Kayat ni Jehova a Magun-odan Dagiti Tattao ti Biag​—Sika Ngay?

1, 2. (a) Ania ti maadaltayo iti reaksion ni Jonas iti pangngeddeng ni Jehova maipapan iti Nineve? (b) Apay a rumbeng nga usigentayo ti asi ti Dios ken ti panangmatmatna iti biag?

NARAGSAKAN ni Jehova. Ngem naupay ti mammadtona. Napnuan asi a saan nga intuloy ti Dios nga inkisap ti rinibu a tattao. Kayat ni Jonas a madadaelda koma! Ngem pinakawan ken saan a dinadael ni Jehova dagiti dati a kabusor ti ilina.

² Kas ken Jonas, no dadduma saan a matukod dagiti tattao ti kinaanus ti Dios ken saanda a mayanninaw ti tarigagayna a magun-odan koma dagiti tattao ti biag. Idi imbabawi ni Jehova ti panangdadaelna kadagiti taga-Nineve, “makaparurod unay dayta” ken ni Jonas “ket nagpudot buyogen ti unget.” Saan ngata a ti bukodna a rikna ti ad-adda a pakaseknan ni Jonas imbes a ti asi ken panangsalbar iti biag? Nalabit pinampanunotna a no saan a matuloy ti pannakadadael dagiti taga-Nineve, awanton ti rupana a sumango kadakuada. (Jonas 4:1, 10, 11) Iti ngay kaaldawantayo, bayat a sipapardas nga umad-adani ti aldaw a panangukom ni Jehova? Nalabit maisaludsodmo: ‘Kasanok a maparayray ti apresasionko iti pammakawan ti Dios, ken kasano a matulongak dagiti nakabasol ngem agbabbabawi tapno naan-anay a magunggonaanda iti kinadungngo ti Dios? Wen, kasano a matuladko ti tarigagay ti Dios a magun-odan koma dagiti tattao ti biag?’

KINAHUSTISIA KEN ASI NGA ADDAAN PANGGEP A MANGSALBAR ITI BIAG

3. Agsupadi kadi ti kinahustisia ti Dios ken ti asina? Ilawlawagmo.

³ Kuna dagiti dadduma a ti sarsaritaen dagitoy 12 a naimpadtuan a libro ket bin-ig a maipapan iti pungtot ti Dios ken ti panangdusana kadagiti tattao, ti panangipakatna iti hustisia. Nalabit maisaludsodda: ‘Ayanna ti asi ni Jehova? Mangsalbar aya iti biag ti pakaseknanna?’ Kinapudnona, imbes nga agsupadi ti kinahustisia ken asi, agpada nga ipakpakat ti Dios dagitoy tapno masalbar ti biag dagiti tattao. Karaman ti kinahustisia ken asi iti awan pagkuranganna ken natimbeng a personalidadna. (Salmo 103:6; 112:4; 116:5) Ipakpakita ti Dios ti asina kadagiti nalinteg babaen ti panamagpatinggana kadagiti dakes nga aramid dagiti nadangkes. Pammaneknek dayta ti awan pagkuranganna a kinahustisiana. Iti sabali a bangir, gapu ta naan-anay a nalinteg ni Jehova, siaasi a maawatanna dagiti pagkapuyan dagiti imperpekto a tattao. Iti ababa a pannao, mangdusa no kasapulan, ngem mangngaasi aginggat’ mabalin. Kadagiti mensahe dagiti mammadto, makasarakka iti adu a balikas a mangpatalged iti daytoy awan pagkuranganna a kinatimbeng, a mangipakita a kayat ti Dios a magun-odan dagiti tattao ti biag. Bayat ti panangsukimattayo kadagitoy, kitaentayo no ania dagiti maadaltayo a mayaplikar kadagiti praktikal a wagas iti kaaldawantayo.

4. Ania ti mangpaneknek a kayat ti Dios a magun-odan dagiti tattao ti biag?

⁴ Nupay maipapan iti panangukom ti impakaammo ni propeta Joel, pinatalgedanna met a ti Dios “managparabur ken naasi, nabannayat nga agunget ken naruay iti naayat a kinamanangngaasi.” (Joel 2:13) Kalpasan ti agarup sangagasut a tawen, idi maikawalo a siglo K.K.P., impaganetget ni Mikias a kasapulantay unay ti pammakawan ni Jehova. Kalpasan ti panangisaludsodna iti “Siasino ti Dios a kas kenka?” kastoy ti kinuna ni Mikias maipapan ken ni Jehova: “Sigurado a saannanto a taginayonen ti ungetna iti agnanayon, ta isu maragsakan iti naayat a kinamanangngaasi. Ipakitaannatayto manen iti asi.” (Mikias 7:18, 19) Kas makitatayo iti salaysay ni Jonas maipapan kadagiti taga-Nineve, sidadaan ti Dios a mangisanud iti panangdusana kadagiti tattao a namagpungtot kenkuana no ipakitada babaen kadagiti aramidda nga agbabbabawida.

5. Ania dagiti makaliwliwa unay kenka nga aspeto ti asi ti Dios ken ti tarigagayna a mangisalakan kadagiti tattao? (Kitaem met ti “Madadaanda nga Agserbi.”)

⁵ Saantayo nga agbibiag iti panawen dagiti 12 a mammadto. Ngem saan kadi nga agyamantayo kadagita nga indikasion ti asi ni Jehova ken ti tarigagayna a mangsalbar iti biag? No kasta ti riknam, ad-adda a sumingedka iti Dios ken tarigagayam a tulongan dagiti tattao a makagun-od iti biag. Nupay dakes ti kabibiag ti kaaduan a tattao ita, naipanamnama kadatayo a ti Dios “saanna a tarigagayan a madadael ti asinoman no di ket tarigagayanna a makagteng ti isuamin iti panagbabawi.” (2 Pedro 3:9) Ti kasta a tarigagay iti biang ni Jehova ket nailadawan kadagiti nadungngo a balikas nga insawang ni Oseas idi nagsubli kenkuana ti nakikamalala nga asawana. Ni Jehova ‘nagsao iti puso’ dagiti tattaona. Saan nga obligado ti Dios a mangpakawan, ngem sidadaan nga inaramidna dayta ‘iti bukodna a sibubulos a nakem.’ (Oseas 1:2; 2:13, 14; 3:1-5; 14:4) Ammom kadi no apay a nakapatpateg ti rikna ken dagiti inaramid ti Dios mainaig itoy a banag? Wen, ta ilalaenna ti biag dagiti tattao. Makakitaka iti kanayonan a pammaneknek iti asi ti Dios ken ti tarigagayna a magun-odan koma dagiti tattao ti biag no iturongmo ti imatangmo iti kongregasion Kristiano, a mangar-aramid iti banag a pakairamanam.

PANANGTULONG KADAGITI TATTAO A GUMUN-OD ITI BIAG

6. Iti ania a napateg a wagas nga ipakpakita ti Dios a kayatna nga agbiag dagiti tattao?

⁶ Apay a mangaskasabaka? Ti maysa a kangrunaan a makagapu ket tapno matulongam dagiti sabsabali a mangam-ammo iti pudno a Dios. Adtoy ti nasken a tandaanantayo maipapan ken ni Jehova: Mangted kadagiti nalawag a pakdaar sakbay a mangdusa. Pammaneknek daytoy ti napnuan asi a pannakaseknanna kadagiti tattao. Dina kayat a matayda no di ket kayatna nga agbiagda. Impakaammo dagiti 12 a mammadto kadagiti managbasol nga ipapaayan ida ti Dios iti gundaway a mangbalbaliw iti kabibiagda tapno saan nga agdissuor kadakuada ti nalinteg a pungtotna. Makiramramantayo iti kasta a trabaho ita. Kas maysa a Kristiano, pribilehiom nga ipakdaar ti um-umay nga aldaw a panagibales ti Dios. Iti panangaramidmo iti dayta, liklikam ti aniaman a rikna nga agibales, a kas man la kayatmo a makita ti pannakadusa dagiti tattao a di mangipangag. Laglagipem a mangaskasabaka tapno matulongam dagiti dadduma a magna iti dalan nga agturong iti biag.​—Joel 3:9-12; Sofonias 2:3; Mateo 7:13, 14.

7. (a) Apay a nagpateg ti pannakiraman iti trabaho a panangasaba? (b) No adda dagiti bumusor, kasano a makatulong kadatayo ti pananglaglagip iti panangmatmat ni Jehova?

⁷ Tunggal iranudmo dagiti kinapudno iti Biblia iti binalaybalay, idiay eskuelaan, iti pagtrabahuam, wenno iti sadinoman, tultulongam dagiti tattao a makasapul unay iti asi ken pammakawan ti Dios. (Oseas 11:3, 4) Pudno, mabalin nga adda dagiti bumusor ken di mangikankano. Ngem no itultuloymo latta ti mangasaba, tultuladem ti naasi a Diostayo a, babaen ken ni Zacarias, kinunana iti nasukir nga ilina: “Agsublikayo, pangngaasiyo, manipud iti dakes a daldalanyo ken manipud kadagiti dakes a pannakilangenyo.” (Zacarias 1:4) Asino ti makaammo no mano a tao ti mangipangag no isarsaritam kadakuada ti maipapan iti asi ti Dios ken ipakitam ti dalan nga agturong iti biag? Manen, laglagipem a mangaskasabaka gapu ta kayat ni Jehova a magun-odan dagiti tattao ti biag, ket kasta met ti kayatmo a mapasamak.

8. Apay a makaliwliwa ti pananglaglagip nga adda dagiti mangipangpangag iti asi ti Dios?

⁸ Mabalin a maliwliwaka no laglagipem daytoy: Adda latta dagiti tattao a mangipangag kadagiti mensahe ti Dios. Dayta ti gapuna a nadakamat ni Oseas ti maipapan kadagidiay makabigbig a “nalinteg ti daldalan ni Jehova.” Kinunana pay: “Dagiti nalinteg isuda dagidiay magnanto kadakuada.” (Oseas 14:9) Iti panaglabas dagiti siglo, adu ti nangipangag iti awis ti Dios nga: “Agsublikayo kaniak buyogen ti amin a puspusoyo.” (Joel 2:12) Naiturong dagita a sasao iti ili a makaam-ammo ken ni Jehova, ngem iyanninaw met daytoy ti pannakaseknan ti Dios kadagidiay mangrugrugi pay laeng nga agsursuro iti maipapan kenkuana. Wen, ammo ti Dios nga adda latta dagiti tattao a maladingitan gapu iti napalabas a dakes a kabibiagda, agbabawi, ken situtulok nga agaramid iti umiso. Dayta ti mangted kadakuada iti namnama a maisalakan.​—1 Timoteo 4:16.

9. Ania ti nasken kas ipakita ti inaramid dagiti taga-Nineve?

⁹ Adda pay maadaltayo iti panangpakawan ni Jehova kadagiti taga-Nineve. Mabasatayo nga impangag dagiti umili ti mensahe maipapan iti umad-adani idi a panangukom ti Dios, ket “nangrugida a maaddaan iti pammati iti Dios.” (Jonas 3:5) Tapno agtultuloyda nga agbiag, nasken nga addaanda iti pammati, saan a gapu laeng ta kabutengda ti pannusa. Gapu ta tarigagayan unay ni Jehova a makita ti panagbabawi dagiti tattao ken ti panagtignayda a buyogen ti pammati, pinalubosannatayo a mangasaba, a tulongantayo dagiti tattao nga agpili. Ania ti resultana? Kastoy ti mabasatayo mainaig kadagiti taga-Nineve: “Ti pudno a Dios nakitana dagiti aramidda, a timmallikudda iti dakes a dalanda; ket iti kasta nagladingitan ti pudno a Dios ti didigra a sinaona nga ipagtengna kadakuada; ket saanna nga impagteng dayta.” (Jonas 3:10) Saan a maallilaw ni Jehova kadagiti laeng sao wenno barengbareng a tignay. Iti biang dagiti taga-Nineve, nalawag a naimpusuan ti panagbabawida ket impakitada dayta babaen kadagiti aramidda. Nakita ti Dios a napaypayso ti panagbalbaliwda; impakitada ti pudno a panagbabawi a napakuyogan iti pammati.

10. Kadagiti ania a kasasaad a nangisalakan ni Jehova?

¹⁰ Ditay koma panunoten a dagiti laeng taga-Nineve ti kayat ni Jehova nga agbiag. Idi nadadael ti Jerusalem idi 607 K.K.P.​—kalpasan ti panagserbi da Abdias, Nahum, ken Habakuk kas mammadto​—inaywanan ni Jehova ni natulnog a Jeremias ken dagiti matalek a kakaduana. (Jeremias 39:16-18) Maysa pay, impadto dagiti propeta ti Dios ti panagsubli dagiti natda a nagbabawi manipud idiay Babilonia tapno ipasdekda manen ti nasin-aw a panagdayaw. (Mikias 7:8-10; Sofonias 3:10-20) Addaan iti naindaklan a kaitungpalan dagidi a padto iti moderno a panawen. Kalpasan ti Umuna a Sangalubongan a Gubat, adu kadagiti napulotan a Kristiano a nangbaybay-a idi iti pudno a panagdayaw ti nangpabaro iti regtada nga agserbi ket pinaraburan ida ni Jehova, nga addaanda iti namnama a makagun-od iti biag. Kasta met iti kaaldawantayo, ‘maikapkappon ken Jehova’ dagiti tattao a naggapu iti “adu a nasion.” (Zacarias 2:11) Addaan dagitoy iti namnama a makalasat inton dumteng ti panungpalan ti agdama a sistema dagiti bambanag. No kasta, mangaskasabaka saan laeng a gapu ta kayatmo ti agtulnog ta naibilin dayta kadagiti Kristiano. Saan met a tapno laeng matungpal ti padto. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Mangaskasabaka tapno tulongam dagiti tattao a makasursuro iti maipapan ken ni Jehova, maaddaan iti pammati, ken makagun-od iti biag.

BIAG PARA KADAGITI AGSUBLI KEN NI JEHOVA

11, 12. Kasano a mabenepisiaran iti asi ti Dios dagidiay dati nga agdaydayaw kenkuana?

¹¹ Maseknan ni Jehova kadagiti interesado a tattao ken kayatna a magun-odanda ti biag, ngem dina lipatan dagidiay agserserbin kenkuana. Maseknantay met koma kadakuada ken kayattay a tulongan ida nga agtalinaed iti dana ti biag. Kadagiti praktikal a wagas, kasanotay a maipakita a maseknantayo?

¹² Mabalin nga adda dagiti ammom a nakasursuro iti maipapan ken ni Jehova, naaddaan iti pammati, ken aktibo idi nga agdaydayaw ken agserserbi kenkuana, ngem saan itan. Dagiti mensahe nga impakaammo ni Jehova babaen kadagiti 12 a mammadto ipakitada nga isu ket sidadaan a mangngaasi kadagidiay dati nga adipenna ngem saan a nagtalinaed iti pudno a panagdayaw. Pudno met dayta ita, nayaw-awan man, immadayo, wenno nakabasol dagiti kasta a tattao ket nasken nga agbabawida. (Hebreo 2:1; 3:12) Nupay nalabit saanda a naragsak iti pannakayadayoda ken ni Jehova, mabalin a marigatanda nga agsubli. Agpakpakaasi ti Dios kadakuada, kas iti kinuna ti mammadtona: “‘Agsublikayo kaniak,’ kuna ni Jehova ti buybuyot, ‘ket agsubliakto kadakayo.’” (Zacarias 1:3) Anian a makaliwliwa dagiti sasao ni Oseas! Kunana: “Agsublika ken Jehova a Diosmo, O Israel, ta naitibkolka iti biddutmo. Mangikuyogkayo iti sasao ket agsublikayo ken Jehova. Sawenyo kenkuana, dakayo amin a tattao, ‘Mamakawanka koma iti biddut; ket awatem no ania ti naimbag.’” Wen, napakawan ken naan-anay a nakaungar uray dagidiay nakabasol iti nadagsen ngem nagsubli iti Dios buyogen ti naimpusuan a panagbabawi. (Oseas 6:1; 14:1, 2; Salmo 103:8-10) Pudno met dayta iti kaaldawantayo kas idi kaaldawan dagiti mammadto.

13. Ania dagiti rasontayo a mangipakita iti asi kadagidiay pinakawan ti Dios?

¹³ Ngem ania ti kaipapanan dayta kadagiti Kristiano a nagtalinaed iti dalan nga agturong iti biag? Kasanotay a maipakita a kas iti panangmatmat ni Jehova ti panangmatmattayo kadagiti sabsabali? Namnamaen ni Jehova nga ipakitatayo ti asi kadagiti kabbaro ken kadagidiay nalabit simmardengen nga agserbi kenkuana. Imbaga ti Dios babaen ken ni Oseas no ania ti kalikagumanna kadatayo: “Naragsakanak iti naayat a kinamanangngaasi, ket saan nga iti sakripisio.” Dayta ti adda iti panunot ni Kristo idi kinunana: “Inkayo, ngarud, ket adalenyo no ania ti kaipapanan daytoy, ‘Kalikagumak ti asi, ket saan a sakripisio.’” (Oseas 6:6; Mateo 9:13) Tapno mataginayon ti relasiontayo iti Dios, nasken unay nga ipakitatayo ti kasta nga asi. Imutektekam no kasano a ti panangpakawan ket innaig ni apostol Pablo iti panangtulad iti Dios: “Agbalinkayo a manangngaasi iti maysa ken maysa, nadungngo a mannakipagrikna, a sibubulos a pakawanenyo ti maysa ken maysa no kasano a ti Dios sibubulos a nangpakawan met kadakayo babaen ken Kristo. Gapuna, agbalinkayo a tumutulad iti Dios, kas annak a dungdungnguen, ket itultuloyyo ti magna iti ayat.” (Efeso 4:32–5:2) Tultuladem met laeng kadi ti Dios no iti daytoy a banag?

14, 15. Kadagiti ania a kasasaad a nalabit masubok ti panangmatmattayo iti pammakawan ni Jehova?

¹⁴ Kasanon no saan nga agbabawi ti maysa a kabsat a nakabasol iti nadagsen ket nasken a mailaksid iti kongregasion? Napasamak ti kasta idi umuna a siglo; nailaksid dagiti nakabasol a Kristiano a saan a nagbabawi. No napasamak dayta uray pay no adda idi dagiti apostol ni Jesus, saan a nakaskasdaaw no sagpaminsan a mapasamak dayta iti kaaldawantayo. Kadagita a kasasaad, dagiti nasungdo iti kongregasion tungpalenda ti bilin ti Biblia a di makitimpuyog iti asinoman a nailaksid. Gapu iti kinasungdoda ken ni Jehova, mabalin a mabigbig ti nakabasol ti kinadagsen ti basolna, ket matignay nga agbabawi. Mabasatayo iti Biblia ti maipapan iti maysa a lalaki idiay Corinto a nailaksid ngem nagbabawi idi agangay ken nagbalbaliw, ket naisubli. (1 Corinto 5:11-13; 2 Corinto 2:5-8) No mapasamak dayta ita, kasano ti panagriknam, ken kasanom a maipakita a kayatmo a magun-odan dagiti sabsabali ti biag?

¹⁵ Nalabit mabain ken maladladingitan ti maysa a nakabasol. Kasapulanna ti pammatalged nga isu ket ay-ayaten ti Dios ken dagiti kakabsatna ken kayatda a magun-odanna ti biag. Kitaem no kasano a sidudungngo a liniwliwa ti Dios dagiti nagkauna a tattaona a situtulok nga agbabawi: “Itulagkanto kaniak iti kinamatalek; ket sigurado a maammuamto ni Jehova.” (Oseas 2:20) Yantangay kasta ti rikna ti Dios, ipakitatayo koma babaen kadagiti tignaytayo a tultuladentayo daydiay inladawan ni Zacarias kas Dios a ‘mangipakpakita iti asi.’​—Zacarias 10:6.

16. Ania ti rumbeng a reaksiontayo no adda naisubli iti kongregasion?

¹⁶ Kayat ti Dios a magun-odan dagiti tattao ti biag, isu a maragsakan no agbabawi ti nakabasol wenno no pabaruen ti dati a di aktibo nga adipenna ti regtana nga agserbi kenkuana.a (Lucas 5:32) No maipapan iti nadakamat a taga-Corinto a lalaki a naisubli iti kongregasion, binagbagaan ni Pablo ti kongregasion a pakawanen ken paregtaenda, nga ipariknada ti napudno nga ayatda kenkuana: “Daytoy a pammabalaw nga impaay ti kaaduan umdasen iti kasta a tao, tapno iti kasta . . . siaasi a pakawanenyo ken liwliwaenyo, tapno ti kasta a tao uray kasano saan nga alimonen ti nalabes unay a panaglidayna. Gapuna bagbagaankayo a patalgedanyo ti ayatyo kenkuana.” (2 Corinto 2:6-8) Laglagipem a babaen ken ni Oseas, kinuna ni Jehova maipapan kadagiti dati a managbasol: “Paimbagekto ti saanda a kinamatalek. Ayatekto ida iti bukodko a sibubulos a nakem.” (Oseas 14:4) Tuladentayo kadi ni Jehova, a maragsakantayo a tumulong a mangpaimbag tapno magun-odan dagiti sabsabali ti biag nga agnanayon?

17, 18. Kasano a siaayat a matulongantayo dagidiay nagsubli ken ni Jehova wenno dagiti kameng ti pamilia ti tao a nailaksid?

¹⁷ Imbatad ni Jehova a tratuenna buyogen ti dignidad dagidiay agsubli, nga awatenna manen ida kas naan-anay a maikari iti ayatna, kas iti sidadaan a panangawat ni Oseas iti dati a di matalek nga asawana. Maipapan iti panangtratona kadagiti adipenna, kinuna ni Jehova: “Nagbalinak kadakuada a kas kadagidiay mangik-ikkat iti sangol kadagiti pangada, ket siaalumamay a nangyegak iti taraon iti tunggal maysa.” (Oseas 11:4) Anian a makaliwliwa ti pammateg a kabuyog ti siaalumamay a panangawis ni Jehova kadagiti kasta a tattao nga agsubli kenkuana! Matuladtayo ni Jehova babaen ti ditay panagbalin a nainget wenno nakayakay iti asinoman a mangipakita iti nadiosan a panagladingit ken naimpusuan a panagbabawi. No naisublin iti kongregasion, nasken a liwliwaentayo no kasapulan, saan ket a gumura wenno agsakit ti nakemtayo gapu kadagiti nagbasolanna.​—1 Tesalonica 5:14.

¹⁸ Adda kadi mapanunotmo a dadduma pay a wagas no kasano a matuladmo ni Jehova no adda nailaksid iti kongregasion? No masapul a mailaksid ti maysa a tao, matulongantay kadi dagiti nasungdo a kameng ti pamiliana, nalabit ti matalek nga asawa ken dagiti annakna? Mabalin nga ikagkagumaanda latta ti makigimong ken makiraman iti ministerio. Ipaaytayo kadi kadakuada ti naisangsangayan a suporta a nalabit kasapulanda? Maipakitatayo met ti nadungngo nga asi babaen ti panangusar iti “naimbag a sasao, makaliwliwa a sasao,” a datayo mismo ti umasideg a mangparegta kadagita a matalek a kakabsat. (Zacarias 1:13) Adu dagiti gundaway a maaramidtayo dayta sakbay ken kalpasan dagiti gimong, bayat a kaduatay ida iti ministerio, wenno iti dadduma pay a gundaway. Katrabahuantay ida, patpatgen a kameng ti kongregasiontayo a di rumbeng a liklikan wenno ipaspasuli. Iti dadduma a kasasaad, dagiti laeng annak ti nailaksid a nagannak ti mangikagkagumaan nga agserbi ken ni Jehova. Pudno a kayattayo a magun-odanda ti biag. Kasanotayo a maipakita dayta?

‘NAPAKITAAN ITI ASI TI AWAN AMANA NGA UBING’

19. Ania a naespirituan a tulong ti impaay ni Sofonias iti maysa a tao a mayarig iti “awan amana nga ubing”?

¹⁹ No usigem ti ministerio ni Sofonias, a nagserbi idi ngalay ti maikapito a siglo K.K.P., mapaliiwmo ti tarigagayna a tumulong. Mabalin a maysa ni Sofonias a kameng ti naarian a pamilia ti Juda, a nalabit adayo a kasinsin ni Ari Josias. Idi napapatay ti ama ti ari, kapilitan a ni Josias, nga agtawen idi iti walo, ti simmukat kas ari. Dakkel a karit ti nakaipasanguanna: Naigamer ti nasion iti idolatria ken kadagiti makarimon nga aramid. (Sofonias 3:1-7) Yantangay ubing pay ni Josias ken ulila iti ama, kasapulanna ti nasayaat a pannarabay ken mapagtalkan a pammagbaga tapno maiturayanna dayta a nasukir a nasion. Impaay ni Jehova ti nainsiriban a pannarabay babaen kada Jeremias ken Sofonias, kas nadakamat iti Kapitulo 3 ken 5 daytoy a libro. Imutektekam ta nupay nagsao ni Jehova babaen iti mammadtona a maibusor ‘kadagiti prinsipe’ ti Juda, saanna a binabalaw ti ari a mismo. (Sofonias 1:8; 3:3) Mabalin nga ipasimudaag daytoy a datin a maseknan ni agtutubo nga Ari Josias iti nasin-aw a panagdayaw. Awan duadua a ti pammagbaga ti mammadto ket nakatulong ken ni Josias a mangpabileg iti determinasionna a mangikkat iti narugit a panagdayaw idiay Juda.

20. Kasano a ti naespirituan a pannarabay ket makatulong kadagiti “awan amana” iti kongregasion?

²⁰ Ti pannakaseknan ni Sofonias ken ni Josias iladladawanna ti pannakaseknan ni Jehova kadagiti agkasapulan, awan gawayna nga agtutubo, kas kadagiti annak a nalabit nailaksid ti ama wenno inada. Kinuna ni Oseas: “Babaen [iti Dios] a ti awan amana nga ubing naipakitaan iti asi.” (Oseas 14:3) Adda kadi am-ammom a dadduma pay nga “awan amana” nga ubbing nga agkasapulan iti naespirituan ken praktikal a pannarabay? Nalabit ulilada iti naespirituan, ti laeng ama wenno inada ti adda iti dennada, wenno agtutuboda nga agserserbi ken ni Jehova nga awan ti suporta ti pamiliada. Kaaduanna, ti panagtalinaedda a nasinged iti kongregasion ken ti panagmataenganda iti naespirituan ket agpannuray iti kaadda wenno kaawan ti mangidalan kadakuada. Adu nga “awan amana” nga annak ti nagbalin a natimbeng ken naespirituan ti panagpampanunotda nga adulto gapu iti naayat a pannakaseknan kadakuada dagiti nataengan a Kristiano iti kongregasion.​—Salmo 82:3.

21. Ania a tulong ti maipaay dagiti nataengan a Kristiano kadagiti agtutubo?

²¹ Kas pagarigan, mabalin a matulongan ti maysa nga agsolsolo nga ina no ipakita dagiti nataengan a Kristiano ti pannakaseknanda kadagiti annakna. (Santiago 1:27) Nupay raemenda ti akem ti ina kas ulo ti sangakabbalayanna ken nadayaw ti pannakilangenda kenkuana, dagiti manangaywan ken dadduma pay ket mabalin a mangipaay iti naespirituan a tulong kadagiti kameng dagiti agkasapulan a pamilia. No naasawaankan, mabalin nga iwayaanyo nga agassawa ti makilangen iti maysa nga agtutubo nga awanan ama. Maipakitayo kadi ti konsiderasion kadagiti agtutubo a nalabit naliday? Mabalin a kasapulanda ti pangyesngawan iti rikrikna ken pakaseknanda, ket mabalinyo ti makisarita ken umimdeng kadakuada no kaduayo ida iti pangasabaan. Awan duadua nga adu ti pakakumikomanyo, isu a ti kasta nga agtultuloy a panangtulongyo iti maysa nga agtutubo ‘subokenna ti kinapudno ti ayatyo.’ (2 Corinto 8:8) Ti panangikagumaanyo a mangaramid iti kasta ipamatmatna a kayatyo a magun-odan dagiti sabsabali ti biag.

22. Ania ti makunam maipapan iti tarigagay ni Jehova a magun-odan koma dagiti sabsabali ti biag?

²² Anian a makaliwliwa ti panangutob iti pannakaseknan ti Dios kadagiti tattao, a kayatna a magun-odanda ti biag nga agnanayon! Ad-adda a tarigagayanna nga ipakita ti pammategna kadagiti nalinteg a tattao a mangay-ayat kenkuana ken paraburan ida iti biag ngem ti idissuorna ti pungtotna kadagidiay agkedked nga agbalbaliw ken di maikari iti biag nga agnanayon. Bayat a segseggaantayo ti aldawna, tuladentayo ni Jehova babaen ti panangtulong kadagiti sabsabali a magna iti dana nga agturong iti biag.