Kapitulo 12—Pannakailasat Agturong ti Baro a Daga
Nailasin a Maipaay iti Pannakadadael Wenno Pannakailasat?
1. Aniada a salsaludsod ti iparegta daytoy a leksion nga usigentayo?
TI RELIHIUSO a kasasaad nga adda ita kadatayo ipakitana no ania ti pudno nga adda kadagiti puspusoyo. Pudno aya nga inay-ayattayo ni Jehova ken dagiti daldalanna? Kaslatayo aya iti Anakna, ni Jesu-Kristo, a kenkuana naikuna ti kastoy: “Inayatmo ti kinalinteg, ket ginuram ti kinadakes”? (Hebreo 1:9) Situtuloktay kadi a mangiparangarang iti daytoy a sibabatad tapno ammo dagiti dadduma no sadino ti pagtakderantayo? Ti rekord ti Biblia maipapan ken ni Jehu ken Jonadab nga anak ni Recab ti mangtulong kadatayo a mangusig iti pagsaadantayo.
2. Siasino da Jehu ken Jonadab?
2 Idi maikasangapulo a siglo K.K.P., napulotan ni Jehu nga agbalin nga ari iti sangapulo-tribo a pagarian ti Israel, a ti kabiserana adda idiay Samaria. Isut’ natudingan a mangdadael kadagiti amin nga adda iti balay ti nadangkes nga Ari a ni Acab, agraman ni Reina Jezabel, isu a nangidaulo iti panagdayaw ken Baal idiay Israel ken inkagumaanna a pukawen ti panagdayaw ken ni Jehova. Ni Jonadab, a maysa a Cineo (gapuna, saan nga Israelita), di pagduaduaan nga ammona ti programa ni Jehu a mangpapatay idi napanna sinabet ni Jehu. Ngem kasano kapigsa ti panagayat ni Jehu ken Jehova? Sibabatad kadi ti panangilasinna iti bagina a maysa a manamati a ni laeng Jehova, ti pudno a Dios, ti rebbeng a maidaydayaw?
‘NALINTEG AYA TA PUSOM A KADUAK?’
3. Kasano ti panangiparangarang ni Jonadab iti publiko ti takderna maipapan iti panagdayaw ken Jehova?
3 Kalpasan ti panagkinnablaaw dagiti dua a lallaki, inawagan ni Jehu ni Jonadab a mangaramid iti nalawag a takderna. ‘Nalinteg aya ta pusom a kaduak,’ inimtuod ni Jehu, ‘a kas ti pusok nalinteg ita pusom?’ Awan panagkedked simmungbat ni Jonadab: “Isu ti kasta.” “No nalinteg, iyawatmo kaniak ta imam,” kinuna ni Jehu. Ket isu ti inngatona kenkuana idi lugan ket kinunana: “Kumuyogka kaniak ket kitaem ti regtak a maipaay ken Jehova.” Saan a nagsanud ni Jonadab a gapu iti buteng.—2 Ar-ari 10:15, 16; kitaenyo ti Deuteronomio 6:13-15.
4, 5. (a) Babaen iti ania a pamay-an nga inaramid ni Jehu a dagiti managdaydayaw ni Baal ilasinda dagiti bagbagida? (b) Ania a tignay ti innala ni Jehu kalpasanna, ket sadino ti yan ni Jonadab? (c) Kasano ti panagtignayyo iti dayta a pannakadadael dagiti managdaydayaw ni Baal?
4 Idi dimteng idiay Samaria, nangaramid ni Jehu ti addang a mangsapul a dagiti amin a managdaydayaw ni Baal ti mangilasin kadagiti bagbagida. Dagiti mammadto, dagiti papadi ken dagiti amin a managdaydayaw ken Baal naayabanda iti naindaklan a panagdaton iti balay ni Baal. Napakaammuanda nga aniaman a tao a saan a tumabuno ti mangipukaw iti biagda. Inturong ni Jehu ti pannakaipaay dagiti kawes dagiti amin a managdaydayaw ken Baal tapno nalawag ti pannakailasinda. Asinoman nga agkuna nga agdaydayaw ken ni Jehova ti masapul a mangipakita met no siasino ti pagserserbianda. Kasla dayta ket maysa a nadayag unay nga oras para ken Baal ken para ken Satanas a Diablo, ti ulbod a dios isu a pudno nga irepresentar ni Baal.
5 Daytoy ket saan a lugar para kadagiti pudno nga agdaydayaw ken Jehova. Naaramid ti panagsukimat tapno masigurado a dagiti laeng managdaydayaw ni Baal ti adda sadiay. Kalpasanna naaramiden ti seremonia. Kabayatanna, iti ruar, nakasaganan dagiti tattao ni Jehu, ket iti seniasna dagitoy nagtignaydan. “Papatayenyo ida! dikayo ipalubos nga adda makatalaw,” imbilinna. Tunggal managdaydayaw ken Baal nadadael. Dinuprakda ti balay ni Baal. “Kasta ti panangdadael ni Jehu ken ni Baal iti Israel.” Adda ni Jonadab iti sibay ni Jehu a mangsaksi kadagidiay a paspasamak. (2 Ar-ari 10:18-28) Kasano ti panagtignayyo a personal iti napasamak? Nupay no awan kadatayo ti agragsak iti ipapatay dagiti dadduma, uray pay ti nadangkes, apresiarentay kadi dayta ken apay a nasken a mailanad dayta iti Biblia nga agpaay a basaentayo ita?—Idiligyo iti Ezequiel 33:11.
6. (a) Kasanonto ti pannakadadael ti Babilonia a Dakkel? (b) Idi adda ditoy daga, kasano ti panangipakita ni Jesus ti dina panangipalubos iti pannakalais ni Jehova?
6 Ti salaysay dinatay ikkan ti pammalubos a mangdadael kadagiti patakder a kukua dagiti relihiuso a grupo wenno tattao a napasnek iti ulbod a panagdayaw. Ni Jehova tinudinganna, saan a dagiti moderno-aldaw a saksina, no di ti napadayagen a Jesu-Kristo, kas ti Dakdakkel a Jehu, a mangibanag iti nalinteg a panangukomna. Babaen ti panangipalubosna iti nagtitipon a napolitikaan a pannakabalin a mangiyebkas iti pananggurada iti Babilonia a Dakkel, ti nailangitan nga Ari iyegnanto ti pannakapukaw ti sangalubongan nga imperio ti ulbod a relihion. (Apocalipsis 6:2; 17:16; 19:1, 2) Idi adda pay ditoy daga, nagkedked ni Jesus a mangaramid iti uray maminsan laeng a panarukbab iti Diablo. Binabalawna ti panangiwalin iti Sao ni Jehova a maipaay iti tradision ti tao ken ti panangusar iti panagdayaw iti Dios a maipaay iti nakomersialan a gunggona. Dina pinalubosan ti aniaman a makisalisal iti panagdayaw ken Jehova.—Lucas 4:5-8; Mateo 15:3-9; 21:12, 13.
7. (a) Aniada dagiti dadduma a moderno-aldaw a pammaneknek iti Baalismo? (b) Apay a pinalubosan ni Kristo kas Ari dagitoy a bambanag?
7 Apay, ngarud, a ni Kristo, nga itan agturturayen iti tengnga dagiti kabkabusorna, impalubosna ti moderno a Baalismo a kasla rumang-ay? Apay nga impalubosna ti panangidayaw dagiti tattao iti dios daytoy a sistema dagiti bambanag a saanda a madusa babaen iti panangidianda iti kalikaguman ni Jehova? Apay a palubosanna ti panagtignayda a kasla ti Dios dina iparit ti panagaramidda iti seksual nga imoralidad, ti panangidayawda iti materialistiko a panagbiag, ti panagaramidda kadagiti espiritistiko nga ar-aramid bayat ti panangakemda a Kristianoda, ken ti panangisuroda iti Binababilonia a doktrina a kas dagitoy ti sao ti Dios? Ti drama idi ugma ipakitana a daytoy ti mangsubok kadagiti tattao, tapno palubosanna ita a mangiparangarang iti panagdayawda, ket iti kasta ipakitana no maikarida iti pannakaitalimeng wenno pannakapapatay.
8. Ania a napateg a saludsod ti masapul nga imtuodentayo kadagiti bagbagitayo?
8 Ania koma a kurso ti inkay pinili? Binaybay-anyo kadi aminen nga ar-aramid a mangilasin kadakayo a kas managaramid iti moderno a Baalismo? Insinayo kadin ti bagiyo manipud iti lubong ket innalayon ti takderyo a kas managdaydayaw ken ni Jehova?—2 Corinto 6:17.
9. (a) No pudno a kaslatayo ken Jonadab, ania koma ti ar-aramidentayo? (b) Kasano ti panangipaganetget dagiti naisitar a kasuratan iti kinapateg dagitoy a bambanag?
9 Ni Jonadab, kas maysa a di Israelita a managdaydayaw ken Jehova, iladladawanna ti “sabsabali a karnero” a maur-urnong itan nga addaan iti namnama iti biag nga agnanayon ditoy daga. Iparangarangyo kadi ti espiritu ni Jonadab? Situtulokkayo kadi a mangilasin iti bagiyo iti publiko a kadua ti Dakdakkel a Jehu ken dagiti napulotan a paspasurotna ditoy daga a mangiwarwaragawag iti “aldaw ti panangibales iti biang ti Diostayo”? Makiramramankayo a kaduada iti naganat a trabaho? (Isaias 61:1, 2; Lucas 9:26; Zacarias 8:23) Ipapaayyo aya ken ni Jehova ti naipamaysa a debosionyo, a dikay ipalubos ti aniaman a mangsinga iti lugarna iti pusoyo? (Mateo 6:24; 1 Juan 2:15-17) Ti kadi biagyo idemonstrana a ti relasionyo kenkuana isu ti kapapatgan a sanikuayo, a ti isuamin a banag ti maibangon iti aglikmut dayta?—Salmo 37:4; Proverbio 3:1-6.
ADDAANKAYO AYA TI TANDA?
10. Kasano ti panangipakita ti Biblia a dagiti laeng managdaydayaw ken Jehova ti makalasat?
10 Maysa a nagdakkel a biddut ti panangikuna a no ti maysa a tao padpadasenna ti agbiag a “naimbag” ken liklikanna dagiti relihion a nalawag a mangar-aramid kadagiti bambanag a kondenaren ti Sao ti Dios, awanen ti makalikaguman kenkuana. Amin a manginanama a makalasat iti “baro a daga” ti masapul a mailasinda met nga awan duadua kas managdaydayaw ken Jehova. (Apocalipsis 14:6, 7; Salmo 37:34; Joel 2:32) Daytoy a mensahe ti linaon ti sirmata a naited ken ni mammadto nga Ezequiel sakbay ti pannakadadael ti Jerusalem idi 607 K.K.P.
11. (a) Deskribirenyo ti sirmata a nailanad idiay Ezequiel 9:1-11. (b) Ania ti sekreto ti pannakailasat?
11 Nangngeg ni Ezequiel ti panangayab ni Jehova kadagidiay natudingan a mangiyeg iti pannakadadael ti di matalek a Jerusalem ken dagiti umilina. Nakitana dagiti innem a lallaki nga addaan igam a pagpapatay, ken ti lalaki a nakakawes iti lienzo, nga adda pagtinteroan ti mannurat iti siketna. Umuna kinuna ni Jehova iti daytoy a lalaki a nakakawes iti lienzo: “Lumabaska iti tengnga ti ili, iti nagtengngaan ti Jerusalem, ket ikkam ti tanda ti muging dagiti lallaki nga agsasaibbek ken agsangit gapu kadagiti amin a kinarimon a maar-aramid iti nagtengngaanna.” Kalpasanna kinunana kadagiti innem a sabsabali pay: “Lumabaskayo iti ili iti likudanna ket kabilenyo. Saan koma a mangisakit ti matayo, ket dikayo met mangngaasi. Papatayenyo—nga ikisap—dagiti lallaki, dagiti lallakay, babbaro ken babbalasang, ub-ubbing ken babbai. Ngem dikayto asitgan ti siasinoman a tao nga adda tandana, ket mangrugikayo idiay santuariok.” Nakita ni Ezequiel iti sirmata ti simmaruno a pannakadadael—nakasaksaknap ta kasla ti isuamin nga Israel nga adda iti daga ti nadadael. (Ezequiel 9:1-11) Ania ti sekreto ti pannakailasat? Isu ti tanda nga inkabil ti lalaki nga adda pagtinteroan ti mannurat iti siketna iti muging.
12. (a) Aniada dagiti kinarimon a “pagsaibbekan ken pagsangitan” dagiti natandaan? (b) Apay a maupayto ni Jehova kadagita a bambanag?
12 Dagiti laeng tattao nga “agsaibbek ken agsangit gapu kadagiti amin a kinarimon” a maar-aramid idiay Jerusalem ti matandaan a maipaay iti pannakailasat. Ania dagitoy a “kinarimon”? Lima ti nailista: (1) Maysa a “ladawan ti imon” iti pagserkan ti makin-uneg a paraangan iti templo ni Jehova. Aniaman ti porma dayta, daytoy ti maipapaayan iti debosion a rebbeng nga ipaay dagiti Israelitas ken Jehova. (1 Ar-ari 14:22-24) (2) Dagiti naikitikit iti diding nga agkarayam ken an-animal, isu a pakaidatdatonan ti insienso iti mismo a templo. (3) Dagiti babbai a sangsangitanda ni Tammuz, nga isu ti sabali pay a nagan ni Nimrod, ti managalsa a maibusor ken Jehova. (Genesis 10:9) (4) Dagiti lallaki a dagiti bukotda inturongda iti templo ni Jehova ket nagrukbabda iti init. (Deuteronomio 4:15-19 (5) Kas maudi a panagtabbaaw, pinunnuda ti daga iti kinaranggas agraman ti “nasaknap a kinadakes,” a mabalin a simbolo iti sekso, tapno pagpungtoten ni Jehova. Apresiarenyo kadi no apay a naupay ni Jehova kadakuada?—Ezequiel 8:5-17.
13. (a) No saggaysaen, komentuanyo dagiti moderno-aldaw nga ar-aramid a maipadis kadagidiay a “kinarimon.” (b) Kasano ti panagriknayo maipapan kadagitoy nga ar-aramid?
13 Kasano ti panagtignayyo a personal iti moderno-aldaw nga ar-aramid ti Kakristianuan a maipadis kadagitoy a “kinarimon”? (1) Iti adu kadagiti simsimbaanna addada dagiti ladladawan a pagrukrukbaban dagiti tattao, nupay namakdaar ti Biblia a maibusor iti panangaramid iti kasta. (1 Corinto 10:14; idiligyo iti 2 Ar-ari 17:40, 41.) (2) Isut’ makikadua iti panagannayas a mangikabil iti ebolusion iti tao manipud kadagiti animal iti lugar ti panamarsua ti Dios; kasta met makiramraman iti panangipakita iti napasnek a debosion iti sanguanan dagitoy a ladladawan dagiti an-animal ken tumatayab kas nasional a simbolo. (3) Iti panagdayawna adda paset ti krus, isu a nanipud idi ugma dayta ti relihiuso a simbolo ni Tammuz, ket makiraman kadagiti seremonia a mangiparangarang iti espiritu ni Nimrod. (Ngem kitaenyo ti Juan 17:16, 17.) (4) Tinallikudanna ti kunaen ti Dios babaen iti Saona ket, pinilina ti “pannakalawlawag” nga itukon ti moderno a siensia ken pilosopia ti tao. (1 Timoteo 6:20, 21; idiligyo ti Jeremias 2:13.) (5) Ket kasla saan pay nga umdas dayta, idaulona ti rebolusion kadagiti dadduma a luglugar ken dina ikankano ti seksual nga imoralidad, bayat a kunkunaenna nga agsasao iti nagan ti Dios. (2 Pedro 2:1, 2) Dadduma a tattao matmatanda dayta a pagturongan kas liberal. Mabalin a dida umanamong kadakuada, ngem mabalin a makiramanda kadagiti dadduma wenno ipalubosda ida. Kasano ti panagriknayo maipapan kadagita a mangtabbaaw iti Dios nga ar-aramid a mangibaw-ing kadagiti tattao manipud iti Namarsua ti tao?
14. Apay a ti kinapudno a ti maysa a tao ket maupay kadagiti ig-iglesia dina kaipapanan a maysanto kadagiti makalasat?
14 Adu a tattao ti maup-upayen kadagiti ig-iglesia ket saanda a tumabtabuno. Mabalin met a mariribukanda unay iti kinaranggas ken kinaawan ti kinalinteg iti lubong. Ngem dayta dina kaipapanan a natandaanda a maipaay iti pannakailasat. Dagitoy ti masapul a natandaan ti ‘lalaki nga addaan ti pagtinteroan ti mannurat iti siketna.’ Dagiti kinapudno ipakitada a “ti [klase] matalek ken naannad nga adipen” ti mangar-aramid iti dayta a trabaho ita.—Mateo 24:45-47.
15. (a) Ania ti tanda? (b) Kasano ti pananggun-od ti tao iti dayta?
15 Amin nga agtarigagay a matandaan a kas addaan pananganamong ni Jehova ti masapul a mangawat iti instruksion nga ipapaay ni Jehova babaen iti dayta a klase “adipen” ket agbalinda a pudno a managdaydayaw ni Jehova. Masapul a dagitoy saan a tattao a mangidaydayaw laeng ken Jehova babaen iti bibigda ngem pudno nga inay-ayatda dagiti daldalan ti lubong. (Isaias 29:13, 14; 1 Juan 2:15) Masapul nga ayatenda ni Jehova ken dagiti al-alagadenna ken agladingit ti pusoda, “agsaibbek ken agsangit,” kadagiti sursuro ken ar-aramid a manglais kenkuana. Awan ti mangikabil iti literal a tinta a tanda iti mugingda. Ngem no addaanda iti simboliko a tanda nalawag kadagiti amin a, kas dedikado, nabautisaran a Kristiano, inkawesdan ti “baro a personalidad” a nadeskribir idiay Efeso 4:24. Dagitoy addaanda iti sibibiag a pammati. Iti publiko ken iti pribado ikagumaanda ti mangaramid iti mangidayaw ken Jehova. Saan laeng a dagiti tattao a rimmuar manipud iti Kakristianuan no di ket amin, aniaman ti nalikudanda, a manginanama a mailasat a sumrek iti “baro a daga” kas kakadua ti klase napulotan ti masapul a maaddaan iti daytoy a tanda.
16. Apay a daytoy a sirmata ket nangnangruna a napateg para kadagiti ubbing ken dagiti dadakkelda?
16 Ti nangnangruna a napateg isu ti kinapudno a naibaga kadagiti manangpapatay ni Jehova a ti edad, sekso, kinawaywayas wenno relasion iti sekso ket saan a rason a mangisakit iti managbasol a maibusor ken Jehova. Ti naasawaan a tao masapul nga addaan ti indibidual a tanda tapno maitalimeng. No lapdan dagiti nagannak ti kaadda ti tanda dagiti annakda wenno no dida ida pinadakkel kas ad-adipen ni Jehova, masapul nga ibaklayda ti responsabilidad no ania ti mapasamak kadagidiay nga annak. Nupay no dagiti natulnog nga annak dagiti nadiosan a nagannak ti matmatan ni Jehova kas “nasantuan,” dagiti managalsa saan. (1 Corinto 7:14; Salmo 102:28; Proverbio 20:11; 30:17) No dagiti annak nataengandan tapno mabalin a mabautisarandan a Kristiano ngem dida kayat ti agbiag a maitunos iti dayta a kasapulan, nabautisaranda man ken saan, ti edadda dinto agbanag iti pannakaitalimengda. Anian a nasken, ngarud, para iti tunggal indibidual nga addan iti responsable nga edad a matandaan kas dedikado iti Dios ken agar-aramid iti pagayatanna!
17. Ania ti naammuantayo ditoy maipapan iti kaasi ni Jehova?
17 Ni Jehova nangipakita iti dakkel unay nga asi iti sangatauan babaen ti panangibaonna kadagiti saksina a mangpakdaar kadakuada iti umadani a pannakadadael ken mangitudo iti dalan ti talged. Ngem ammona a naimbag ti rekord ti ulbod a relihion ken ti bulok a bungbungana. Inton madadael ti Babilonia a Dakkel, awanto ti asi a maipaay iti asinoman nga agtalinaedto iti dayta. Tapno makalasat iti umay a panangukom, masapul a magnatayo iti addang ni Jesu-Kristo kas pudno a managdaydayaw ni Jehova, ti Namarsua iti langit ken daga.