Ginggined!

BABAEN TI KORESPONSAL TI AGRIINGKAYO! IDIAY TAIWAN

“Agid-iddaak nga agbasbasa iti uneg ti maikasiam a kadsaaran ti apartmentko ditoy Taipei idi naiddep dagiti silaw. Pagammuan ta nagdayyeg iti kasta unay iti siled. Kas man la adda olimaw a nanggammat iti pasdek sana ginunggon. Dagus a napanak iti sirok ti lamisaan bayat a napabutnganak iti uni dagiti agkaratinnag a banag iti maikasangapulo a kadsaaran amangan ta matupakanak iti marba a bobida. Kasla nagtultuloy a kasta.”​—Maysa a periodista nga agnanaed idiay Taiwan.

GINGGINED. Mangpasidduker uray laengen ti pannakadakamat dayta a sao, ket itay nabiit, mabalin a makapadanag ti namin-adun a pannakangngegmo iti dayta. Sigun iti U.S. Geological Survey, ad-adu ngem iti gagangay ti bilang dagiti napasamak a nagpigsa a ginggined idi 1999, ket doble ti bilang dagiti natay ngem iti tinawen a promedio.

Ti kapigsaan a ginggined idi 1999 ket napasamak ditoy Taiwan, a pagsabtan ti dua a kangrunaan a continental plate ti crust wenno makinrabaw a paset ti daga. No dagupen, adda 51 a naammuan a fault line iti intero a Taiwan. Gapuna, di nakaskasdaaw a 15,000 a panagdayyeg ti mairekord ditoy iti kada tawen. Ngem nakapuy unay ti kaaduan kadagitoy isu a saan unay a marikna.

Ngem saan a kasta idi Setiembre 21, 1999. Idi ala 1:47 ti parbangon, nagginggined iti nagpigsa ditoy Taiwan nga uray la a pinanaganan ni Presidente Lee Teng-hui dayta a “ti kakaruan iti uneg ti maysa a siglo iti isla.” Nagpaut laeng dayta iti 30 a segundo ngem narukod a 7.6 iti Richter scale.a Nasurok a maysa a kilometro ti kauneg ti ginggined, ket naan-anay a marikna gapu iti kaasidegna. “Nariingak gapu iti nakaro a panagyugayogna,” kuna ni Liu Xiu-Xia, nga agnanaed iti asideg ti tengnga ti naggingginedanna. “Natumba dagiti muebles, ket natnag a nabuong uray ti silaw iti bobida. Diak nakaruar agsipud ta naibalandra iti ridaw dagiti natnag a banag ken nabuong a sarming.” Sabali met a karit ti napasaran ni Huang Shu-Hong, a natnag iti kamana gapu iti ginggined. “Naiddep a dagus ti koriente, isu a nakasipsipnget,” kunana. “Naitublakak iti ruar ket pinalabasmi nga agkakaarruba ti agpatnag iti igid ti kalsada. Kasla saan a nagsardeng ti panagdayyeg ti daga.”

Panagarayat

Nabatad dagiti epekto ti ginggined idi parbangon. Narba ti agarup 12,000 nga estruktura, manipud iti maysa ti kadsaaranna a pagtaengan agingga iti nagadu ti kadsaaranna nga apartment. Bayat a nagwaras ti damag maipapan iti didigra, immay ditoy Taiwan dagiti espesialista iti panagarayat manipud iti 23 a pagilian tapno tulongan dagiti boluntario ditoy. Adu a biktima ti nabangenan pay laeng kadagiti rebba.

Nagpateg ti immuna a 72 nga oras kalpasan ti didigra iti panangsapul kadagiti nakalasat, ngem iti daytoy a kasasaad, adda sumagmamano a makapakellaat a napasaran dagiti para arayat. Kas pagarigan, naarayat ti maysa nga innem ti tawenna nga ubing a lalaki kalpasan a nabangenan iti 87 nga oras. Ket ditoy Taipei, bayat nga agus-usar dagiti trabahador iti nadagsen nga alikamen a pangdalus iti dadael ti narba a 12 ti kadsaaranna nga apartment, kellaat nga adda rimmuar nga agtutubo a lalaki. Nasurok a lima nga aldaw a nabangenanda ken ni manongna iti uneg, ngem nalasatanda a dua dayta narigat a kapadasan!

Nupay kasta, nakalkaldaang ta saan nga amin ti natulongan, ket adda dagiti nasaem a kanito a sinaranget dagiti para arayat. Kas pagarigan, maladingitan a kinuna ti maysa a lider ti grupo: “Nangngegmi ti maysa nga ubing nga agsangsangit agingga iti walo nga oras a napalabas. Ngem idi agangay, nagsardengen.” Kamaudiananna, nakadanon iti nasurok a 2,300, ti bilang dagiti natay ditoy Taiwan ket nasurok a 8,500 a tattao ti nadangran.

Panangsaranget iti Epektona

Kasta unay ti panagregget a mangipaay iti pagnaedan ti ginasut a ribu a naawanan iti pagtaengan gapu iti ginggined. Idi damo, medio bimdeng ti sumagmamano a biktima nga agsubli iti uneg dagiti pagtaengan. Nakaaawat daytoy, agsipud ta kabayatan ti sangapulo nga aldaw kalpasan ti damo a ginggined, nairekord ti dandani 10,000 a panagdayyeg kalpasan ti kapigsaan! Maysa kadagitoy ti narukod nga 6.8 iti Richter scale, a nangrebba kadagiti narukopen nga estruktura.

Ngem nagtultuloy ti panangsaranay. Adu a pribado nga organisasion​—agraman dagiti mangarayat a grupo a naggapu iti nadumaduma a pagilian, ti grupo a Tzu Chi dagiti Budista, ken dagiti bombero​—ti nangipaay iti panawen ken kinalaingda iti madama idi a trabaho. Nakipaset met dagiti Saksi ni Jehova iti trabaho a panangsaranay. Kas panangyaplikar iti pammagbaga ti Biblia idiay Galacia 6:10, adda dua a kalatda. Kayatda ti (1) tumulong kadagiti kapammatianda ken (2) agaramid iti naimbag iti amin, agraman kadagiti dida kapammatian.

Idi agngudo ti immuna nga aldaw, nagibiahe dagiti Saksi ni Jehova iti taraon, danum, tolda, ken paglutuan iti ruar. Tangay nadadael amin a komunikasion, nagkaykaysa dagiti panglakayen manipud iti innem a kongregasion iti naapektaran a lugar a mangbirok kadagiti padada a Saksi ken kakabagian dagitoy agraman dagiti mayad-adalan iti Biblia ken interesado. Naparegta dagiti Saksi a nasarakan nga awanan iti pagtaengan nga agkampoda a sangsangkamaysa tapno maaywananda amin ken nalakada ida a makasarita. Sinarungkaran dagiti agdaldaliasat a manangaywan ken dagiti miembro ti Branch Committee ditoy Taiwan ti tunggal grupo ken kongregasion tapno mangipaayda iti pammaregta.

Ti simmaganad nga addang ket tarimaanen dagiti nadadael a pagtaengan ken Kingdom Hall. Nangaramid ti tunggal kongregasion iti listaan dagidiay agkasapulan iti tulong. Kalpasanna, babaen ti panangiwanwan ti Regional Building Committee, naibaon ti grupo dagiti boluntario a mangaramid kadagiti kasapulan a panangtarimaan. Iti las-ud ti makabulan kalpasan ti ginggined, nairingpas ti trabaho.

Tinulongan met dagiti Saksi ni Jehova dagiti saanda a kapammatian. Kas pagarigan, simmarungkar dagiti Saksi kadagiti ospital ken komunidad a nagnaed kadagiti tolda tapno mangliwliwa. Nangiwarasda pay kadagiti nai-xerox nga artikulo a “Dagiti Natural a Didigra​—Panangtulong iti Anakyo a Mangsaranget,” a naipablaak iti Hunio 22, 1996 a ruar ti Agriingkayo! Adu a tattao ti nagyaman idi naawatda daytoy nga impormasion ket dagus a binasada dayta. Idi nawaknitan dagiti kalsada, nangibaon dagiti Saksi ni Jehova iti adu a trak a napno kadagiti suplay kadagiti naiputputong a lugar iti kabambantayan a nakaro ti pannakaapektarda iti ginggined.

Naamiris dagiti agad-adal iti Biblia a nabayagen a naipadto nga iti maud-udi nga al-aldaw daytoy a sistema dagiti bambanag, addanto “dagiti ginggined iti nadumaduma a disso.” (Mateo 24:7) Ngem ipasigurado met ti Biblia a din agbayag, babaen ti natalna a panagturay ti Pagarian ti Dios, dinton agbiag ti sangatauan a mabutbuteng kadagiti natural a didigra. Iti dayta a panawen, talaga nga agbalinton a paraiso ti daga.​—Isaias 65:17, 21, 23; Lucas 23:43.

[Footnote]

[Dagiti ladawan iti panid 26]

Inangay dagiti Saksi ni Jehova ti gimongda bayat nga agnanaedda kadagiti kampo

[Ladawan iti panid 27]

Adu a kalsada ti dinadael ti ginggined

[Credit Line]

San Hong R-C Picture Company

[Picture Credit Line iti panid 25]

San Hong R-C Picture Company

[Picture Credit Line iti panid 27]

Seismogram iti panid 2, 25-7: Ti figure ket impaay ti Berkeley Seismological Laboratory