Pakasaritaan ti Biag
“Ania ti Isupapakko ken Jehova?”
KAS INSALAYSAY NI MARIA KERASINIS
Idi agtawenak iti 18, ibaindak dagiti dadakkelko, nailaksidak iti pamiliami, ken malalaisak iti purokmi. Inay-ayo, pinilit, ken binutbutengdak tapno madadael ti kinatarnawko iti Dios—ngem dida nagballigi. Nagtalekak a ti sisusungdo a panangannurot iti kinapudno iti Biblia mangyeg kadagiti naespirituan a bendision. No lagipek ti nasurok a 50 a tawen a panagserbik ken ni Jehova, maikunak met dagiti sasao ti salmista: “Ania ti isupapakko ken Jehova gapu kadagiti amin a gunggonana kaniak?”—Salmo 116:12.
NAIPASNGAYAK idi 1930, idiay Aggelokastro, maysa a purok nga agarup 20 a kilometro ti kaadayona manipud iti puerto ti Cenchreae, iti makindaya a deppaar ti Isthmus idiay Corinto, a nakaipasdekan ti maysa a kongregasion dagiti pudno a Kristiano idi umuna a siglo.—Aramid 18:18; Roma 16:1.
Natalna ti biag ti pamiliami. Ni Tatang ti presidente iti komunidad ken mararaem. Maikatloak kadagiti lima nga annak. Dagiti nagannakmi pinadakkeldakami kas debotado a kameng ti Greek Orthodox Church. Dinomingo a makimisaak. Agpenitensiaak iti sango dagiti narelihiosuan a ladawan, mangsindi iti kandela kadagiti kapilia iti purpurok, ken ngilinek dagiti amin a panagayunar. Masansan a mapanunotko ti agbalin a madre. Idi agangay, siak ti kaunaan iti pamilia a nangtungday kadagiti dadakkelko.
Naguyugoy iti Kinapudno iti Biblia
Idi agtawenak iti agarup 18, naammuak a ni Katina, ti kabsat ti maysa kadagiti bayawko, nga agnanaed iti kabangibang a purok, ket agbasbasa kadagiti publikasion dagiti Saksi ni Jehova ken saanen a makimismisa. Nariribukanak, isu nga inkeddengko a tulongan nga agsubli iti impagarupko nga umiso a dana. Gapuna, idi bimmisita, inawisko nga agpasiar ngem panggepko nga idagas iti balay ti padi. Ti padi inrugina ti saritaan babaen ti nagadu a panangumsi kadagiti Saksi ni Jehova, nga inawaganna ida kas erehe a nangyaw-awan ken ni Katina. Nagtultuloy ti saritaan iti tallo a nagsasaruno a rabii. Babaen dagiti nasayaat iti pannakaisaganana a Nainkasuratan nga argumento, pinaneknekan ni Katina a saan nga husto dagiti akusasion ti padi. Kamaudiananna, ti padi kinunana kenkuana a tagiragsakenna koma pay ti kinaagtutubona yantangay isu ket napintas ken nasaririt, a sananto la panunoten ti maipapan iti Dios inton baketen.
Diak imbaga kadagiti dadakkelko ti maipapan iti dayta a saritaan, ngem iti simmaganad a Domingo, saanak a nakimisa. Idi agmatuon, dagus nga immay ti padi iti tiendaanmi. Impambarko a diak nakimisa agsipud ta kasapulan a bantayak ti tiendaanmi tapno matulongak ni Tatang.
“Dayta kadi a talaga ti rason, wenno naimpluensiaannaka daydiay a babai?” inyimtuod ti padi.
“Nasaysayaat ti patpatienda ngem kadatayo,” prangka nga imbagak kenkuana.
Immasideg ti padi ken ni Tatang, ket kinunana: “Mr. Economos, papanawem a dagus ni Katina; isu ket maysa a peggad iti pamiliam.”
Binusordak ti Pamiliami
Napasamak daytoy idi arinunos ti dekada 1940, bayat ti nakaro a gerra sibil iti Grecia. Gapu ta maamak amangan ta itaraydak dagiti gerrilia, inyurnos ni Tatang a mapanak makipagnaed iti pagtaengan ni manangko iti purok a pagnanaedan ni Katina. Iti uneg ti dua a bulan a kaaddak sadiay, natulonganak a mangtarus kadagiti ibagbaga ti Biblia maipapan iti adu nga isyu. Naupayak idi maammuak a di nainkasuratan ti adu kadagiti doktrina ti Orthodox Church. Nabigbigko a saan a maay-ayo ti Dios iti panagdayaw babaen dagiti narelihiosuan a ladawan, a saan a Nakristianuan ti namunganayan ti adu a narelihiosuan a tradision—kas iti panagrukbab iti krus, ken ti maysa masapul nga agdayaw “buyogen ti espiritu ken kinapudno” tapno maay-ayo ti Dios. (Juan 4:23; Exodo 20:4, 5) Kangrunaan iti amin, naammuak a ti Biblia mangituktukon iti naraniag a namnama a biag nga agnanayon ditoy daga! Dagiti kasta a nagpateg a kinapudno iti Biblia ti damo kadagiti personal a parabur a naawatko manipud ken ni Jehova.
Kabayatanna, nadlaw ni manangko ken ti asawana a saanak nga agkuros iti pannangan, wenno agkararag iti sango dagiti narelihiosuan a ladawan. Maysa a rabii, kinabildak. Pimmanawak iti balayda iti kabigatanna, ket napanak iti lugar ti ikitko. Ni bayawko impakaammona ken ni tatangko ti napasamak. Di nagbayag kalpasanna, aglulua nga immay ni Tatang tapno umaynak ikagumaan a kombinsiren. Nagparintumeng ni bayawko iti sangok, nga agkidkiddaw iti despensa, isu a pinakawanko. Tapno agkakapiakami, kinalikagumanda ti panagsublik iti relihionmi, ngem sititibker a nagkedkedak.
Idi nagsubliak iti purok ni Tatang, nagtultuloy ti ibubusor. Awan ti komunikasionmi ken ni Katina, ken awan ti mabasak a literatura, awan uray Biblia. Maragsakanak unay idi tinulongannak ti maysa kadagiti kasinsinko. Idi napan ti kasinsinko idiay Corinto, nakasarak iti Saksi ket inyalaannak iti libro a “Let God Be True” ken maysa a kopia ti Kristiano a Griego a Kasuratan, a sililimed a binasbasak.
Di Ninamnama a Panagbalbaliw iti Biag
Nagtultuloy iti tallo a tawen ti nakaro nga ibubusor. Awan ti Saksi a maasitgak, diak met makaawat iti aniaman a literatura. Ngem diak ammo nga adda dagiti agkakaimbag a mapagteng iti biagko.
Imbaga ni Tatang a kasapulan a mapanak iti ulitegko idiay Tesalonica. Sakbay a nagturongak idiay Tesalonica, napanak iti maysa a pagdaitan idiay Corinto tapno agpadait iti bado. Anian ti pannakasorpresak idi maammuak nga agtartrabaho ni Katina sadiay! Maragsakankami unay idi agkitakami kalpasan ti naunday a tiempo. Bayat ti ipapanawmi manipud iti pagdaitan, naam-ammomi ti maysa a nataer nga agtutubo a lalaki nga agaw-awid manipud iti trabaho, a nakalugan iti bisikleta. Charalambos ti naganna. Idi agangay, idi naam-ammomi a naimbag ti maysa ken maysa, inkeddengmi ti agkasar. Agarup iti dayta met laeng a tiempo, idi Enero 9, 1952, insimbolok ti dedikasionko ken ni Jehova babaen ti panagpabautisarko.
Bautisado idin ni Charalambos. Binusor met ti pamiliana. Nakaregregta ni Charalambos. Agserserbi idi kas katulongan ti adipen ti kongregasion ken adu ti iyad-adalanna iti Biblia. Di nagbayag, dagiti manongna inawatda ti kinapudno, ket kaaduan kadagiti kapamiliana ti agserserbi met itan ken ni Jehova.
Pabor ni Tatang ken ni Charalambos, isu nga immanamong iti panagkasarmi, ngem saan a kaskarina a naguyugoy ni Nanang. Iti laksid amin dagitoy, nagkasarkami ken ni Charalambos idi Marso 29, 1952. Ti laeng inauna a manongko ken maysa kadagiti kasinsinko ti dimmar-ay iti kasar. Diak impagarup a ni Charalambos ket agbalin a nakadakdakkel a bendision—maysa a pudno a sagut manipud ken ni Jehova! Kas katakunaynayna, naipamaysak ti agserbi ken ni Jehova.
Panangpabileg Kadagiti Kakabsatmi
Idi 1953, inkeddengmi ken ni Charalambos ti umakar idiay Atenas. Gapu ta kayatna nga ad-adu ti maaramidanna iti trabaho a panangasaba, immikkat ni Charalambos manipud iti negosio ti pamiliada ket nagsapul iti paset-tiempo a trabaho. Nangasaba ken nangikonduktakami iti adu a panagadal iti Biblia iti kada malem.
Gapu ta iparit ti gobierno ti ministeriomi, masapul nga ammomi ti agipamuspusan. Kas pagarigan, napanunotmi ti mangikabil iti kopia ti magasin a Pagwanawanan iti tawa ti maysa a kiosko, wenno bassit a paglakuan, iti sentro ti Atenas, a paset-tiempo a pagtartrabahuan ni lakayko. Maysa a nangato ti ranggona a polis ti nagkuna kadakami a maiparit ti magasin. Nupay kasta, kiniddawna no mabalinna ti mangala iti maysa a kopia tapno iyimtuodna iti opisinada no maiparit dayta. Idi naipatalged kenkuana a legal dagiti magasin, impakaammona kadakami. Apaman a nangngeg daytoy dagiti kakabsat nga addaan iti kiosko, nangikabilda met kadagiti kopia Ti Pagwanawanan kadagiti tawa ti kioskoda. Maysa a lalaki ti nangala iti Ti Pagwanawanan manipud iti kioskomi, nagbalin a Saksi, ket agserserbi itan kas maysa a panglakayen.
Naragsakankami met idi a ti adingko a lalaki nabigbigna ti kinapudno. Daytoy nga adingko napan idiay Atenas tapno agadal iti kolehio para kadagiti agbalin a marinero. Intugotmi iti maysa a kombension, a sililimed a maang-angay kadagiti kabakiran. Nagustuanna ti nangngegna, ngem di nagbayag kalpasanna, nangrugi nga aglayag kas marinero. Iti maysa kadagiti panaglayagna, nakagteng ni adingko iti puerto ti Argentina. Sadiay, maysa a misionero ti naglugan iti barko tapno mangasaba, ket nagkiddaw ni adingko kadagiti magasin. Kasta unay ti rag-omi idi naawatmi ti suratna nga agkunkuna: “Nasarakak ti kinapudno. Kayatko ti maaddaan iti suskripsion.” Ita, simamatalek nga agserserbi ken ni Jehova agraman ti pamiliana.
Idi 1958, naawis ni lakayko nga agserbi kas agdaldaliasat a manangaywan. Yantangay maiparit ti trabahomi ken narigat ti kasasaad, dagiti agdaldaliasat a manangaywan kaaduanna nga agbisitada a dida kadua dagiti assawada. Idi Oktubre 1959, inyimtuodmi iti sanga nga opisina no mabalinko ti kumuyog kenkuana. Immannugotda. Bisitaen ken pabilgenmi idi dagiti kongregasion iti sentral ken makin-amianan a Grecia.
Saan a nalaka dagidi a panagdaliasat. Manmano dagiti naaspalto a kalsada. Yantangay awan luganmi, masansan nga aglugankami iti pangpubliko a lugan wenno trak, a naglaon kadagiti manok ken dadduma pay a produkto. Agbotaskami tapno makapagnakami kadagiti napitak a dalan. Yantangay adda militia iti kada purok, urayenmi a sumipnget sakami sumrek kadagiti purok tapno maliklikanmi dagiti agpalutpot.
Dagiti kakabsat naimpusuan nga inapresiarda dagitoy a panagbisita. Nupay okupado a mannalon ti kaaduan kadakuada, inkagumaanda a tabunuan dagiti gimong a maang-angay iti kaadalman ti rabii kadagiti nadumaduma a pagtaengan. Kasta unay met ti kinamanagpadagus dagiti kakabsat ken itedda ti kasayaatan kadakami, nupay nanumoda. No dadduma, makiturogkami a kadua ti intero a pamilia iti maymaysa a siled. Talaga a nagpateg met a gunggona kadakami ti pammati, panagibtur, ken regta dagiti kakabsat.
Panangpalawa iti Serbisiomi
Idi Pebrero 1961, bayat ti panagbisitami iti sanga nga opisina iti Atenas, nayimtuod kadakami no situtulokkami nga agserbi iti Bethel. Insungbatmi dagiti sasao ni Isaias: “Adtoyak! Ibaonnak.” (Isaias 6:8) Dua a bulan kalpasanna, nakaawatkami iti surat a mangibagbaga nga agreportkami a dagus iti Bethel. Gapuna, idi Mayo 27, 1961, inrugimi ti nagserbi iti Bethel.
Tinagiragsakmi unay ti baro nga annongenmi, ket nairuamkami a dagus sadiay. Nagtrabaho ni lakayko iti Service ken Subscription Department, ken adda tiempo a nagserbi idi kas kameng ti Branch Committee. Nagduduma ti trabahok iti Home Department. Adda idi ti 18 a miembro ti pamilia, ngem iti nganngani lima a tawen, adda agarup 40 a tattao agsipud ta naikondukta iti Bethel ti maysa nga eskuelaan para kadagiti panglakayen. Iti agsapa, innawak dagiti pinggan, tumulongak nga agluto, urnosek ti 12 a pagiddaan, ken isaganak dagiti lamisaan para iti pangngaldaw. Iti kamalemanna, plantsaek dagiti kawes ken dalusak dagiti kasilias ken siled. Tumulongak met nga aglaba maminsan iti kada lawas. Adu ti trabaho, ngem naragsakak ta kabaelak ti tumulong.
Nagtultuloykami nga okupado kadagiti annongenmi iti Bethel ken iti tay-ak ti serbisio. Adu a daras a mangikonduktakami iti agingga pito a panagadal iti Biblia. Iti ngudo ti lawas, kaduaak ni Charalambos iti panagpalawagna iti nadumaduma a kongregasion. Kanayon nga agkaduakami.
Nangyadalkami iti Biblia iti agassawa a nasinged iti Greek Orthodox Chruch ken gayyem ida ti klero a mangidadaulo iti ahensia ti simbaan maibusor kadagiti erehe. Iti balayda, addaanda iti siled a napno kadagiti narelihiosuan a ladawan, a sadiay agtultuloy a mapupuoran dagiti insienso ken agmalmalem a maipatokar dagiti himno ti Bizantino. Adda tiempo idi a bisitaenmi ida iti kada Huebes tapno iyadalanmi ida iti Biblia, ket kada Biernes met a bumisita kadakuada ti gayyemda a klero. Maysa nga aldaw, kiniddawda a siguraduenmi ti mapan iti pagtaenganda agsipud ta adda sorpresada kadakami. Ti nadakamatko a siled, ti immuna nga impakitada. Inikkatdan amin dagiti narelihiosuan a ladawan ken binaliwanda dayta. Nagtultuloy a rimmang-ay ti agassawa ket nabautisaranda. Iti pakadagupan, addaankami iti rag-o a makita ti agarup 50 kadagiti inyadalanmi iti Biblia a nangidedikar iti biagda ken ni Jehova ken nagpabautisar.
Ti pannakitimpuyog kadagiti napulotan a kakabsat ket maysa a naisangsangayan a pribilehio a tinagiragsakko. Makaparegta unay ti panagbisita dagiti miembro ti Bagi a Manarawidwid, a kas kada Kabsat Knorr, Franz, ken Henschel. Kalpasan ti nasurok nga 40 a tawen, mariknak pay laeng a maysa a dakkel a pakaidayawan ken pribilehio ti panagserbi iti Bethel.
Panangdaer iti Sakit ken Ipapatay ti Dungdungnguen
Idi 1982, adda dagiti sintomas nga addaan ni lakayko iti Alzheimer’s disease. Idi 1990, kimmapuy iti kasta unay, agingga a kinasapulanna ti naynay a panangaywan. Bayat ti naudi a walo a tawen iti biagna, nagtalinaedkami iti Bethel. Adu a naayat a kakabsat iti pamilia ti Bethel, agraman dagiti manangaywan, ti timmulong kadakami. Ngem iti laksid ti naasi a tulongda, adu nga oras iti aldaw ken rabii nga aywanak ni lakayko. Marigatanak no dadduma, ken adu a rabii a diak makaturog.
Idi Hulio 1998, pimmusay ti dungdungnguek nga asawa. Nupay mailiwak unay, maliwliwaak iti kinapudno a silalagip ni Jehova kenkuana, ket pagungarennanto agraman dagiti minilion a sabsabali pay.—Juan 5:28, 29.
Agyamyaman Gapu Kadagiti Bendision ni Jehova
Saanak nga agmaymaysa, nupay awanen ni lakayko. Agtultuloy ti panagserbik iti Bethel, ken tagtagiragsakek ti ayat ken panangaywan ti intero a pamilia ti Bethel. Dagiti kapamiliak iramanna met dagiti naespirituan a kakabsat manipud iti intero a Grecia. Agpapan pay agtawenakon iti nasurok a 70, kabaelak pay latta ti agtrabaho nga agmalmalem iti kosina ken iti siled a panganan.
Idi 1999, maysa nga arapaapko iti biag ti natungpal—ti panagbisitak iti sangalubongan a hedkuarter dagiti Saksi ni Jehova idiay New York. Diak mailadawan ti riknak. Maysa dayta a makapabileg ken di malipatan a kapadasan.
Bayat a lagipek ti napalabas, sipapasnek a patiek a nabusbosko ti biagko iti kasayaatan a pamay-an. Ti kasayaatan a kalat a mabalin a ragpaten ti siasinoman isu ti amin-tiempo a panagserbi ken ni Jehova. Maikunak a talaga a saanak pulos a nabaybay-an. Ni Jehova siaayat nga impaayna agpadpada dagiti naespirituan ken material a kasapulanmi ken ni lakayko. Iti bukodko a kapadasan, maawatak no apay nga inyimtuod ti salmista: “Ania ti isupapakko ken Jehova gapu kadagiti amin a gunggonana kaniak?”—Salmo 116:12.
[Ladawan iti panid 26]
Kanayon nga agkaduakami ken ni Charalambos
[Ladawan iti panid 27]
Ni lakayko iti opisinana iti Bethel
[Ladawan iti panid 28]
Matmatak a dakkel a pakaidayawan ti agserbi iti Bethel