“Dowsing”—Sientipiko wenno Okulto?

“NAKASKASDAAW!” inyebkas ti maysa a mangay-aywan iti pagpagatasan iti Makin-tengnga a laud nga Estados Unidos. Maysa a bassit a sanga a nasep-ak iti kayo a peach ti agrikrikus kadagiti imana. Inlumlumna dagiti kukona iti ukisna tapno mapagtalnana ti sanga, ngem nabileg ti puersa nga agpababa. “Daytat’ nangibati pay kadagiti ukis iti imak,” kinunana a nasdaawan. Isut’ ad-adda pay a nagsiddaaw idi nakasarak iti danum babaen ti panangkalina iti mismo a lugar nga intudo ti sanga. Aniat’ mapaspasamak ditoy?

Ti mangay-aywan ti pagpagatasan mangar-aramid iti masansan a maawagan dowsing (panangpadles iti kaadda ti danum babaen iti divining rod [sarukod a pagpadles]). Masansan, ti dowser (mammadles) mangiggem iti nagsanga a sanga ti kayo ket agpagnapagna, nga ipamaysana ti agsapul iti danum. Kellaat, ti dowsing rod mabalin nga agtayyeken. Dadduma a sarukod ti agtumba a mangitudo iti daga, dadduma itudoda ti ngato, a tiruenda pay ti rupa wenno barukong ti dowser, ket dagiti dadduma pay bassit laeng ti panagkutida. Iti aniaman kadagita a kasasaad, marikna ti dowser nga adda danum iti uneg ti daga. Maar-aramiden ti dowsing iti aglawlaw ti lubong. Sigun iti maysa a pattapatta, agarup 25,000 ti mangar-aramid iti dowsing idiay laeng Estados Unidos.

Sientipiko Kadi Dayta?

Adda kadi sientipiko a prinsipio a mamagkurri iti dowsing? Nabayagen a mapagsusupiatan dayta a parikut. Nasurok a 70 a tawen ti napalabasen, ti magasin a Pagwanawanan kastoy ti panagrasonna: “Saanmi a kayat ti di mangikankano iti aniaman a linlinteg ti nakaparsuaan, ngem kasla nakaskasdaaw unay a ti sangkabassit a tedted ti danum iti rabaw ti daga maaddaan iti magnetiko a pannakabalin nga umdas a mangpilko iti maysa a willow idinto a ti intero a waig nga agluplupias iti danum dina pulos garawen ti bislak. . . . Ngarud mabalin nga adda sabali a banag a mangtigtignay iti dayta malaksid iti linlinteg ti nakaparsuaan.”

Kaskasdi, ipilit pay laeng dagiti adu a dowser a ti dowsing ket maysa a siensia. Kinapudnona, ti The American Society of Dowsers awaganna ti bagina a “maysa a di agganganansia nga edukasional ken sientipiko a Sosiedad.” Iti adu a tawtawen, adu a sientista ti timmaud a mangibagbaga iti baro a sanga ti siensia a mangilawlawag iti dowsing. Idi 1700’s ilawlawagda a dagiti “agtaud” kadagiti partikulo ti atomo ti mamagkurri iti dowsing. Idi 1800’s kunada a ti mamagkurri iti dayta isut’ koriente. Iti siglotayo daytat’ isuamin a nagtaud iti radioaktibo agingga iti elektromagnetismo nga agturong iti sikolohia ti tao.

Iti nabiit pay, idi 1979, ti mararaem a magasin a New Scientist nangipablaak ti kasla mapapati a teoria maipapan iti dowsing. Maysa nga eksperto maipapan iti panangitalimeng iti enerhia ken geologo pinattapattana a ti bagi ti tao a mismo mabalin a sensitibo unay kadagiti panagbalbaliw iti koriente, magneto, wenno dagiti tay-ak nga elektromagnetiko a patauden ti danun iti uneg ti daga wenno dagiti bareta a metal.a

Ngem dagita a teoria dida nagun-odan ti nasaknap a panangawat dagiti sientista. Kinapudnona, iti The Encyclopedia Americana, dagiti sientista iti Harvard University a da E. Z. Vogt ken L. K. Barrett linaksidda ti dowsing iti kastoy a pamay-an: “Dagiti natimbeng a tay-ak ken dagiti panangsubok iti laboratorio dida naipasdek ti kinapudno ti dowsing, ken bassit laeng ti nakaibatayanna a kinapudno no ipato dayta babaen kadagiti sientipiko a pagalagadan.” Idi Nobiembre 1990, dagiti dowser pinadasda dagiti 720 nga eksperimento idiay Kassel, Alemania. Nupay no naay-ayoda kadagiti kasasaad iti panangsubok ket agtalekda iti balligi, napaay dagiti dowser; naiparna laeng ti panagballigida a nangipadles iti kaadda ti danum ken dagiti metal iti uneg ti daga. Ti binulan a magasin a Naturwissenschaftliche Rundschau kinunana a no maipato babaen iti siensia, ti dowsing ket “mapappapati kas ti panamati iti panangipallatok ti maysa a sinsilio.” Dadduma kadagita nga eksperimento kasta met laeng ti nagbanaganda.

Ilawlawag dagiti dowser dagita a pannakapaay kadagiti nakaskasdaaw a termino. Agreklamo dagiti dadduma, kas pangarigan, a dagiti panangsubok ti mamagduadua kadagiti abilidadda wenno mangiturong kadakuada a mangsapul kadagiti di umiso wenno dagiti saan unay a napateg a motibo. Dagita a banag, kunada, ti apagkanito a mangpukaw iti pannakabalinda. Kinapudnona, adu a dowser ti nakasarak a kalpasan ti intero a panagbiagda a naballigi a panagpadpadles iti kaadda ti danum, addanto tiempo a pudno a masapul a paneknekanda a mismo a kellat a napukawen ti pannakabalinda—wenno inallalilawna ida. Dadduma ngarud ti agkuna a ti puersa iti likudan ti dowsing ket adda ballikug a nakakatkatawa a kasasaadna.

Maysa kadi a siensia daytoy kadakayo? Ta, dagiti puersa ti nakaparsuaan (dagidiay marukod babaen kadagiti pamay-an nga ammon ti siensia) saanda a nakakatkatawa, ballikug wenno aniaman dita; wenno agbaliwbaliw. Dagitoy dida agbaliw. Saanda a kumapuy sigun iti rikna, pampanunoten, wenno motibo dagidiay a mangsubok wenno mangrukod kadakuada. Gapuna, kadagiti kaaduan a sientista ti dowsing ket maysa nga an-anito—awanen sabali. Kinapudnona, uray pay dagiti nalatak a dowser umanamongda nga awan ti puersa a naammuan ti siensia a makailawlawag iti dowsing.

Ulbod Kadi Dayta?

Ngem gapu kadi ta di mailawlawag ti siensia kaipapananna nga amin dagiti naipadamag a naballigi a dowsing ket mabalin a nakaskasdaaw a pannakaiparna wenno interamente a kinaulbod? Ti ngay kapadasan ti mangay-aywan ti pagpagatasan a nadakamat iti pangrugian—naiparna laeng aya dayta, maysa a naisangsangayan a pasamak?

Kinapudnona, ti tay-ak iti dowsing nakapatauden kadagiti nakaad-adu a napaneknekanen nga estoria. Kas pangarigan, maysa a babai idiay Vermont ti nangayab iti maysa a dowser idi ti suplay a danum iti balayna ket napugsat. Nalawag a maysa nga atiddog a tubo manipud iti adayo nga ubbog nga agturong iti balay ket agtedtedted. Saan nga ammo ti babai no sadino ti yan ti tubo—daytat’ naikali 30 a tawen ti napalabasen—ngarud dina ammo no sadino ti yan ti buong ti tubo. Ngem ti dowser intalomitimna laeng nga inimtuod iti sarukodna, ket naggaraw iti rabaw ti maysa a lugar. Sangapulo ket lima a centimetro manipud sadiay, nasarakan ti agtedtedted a tubo.

Nalabit ti kalalatakan nga estoria ket maipapan iti mabigbigbig nga Americano a dowser a ni Henry Gross. Patien dagiti geologo nga awan masarakan a natamnay a danum iti uneg ti daga idiay Bermuda. Impadamag ti The Saturday Evening Post: “Inyaplag ni Gross ti maysa a mapa ti Bermuda idiay balay ni [mannalaysay a Kenneth] Roberts idiay Kennebunkport, Maine, ket babaen ti panangipalabasna iti sarukod a pagpadlesna, minarkaanna ti tallo a lugar a pakasarakan iti natamnay a danum . . . Tapno paneknekan ti padlesna, napan da Gross ken Roberts idiay Bermuda, inallukoyda ti gobierno a mangipaay iti alikamen a pagsunda, ket napandan nagtrabaho. Sumagmamano a bulan kalpasanna, idi Abril 1950, amin dagiti tallo a bubon mangiruruardan iti danum kas imbaga ni Gross.”

Kunaen dagiti dowser a nakasarakda iti danum kadagiti rinibribo a bubon. Dagiti reporter kinuykuyogda dagiti dowser, nakitada ti nakapigpigsa a panaggaraw ti sarukod ta naglapuyot pay dagiti ima ti dowser, ket nangngeganda pay dagiti dowser a mangipadto iti kaadalem ti danum iti uneg. Nakitada ti pannakasunda dagiti bubon ket napaneknekan dagiti padtoda. Nupay saan a mangipaay ti siensia kadagiti mapapati a rason no apay nga agkurri dagitoy a nakaskasdaaw a paspasamak, nalawag nga epektiboda—siempre para kadagiti dadduma a tao. Apay?

Mangipalgak a Historia

Ti historia ti dowsing ket makaipalgak maipapan iti daytoy. Mabalin a maar-aramiden dayta iti rinibribo a tawen. Ngem idi insurat ti maika-16 siglo a doktor a ni Georgius Agricola ti mabigbigbig a suratna maipapan iti panagminas, ti De Re Metallica, nga immuna a nairekord ti detaliado a deskripsion ti dowsing. Us-usaren dagiti Aleman a minero dayta a mangsapul kadagiti urat ti bareta a metal. Ngem uray pay idi adda panagsusupiat no ti dowsing ket gagangay a pasamak wenno okulto. Kuna ni Agricola a laksiden dagiti dadduma dayta nga aramid ta “dagiti sanga [dowsing rods] saan a mapagkuti ti isuamin, no di ket dagidiay laeng mangaramat iti talomitim ken kinasikap.” Bayat a nagsaknap ti dowsing iti Europa, nagsaknap met ti panangsupiat a naikuyog iti dayta. Kinondenar ni Martin Luther dayta, ket timmulad met dagiti dadduma a papangulo ti simbaan. Tapno mapagtalna dagita a klero, dadduma a dowser ti nangpabuniag kadagiti sarukodda, ket agdawatda iti Trinitario a Diosda no mangaramidda iti dowsing.

Kadagiti adu a dowser, saan laeng a ti panangsapsapul iti danum ken deposito ti mineral ti aramidenda. Nakasarakda ti umad-adu a pakausaran ti sarukod. Iti maika-17 a siglo a Francia, ni Jacques Aymar rinugianna ti nangaramat iti dowsing a mangsapul kadagiti kriminal! Naipadamag, nga isut’ agsapsapul ti danum iti maysa nga aldaw idi naggaraw a nakapigpigsa ti sarukodna iti tanem ti maysa a napapatay a babai. Ti sarukod nagturong kalpasanna iti asawa ti babai a dagus a pimmanaw. Ni Aymar—ken adu a nangtulad—inusarda ti dowsing rod a mangibutaktak kadagiti kriminal iti isuamin nga Europa. Dagiti zealot a Katoliko inramanda pay ni Aymar ken ti ikutna a dowsing rod a tumulong kadakuada a manganup kadagiti papatayenda a Protestante.

Ti Pakainaiganna iti Okulto

Saan a pakasdaawan, uray idi kaaldawan ni Aymar addada dagiti “eksperto” a nangipagarup a mailawlawagda dagita a paglaingan iti sientipiko a pamay-an. Kunaenda a ti dowsing rod ni Aymar makapidpidut kadagiti misterioso a bambanag nga “agtaud” laeng kadagiti mammapatay, isu nga inawaganda a “makapapatay a bambanag.” Nalawag, nupay kasta, ti paglaingan ni Aymar awan ti pakainaiganna iti siensia. Ti puersa a mangidurduron ti paglaingan ni Aymar ket intelihente. Maitudona dagiti kriminal, mailasinna dagiti Protestante ken dagiti Katoliko, ken makasarak met iti danum ken mineral.

Umasping iti dayta, kasano nga adda maaramidan ti aniaman malaksid ti intelihente a puersa a mangiturturong iti dowsing a maaramid iti mapa, a sadiay itudo ti sarukod ti gubuayan ti danum iti mapa laeng ti maysa nga adayo a disso? Dadduma a dowser nasarakanda dagiti napukaw a pitaka, pasaporte, alahas, ken uray pay dagiti tattao babaen iti dowsing a mangaramat iti pendulo a maipalabas iti mapa. Dadduma buyaenda ti sungbat ti instrumento iti dowsing kadagiti saludsod a wen wenno saan ti sungbatna. Idi 1960’s dadduma a U.S. Marines inusarda dagiti dowsing rod a mangsapul kadagiti usok, dagiti bomba a naikali iti daga, ken dagiti booby trap idiay Vietnam. Itatta, ti dowsing rod aglatlataken kas alikamen iti karkarna a paspasamak. Maus-usar a mangipadto iti masanguanan, mangsapul kadagiti ‘al-alia,’ ken mangsukimat iti ‘napalabas a panagbiag ti maysa a tao.’

Ni autor a Ben G. Hester nakumbinsir idi a ti dowsing ket maysa laeng a “di pay naawatan a pisikal a karkarna a pasamak.” Ngem kalpasan ti walo a tawen a panangusig iti tema, isut’ nagsurat iti librona a Dowsing—an Exposé of Hidden Occult Forces. Iti dayta impadisna ti dowsing rod kadagiti alikamen a kas ti Ouija boards. Naammuanna a dadduma a dowser akmenda a kabaelanda nga agasan dagiti tao—wenno pagsakitenna ida—babaen iti dowsing rod! Umasping iti dayta, ti dowser a ni Robert H. Leftwich nagsurat iti librona a Dowsing—The Ancient Art of Rhabdomancy: “Dagiti magungun-odan a bileg nalabit ik-ikutan dagiti pannakabalin a . . . nasinged ti pannakaitimpuyogna kadagidiay managan-anito. Ti awan annadna a panageksperimento ngarud ket napeggad.”

Kadagiti pudno a Kristiano, ti immuna a naibagan ket adda pagdaksanna. Pudno man wenno ulbod, ti dowsing kadagiti naibaga iti ngato ket nalawag a saan a siensia; agparang a dayta ket okulto. Kas ginupgop da sientista nga Evon Z. Vogt ken Ray Hyman iti Water Witching U.S.A.: “Ngarud kunaenmi kas pangserra a ti panangpadles ti kaadda ti danum ket nalawag a maysa a panagbuyon.”

Rebbeng Kadi a Makinamin ti Kristiano iti Dowsing?

Siempre, no ti dowsing ket pudno nga aramid a panagsalamangka, ti maysa a pudno a Kristiano di makinamin iti dayta. Nabilin ti ili ti Dios, kas mabasa iti Biblia idiay Deuteronomio 18:10: “Awanto ti masarakan kenka . . . a maysa a mangaramat iti panagpadpadles, maysa a mammuyon wenno maysa a manangsalamangka wenno managanito.” Insennaay ni mammadto nga Oseas ti di panangipangag dagiti Israelita itoy a bilin, a nagsurat: “Ti ilik makiumanda iti kayo, ket ti sarukodda sumungbat kadagiti saludsodda.”—Oseas 4:12, The Jerusalem Bible.

Nupay kasta, mabalin a kunaen ti dadduma a makinaminda laeng iti simple a porma ti dowsing: panangsapul iti danum. Ngem ti kadi panangpadpadles iti danum awan pakainaiganna iti okulto? Makapainteres a mapaliiw a dagiti mannursuro iti dowsing gagangay nga isuroda kadagiti estudianteda nga imtuodenda a direkta iti sarukodda no aniat’ sapsapulenda, a kasla maysa a nalaing a parsua. Maysa a mannursuro iti dowsing ibagana pay kadagiti estudiantena a panagananda ti sarukod ket kasaoda babaen iti naganna! Dagiti dowser masansan nga imtuodenda kadagiti sarukodda no kasano kaadalem ti danum. Mangrugin nga aggaraw ti sarukod, ket bilangen ti dowser ti kaadu ti panaggarawna. Ti pakadagupanna a metros, isu ti kauneg ti gubuayan ti danum! Saan kadi nga ipasimudaag daytoy a daytat’ iturturong ti maysa a nailemmeng a saririt?

Kasta met, nainaig ti panangpadpadles iti danum iti sabali pay nga aramid a nabayagen a siaannad a likliklikan dagiti Saksi ni Jehova—ESP (extrasensory perception). Napaliiw Ti Pagwanawanan dayta a pakainaigan idi 1962. Di nabayag kalpasanna, simmungbat ti American Society of Dowsers babaen iti maysa a surat: “Umanamongkami iti teoria a ti dowsing ket maysa a porma ti ESP ket ti panangaramid iti aniaman a porma ti ESP mabalin a mangiturong iti ‘pannakalugan’ wenno pannakinamin kadagiti ‘dakes nga espiritu a puersa’ malaksid no adda umiso a panagannad. Nupay kasta, ilaksidmi ti dogmatiko a balakadyo a naan-anay a di pannakinamin.”b

Aniat’ makunayo? No uray pay dagiti kapasnekan a mangitantandudo iti panangpadpadles iti danum aminenda nga adda peggad iti pannakairaman kadagiti dakes nga espiritu a puersa wenno ti pannakalugan pay, saan kadi a rumbeng a liklikan ti maysa a Kristiano dayta nga aramid?

‘Ngem saan kadi a makaipaay iti adu a pagimbagan ti dowsing?’ mabalin nga imtuoden ti dadduma. ‘Saan kadi a pammaneknek dayta a ti puersa a mangiturturong iti dowsing ket naparabur?’ Nakalkaldaang, saan. Laglagipenyo, “uray ni Satanas itultuloyna ti agbalin a kasla anghel ti lawag.” (2 Corinto 11:14) Uray idi panawen ti Biblia sagpaminsan a padasenda ti manggun-od iti pabor ken impluensia babaen ti panangibagada kadagiti kinapudno.—Aramid 16:16-18.

Ipapantayon, ditay dogmatiko a maibaga a tunggal maaramid a dowsing (ken kasta met ti ESP) ket di mailawlawag ti siensia ken mabalin a patauden dagiti demonio. Awan duadua, adu a banag maipapan iti isip ti tao ken dagiti puersa ti nakaparsuaan a di pay laeng maawatan ti siensia. Ket awan duadua nga adu a dowsing ken paglaingan ti ESP ti mabalin a maibilang a nalawag, saanen nga uso a panangallilaw. Ngem yantangay ti historia ken ti agdama nga aramid a dowsing ket nainaig iti okulto, ESP, ken espiritismo, nalawag a nakapegpeggad nga ipapan dayta a di makadangran a paglaingan.

Saan, no maipapan iti dowsing, ti ‘dikay panangsagid iti di nadalus’ isu pay laeng ti maitutop a balakad.—2 Corinto 6:17.

[Dagiti Footnote]

[Kahon iti panid 15]

Dowsing Rod Aya Dayta?

DAGITI dowsing rod itatta adut’ tabasna malaksid ti nagsanga a sanga ti kayo. Dadduma a dowser usarenda ti agparis a metal a porma ti krus no “ilasinda” dagiti matarigagayan a material. Dadduma ti mangusar iti maysa a ruting a nakatudo iti baba nga ig-iggamanda. Dadduma ti mangusar kadagiti metal a hanger ti kawes. Ket dadduma awan a pulos ti usarenda nga alikamen; basta urayenda a mariknada a maulawda wenno kasla tudtudoken ti imada. Addada met dagiti moderno unay a dowsing rod a magatang iti tiendaan, nga adda putanna ken pagkargaan iti sample dagiti banag a sapsapulen. Siempre, adda met dagiti pudno a pagilasin iti metal. Masapul nga adda bateriada, ket nalakada laeng a mailasin manipud kadagiti dowsing rod.

[Picture Credit Line iti panid 12]

Naikitikit a dowser manipud iti De Re Metallica ni Georgius Agricola