Tawa iti Aanakan

BABAEN TI KORESPONSAL TI AGRIINGKAYO! ITI AUSTRALIA

TI NASAKBAY a panangsukimat iti sikog pagbalinenna itan a posible a maammuan dagiti doktor a siuumiso dagiti adu a depekto, pisikal wenno mental, a mabalin nga adda iti di pay naipasngay nga ubing. Ti ultrasound ken amniocentesis mairamanda kadagiti nalalatak nga alikamen a mausar.

Ti ultrasound ket maysa a pamay-an a saan a masugat ti kudil a mangusar kadagiti nabibileg nga allon ti timek a mangporma iti pinataud ti computer a ladawan ti ubing iti aanakan. Ti amniocentesis ramanenna ti panangala babaen iti ringilia iti sample ti pluido manipud iti amniotic sac, ti pluido a paglanglangoyan ti ubing iti aanakan, ket sukimatenda dayta kadagiti kemikal a pagilasinan iti depekto ti sikog, kas iti Down’s syndrome.

Nayam-ammo iti kagimongan a kas iti panangikabil ti bato iti libtong, daytoy a kita ti medikal a teknolohia, a mainaig iti napili a panangiregreg, ti mangpatpataud iti sumagmamano a dadakkel nga allon iti dandanum ti medikal a pagalagadan.a Nakalkaldaang ta, ti sistema daytoy a lubong kadagiti napapateg a prinsipio saanda a natalged a pangrisutan kadagiti isyu maipapan iti moral ken ti nasayaat a kababalin ket kasla ad-adda a kas kadagiti nakirokiro a balsa nga agkatangkatang a kankanayon a bauten ti dadakkel nga allon.

Ti napili a panangiregreg, a suportaran ti teknolohia, masursuroten iti dadduma a lugar uray no awan pay ti naipaulog a linteg. Iti 13 a surbey a naaramid idiay Estados Unidos kabayatan ti kallabes a 15-tawen, patien dagiti 75 agingga iti 78 porsiento kadagiti nakipaset a rumbeng a maaddaan ti masikog a babai iti legal a kalintegan a mangiregreg iti maladaga a mangipakita iti nabileg a pakailasinan a nakaro ti depektona. Iti dadduma a dagdaga “dagiti naipadto a depekto” umdasen a mismo a mangipalubos iti panangiregreg.

Iti nabiit pay, maysa nga ina idiay Australia ti sibaballigi a nangidarum iti doktorna maipaay kadagiti daños gapu ta iti nasapa pay iti panagsikogna, saanna a na-diagnose ti rubella (German measles). Daytoy a sakit, no maala a nasapa bayat ti panagsikog, makaipaay iti nakaro a depekto iti di pay naipasngay. Kinuna ti ina a ti di pannakailasin ti doktorna pinukawna ti gundawayna a mangiregreg iti maladagana.

Iti panagkomentona maipapan iti legal ken maitunos iti naimbag a kababalin maipapan iti pagbanagan daytoy a kaso, kinuna ti abogado a managsirarak a ni Jennifer Fitzgerald, iti maysa nga artikulo iti Queensland Law Society Journal nga Abril 1995: “Saan laeng a masapul nga ikeddeng [ti masikog a babai], ‘Kayatko kadi ti maaddaan iti anak?’, masapul met nga ikeddengna, ‘Ania a kita ti anak ti kayatko?’” Ngem ania a kinabaldado ti damdamagen ni Fitzgerald, a mangipaay iti umdas a pangibatayan iti legal a panangiregreg? “Ti kinagusing, kinagusab, kinaduling, Down’s syndrome, spina bifida?” Iti dadduma a paset ti lubong, dayta ti sekso ti ubing, nangnangruna no babai dayta!

“Dagiti Di Mapakilangenan” iti Aanakan?

Bayat a maipalgak ti genome ti tao kadagiti sientista ket kayariganna agbalinen ti tawa iti aanakan a maysa a mikroskopio iti aanakan, anianto ti kasasaad ti di pay naipasngay? Dagidiay kadi saan unay a nakaro ti depektoda mapilida a maikkat? Kinapudnona, ti pagannayasan kadagiti kallabes a dekada isut’ panagturong iti ad-adu pay a panangiregreg, saan a bumasbassit. Gaput’ mapasanguanda iti daytoy a nakaro nga inaduan [ti panangiregreg] ken ti manglapunos a pagbanaganna​—kas iti kaso a nadakamat nga immun-una​—maseknan dagiti doktor. Kaawatan, a daytoy ti mangpilit kadakuada a mangkiddaw iti ad-adda pay a mangsalaknib a pamay-an iti medisina, kas ti panangkalikagum kadagiti panangsukimat a saan a nangnangruna nga agpaay iti ina wenno iti maladaga no di ket tapno salakniban ti bagbagida. Kuna ni Fitzgerald, kas banagna, “mabalin nga umadu ti bilang dagiti panangsukimat bayat ti panagsikog ken, kasta met, ti bilang dagiti napili a panangiregreg.” Daytoy, kunana pay, mangiturong iti “kaasping ti naidumduma a grupo a dagiti ‘di mapakilangenan’ agbalin a dagiti ‘maipuera.’”

Ket ania ngay no agpasngay ti ina iti baldado nga anak uray no naikkan iti amin a gundaway​—ken nalabit a naparegta pay idi​—a mangiregreg iti dayta? “Nalabit dumtengto ti tiempo,” kuna ni Fitzgerald, “a maibaganto kadagiti nagannak a saanda a manginanama iti pannaranay [manipud iti gobierno] iti panangipaay ti kasapulan dagiti annakda a baldado agsipud ta pinilida ti maaddaan iti anak idinto ta mabalin koma nga inregregda dayta.”

Saan met a liplipatan ti mensahe nga ipaay ti napili a panangiregreg kadagiti baldado a tattao iti komunidadtayo. No ti maysa a kagimongan pukawenna dagiti di pay naipasngay gapu kadagiti depekto, ipariknana kadi kadagiti baldado a tattao a kaslattay ad-adda a dadagsenda kadagiti sabsabali? Dayta kadi ti mamagbalin kadakuada a narigrigat a mangsaranget iti kurangen a panagraemda iti bagida?

Ti panangikkat ti moderno a kagimongan iti di pay naipasngay nga ubbing a kas ti panangikkat dagiti trabahador kadagiti depekto a paset iti agsasaruno nga addang iti panagpataud maibagay iti kasasaad ti personalidad nga iladawan ti Biblia kadagiti tattao nga agbibiag “iti maudi nga al-aldaw” daytoy dakes a lubong. Impadtona nga iti nasaknap a pamay-an, dagiti tattao awanto ti ‘nainkasigudan a panagayatda.’ (2 Timoteo 3:1-5) Ti sao a Griego nga aʹstor·goi, a naipatarus nga “awanan iti nainkasigudan a panagayat,” tuktukoyenna ti gagangay a singgalut dagiti miembro ti pamilia iti maysa ken maysa, kas iti panagayat ti ina kadagiti annakna.

“Iyallo-allon dagiti dalluyon ket iyalla-alla ditoy ken idiay ti tunggal angin ti sursuro,” dagiti awan pagalagadanna a tattao daytoy a lubong talaga a nakaro ti pakaidumaanda kadagidiay a sumursurot iti pudno a Sao ti Dios. (Efeso 4:14) Kas iti maysa a sinipete maipaay iti kararua, tulongannatayo ti Biblia nga agbalin a natibker iti moral ken natalged kadagiti naallon a baybay. (Idiligyo ti Hebreo 6:19.) Gapuna, nupay bigbigen dagiti Kristiano a ti maysa a babai mabalin a pagayatanna nga ikkaten ti nakaro ti depektona a sikog, ti laeng panangpanunot a sirpatan ti aanakan tapno makita no nasalun-at ti ubing a taginayonen ket makarimonen kadakuada.b​—Idiligyo iti Exodo 21:22, 23.

Ti mangpabileg iti pangngeddeng ti maysa a Kristiano nga agtalinaed a natarnaw isu ti kari ti Dios a tiempo inton “awanto ti agtaeng nga agkuna: ‘Masakitak (NW).’” (Isaias 33:24; 35:5, 6) Wen, nupay adda dagiti agdama a pakarigatan ti baldado ken dagiti sakripisio dagidiay mangay-aywan kadakuada, “naimbagto kadagidiay agbuteng iti pudno a Dios.”​—Eclesiastes 8:12.

[Dagiti Footnote]