Sisusungdo nga Agpasakupkayo iti Autoridad nga Insaad ti Dios
“Ni Jehova isu ti Ukomtayo, ni Jehova isu ti Manangted-paglintegantayo, ni Jehova isu ti Aritayo.”—ISAIAS 33:22.
1. Ania ti nakaisaluminaan ti nagkauna nga Israel kadagiti sabali a nasion?
IDI 1513 K.K.P., naipasngay ti nasion ti Israel. Iti daydi a tiempo, awan ti kabeserada, awan ti dagada, ken awan ti tao nga arida. Dati nga ad-adipen dagiti umili. Nupay kasta, adda sabali pay a nakaisaluminaan dayta a baro a nasion. Ni Jehova a Dios ti di makita nga Ukom, Mangmangted iti linteg, ken Arida. (Exodo 19:5, 6; Isaias 33:22) Awan ti kasta a sabali a nasion!
2. Ania a saludsod ti tumaud maipapan iti pannakaorganisar ti Israel, ken apay a napateg kadatayo ti sungbat?
2 Yantangay ni Jehova ket Dios ti urnos, ken kasta met Dios ti talna, namnamaentayo a nasayaat ti pannakaorganisar ti aniaman a nasion nga iturayanna. (1 Corinto 14:33) Pudno dayta iti Israel. Ngem kasano a maiturayan ti di makita a Dios ti maysa a makita nga organisasion ditoy daga? Nasayaat nga usigentayo no kasano nga inturayan ni Jehova dayta a nagkauna a nasion, nga imutektekantayo a nangnangruna no kasano a ti pannakilangenna iti Israel itampokna ti kinapateg ti sisusungdo a panagpasakup iti autoridad nga insaad ti Dios.
No Kasano a Naiturayan ti Nagkauna nga Israel
3. Ania dagiti praktikal nga urnos nga inaramid ni Jehova a mangiwanwan iti ilina?
3 Nupay ni Jehova ti di makita nga Ari ti Israel, nangdutok kadagiti matalek a lallaki kas pannakabagina. Adda dagiti panguluen, ulo dagiti sangakabbalayan, ken lallakay a nagserbi kadagiti tattao kas mammagbaga ken ukom. (Exodo 18:25, 26; Deuteronomio 1:15) Nupay kasta, ditay koma pagarupen nga uray di agpaiwanwan iti Dios dagidi a responsable a lallaki, saan nga agkamali ti pannakaawat ken panangmatmatda no mangngeddengda. Saanda a perpekto, ken saanda a mabasa ti puso dagiti padada a managdaydayaw. Ngem dagiti managbuteng-Dios nga ukom makaitedda kadagiti kapammatianda iti makatulong a balakad agsipud ta naibatay dayta iti Linteg ni Jehova.—Deuteronomio 19:15; Salmo 119:97-100.
4. Ania dagiti pagannayasan a masapul a liklikan dagiti matalek nga ukom ti Israel, ken apay?
4 Nupay kasta, para iti maysa nga ukom, saan nga umdas ti panangammo iti Linteg. Gapu ta imperpektoda, masapul a naalibtak dagiti lallakay a mangparmek iti aniaman a dakes a pagannayasanda—kas ti panagimbubukodan, panangidumduma, ken kinaagum—a nalabit mangballikug iti pangngeddengda. Kinuna ni Moises kadakuada: “Dikay mangidumduma iti panangukom. Rebbeng a denggenyo daydiay bassit a kas met laeng iti daydiay dakkel. Dikay maaliaw gapu iti tao, ta ti panangukom kukua ti Dios.” Wen, nagserbi a pannakabagi ti Dios dagiti ukom ti Israel. Maysa dayta a nadayaw ken naisangsangayan a pribilehio!—Deuteronomio 1:16, 17.
5. Malaksid iti panangisaadna kadagiti ukom, ania dagiti dadduma pay nga urnos nga inaramid ni Jehova tapno maaywanan ti ilina?
5 Adda dadduma pay nga urnos nga inaramid ni Jehova tapno maaywanan dagiti naespirituan a kasapulan ti ilina. Uray idi sakbay a simrekda iti Naikari a Daga, binilinna ida a mangbangon iti tabernakulo, a sentro ti pudno a panagdayaw. Nangisaad met kadagiti papadi a mangisuro iti Linteg, mangidaton kadagiti animal, ken binigat ken rinabii a mangpuor iti insienso. Ti Dios insaadna ni Aaron, a manong ni Moises, kas umuna a nangato a padi ti Israel ken dinutokanna dagiti annak a lallaki ni Aaron a tumulong iti amada kadagiti annongenna.—Exodo 28:1; Numeros 3:10; 2 Cronicas 13:10, 11.
6, 7. (a) Ania ti pakainaigan dagiti papadi kadagiti Levita a saan a papadi? (b) Ania ti maadaltayo iti banag a nadumaduma nga annongen ti naituding kadagiti Levita? (Colosas 3:23)
6 Dakkel a trabaho ti panangaywan kadagiti naespirituan a kasapulan ti minilion a tattao, ngem manmano dagiti papadi. Gapuna, nadutokan a tumulong kadakuada dagiti dadduma pay a kameng ti tribu ni Levi. Kinuna ni Jehova ken Moises: “Dagiti Levita masapul nga itedmo ken Aaron ken iti annakna. Isuda ket naipaay, naipaay kenkuana manipud annak ti Israel.”—Numeros 3:9, 39.
7 Nagsayaat ti pannakaorganisar dagiti Levita. Nabingayda sigun iti tallo a pamilia—dagiti Gersonita, Cohatita, ken Merarita—a tunggal pamilia ket addaan iti naituding nga annongen. (Numeros 3:14-17, 23-37) Adda dagiti annongen a nalabit kasla napatpateg ngem kadagiti sabali, ngem importante amin dagita. Dagiti Levita a Cohatita ti agaywan iti sagrado a lakasa ti tulag ken kadagiti alikamen ti tabernakulo. Nupay kasta, naisangsangayan dagiti pribilehio a tinagiragsak ti tunggal Levita, Cohatita man wenno saan. (Numeros 1:51, 53) Nakalkaldaang ta adda dagidiay saan a nangipateg kadagiti pribilehioda. Imbes a sisusungdo nga agpasakupda iti autoridad nga insaad ti Dios, saanda a napnek, nagbalinda a napalangguad, ambisioso, ken naimon. Maysa kadakuada ti Levita nga agnagan Kore.
“Masapul Kadi a Padasenyo Met a Gun-oden ti Kinapadi?”
8. (a) Siasino ni Kore? (b) Ania ti nalabit a nangituggod ken Kore a mangmatmat kadagiti papadi sigun iti panangmatmat ti tao?
8 Saan a ni Kore ti ulo ti sangakabbalayan ni Levi, ken saan met nga isu ti ulo dagiti pamilia dagiti Cohatita. (Numeros 3:30, 32) Nupay kasta, isu ket mararaem a panguluen iti Israel. Gapu kadagiti annongen ni Kore, mabalin a kanayon a makalangenna ni Aaron ken dagiti annakna. (Numeros 4:18, 19) Gapu ta makitkitana dagiti pagkurangan dagitoy a lallaki, mabalin a nakuna ni Kore: ‘Nalawag nga imperpekto dagitoy a papadi, ngem namnamaenda nga agpasakupak kadakuada! Kaano la daydi panangaramid ni Aaron iti balitok a sinan-urbon a baka. Natnag iti idolatria dagiti tattao gapu iti panagrukbabda iti dayta a sinan-urbon a baka. Ket ita, ni ketdin Aaron a kabsat ni Moises ti agserserbi kas nangato a padi! Anian a panangidumduma! Ket dagiti ngay annak ni Aaron, da Nadab ken Abihu? Kinapudnona, impakitada ti nakaro a kinaawan panagraem kadagiti rebbengenda, isu a pinatay ida ni Jehova!’a (Exodo 32:1-5; Levitico 10:1, 2) Aniaman ti adda iti panunot ni Kore, nalawag a minatmatanna ti kinapadi sigun iti panangmatmat ti tao. Dayta ti nangituggod kenkuana nga umalsa maibusor kada Moises ken Aaron ken, maibusor ken ni Jehova a mismo.—1 Samuel 15:23; Santiago 1:14, 15.
9, 10. Ania ti nangbabalawan da Kore ken dagiti padana a rebelde ken ni Moises, ket apay a di koma rumbeng nga inaramidda ti kasta?
9 Gapu ta naturay ni Kore, saan a narigatan a nangallukoy a dumasig kenkuana dagidiay kapadpadana iti panagpampanunot. Kaduana da Datan ken Abiram a nangguyugoy iti 250 a lallaki a kimmappon kadakuada—a bin-ig a panguluen iti Israel. Naguummongda iti sango da Moises ken Aaron ket kinunada: “Ti intero a gimong nasantuanda amin ket ni Jehova adda iti tengngada. Apay, ngarud, nga ipangatoyo ti bagbagiyo iti ngatuen ti kongregasion ni Jehova?”—Numeros 16:1-3.
10 Gapu iti ammoda, di koma rumbeng a pinagduaduaan dagiti rebelde ti autoridad ni Moises. Di pay nabayag sakbayna, kinuestion da Aaron ken Miriam ti autoridad ni Moises. Kinapudnona, awan nakaidumaan ti panagrasrasonda iti panagrasrason ni Kore! Sigun iti Numeros 12:1, 2, insaludsodda: “Babaen laeng aya ken Moises a nagsao ni Jehova? Saan aya a babaen met kadata nga isu nagsao?” Agim-imdeng idi ni Jehova. Binilinna da Moises, Aaron, ken Miriam a mapanda a tallo iti ruangan ti tolda ti gimong tapno ipakitana no asino ti pinilina a mangidaulo. Kalpasanna, silalawag a kinuna ni Jehova: “No adda koma mammadtoyo a maipaay ken Jehova, iti sirmata ipakaammok kenkuana ti bagik. Iti tagtagainep agsaoak kenkuana. Saan a kasta ken adipenko a Moises! Naitalek kenkuana ti intero a balayko.” Kalpasanna, pinagkukutel ni Jehova ni Miriam iti sumagmamano nga aldaw.—Numeros 12:4-7, 10.
11. Kasano a tinaming ni Moises ti kasasaad a nakainaigan ni Kore?
11 Sigurado nga ammo da Kore ken dagiti dimmasig kenkuana ti maipapan iti dayta a pasamak. Awan ti rasonda a bumusor. Uray pay kasta, siaanus a nakirinnason ni Moises kadakuada. Ginutugotna ida a mangipateg kadagiti pribilehioda. Kinunana: “Bassit kadi a banag kadakayo a ti Dios ti Israel inlasinnakayo manipud gimong ti Israel tapno maidatagkayo kenkuana”? Saan, saan a ‘bassit a banag’ dayta! Adun ti pribilehio dagiti Levita. Ania pay koma ti kayatda? Ti simmaruno nga imbaga ni Moises impanayagna ti panagrasrason ti pusoda: “Masapul kadi a padasenyo met a gun-oden ti kinapadi?”b (Numeros 12:3; 16:9, 10) Ngem ania ti inaramid ni Jehova gapu iti daytoy nga iyaalsa iti autoridad nga insaadna?
Bumallaet ti Ukom ti Israel
12. Iti ania a nagpannuray ti nasayaat a relasion ti Israel iti Dios?
12 Idi inted ni Jehova ti Linteg iti Israel, imbagana kadagiti tattao a no agtulnogda, agbalinda a “maysa a nasantuan a nasion” ken agtalinaedda a nasantuan no la ket ta agpasakupda iti urnos ni Jehova. (Exodo 19:5, 6) Ngem ita ta adda dagiti immalsa, panawenen tapno bumallaet ti Ukom ken ti Mangmangted iti linteg ti Israel! Kinuna ni Moises ken Kore: “Sika ken ti intero a gimongmo, dumatagkayo iti sanguanan ni Jehova, sika ken isuda ken ni Aaron, inton bigat. Ket alaen tunggal maysa ti pagikkanna iti apuy, ket masapul a mangikabilkayo iti insienso kadakuada ket idatag tunggal maysa ti pagikkanna iti apuy iti sanguanan ni Jehova, dua gasut ket limapulo a pagikkan ti apuy, ket sika ken ni Aaron tunggal maysa ti pagikkanna iti apuy.”—Numeros 16:16, 17.
13. (a) Apay a kinadursok iti biang dagiti rebelde ti panangidatagda iti insienso ken Jehova? (b) Ania ti inaramid ni Jehova kadagiti rebelde?
13 Sigun iti Linteg ti Dios, dagiti laeng papadi ti mabalin nga agidatag iti insienso. Umanay koman a namagpanunot kadagidiay a rebelde ti banag nga awan karbengan dagiti saan a papadi a Levita nga agidatag iti insienso iti imatang ni Jehova. (Exodo 30:7; Numeros 4:16) Ngem saan a kasta ni Kore ken dagiti kakaduana! Iti sumuno nga aldaw, ‘inurnongna ti intero a gimong maibusor kada Moises ken Aaron iti pagserkan ti tolda ti gimong.’ Kuna kadatayo ti rekord: “Nagsao ita ni Jehova kada Moises ken Aaron, a kunkunana: ‘Isinayo ti bagbagiyo iti tengnga daytoy a gimong, tapno matalipuposko ida iti apagdarikmat.’” Ngem impakpakaasi da Moises ken Aaron a saan koma a mapapatay dagiti umili. Pinatgan ni Jehova ti dawatda. No maipapan ken ni Kore ken ti bunggoyna, “rimmuar ti apuy manipud ken Jehova ket inibusna ti dua gasut ket limapulo a lallaki a mangidatdaton iti insienso.”—Numeros 16:19-22, 35.c
14. Apay a nakapungtot ni Jehova iti kagimongan ti Israel?
14 Makapasiddaaw ta di man la nakasursuro dagiti Israelita a nakaimatang iti inaramid ni Jehova kadagiti rebelde. “Iti met laeng sumaganad nga aldaw nangrugi nga agtanabutob ti intero a gimong ti annak ti Israel maibusor kada Moises ken Aaron, a kunkunada: ‘Dakayo, pinapatayyo dagiti tattao ni Jehova.’” Dagiti rebelde ti inayonan dagiti Israelita! Kamaudiananna, napunnuanen ni Jehova. Awanen ti asinoman—uray ni Moises wenno ni Aaron—a makaibabaet maipuon kadagiti Israelita. Nangyeg ni Jehova iti didigra kadagiti nasukir, “ket dagidiay natay iti pannaplit nagdagup iti sangapulo ket uppat a ribu pito gasut, malaksid kadagidiay natay maigapu ken Kore.”—Numeros 16:41-49.
15. (a) Ania dagiti rason a rumbeng a situtulok koma a binigbig dagiti Israelita ti panangidaulo da Moises ken Aaron? (b) Iti daytoy a salaysay, ania ti nasursuroyo maipapan ken Jehova?
15 Saan koma a natay dagidi a tattao no nagpanunotda la koma. Mabalinda koma nga insaludsod iti bagbagida: ‘Asino dagiti dimmatag ken ni Faraon ken nangisebba iti biagda? Asino dagiti nangkalikagum iti pannakawayawaya dagiti Israelita? Asino daydiay naayaban a sumang-at idiay Bantay Horeb kalpasan ti pannakawayawaya ti Israel tapno rupan-rupa a makisao iti anghel ti Dios?’ Di pagduaduaan a dagiti nakaskasdaaw nga inaramid da Moises ken Aaron ti mangpaneknek a nasungdoda ken ni Jehova ken ay-ayatenda dagiti tattao. (Exodo 10:28; 19:24; 24:12-15) Saan a pagragsakan ni Jehova ti panangpapatayna kadagiti rebelde. Nupay kasta, idi nabatad nga imporsegi dagiti tattao ti umalsa, nagtignay a dagus. (Ezequiel 33:11) Amin dagitoy a pasamak ket napateg unay kadatayo ita. Apay?
No Siasino Dagiti Us-usaren ti Dios Ita
16. (a) Ania a pammaneknek ti nangkombinsir koma kadagiti Judio idi umuna a siglo a ni Jesus ti pannakabagi ni Jehova? (b) Apay a sinuktan ni Jehova ti Levitikal a kinapadi, ket ania ti insukatna?
16 Iti kaaldawantayo, adda baro a “nasion” a ni Jehova ti di makita nga Ukom, Mangmangted iti linteg, ken Arina. (Mateo 21:43) Naipasngay dayta a “nasion” idi umuna a siglo K.P. Iti daydi a tiempo, ti tabernakulo idi kaaldawan ni Moises ket nasukatanen iti nagpintas a templo sadi Jerusalem a pagan-annongan pay laeng dagiti Levita. (Lucas 1:5, 8, 9) Nupay kasta, idi tawen 29 K.P., nabangon ti sabali a templo, maysa a naespirituan a templo, a ni Jesu-Kristo ti Nangato a Padi. (Hebreo 9:9, 11) Rimsua manen ti saludsod no siasino ti inikkan ti Dios iti autoridad. Siasino ti usaren ni Jehova a mangidaulo iti daytoy baro a “nasion”? Pinaneknekan ni Jesus ti naan-anay a kinasungdona iti Dios. Inayatna dagiti tattao. Nagaramid met iti adu a datdatlag. Nupay kasta, kas kadagiti natangken panaglenglengngesda a kapuonanda, kaaduan kadagiti Levita ti nangilaksid ken Jesus. (Mateo 26:63-68; Aramid 4:5, 6, 18; 5:17) Kamaudiananna, sinukatan ni Jehova ti Levitikal a kinapadi iti naiduma unay a kinapadi—maysa a naarian a kinapadi. Agtultuloy agingga ita dayta a naarian a kinapadi.
17. (a) Ania a grupo ti mangbukel ita iti naarian a kinapadi? (b) Kasano nga us-usaren ni Jehova ti naarian a kinapadi?
17 Siasino ti mangbukel ita iti daytoy naarian a kinapadi? Sinungbatan ni apostol Pedro dayta a saludsod iti umuna a naipaltiing a suratna. Insurat ni Pedro kadagiti napulotan a kameng ti bagi ni Kristo: “Dakayo ket ‘maysa a napili a puli, maysa a naarian a kinapadi, maysa a nasantuan a nasion, maysa nga ili nga agpaay a naisangsangayan a sanikua, tapno ideklarayo a sisasaknap dagiti kinatan-ok’ daydiay nangayab kadakayo manipud iti kinasipnget nga agturong iti nakaskasdaaw a lawagna.” (1 Pedro 2:9) Nalawag kadagita a sasao a, kas maysa a grupo, dagiti napulotan a pasurot ni Jesus ti mangbukel iti daytoy “naarian a kinapadi,” nga inawagan met ni Pedro iti “maysa a nasantuan a nasion.” Isuda ti us-usaren ni Jehova a mangisuro ken mangiwanwan iti ilina iti naespirituan.—Mateo 24:45-47.
18. Ania ti pakainaigan dagiti nadutokan a panglakayen iti naarian a kinapadi?
18 Dagiti nadutokan a panglakayen, nga addaan kadagiti annongen kadagiti kongregasion ti ili ni Jehova iti intero a daga, ti mangibagi iti naarian a kinapadi. Rumbeng a raemen ken naimpusuan a suportarantayo dagitoy a lallaki, napulotanda man wenno saan. Apay? Agsipud ta, babaen ti nasantuan nga espirituna, dinutokan ni Jehova dagiti panglakayen kadagiti saadda. (Hebreo 13:7, 17) Kasano a kasta?
19. Kasano a dagiti panglakayen ket dinutokan ti nasantuan nga espiritu?
19 Naragpat dagitoy a panglakayen dagiti pagalagadan a nailanad iti Sao ti Dios, a gapuanan ti espiritu ti Dios. (1 Timoteo 3:1-7; Tito 1:5-9) No kasta, maikuna a ti nasantuan nga espiritu ti nangdutok kadakuada. (Aramid 20:28) Dagiti panglakayen masapul a kabesadoda ti Sao ti Dios. Kas iti Kangatuan nga Ukom a nangdutok kadakuada, dagiti panglakayen masapul a karimonda met ti aniaman a panangidumduma no mangngeddengda.—Deuteronomio 10:17, 18.
20. Ania ti apresiarenyo kadagiti nagaget a panglakayen?
20 Imbes a pagduaduaantayo ti autoridadda, pudno nga ipatpategtayo dagiti nagaget a panglakayen! Mapiartay ida gapu iti matalek a panagserbida, a kaaduanna iti adun a dekada. Sipapasnek nga agsaganada para kadagiti gimong ti kongregasion ken idadauloda dagitoy, makibinnuligda kadatayo a mangikasaba iti “naimbag a damag ti Pagarian,” ken mangipaayda iti Nainkasuratan a balakad iti kanito a kasapulantayo dayta. (Mateo 24:14; Hebreo 10:23, 25; 1 Pedro 5:2) Sarungkarandatayo no masakittayo ken liwliwaendatayo no malmaldaangantayo. Sisusungdo ken sipaparabur a supsuportaranda ti intereses ti Pagarian. Adda kadakuada ti espiritu ni Jehova; adda kadakuada ti paborna.—Galacia 5:22, 23.
21. Ania ti masapul a tandaanan dagiti panglakayen, ken apay?
21 Siempre, saan a perpekto dagiti panglakayen. Gapu ta sipapanunotda kadagiti pagkuranganda, saanda a gay-aten nga iturayan ti arban a “tawid ti Dios.” Imbes ketdi, ibilangda ti bagbagida a ‘katrabahuan a maipaay iti rag-o dagiti kakabsatda.’ (1 Pedro 5:3; 2 Corinto 1:24) Dagiti napakumbaba, nagaget a panglakayen ay-ayatenda ni Jehova, ken ammoda a no ad-adda a tuladenda ni Jehova, ad-adu ti maaramidanda a pagimbagan ti kongregasion. Gapuna, kanayon nga ikagumaanda a sukayen dagiti nadiosan a galad a kas iti ayat, asi, ken kinaanus.
22. Kasano a ti panangrepaso iti pakasaritaan ni Kore pinabilegna ti pammatiyo iti makitkita nga organisasion ni Jehova?
22 Anian a ragsaktayo ta ni Jehova ti di makita nga Agturay kadatayo, ni Jesu-Kristo ti Nangato a Paditayo, dagiti kameng ti napulotan a naarian a kinapadi dagiti mannursurotayo, ken dagiti matalek a Kristiano a panglakayen dagiti mammagbaga kadatayo! Nupay awan ti perpekto nga organisasion nga iturturong dagiti tattao, maragsakantayo ta makapagserbitayo iti Dios a kaduatayo dagiti matalek a kapammatiantayo, a siraragsak nga agpaspasakup iti autoridad nga insaad ti Dios!
[Footnotes]
a Da Eleazar ken Itamar, ti dua pay nga annak a lallaki ni Aaron, ket mapagulidanan ti panagserbida ken Jehova.—Levitico 10:6.
b Rubenita da Datan ken Abiram a kakumplot ni Kore. No kasta, agparang a saanda a kinalikaguman ti kinapadi. Iti biangda, binabalawda ti panangidaulo ni Moises ken ti banag nga agingga iti daydi a tiempo, saan pay a natungpal ti ninamnamada nga iseserrekda iti Naikari a Daga.—Numeros 16:12-14.
c Idi tiempo dagiti patriarka, ti ulo ti pamilia ti mangibagi iti asawana ken kadagiti annakna iti imatang ti Dios, nga agidatag pay ketdi kadagiti daton maipuon kadakuada. (Genesis 8:20; 46:1; Job 1:5) Nupay kasta, idi naipasdek ti Linteg, nangdutok ni Jehova kadagiti lallaki a kameng ti pamilia ni Aaron kas papadi a mangidatag kadagiti daton. Nalawag a saan a situtulok dagiti 250 a rebelde nga umannurot iti daytoy a panagbalbaliw.
Ania ti Naadalyo?
• Ania dagiti naayat nga urnos nga inaramid ni Jehova tapno maaywanan dagiti Israelita?
• Apay nga awan ti rason ni Kore nga agrebelde kada Moises ken Aaron?
• Ania ti maadaltayo iti pamay-an ni Jehova a nangtaming kadagiti rebelde?
• Kasanotayo a maipakita nga apresiarentayo dagiti urnos ni Jehova iti kaaldawantayo?
[Ladawan iti panid 9]
Ibilangyo kadi a pribilehio ti aniaman nga annongen iti panagserbiyo ken Jehova?
[Ladawan iti panid 10]
“Apay, ngarud, nga ipangatoyo ti bagbagiyo iti ngatuen ti kongregasion ni Jehova?”
[Ladawan iti panid 13]
Dagiti nadutokan a panglakayen ti mangibagi iti naarian a kinapadi