Nakakitakayo Kadin iti Magmagna a Lames?
ANIAN A BUYA! Agtaktakderak idi iti igid ti kapitakan a napnuan parakad a mangbuybuya iti impagarupko no kapitakan laeng gapu iti panagatab. Ngem saan la gayam a kapitakan dayta. Adda karkarna a tropa dagiti agpabpabuya a sirkero. Kasano a karkarna? Kaaduanna, 15 a sentimetro ti kaatiddog ti tunggal maysa. Lames dagitoy.
Nupay kasla imposible a panunoten nga adda dagiti magmagna ken aglaglagto a lames a kas iti kinaimposible ti panagtayab dagiti elepante, apag-isu a kastoy ti nakitak. Ngem kasano a makapagna, makakalay-at, ken makalagto ti lames—wen, umanges pay ketdi—bayat ti kinaawanna iti danum?
Maawagan a mudskipper dagiti lames a nakitak. Maysa kadagiti karkarna a pakabigbiganda isu dagiti matada, a nakadawadaw iti uloda ket kalpasanna lumnek. Ti maysa pay a pakabigbiganda isu dagiti sigarda, nga isut’ us-usaren ti mudskipper tapno makalangoy iti kapitakan—a kas man la iti panagsaklay ti tao tapno makapagna. Ngem kasano a makalagto ti mudskipper? Makaabante daytoy karkarna a lames babaen ti ipusna, nga uray la makalagto agingga iti 60 a sentimetro. Nalalaing met a civil engineer dagiti mudskipper babaen ti panangusarda iti sigarda kas pala tapno makapagabutda iti kapitakan.
Adda nainkasigudan a tangke ti oksihena ti mudskipper—ti ngiwat ken asangna, a kanayon a napno iti danum no “bumatok” iti takdang. No naibusen ti oksihena iti “tangke[na],” agkarayam nga agsubli iti kapitakan tapno agkarga manen.
No makapankayo kadagiti kapitakan idiay Africa wenno Asia ket maanusanyo dagiti lamok ken ti tropikal nga init, apay a dikay agbirok iti mudskipper? Iti kasta, makunayonto metten a nakakitakayon iti magmagna a lames!—Naipatulod.
[Picture Credit Lines iti panid 31]
Aglawlaw: Jane Burton/Bruce Coleman Inc.
Dagiti naisingit a ladawan: Rinetrato ni Richard Mleczko