KETURA
[nagtaud iti sao a kaipapananna ti “agpataud iti asuk a sakripisio”].
Maysa nga asawa ni Abraham ken ti ina ti innem nga annakna, da Zimran, Jocsan, Medan, Midian, Isbac, ken Suah. Dagitoy ti inapo ti nadumaduma a grupo ti tattao ti makin-amianan nga Arabia nga agnanaed iti abagatan ken daya ti Palestina.—Ge 25:1-4.
Iti 1 Cronicas 1:32, espesipiko a nadakamat ni Ketura kas “kamalala ni Abraham,” ken nalawag unay nga isuda ken Agar ti matuktukoy iti Genesis 25:6, a sadiay natukoy ti annak “dagiti kamalala” ni Abraham. No kasta, ni Ketura ket segundario nga asawa a saanna a kapadpada ti saad ni Sara nga ina ni Isaac, a babaen kenkuana dimteng ti naikari a Bin-i. (Ge 17:19-21; 21:2, 3, 12; Heb 11:17, 18) “Ni Abraham intedna ken Isaac ti isuamin nga adda kenkuana,” ngem ti patriarka nangted iti sagsagut iti annak dagiti kamalalana ket kalpasanna “pinapanawna ida manipud ken Isaac nga anakna, bayat nga isu sibibiag pay, nga agpadaya, agturong iti daga iti Daya.”—Ge 25:5, 6.
Adda dagiti mangiruprupir a ni Abraham innalana ni Ketura kas kamalalana sakbay ti ipapatay ni Sara. Ti dadduma pagarupenda nga imposible a maaddaan ni Abraham iti innem nga annak babaen iti maymaysa a babai kalpasan nga agtawenen iti agarup 140 ket makapagtultuloy pay nga agbiag a makakita kadakuada a makadanon iti edad a mabalinnan a papanawen ida . Nupay kasta, nagbiag ni Abraham iti nasursurok pay ngem 35 a tawen kalpasan ti ipapatay ni Sara, kalpasanna natay idi agtawen iti 175. (Ge 25:7, 8) Gapuna, kabaelanna la ketdi nga alaen ni Ketura kas asawa, ti maaddaan iti innem nga annak babaen kenkuana, ken ti pannakakita kadakuada a dumakkel sakbay ti ipapatayna. Kasta met, mayanatup nga usigen no kasano nga inkabilangan ni Abraham ti rikrikna ni Sara. Mabalin a dayta ti makagapu a saan nga impalubos ni Abraham a madegdegan ti di panagkakatunosan iti uneg ti sangakabbalayan (a kas iti napasamak kada Agar ken Ismael) babaen ti panangalana iti sabali pay a kamalala bayat ti panagbiag ni Sara. Ti panagsasaganad dagiti pasamak kas nailanad iti libro ti Genesis nabatad ti panangipasimudaagna a kalpasan ti ipapatay ni Sara ti panangala ni Abraham ken Ketura kas asawana.—Idiligyo ti Ge 23:1, 2; 24:67; 25:1.
Iti kinalakay ken kinabaketda, naaddaan da Abraham ken Sara iti anak, ni Isaac, gapu laeng iti namilagruan a pannakaisubli dagiti pannakabalinda nga agpaadu. (Heb 11:11, 12) Nalawag a dagiti kasta a naipasubli a pannakabalin ti makagapu a nabalinan ni Abraham ti mangputot iti innem pay nga annak babaen ken Ketura idi ad-adda pay a limmakay ni Abraham.