Ti “Golden Rule”​—Apay Kaskasdi a Praktikal?

DI PULOS agkupas ti puro a balitok, gapuna ti alahas a naaramid iti balitok ket nangina ken maipatpateg. Imbes nga ibellengda dagiti nadaddadaelen a bambanag manipud balitok, dagiti alahero aramatenda manen ti nasudi a metal a pangaramid ti baro nga arte agsipud ta tagtaginayonen ti balitok ti balorna.

Umarngi iti dayta, nupay inyebkas ni Jesus ti “Golden Rule” agarup dua ribo a tawtawen ti napalabasen, ti pategna di pulos nagkupas. Babaen ti panangusig, wenno panangikeddeng, kadagiti rason iti kinapraktikalna, maapresiartay a nasaysayaat ti pategna kadatayo itatta.

Idi inted ni Jesus kadatayo ti “Golden Rule,” nga “amin dagiti bambanag a kayatyonto a dagiti tattao aramidenda koma kadakayo, kasta met ti aramidenyo kadakuada,” innayonna: “Ta, daytoy, isu ti Linteg ken ti sinao dagiti Mammadto.” (Mateo 7:12) Kasanot’ panangtarus dagiti adalan ni Jesus ken ti dadduma nga agdengdengngeg kenkuana iti daytoy?

“Ti Linteg ken ti Sinao dagiti Mammadto”

“Ti Linteg” ket tuktukoyenna dagiti immuna a sursurat a nangbukel ti umuna a lima a libro ti Biblia, Genesis ingganat’ Deuteronomio. Impalgaak dagitoy ti panggep ni Jehova a mangpataud ti bin-i a mangikisap iti kinadakes. (Genesis 3:15) Nairaman kadagidiay immuna a libro ti Biblia isut’ Linteg, wenno bagi dagiti bilbilin, nga inted ni Jehova idi 1513 K.K.P. iti nasion ti Israel baeten ken Moises kas manangibabaet idiay Bantay Sinai.

Ti nadiosan a linteg ti nangisina iti Israel manipud kadagiti pagano a nasnasion iti aglawlawda, ket rebbeng a dagiti Israelita saanda nga agar-aramid iti aniaman a mangikompromiso ti naparaburan a takderda iti saklang ni Jehova. Isudat’ naisalsalumina a sanikuana ken masapul nga agtalinaedda a kasta tapno awatenda dagiti pammendisionna. (Exodo 19:5; Deuteronomio 10:12, 13) Ngem mainayon iti obligasionda iti Dios, imbinsabinsa ti Linteg Mosaiko ti responsabilidad dagiti Israelita nga agaramid ti naimbag kadagiti ganggannaet iti Israel. Kas pangarigan, kuna dayta: “Ti ganggannaet a makipagtaeng kenka, maibilangto kadakayo a kas kailianyo; ket ayatemto a kas ita bagim, ta dakayo ganggannaetkay met idi iti daga nga Egipto. Siak ni Jehova a Diosyo.” (Levitico 19:34) Bayat ti panawen dagiti ar-ari ti Israel, tinagiragsak dagiti ganggannaet ti adu a pribilehio, kas ti pannakipasetda ti panangbangon ti templo ti Dios idiay Jerusalem.​—1 Cronicas 22:2.

Ti Linteg a naited iti Israel imparitna ti pannakikamalala, panangpapatay, panagtakaw ken apal. Dagitoy a bilbilin, “ken uray no adda sabali a bilin,” magupgopda iti alagaden nga, “Ayatem ti padam a tao a kas ti bagim met laeng.” Innayon ni apostol Pablo: “Ti ayat saan nga agaramid ti dakes iti pada a tao; ngarud ti ayat isu ti pakatungpalan ti linteg.”​—Roma 13:9, 10.

No imbalabala ti Linteg ti mismo a pamunganayan ti “Golden Rule,” dagiti met ngay “Mammadto”?

Uray met dagiti propetiko a libro ti Hebreo a Kasuratan patalgedanda ti kinapraktikal ti “Golden Rule.” Ipakitada ni Jehova kas Dios a simamatalek a mangtungtungpal ti panggepna. Bembendisionanna dagiti matalek nga ad-adipenna a, nupay imperpekto, padpadasenda nga aramiden ti pagayatanna ken idemostra ti pudno a panagbabawi kadagiti kinakilloda. “Agbuggokayo; agdaluskayo; yadayoyo ti dakes kadagiti ar-aramidyo manipud iti sanguanan dagiti matak; agsardengkayo nga agaramid iti dakes. Sursuruenyo ti agaramid iti naimbag; sapulenyo ti kinahustisia; saranayenyo dagiti maparigat; ikalinteganyo dagiti ul-ulila; salaknibanyo ti balo a babai.”​—Isaias 1:16, 17.

No aramiden ti ili ti Dios ti umiso kadagiti dadduma ken iti Dios, iti kasta igarantia ni Jehova ti tulongna. “Kastoy ti kuna ni Jehova: ‘Salimetmetanyo ti kinahustisia, ken agaramidkayo iti kinalinteg. . . . Naragsak ti tao a mangaramid itoy, ken ti anak ti tao a mangsalimetmet a sibibileg kenkuana.”​—Isaias 56:1, 2.

Iturturong ni Kristo ti Kongregasionna

Immay ni Kristo tapno tungpalenna ti Linteg ken dagiti Mammadto, ket manipud idi tiempona, nagtultuloy a rumang-ay ti agnanayon a panggep ni Jehova. (Mateo 5:7; Efeso 3:10, 11, 17-19) Ti daan a Linteg ni Moises ket sinukatanen ti baro a tulag, a nangabrasa agpadpada kadagiti Judio ken dagiti Gentil a napulotan a Kristiano. (Jeremias 31:31-34) Nupay kasta, ti kongregasion Kristiano iti kaaldawantayo kaskasdi a sursurotenna ti “Golden Rule.” Ken adtoy ti kanayonan a rason iti panangakseptar iti kinapraktikal pay ti pagalagadan: Ni Kristo ti aktibo nga Ulo ti moderno a kongregasion Kristiano. Saanna pay a binaliwan ti pannursurona. Ti naipaltiing a pammagbagana kaskasdi a nasayaat pay.

Sakbay ipapanawna manipud iti daytoy a daga, imbilin ni Jesus kadagiti pasurotna ti panagaramidda ti ad-adalan kadagiti tattao iti amin a nasnasion ken isuro ida a “tungpalenda dagiti isuamin a banag nga imbilinko kadakayo.” Dayta a pannursuro ramanenna ti “Golden Rule.” Impasiguro ni Jesus kadagiti adalanna: “Adtoy! Addaak kadakayo nga agnanayon agingga iti panungpalan ti sistema dagiti bambanag.”​—Mateo 28:19, 20.

Kas nailanad idiay Lucas 6:31, imbilin ni Jesus: “Ket no kasano ti kayatyo nga aramiden koma dagiti tao kadakayo, kasta met ti aramidenyo kadakuada.” Anian a nagsayaat nga ulidan ti impaay ni Jesus iti panagregget nga agaramid ti naimbag kadagiti dadduma!

Iti kurso ti naindagaan a ministeriona, napaliiw a siaannad ni Jesus no aniat’ masapul nga ibturan dagiti tattao, ket nakipagrikna kadakuada. Bayat ti maysa kadagiti panangaskasabana, nakitana ti umariwekwek ket simnek ti asina kadakuada. Ngem nangruna iti dayta, inyurnosnat’ panangtulongna kadakuada. Kasano? Babaen ti panangorganisar ti naganetget a kampania ti panangasaba a nangiyeg kadagiti adalanna iti pagtaengan dagiti tattao. Kas imbilinna: “Ket uray sadino nga ili ken purok a serkanyonto, birukenyo a nalaing idiay no asino ti maikari, ket agdaguskayo idiay agingga ti pumanawkayo.” Nalawag a makita ti panangsuportar ken panangbendision ni Amana iti daytoy a trabaho manipud sasao pay ni Jesus: “Ti umawat kadakayo siak ti awatenna, ket ti umawat kaniak awatenna ti nangibaon kaniak. . . . Ket uray siasino a mangpainumto iti maysa kadagitoy babassit nga ub-ubbing iti sangabaso laeng a danum a nalamiis iti nagan ti maysa nga adalan, pudno kunak kadakayo a dinanto mapukaw ti gunggonana.”​—Mateo 9:36–10:42.

A ti “Golden Rule” isingasingna ti positibo a panagtignay maipaay kadagiti dadduma ket makita met babaen iti panagrason ni Jesus iti sabali nga okasion: “Ket no ayatenyo dagiti agayat kadakayo, ania a kita ti parabur ti adda kadakayo? Ta uray dagiti managbasol ayatenda met dagiti agayat kadakuada. Ket no agaramidkayo ti naimbag kadagiti agaramid ti naimbag kadakayo, ania a kita ti parabur ti adda kadakayo? Ta dagiti managbasol kasta met ti aramidenda. Ngem ayatenyo dagiti kabusoryo ket agaramidkay ti naimbag . . . ket dakkelto ti gunggonayo.” (Lucas 6:32, 33, 35) Gapuna, ti panangsalimetmet iti kaskasdi a praktikal pay met laeng a “Golden Rule” tignayennatayo a datayo ti umuna a mangaramid ti naimbag uray kadagiti tattao a ditay personal nga am-ammo.

Kaskasdi a Praktikal, Kaskasdi nga Agkurri

Nalabit ti makakumbinsir unay a pammaneknek a ti “Golden Rule” kaskasdi a praktikal ket aggapu kadagiti aktual a kapadasan dagidiay mangal-alagad iti dayta. Dagiti Kristiano nga inaldaw nga agbibiag a maitunos kadagiti linlinteg ti Dios makasarakda ti dakkel a rag-o ken, masansan, dagiti di namnamaen a bendision. Babaen ti panagbalin a nadayaw ken naasi kadagiti tattao iti klinika medikal nga us-usarenna, maysa a babai a Kristiano ti nakakita nga isut’ nagunggonaan babaen iti pamay-an a panangikalikagum dagiti narses ken doktor a mangaywan kenkuana.

Dagiti Saksi ni Jehova a nakiraman kadagiti napartak pannakaibangonna a proyekto a Kingdom Hall ti mangpaneknek met iti kinapraktikal pay laeng ti “Golden Rule.” Dagiti naasi a panangsarungkar kadagiti tattao nga aggigian iti asideg ti lugar a pagbangbangonan tapno pakaammuan ida no aniat’ adda a naiplano ti masansan nga addaan kadagiti positibo a resulta. Dagiti tattao a sigud a mangbusbusor kadagiti Saksi mapaliiwda ngarud nga isudat’ agar-aramid ti naimbag kadagiti padada a tattao, ket nakitada a mismo ti panagtutunos ti ili ti Dios iti trabahoda. Kas resultana, daddumat’ nangitukon ti itutulongda iti panagbangon, direkta man wenno babaen ti panangipaayda kadagiti dadduma nga abasto.​—Idiligyo ti Zacarias 8:23.

Idi ti maysa a Saksi a taga Iran nga agindegen idiay Londres, Inglatera, gimmatang ti sumagmamano a taraon manipud maysa a tiendaan, isut’ ininsulto ti akinkua ti tiendaan gapu ta isut’ maysa a ganggannaet. Di nabnableg, ti Saksi siaasi ken sitataktika a nangilawlawag nga isu, kas maysa kadagiti Saksi ni Jehova, ket awan dakes a riknana kadagiti tattao iti sabali a nasionalidad. Imbes ketdi, isut’ bumisbisita kadagiti amin iti sangakaarrubaan babaen iti mensahe ti Biblia. Ti resulta? Ti akinkua ti tiendaan ninayonanna iti naimas a kankanen ti taraon a ginatang ti Saksi.

Siempre, ti “Golden Rule” saan a limitado kadagita a babassit a panangipakitat’ asi. Siempre, ti kadadakkelan nga ebkas dayta isut’ kinaimbag nga ar-aramiden dagiti Saksi ni Jehova iti intero a lubong babaen iti regular a panangsarungkarda kadagiti pagtaengan ti kakaarrubada babaen iti mensahe ti naimbag a damag ti Pagarian ti Dios.

Panagbiag Babaen ti “Golden Rule”

Ti panangiyaplikar ti “Golden Rule” kaipapananna ti panangiturong ti atensionyo kadagiti dadduma. Daytat’ positibo a pagalagadan. Masapul ti panangsapulyo kadagiti gundaway a panagaramid ti naimbag kadagidiay addat’ aglawlawyo. Agbalinkay a mannakigayyem ken maseknan, a mangalat’ personal nga interes kadakuada! (Filipos 2:4) Iti panagaramid ti kasta, agapitkayto ti nababaknang a bendision. Sursurotenyonto ti pammagbaga ni Jesus: “Kasta koma ti panaglawag ti silawyo iti sanguanan dagiti tao, tapno makitada dagiti naimbag nga aramidyo ket dayawenda koma ni Amayo nga adda sadi langit.” (Mateo 5:16) Ket, ni Jehova isuntot’ Manangsupapak kadakayo bayat nga isut’ sipapasnek a sapsapulenyo ken agbibiagkayo nga inaldaw babaen iti “Golden Rule.”​—Hebreo 11:6.