Nasayaat a Komunikasion—Tulbek iti Naballigi a Panagasawa
Idi 1778, impapatente ni Robert Barron ti duat’-usarna, lever-tumbler a kandado a nagtalinaed a pagtuladan ti moderno a kandado. Masapul ti maysa laeng a tulbek daytoy a kandado a diniseniona tapno maingato ti dua a tingal iti uneg ti kandado.
UMARNGI iti dayta, ti naballigi a panagasawa agpannuray iti panagdinnanggay ti agassawa. Tapno masarakan ken mapasaran dagiti naisangsangayan a rag-o ti naballigi a panagasawa, napateg ti nasayaat a komunikasion.
Ti Iraman ti Nasayaat a Komunikasion
Ania ti iraman ti nasayaat a komunikasion? Depinaren ti maysa a diksionario ti komunikasion kas “panangipaay wenno panagrinnanud kadagiti kapanunotan, opinion, wenno impormasion babaen ti panagsao, panagsurat, wenno panagsenias.” Iraman ngarud ti komunikasion ti panangiranud iti karirikna ken kapanunotan. Saklawen pay ti nasayaat a komunikasion dagiti bambanag a makapabileg, makapagin-awa, natakneng, nadayaw, ken makaliwliwa.—Efeso 4:29-32; Filipos 4:8.
Posible ti nasayaat a komunikasion no adda panagkompiansa, panagtalek, ken panagkinnaawatan. Mapatanor dagitoy a galad no mamatmatan ti panagasawa kas tungpal-biag a relasion ken adda pudpudno a panagregget a pagballigien dayta. Maipapan iti kasta a relasion, kastoy ti insurat ni Joseph Addison, maysa a mannalaysay idi maika-18 a siglo: “Ti dua a tao a nagpinnili manipud bin-ig a tattao, tapno aginnandingay ken aglinningayda, ket panangipakita nga inkeddengda ti agbalin a naangaw, nadungngo, naannad, manangpakawan, naanus, ken naragsak, no maipapan iti pagkapuyan ken paglaingan ti tunggal maysa, inggat’ tungpal biagda.” Nagragsak ketdin ti kasta a singgalut! Ket pasayaaten dagitoy arig saniata a galad ti panagasawayo, yantangay matagikuayo dagitoy babaen ti nasayaat a komunikasion.
Dagiti Tubeng iti Nasayaat a Komunikasion
Kaaduan a pagassawaan ti mangrugi buyogen ti pananginanama, nalaus a ragsak ken gagar pay ketdi. Nupay kasta, iti saan a mabayag agpukaw ti ragsak ken gagar ti kaaduan, ket agkupasen ti pananginanamada. Ti panangpatalged mabalin a masukatan iti nakas-ang a panaglalaok ti pannakapaay, pungtot, ibubusor, ken kasta unay a pananggura. No kasta, agbalin ti panagasawa kas banag nga ibturan “agingga a pagsinaennata ni patay.” Tapno ngarud maparang-ay wenno mataginayon ti nasayaat a komunikasion a napateg iti naballigi a panagasawa, adda dagiti tubeng a masapul a maparmek.
Maysa a dakkel a tubeng iti nasayaat a komunikasion isu ti panagamak iti reaksion ti asawa kadagiti impormasion wenno nayebkas a tarigagay. Kas pagarigan, mabalin a tumaud ti panagamak a mailaksid no maammuan ti maysa nga adda serioso nga an-annayen a tumantanor. Kasanona nga ilawlawag iti asawana a ti umad-adani a pannakaoperana ket mangyeg iti dakkel a panagbalbaliw iti langana wenno panaggunayna? Kadagita a kaso, nangnangruna a kasapulan ti napudno a panagsarita ken naannad a panagplano para iti masakbayan. Ti berbal a pammatalged iti di agkupas nga ayat, buyogen ti naynay a panangyebkas iti dungngo, ket mangiparikna iti personal nga interes a tumulong a mangipasdek iti pudpudno a makapnek a panagasawa. Masarakan koma ti pudpudno a kaipapanan daytoy a proverbio iti biag ti agassawa: “Ti pudno a kadua agayat iti amin a tiempo, ken nayanak a kas kabsat no adda pakadukotan.”—Proverbio 17:17.
Ti sakit ti nakem ti maysa pay a tubeng iti nasayaat a komunikasion. Maitutop ti pagsasao a ti naragsak a panagasawa ket panagtipon ti dua a managpakawan. Tapno mayataday iti dayta, ikagumaan ti agassawa a suroten ti praktikal a balakad ni apostol Pablo: “Ti init saannakay koma a malnekan a sipupungtot.” (Efeso 4:26) Ti panangipangag iti daytoy a balakad kalikagumanna ti napakumbaba a panagsarita imbes nga impenen ti pungtot wenno sakit ti nakem. Saan a kanayon nga agpungtot, agriri, ken agimula iti sakit ti nakem dagiti agassawa iti naballigi a panagasawa. (Proverbio 30:33) Ikagumaanda a tuladen ti Dios, a saan nga agimulmula iti sakit ti nakem. (Jeremias 3:12) Kinapudnona, naimpusuan nga agpinnakawanda.—Mateo 18:35.
Ti panagulimek lattan ket maysa a tubeng iti aniaman a panagsinnarita. Iramanna daytoy dagiti naliday a langa, nauneg a panagsennaay, di naganaygay a tigtignay, ken di panagun-uni ti maysa kadakuada. Ti kastoy a tignay ti maysa nga asawa iparpariknana nga adda dina kayat. Ngem ti prangka ken makaay-ayo a panangyebkas iti personal a rikrikna ket ad-adda a mapasayaatna ti biag ti agassawa ngem ti basta panagulimek ken panagbalin a natamnay.
Ti di panagimdeng a naimbag wenno saan a pulos no agsasao ti asawa ket maysa met a tubeng a masapul a parmeken tapno maadda ti nasayaat a komunikasion iti nagbaetan ti agassawa. Nalabit a napaksuyan wenno okupadotayo unay a mangipamaysa iti mental ken emosional a rikna tapno dumngeg a naimbag iti maysa ken maysa. Mabalin a rumsua ti panagsinnupiat gapu kadagiti di natarusan nga urnos nga impagarup ti asawa a nalawag ngem ipilit ti bangir a damdamona laeng a mangngeg. Nabatad, ti nakapuy a komunikasion ti pakaigapuan dagitoy a riri.
No Kasano a Parayrayen ti Nasayaat a Komunikasion
Anian a nagpateg ti panangiwaya iti nadungngo, nasayaat a komunikasion! Adu ti panawen a busbosen ti dadduma nga agbuya iti TV kadagiti biag ti dadduma ngem bassit ti panawenda para iti bukodda. Ngarud, ti panangiddep iti telebision ket masansan a nasken nga addang tapno maiwayaan ti nasayaat a komunikasion.
Nupay kasta, no kasano nga adda ti umiso a panawen ti panagsao, adda met panawen ti panagulimek. Kinuna ti masirib a tao: “Maipaay iti tunggal banag adda nakedngan a tiempo, . . . panawen ti panagulimek ken panawen ti panagsao.” Kinapudnona, adda met ti umiso a sasao a baliksen. “Ti maysa a sao iti maitutop a tiempo, anian a nagsayaat!” kuna ti maysa a proverbio. (Eclesiastes 3:1, 7; Proverbio 15:23) Isu nga ammuem no kaano ti kasayaatan a panawen a panangibagam iti pampanunotem wenno kaririknam. Imtuodem ti bagim: ‘Nabannog kadi ti asawak wenno kalmado ken nalamiis ti panagul-ulona? Mabalin kadi a pangrugian ti apa ti kayatko a pagsaritaanmi? Ania ti di kinayat ti asawak nga imbagak idi naudi a nagsaritaanmi daytoy?’
Laglagipem a nasaysayaat ti panagtignay dagiti tattao no makitada a ti pannakitunos wenno panangannugot iti maysa a kiddaw ket pagsayaatanda a mismo. No adda di nagkatunosan ti agassawa, mabalin a kuna ti maysa kadakuada, “Adda pakariribukak, ket solbarenta met la ita!” Siempre, ti eksakto a sawen agdepende iti kasasaad, ngem mabalin a nasaysayaat ti panangibaga iti kastoy, “Dungngo, pinampanunotko ti naudi a napagtungtonganta ken no kasano a masolbar dayta.” Ania a pamay-an ti panagkunayo a nalaklaka nga awaten ti asawayo?
Wen, nakapatpateg no kasano nga ibaga ti maysa a banag. Insurat ni apostol Pablo: “Ti panagsaoyo kankanayon koma a mabuyogan iti kinaparabur, natemplaan iti asin.” (Colosas 4:6) Ikagumaanyo a pagbalinen a nalanay ti tono ti bosesyo ken ti usarenyo a sasao. Laglagipenyo a “dagiti makaay-ayo a sasao arigda la rara, nasam-itda iti kararua, ket salun-at kadagiti tultulang.”—Proverbio 16:24.
Kadagiti dadduma nga agassawa, ti panagtinnulong a mangaramid kadagiti proyekto iti pagtaengan ket mangipaay kadakuada iti nasayaat a gundaway nga agsarita. Ti kasta a panagtinnulong maparayrayna ti panagkaykaysa bayat a mangipaay iti tiempo para ti makagunggona a panagsarita. Kadagiti dadduma a pagassawaan, ti panangbusbos iti tiempo a natalna a duduada laeng nga awan obraenda ket nasaysayaat ken maibagay iti nasayaat a komunikasion.
Adu ti masansan a maadal babaen ti panangpaliiw no kasano nga agtungtong dagiti agkatunosan nga agassawa. Aniat’ namagbalin kadakuada a kasta? Nalabit a ti panagtunosda ken ti kinalaka ti panagsaritada ket resulta ti personal a panagregget, anus, ken naayat a konsiderasion. Nabatad nga adu ti nasken a sinursuroda a mismo, yantangay saan nga automatiko a maipasdek ti naballigi a panagasawa. Ngarud, anian a nagpateg nga ikonsiderarmo ti kapanunotan ti asawam, bigbigem dagiti kasapulanna, ken ep-epem dagiti mamagriri a situasion buyogen ti naannad a panagsao. (Proverbio 16:23) No naasawaanka, pagreggetam ti agbalin a makaay-ayo a pakilangenan ken nalaka a pagpadispensaran. Iti kasta, sigurado a tumulong dayta iti biagyo nga agassawa nga agballigi.
Pagayatan ni Jehova a Dios a sagrapen dagiti tattao ti naragsak, manayon a panagasawa. (Genesis 2:18,21) Ngem adda kadagiti agassawa ti tulbek. Dua nga agin-innayat a tao a talaga nga agtintinnulong ti kasapulan tapno maluktan ti ruangan nga agturong iti naballigi a panagasawa babaen ti panagsursuroda a naimbag iti arte ti makagunggona a komunikasion.
[Ladawan iti panid 22]
Ti panangiddep iti TV mangted ti ad-adu a tiempo nga agsarita
[Dagiti Ladawan iti panid 23]
Ti nasayaat a komunikasion tumulong a mamagsinggalut kadagiti puso iti manayon nga ayat