka. (2 Pit. 3:3, 4) Ahị ka me irya myị́ nyori kori kahị jẹ́ ahyẹẹnụ ọlẹ kpangga ká ocheju ka wẹ, ọ ka chịhị kpẹẹ gụ́ nyọka ju ugbodu bala ọ-bọhụ ụka kị ja kpahị họ.

6. Ịyẹ tị́ du kọ há nyọlẹ kahị jẹ́ ụka ká ocheju nya odehe ka wẹ ka?

⁶ Ẹlịlẹhị ri, nyọlẹ ká iJihova á ya ụka ká ocheju ka wẹ jehi ka wẹẹ, ọọwa ya iwe hahị nyọka mẹjẹ nyori ahị wẹẹ gbịgba họọ chajị nyori ọ háahị bala o-ri ahị dahịhilọọ. Áhị tịtọ nyọka gbịgba ha iJihova ba o-ocheju nya odehe ọlẹ kem ka, ma ahị tịtọ nyọka gbịgba họọ gboyi myị́ oyi. Lẹ, ọkọkọ nyọka kụ irya kpoye u-uhye nya ụka ọlẹ ká “ẹnụtụrụ ọtụka nya Ohe Oluhye” ka wẹ, ọ ka há gụ́ kahị ka kụ irya u-uhye nya ang ịnyịịla ịlẹ kị ka họ ụka kọ pweeji kpá. Ọọwa ka dahị ụbwọ nyọka tụ ju iJihova chwẹẹ gụ́ ọla ene-ene, dahịhilọọ, bala ọ-họ ang myị́ ang ọlẹ kahị ka jụ họ chajị ká ẹla nyahị ka kpọọ ịpyọ.—2 Pit. 3:11, 12.

7. Ẹlịyẹ ahị tị́ jẹ́?

⁷ Ahị baba nyọka kụ irya u-uhye nya ẹla ọlẹ kahị jẹ́. Ahị jẹ́ nyori ahyẹẹnụ ihyẹẹkpẹ nya odehe ọlẹ dọmwụ la 1914. IJihova ya ọmwụ lụmẹ-lụmẹ neeji ẹ-ẹpwụ nya ịBayịbụụ, ịlẹ kị họ kahị jẹ́ myị̀myị̀ nyori ẹka ọwẹ ahyẹẹnụ ihyẹẹkpẹ à dọmwụ lẹ. Ọ tị ya ẹla lụmẹ-lụmẹ u-uhye nya abwọlẹ ká odehe ka la kịlahị nya ọọwa ịnyịnyị. Ọmwụ ọyẹyẹ ịwẹ du kahị jẹ́ myị̀myị̀ nyori ‘ẹnụtụrụ ọtụka nya iJihova ju chwẹẹ lẹ.’ (Sẹf. 1:14) Ahị jẹ́ ụkụrwọ ọlẹ ká iJihova tịtọ kahị ka họ ịnyịnyị. Ọ tịtọ kahị ka ya “ẹrụ ọnyịịla chajị nya Ịpyị-Adịrahụ” je iru nya angịnyị jaabwọ kahị ka jụ họ ba myị́. (Mat. 24:14) Ahị wẹẹ ya ẹrụ ọnyịịla ọwẹ ẹ-ẹpwụma lala 240 bala ọ-yoo la ìja datị-datị ịlẹ kị kpoye nya 1,000. Áhị baba nyọka jẹ́ “ẹnụtụrụ lee awa ọọwa” pyii ene kahị ka kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ la ila ọchịchị ka.

ÁHỊ JẸ́ JAABWỌ KÁ IJIHOVA KA BWU DAHỊ ỤBWỌ KA

8. Ịyẹ à tị́ ri “ụkụrwọ nya Ohe Oluhye” ọlẹ ká ẹgẹwẹ ya ẹla rụ? (Ọngọlirya 11:5)

⁸ Áhị kaa jẹ́ “ụkụrwọ nya Ohe Oluhye” ụka wuu ka. (Wa Ọngọlirya 11:5.) Ẹgẹwẹ wẹẹ ya ẹla rụ ang ọlẹ ká iJihova họ lee ọlẹ kọ ya iwe da du kọ họ, chajị ká irya nyamwụ ka họ jịra ịnyị. Áhị ka jẹ́-ẹ jẹ́ ang odudu ká iJihova ka ya iwe da ká ẹlẹhẹ ka họ lee abwọlẹ kọ ka bwu ma uya dahị ụbwọ kpangga ka. (Eje. 37:5) Ẹlẹwẹ kịlaahị kịla la ọ-jẹ́jẹ jaabwọ ká abwọlẹ ká ọnyị kaa nwà ẹ-ẹpwụ nya oruma nya ịnịna kịlaahị kịla la ọ-jẹ́jẹ ịnyịnyị. Angị chị ang ehe á dọmwụ jẹ́ ẹlẹwẹ kpẹẹkpẹẹ lẹka.

9. Akama olanyị ahị tị́ ka la myị́ ọọlajị nyọlẹ kahị jẹ́ jaabwọ ká iJihova ka họ kpangga ka?

⁹ Nyọlẹ kahị jẹ́ jaabwọ ká iJihova ka bwu ma uya dahị ụbwọ kpangga ka wẹ kà du kọ ka lahị ujwo la ọ-ka cheje nya ẹla ịhyẹ myị́. Ahị ka họ atịmẹ la ọ-ka chị ịlọhị imyi kpẹpwụ nyọka họ ụkụrwọ ha iJihova gụ́ ọọwa, lee ọ-ka la ọhịhị ohukee chajị kahị ka jẹ́-ẹ mwụ ka ẹga ká ọbaba nya angị kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ ji gụ́ myị́. Ọhẹka ahị ja maga nyọka họ ụkụrwọ nya iJihova gụ́ ọọwa ma áhị tị wu ang ọlẹ kahị chị nọ ọyị myị́ lẹka. Lee ahị kaa kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ la ila ọchịchị, ma áhị tị yé ọngọngọhẹ mẹ ịBayịbụụ jẹ ka. Lee ogu nya iJihova ka ya ụkụrwọ hahị nyọka nwụ́ ebe ị-kpa gbịgba lee ọ-nwụlaa myị́, ma ọhẹka ahị gbachị akama ọhẹ ẹ-ẹpwụ nya ụkụrwọ ọọwa. Iwe-ahụrụ ịlịịwẹ wuu ka du kahị ka kụ irya myị́ nyori iJihova á chị ọkẹkẹnị balahị kaka.

10. Nyọlẹ kahị jẹ́ jaabwọ ká iJihova ka bwu họ ẹla kpangga ka, tị́ ka dahị ụbwọ nyọka la abwẹla iyina?

¹⁰ Ahị ọ-jẹ́ jaabwọ ká iJihova ka bwu họ ẹla kpangga ka dọmwụ ka jẹ́-ẹ dahị ụbwọ nyọka la abwẹla lala ịlọhị ọ-kpa keji bala ịlọhị ọ-yẹ melabwọ, kị ri abwẹla ịlẹ kị baba yẹẹyẹẹ. Ahị ka wẹ ka jẹ́ nyori irya bala agbẹyị nya iJihova la uhye gụ́ ịnyahị. (Ayị. 55:8, 9) Ọọwa ka du kahị ka jẹ́-ẹ dahịhile iJihova yẹẹyẹẹ bala ọ-ka kpụnịrọọ. Ụka kahị la ịlahị ọkaka ẹ-ẹpwụ nya ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ lee ẹ-ẹpwụ nya ụkụrwọ ọlẹ ká ogu nya iJihova ya hahị, ahị chịla nyọka ya ogbo ha iJihova. (Eje. 127:1; 1 Kọr. 3:7) Kori ká ẹla á tị la jaabwọ kahị ya ahị me ka, ahị baba nyọka kpịtịya nyori iJihova jẹ́ ang myị́ ang oluhye nya ẹla ọọwa. Ọ-kụ irya ịnyị ka du kahị ka la okpunyi nya ọkịlẹtụ. (Ayị. 26:12) Ahị ka họ ụpa nyahị, ahị tị ka kịnyaa la ọ-dahịhile nyori iJihova ka họ ịnyamwụ ịnyịnyị. Ahị jẹ́ myị̀myị̀ nyori ọ ka mẹ ụgbẹyị ọlẹ kahị baba jẹ́ẹhị pyii, kori kọ dọmwụ ka họ ịnyị ụ-ụgbẹyị ọ-la ẹbyẹbyị jaabwọ kọ kaa họ lụka onyogo ka wẹwẹ.—Ụkụr. 16:6-10.

11. Ẹlịyẹ ahị tị́ jẹ́ kọ ka jẹ́-ẹ dahị ụbwọ?

¹¹ Ahị jẹ́ nyori iJihova ri ọngọ la ọháha, ọngọ họ ẹla kpakpa, bala ọngọ jẹ́ ẹla. Ahị myị́myị́ jẹ́ nyori ang ọlẹ kahị kaa họ họọ bala aanahị ịla ọjịra-jịra kaa myọọ lẹhị yẹẹyẹẹ. Ahị tị jẹ́ ịnyịnyị nyori ọ kaa nwụ angịlẹ kị godayị giri-giri họọ uri ụka wuu.—Hib. 11:6.

ÁHỊ JẸ́ ẸLA ỌLẸ KỌ KA HỌ IJUJU KA

12. Ẹlịyẹ ahị tị́ jẹ́ bwu ụpwụ nya iJemsi 4:13, 14?

¹² Wa iJemsi 4:13, 14. Ẹlịlẹhị ọkpọnchị ọhẹ ri, áhị jẹ́ jaabwọ ká ọhịhị nyahị ka la ijuju ka. Ẹ-ẹpwụ nya odehe ọlẹ kahị ji lẹẹlẹẹ, ang lụmẹ-lụmẹ ịlẹ kahị ya ahị me ka kaa họ tahị. (Ọngọ. 9:11) Chajị nya ọọwa, áhị ka jẹ́-ẹ jẹ́ kori ká ang ọlẹ kahị nwụlanọ nyọka họ á ka chịkpẹẹ lee kori kahị dọmwụ ka ji la ọhịhị kpụ ahị ka họ ang ọọwa pwụ ocheju ka.

13. Ányị ọ tị kaa lahị ụka ọhẹ chajị nyọlẹ kahị jẹ́ jaabwọ ká ijuju ka la ka?

¹³ Ọ ka lujwo hahị nyọka bọhụ myị́ nyọlẹ kahị jẹ́ jaabwọ ká ijuju ka la ka. Ịyẹ tị́ du? Ahị ka ja chuko u-uhye nya ang ọlẹ kọ ka họ gbee kọ ka nuhi ọkẹkẹnị nyahị myị́. Ẹla ọtịpyọ ka họ tahị kpịraka lee ẹla ịkịla ịlẹ kahị ya ahị me ka, du ká ọkịlẹtụ ka kpụhị enyi myị́. Ụka ká ẹla ọlẹ kahị juwa ya ẹhị rịrị gbe á tị la jaabwọ kahị me irya ka, abwọ ka chị́ịhị pyẹpyẹ myị́ ịnyịnyị.—Etu 13:12.

14. Ẹlịyẹ ọkẹkẹnị ọchịchị nyahị à tị́ kpụnịrọ? (Yẹ ifoto ịnyịnyị.)

¹⁴ Ụka kahị bọhụ ẹ-ẹpwụ nya iwe-ahụrụ ilujwo, ọ kaa mẹjẹ nyori ahị wẹẹ gbịgba ha iJihova chajị nya ọháha ọlẹ kahị la ẹ-ẹga nyamwụ ịnyị. Oja ịlẹpwụ nya ịBayịbụụ mẹjẹ nyori áhị ka ya ahị guru ká iJihova ka chewu keehi bwu ẹpwụ nya akama ọnyị myị́ ọnyị ka, ọ-ọwa à tị da akama ịlẹ kahị kaa yẹ neeji gbehi ka ịnyịnyị. Ọ jẹ́ nyori ahị ka jẹ́-ẹ chị ọkẹkẹnị kori kahị jẹ́ ẹla ọlẹ kọ ka họ tahị ijuju ka wẹwẹ. Ahị myị́myị́ ka jẹ́-ẹ chị ọkẹkẹnị kori kahị kịnyaa la ọ-bịlọọ nyọka kpahị ụgbẹyị bala o-jwoo ihi. (Jer. 10:23) Bwula ọ-ya ẹhị rịrị ka ẹga nyamwụ ụka kahị ja ka cheje nya ẹla, ọ lala o-ri ahị nyị wẹẹ yẹkẹẹ: “Ó ri ká Ohe Oluhye á myị ká ịhụ ọdada nyahị á ji, kọ ri kọ myịmyị ya ụgbẹyị da hahị aalẹ, ahị ka họ ụma nya ang ọlẹ lee ọlaanyị lụka ọlẹ ịịlẹ.”—Jem. 4:15.

15. Ẹlịyẹ ahị tị́ jẹ́ u-uhye nya ijuju?

¹⁵ Ịlẹhị lẹ áhị jẹ́ ang ọlẹ kọ ka họ tahị ahyẹẹnụ ọnyị myị́ ọnyị ka, ma ahị tị jẹ́ nyori iJihova myọnụ kọ ka ya ọhịhị ọmyịmyị-ka hahị—ụ-ụwa e-epwoohe lee ám̀ odehe. Ahị jẹ́ nyori ọ́ ka jẹ́-ẹ me ọnọọkịla kaka, ịngịngịhyẹ á tị ka jẹ́-ẹ woo kpa la ọ-họ ọnụ ọmyịmyị nyamwụ jịra ka ịnyịnyị. (Tay. 1:2) Ọwa ụbwọọmwụ à ka jẹ́-ẹ ‘ya dodehe ang ịlẹ kị ka họ lụka ohyẹẹkpẹ bala o-ya dodehe ang ịlẹ kị họhọ lẹka’ lẹ. Ẹla ịlẹ wuu ká iJihova ya neeji lụka onyogo họ jịra, ịlẹ kọ tị ya neeji u-uhye nya ijuju ka họ jịra ịnyịnyị pyii. (Ayị. 46:10) Ahị jẹ́ myị̀myị̀ nyori ịngịngịhyẹ á ka jẹ́-ẹ hu iJihova abwọ la ọ-la ọháha ẹ-ẹga nyahị kaka. (Rom. 8:35-39) Ọ ka ya ẹla ọjẹ́jẹ, ẹjẹ ọkpụ́kpụ, bala ọngịrị ọlẹ kahị baba hahị nyọka bọhụ ẹ-ẹpwụ nya iwe-ahụrụ ọnyị myị́ ọnyị kọ wẹ ẹga nyahị. Ahị jẹ́ myị̀myị̀ nyori iJihova ka dahị ụbwọ bala ọ-wahị kụrụụhị.—Jer. 17:7, 8.

ÁHỊ KA JẸ́-Ẹ JẸ́ JAABWỌ KÁ IJIHOVA JẸ́ẸHỊ KAKA BA MYỊ́ KA

16. Ẹlịyẹ iJihova à tị́ jẹ́ u-uhye nyahị? Ányị ọọwa à tị́ lang? (Eje Ọnyịịla 139:1-6)

¹⁶ Wa Eje Ọnyịịla 139:1-6. Ọngọ Họhị jẹ́ jaabwọ kọ bwu họhị bala ang odudu kahị la jaabwọ kahị la u-ugbinyịrọ, irya ọkụkụ, bala abwọlẹ ká ẹla kaa lahị. Ẹla nyahị kaa ri ẹla nyamwụ ụka myị́ ụka. Ọ jẹ́ ẹla ọlẹ kahị ya bala ẹla ọlẹ kahị kpa i-irya nyọka ya ịnọ, ẹla ọlẹ kahị họ bala ang odudu kahị họ ẹla ọọwa ịnyịnyị. Jaabwọ ká Adịrahụ iDevidi ya, iJihova nwụlanọ nyọka dahị ụbwọ ụka myị́ ụka, ọ tị ka họ ịnyị myị́ ịlẹhị. O ri ihi ọtụka hahị nyọlẹ kahị jẹ́ nyori Ohe Oluhye ọlẹ kọ gụgụ wuu bala ọ-họ ang myị́ ang wuu kpahị juhi yẹẹyẹẹ! IDevidi yẹkẹẹ: “Ẹla ọjẹjẹ ụma ọwẹ la kpori-kpori ka kpoye, ọ lụmẹ kịlam-kịla la ọjẹjẹ.”—Eje. 139:6.

17. Ịyẹ tị́ du kọ ka lahị ujwo nyọka myị nyori iJihova ka jẹ́-ẹ tụ juhi chwẹẹ myị́?

¹⁷ Ọhẹka abwọlẹ ká ugbiyegu nyahị la, ọhọhọ nya ala ẹga kahị bwu, bala ang ọlẹ kahị myị la ene-ene ka du kọ ka lahị ujwo la ọ-ka yẹ iJihova lala Adịda ọ-la ọháha ọlẹ kọ la irya ọnyịịla ẹ-ẹga nyahị myị́. Lee ọ ka lahị lala o-ri ọ-jẹ́ họ ka nyahị ịlụka ọkẹkpẹ nyị tịpyọ kpoye nya iJihova ọ-ka tịtọ nyọka jẹ́ẹhị myị́, du kahị ka me nyori ọ ji lụrụ hiihi. Ọ dọmwụ la iDevidi ịnyị ụka ọhẹ lẹ. (Eje. 38:18, 21) Lee ọngọlẹ kọ kaa họ ụya kọ tị wẹẹ maga nyọka yẹ abwẹla nyamwụ da nyọka họ ẹla kpụ Ohe ịpyọ ka kụ irya myị́ nyori, ‘Kori ká Ohe á jẹ́m ịlẹhị, ịyẹ tị́ du kọ tịtọ kam ka yẹda ọkọkọ nyọka yem myị jaabwọ kam la wẹ?’

18. Ịyẹ tị́ du kahị baba nyọka myị nyori iJihova jẹ́ẹhị gụ́ abwọlẹ kahị jẹ́ ịlọhị? (Yẹ ifoto ịnyịnyị.)

¹⁸ Ahị ka jẹ́-ẹ maga nyọka myị nyori iJihova jẹ́ẹhị gụ́ abwọlẹ kahị jẹ́ ịlọhị bala o-ri ọ ka jẹ́-ẹ yẹ ang ọnyịịla ọlẹ kahị yẹ u-uhye nya ịlọhị ka myị́. Ịlẹhị lẹ ọ jẹ́-ẹ yẹ abyị nyahị, ma ọ tị jẹ́ ụma nya ọngịnyị ọlẹ kahị tịtọ nyọka ri bala ọ-la ọháha ẹ-ẹga nyahị ịnyịnyị. (Rom. 7:15) Ụka kahị kpịtịya nyori iJihova kaa yẹ ụma nya ọngịnyị ọlẹ kahị ka jẹ́-ẹ ri myị́ ụka wuu, ọọwa ka ya ọngịrị hahị nyọka gbịgba họọ kịnyaa la ọkẹkẹnị.

19. Ẹlịyẹ ahị tị́ jẹ́ kpakpa u-uhye nya iJihova?

¹⁹ Ahị jẹ́ nyori iJihova ri ọháha. Ọọwa á ju ịwẹẹ ọdada kpong-kpong ka. (1 Jọn. 4:8) Ahị jẹ́ ịnyịnyị nyori ehile ịlẹ kọ kaa dahị u-uhye nya abwẹla ọnyịịla bala ọtịpyọ mẹjẹ nyori ahị họ́ọ, ọ tị tịtọ kahị ka la ọhịhị ọkpịpyọ ịnyịnyị. Ahị tị myị́myị́ jẹ́ nyori iJihova tịtọ kahị ka la ọhịhị ọmyịmyị-ka. Ọ ya Ọnyị nyamwụ du ka kịliya chajị ká ọọwa ka chịkpẹẹ. Nyọlẹ ká iJisọsị gbu chajị nyahị wẹẹ, ahị ka jẹ́ myị̀myị̀ nyori ahị ka jẹ́-ẹ gbịgba ha iJihova ụ-ụgbẹyị ọlẹ kọ tịtọ myị́, nanana nyori áhị la kpẹẹkpẹẹ ka. (Rom. 7:24, 25) Ahị tị jẹ́ ịnyịnyị nyori ‘Ohe Oluhye lụmẹ gụ ọkịlẹtụ nyahị, ọ tị ri ọngọ jẹ́ ang myị́ ang wuu ịnyịnyị.’ (1 Jọn. 3:19, 20) IJihova yẹ ẹla myị́ ẹla ọ-la uhye nyahị, ọ tị dahịhile nyori ahị ka họ irya nyamwụ myị́.

20. Ịyẹ à tị́ ka dahị ụbwọ nyọka chuko kpoye u-uhye nya ẹla ịlẹ kahị jẹ́ ka lẹ ka?

²⁰ IJihova á ya ẹlẹlẹhẹ ọlẹ kahị baba nyọka jẹ́ kpịbaa hiihi ka. Ụka kahị kpa ịlọhị keji myị ju ẹlẹwẹ, ahị jẹ́-ẹ yẹ abwọ hi uko ọchịchị kpoye-kpoye chajị nya iwe-ahụrụ ịlẹ kahị la ọngịrị u-uhye nyaa ka. Ọkọkọ nya ọọwa, ahị ka jẹ́-ẹ ya ẹhị rịrị u-uhye nya ẹla ịlẹ kị baba gụ́. Bwula ọ-họ ịnyị, ahị mẹjẹ nyori ahị dahịhile nyori iJihova à ri ọngọ “jịra-jịra kpẹẹkpẹẹ” ẹ-ẹpwụ nya ẹla ọjẹ́jẹ lẹ. (Job. 36:4) Ịlẹhị lẹ ang ịhyẹ ji kahị jẹ́ yẹẹyẹẹ lẹẹlẹẹ ka, ma ahị wẹẹ ya ẹhị rịrị la ọkẹkẹnị gbe ụka ọlẹ kahị ka jẹ́ ang inyeewe u-uhye nya Ohe nyahị gboyi myị́ oyi.—Ọngọ. 3:11.