Meteora—Dagidiay Nagdadakkel a Bato
DAGITI nagdadakkel a bato ti Meteora, idiay Thessaly iti makintengnga a Grecia ti pudno a nakaskasdawda! Ket ti naglawa a katantanapan ti Thessaly a mismo ket maysa a museo dagiti natural nga obra maestras. Ti pintasna ken kinabungana ti agdindinamag. No umadani iti tanap manipud daya lumasat ti maysa iti makakayaw, kasla ruangan a teppang iti Tempe, iti sirok ti nakangatngato a Bantay Olympus, ti pagtataengan dagiti 12 a didiosen dagiti Griego sigun iti sarsaritada. Iti sakaananna agay-ayus ti Karayan Piniós, ket iti lalaud unay a pungto ti tanap sitatakder ti Meteora.
Daytoy nagdakkelan, a nakabatbato a grupo ti mamataud ti panagsiddaaw, pammadayaw, buteng, rag-o, ken pannakaulaw. Dadduma kadagitoy a bato ti dumanon iti kangato a 600 metro (1,970 pie). Simmulputda kas obelisk. Ket pudno a nakaskasdaaw a bunton ti pammaneknek iti mannakabalin a Namarsua.
Sigun kadagiti dadduma a geologo, ti pannakaporma ti Meteora ti dumanon agingga kadagiti kasasapaan a geolohikal a panawen, idi a ti intero a Tanap ti Thessaly ket maysa nga arisadsad ti baybay a nalipit manipud kadagiti sikiganna tapno mangporma iti umallo-allon ken ti agpapada a rabawna. Inkeddeng dagiti dadduma a managsirarak a ti mabalbalin a panawen a pannakabukel ti Meteora ket sumagmamano a melenio laeng ti napalabas ket ipabiangda dayta kadagiti ginggined ken panagtebbag a patpatauden ti danum. Kaskasdi, aminda aminenda a dagiti nangsukog kadagitoy a higante ket danum nga addaan ti nakaskasdaaw a puersa. Siempre, ti maysa panunotenna no sadino ti naggubuayan amin dayta a danum.
Ti Layus iti Leyenda
Ti kadaanan a mitolohia a Griego ti mangdakdakamat iti daytoy a lugar. Sigun kadagiti daniw ni Pindar ken sursurat ni Apollodorus, idi a ni Deucalion sigun iti sarsarita ket ari ti Phthia idiay Thessaly, ni Zeus, ti ari dagiti didiosen ti Olympia naikeddengna ti panangikisap iti managbasol ken dakes a sangatauan babaen iti layus. Iti panggep a malisian ti pungtot dagiti didiosen, nagpaaramid ti daong ni Deucalion. Inkabilna idiay unegna dagiti kasapulan a balon. Apaman a nakastrek iti daong a kadua ni asawana a Pyrrha, bimtak ti maysa a nagpigsa a layus, a linayusna ti kadakkelan a paset ti Grecia, ket linemmesna “ngangngani amin a tattao.” Bayat ti layus ti mapapati a pannakabukel dagiti bambantay ti Thessaly. Iti las-ud ti siam a rabii ken aldaw, naipalpallatok ti daong ni Deucalion kadagiti allon agingga a dayta ti naisadsad idiay tuktok ti Bantay Parnassus, idiay Thessaly.
Kalpasan ti iruruarda iti daong, nagidaton ni Deucalion ken Fixius Zeus. Ti Dios a Zeus ti nangbilin ken Deucalion ken Pyrrha a mangibatoda kadagiti bato iti likudanda. Dagidiay imbato ni Deucalion ti nagbalin a lallaki, ngem dagidiay imbato ni Pyrrha ti nagbalin a babbai. Talaga a daytat’ natiritir a bersion ti inlanad ti Biblia a pudpudno a Layus idi kaaldawan ni Noe!—Genesis 6:1–8:22.
Dagiti Monasterio ti Meteora
Ti “Great Meteora” ti ngumato iti 613 metro (2,011 pie) iti ngato ti tukok ti karayan Piniós. Nagsaad iti plastado a tuktok ti bantay isu ti monasterio ti Metamorphosis, ti kadadakkelan kadagiti innem nga agan-andar agingga ita. Ti isasang-at babaen iti napintas a kalsada ken linabraan nga agdan a bato ti saan a nalaka.
Kadagiti monasterio ti Meteora, adda ita dagiti libraria a naglaon iti kalalainganna a bilang dagiti manuskrito. Adu ti nasarakan a nailemmeng kadagiti luglugar a kas kadagiti diding ken atep wenno iti sirok dagiti kutson ti maysa a monghe.
Dagiti linaon dagiti manuskrito kaaduanna narelihiusuan ken eklesiastikal. Ngem addada met manuskrito a historikal, literario, pilosopikal, ken sientipiko a linaonda. Dagiti pillegoda ti parchment wenno papel, ket napetsaanda manipud maikasiam agingga iti maikasangapulo ket siam a siglo. Nairaman kadakuada isu ti parchment Codex 591 a napetsaan iti 861-62 K.P. Isu daytoy ti kadadaananen a manuskrito idiay Grecia, a naglaon ti 423 a pillego, ket buklen dagiti manangipatarus a diskurso maipapan iti Ebanghelio ni Mateo.
Addada met dagiti pagipempenan a naglaon kadagiti dokumento kas ti nailetra iti balitok a pinanid dagiti emperador ken patriarka a Byzantino. Ti dagup a bilangda ti agangay 3,000. Ngem dagiti manuskrito ti Biblia mammano laeng, ta dagiti managkopia ti Meteora bassit ti impaayda a tiempo iti daytoy a kita ti trabaho.
Dagiti monasterio ti napunno kadagiti narelihiusuan a ladladawan (icons) a mangiladladawan nga agpadpada kadagiti pinarparbo ken pudpudno a tattao, agraman dagiti pasamak a mangpaneknek iti narelihiusuan a rikrikna dagiti monghe. Kas pangarigan, maysa a pannakailadawan ti Maikadua nga Iyaay ti mangiladladawan kadagiti managbasol a maipurpurruak iti ngiwat dagiti nakabutbuteng nga an-animal. Iti dadduma pay, idiay templo ni Juan a Bautista, adda ti ladawan a mangipakpakita iti maysa a lalaki a nakasakay ti kabayo nga iti sanguananna sitatakder ni Venus.
Kasta ti panagpatingga ti isasarungkarmi iti Meteora. Aniaman ti kapampanunotanmi kadagiti inaramid-tao a bambanag a makita sadiay, natignaykami iti kinaranga dagitoy nagdadakkel a grupo dagiti batbato a nagsaad idiay Thessaly.
[Picture Credit Line iti panid 30]
Embassy of Greece photo