Pakasaritaan ti Biag

Nakapagtultuloyak Gapu iti Nadiosan a Pannakapnek

KAS INSALAYSAY NI BENJAMIN IKECHUKWU OSUEKE

Di nagbayag kalpasan nga inrugik ti amin-tiempo a ministerio, simmarungkarak iti pagtaengan dagiti dadakkelko. Apaman a nakitanak, kuenilionak ni tatangko sana impukkaw, “Agtatakaw!” Inyaplitna kaniak ti bunengna. Immaribungbong dagiti kaarruba gapu iti ariwawa. Ania ti tinakawko? Palubosandak a mangisalaysay.

NAIPASNGAYAK idi 1930, iti purok ti Umuariam iti makin-abagatan a daya ti Nigeria, ket siak ti inauna kadagiti pito nga annak. Pimmusay ti inauna a babai a kabsatko idi agtawen iti 13. Anglikano dagiti dadakkelko. Mannalon ni Tatang, ken nanumo nga agtagtagilako ni Nanang. Magmagna ni Nanang a mapan iti tiendaan agarup 30 a kilometro manipud iti purokmi tapno gumatang iti sangalata a lana ti palma ket rabiin no agawid. Kalpasanna, iti parbangon, agarup 40 a kilometro ti pagnaenna a mapan iti ili a pakasarakan iti estasion ti tren tapno ilakona ti lana. No makaganansia, a masansan a nakurkurang ngem 15 a sentimo (U.S.), gumatang kadagiti taraon ti pamilia ket agawid iti isu met laeng nga aldaw. Kasta ti rutinana iti agarup 15 a tawen agingga iti ipupusayna idi 1950.

Iti purokmi, nagadalak iti maysa nga eskuelaan ti Anglican Church. Ngem tapno maturposko ti elementaria, masapul nga agabangak iti maysa a siled nga agarup 35 a kilometro ti kaadayona. Yantangay didak kabaelanen a pageskuelaen dagiti dadakkelko, nagsapulak iti trabaho. Immuna, nagtrabahoak kas maysa a katulong iti pagtaengan ti maysa a guardia ti estasion ti tren idiay Lagos, makinlaud a Nigeria, ken kalpasanna, iti maysa nga empleado ti gobierno idiay Kaduna, makin-amianan a Nigeria. Idiay Siudad ti Benin, makintengnga a laud ti Nigeria, nagserbiak kas eskribiente ti maysa nga abogado, sa simrekak idi agangay kas trabahador iti maysa a pagragadian a paktoria. Manipud Benin, napanak idiay Cameroon idi 1953, ket nakipagnaedak iti kasinsinko, a timmulong kaniak nga agsapul iti trabaho iti maysa a plantasion a pagtaudan ti goma. Agarup siam a doliar (U.S.) ti binulan a sueldok. Nanumo laeng dagiti panggedak, ngem kontentoakon basta adda umdas a pagtaraonko.

Maysa a Napanglaw ti Nangpabaknang Kaniak

Ti katrabahuak a ni Silvanus Okemiri ket maysa kadagiti Saksi ni Jehova. Inusarna ti tunggal gundaway tapno iranudna kaniak dagiti pannakaammona iti Biblia bayat ti panagparaspasmi kadagiti ruot nga ikabilmi iti aglikmut dagiti mula a pagtaudan ti goma. Basta dengdenggek laeng ti ibagbagana. Idi maammuan ti kasinsinko a makisarsaritaak kadagiti Saksi, inaramidna ti kabaelanna a mangupay kaniak. Binallaagannak: “Benji, dika makisarsarita ken ni Mr. Okemiri. Ni Jehova ti patpatienna ken maysa a napanglaw. Maitulad kenkuana ti siasinoman a makitimpuyog kenkuana.”

Idi rugrugi ti 1954, nagawidak gapu ta saankon a maanusan ti narigat a kasasaad ti trabaho iti kompania. Istrikto idi ti Anglican Church no maipapan iti moral. Dimmakkelak a kagurak ti imoralidad. Ngem di nagbayag, kinagurak ti kinamanaginsisingpet dagiti padak a makimismisa. Nupay mamatida a sursurotenda dagiti pagalagadan ti Biblia, saan a kasta ti ipakita ti panagbiagda. (Mateo 15:8) Kanayon nga agsupiatkami ken ni tatangko, a nakaro a nangdadael iti relasionmi. Maysa a rabii, pimmanawak iti pagtaenganmi.

Immakarak idiay Omoba, maysa a bassit nga ili a pakasarakan iti estasion ti tren. Sadiay a nakasaritak manen dagiti Saksi ni Jehova. Ni Priscilla Isiocha, a datin nga am-ammok iti purokmi, intedna dagiti bokleta a “This Good News of the Kingdom” ken After Armageddon​—God’s New World.a Sigagagar a binasak dagitoy, a patiek a nasarakak ti kinapudno. Iti relihionmi, saanmi nga inadal ti Biblia; naipamaysakami kadagiti tradision ti tao. Ngem dagiti literatura dagiti Saksi masansan nga adawenda ti Biblia.

Nakurang a makabulan kalpasanna, inyimtuodko kada Kabsat Isiocha no ania nga aldaw ti gimongda. Idi damo a timmabunoak iti gimong dagiti Saksi ni Jehova, awan ti naawatak. Ti artikulo ti Pagwanawanan ket maipapan iti iraraut ni ‘Gog ti Magog,’ a nadakamat iti naimpadtuan a libro nga Ezequiel. (Ezequiel 38:1, 2) Adu ti nausar a sasao a diak ammo, ngem nagustuak ti nabara a panangawatda kaniak isu a nakigimongak manen iti simmaganad a Domingo. Bayat ti maikadua a pannakigimongko, nangngegko ti maipapan iti panangasaba. Isu nga inyimtuodko ken ni Priscilla no kaanoda a mangasaba. Iti maikatlo a Domingo, nangitugotak iti bassit a Biblia ket simmurotak iti panangasabada. Awan ti bagko a pangasaba wenno aniaman a naibatay-Biblia a literatura. Nupay kasta, nagbalinak nga agibumbunannag iti Pagarian ket, iti ngudo dayta a bulan, inreportko ti serbisiok iti tay-ak!

Awan ti nangyadal kaniak iti Biblia, ngem tunggal bumisitaak kada Isiocha, adda masursurok maipapan iti pammati, Nainkasuratan a pammaregta ken makaalaak iti sumagmamano a naibatay-Biblia a literatura. Idi Disiembre 11, 1954, iti maysa a kombension distrito idiay Aba, insimbolok ti dedikasionko ken ni Jehova babaen ti bautismo iti danum. Ti kasinsinko a pagnanaedak ken pagserserbiak kas kabbaro a trabahador insardengnan ti mangipaay kaniak iti taraon ken panangsanay ken dinakon pulos sinuelduan. Ngem saan a nagsakit ti nakemko kenkuana; agyamanak ketdi ta naaddaanak iti personal a relasion iti Dios. Daytoy ti nangipaay kaniak iti liwliwa ken talna ti panunot. Tinulongandak dagiti lumugar a Saksi. Inikkandak da Isiocha iti taraon, ken adda dagiti nagpautang tapno makairugiak iti bassit a negosio. Idi ngalay ti 1955, gimmatangak iti segunda mano a bisikleta, ket idi Marso 1956, inrugik ti nagserbi kas regular pioneer. Di nagbayag kalpasanna, binayadak dagiti utangko. Bassit ti maganansiak iti negosiok, ngem kabaelakon a biagen ti bagik. Umanayen a mangsustiner kaniak dagiti ipapaay ni Jehova.

“Panangtakaw” Kadagiti Kakabsatko

Idi addaanakon iti bukod a pagtaengan, prioridadko a tulongan iti naespirituan dagiti kakabsatko. Binusor ni tatangko ti panagbalinko a Saksi, gapu iti panangidumduma ken nakaro a panagatapna. Kasano ngarud a matulongak dagiti kakabsatko tapno maammuanda ti kinapudno iti Biblia? Nagboluntarioak a suportarak ni adingko nga Ernest, isu nga impalubos ni Tatang a makipagnaed kaniak. Di nagbayag, inawat ni Ernest ti kinapudno ket nabautisaran idi 1956. Dimmegdeg ti ibubusor ni Tatang gapu iti dayta. Ngem ti adingko a babai inawatda met nga agassawa ti kinapudno. Idi inyurnosko nga agbakasion iti poderko ti maikadua a kabsatko a babai a ni Felicia, napilitan ni Tatang nga immannugot. Di nagbayag, nabautisaran met ni Felicia kas maysa kadagiti Saksi ni Jehova.

Idi 1959, nagawidak tapno alaek ni Bernice, ti maikatlo a kabsatko a babai, tapno makipagnaed ken ni Ernest. Dayta daydi kanito a kinabilnak ni Tatang, nga inakusarnak a mangtaktakaw kadagiti annakna. Dina matarusan a personal a desisionda ti agserbi ken ni Jehova. Insapata ni Tatang a dina ipalubos a kumuyog kaniak ni Bernice. Ngem saan nga ababa ti ima ni Jehova, yantangay iti simmaganad a tawen, nakipagnaed ni Bernice ken ni Ernest bayat ti bakasionna iti eskuelaan. Kas kadagiti kakabsatna, inabrasana ti kinapudno ket nagpabautisar.

‘Panangadal iti Sekreto’

Idi Setiembre 1957, nangrugiak nga agserbi kas special pioneer, a mangbusbosak iti 150 nga oras kada bulan iti trabaho a panangasaba. Kaduak ni Sunday Irogbelachi a nagserbi iti nalawa a teritoria ti Akpu-na-abuo, idiay Etche. Iti damo nga asamblea sirkito a tinabunuanmi bayat ti kaaddami sadiay, 13 a tao iti grupomi ti nabautisaran. Anian ti ragsakmi ta adda itan ti 20 a kongregasion iti dayta a lugar!

Idi 1958, naam-ammok ni Christiana Azuike, maysa a regular pioneer a naitimpuyog iti Kongregasion ti Aba East. Magustuak ti regtana, ket iti Disiembre dayta a tawen, nagkasarkami. Idi rugrugi ti 1959, nadutokanak kas agdaldaliasat a manangaywan, nga agbisita ken mangpabileg kadagiti kapammatian iti nadumaduma a kongregasion. Sipud idi agingga idi 1972, binisitami ken ni baketko ti nganngani amin a kongregasion dagiti adipen ni Jehova iti makindaya ken makintengnga a laud ti Nigeria.

Agiinnaddayo dagiti kongregasion, ken bisikleta ti kangrunaan nga usarenmi nga agdaliasat. Idi nagserbikami kadagiti kongregasion iti dadakkel nga ili, nagabang dagiti kakabsat iti taksi a mangitulod kadakami iti sumaruno a kongregasion a bisitaenmi. No dadduma, napitak ti datar ken awan bobidana ti pagdagusanmi a siled. Maturogkami kadagiti pagiddaan a naaramid kadagiti runo ti palma a raffia. Dadduma kadagiti pagiddaan ket addaan iti garami nga ap-ap ken naabbongan iti ikamen; dadduma ti awanan pulos iti ap-ap. Saan a parikut kadakami ti kaadu wenno kalidad ti taraon. Gapu ta nasursuromi no kasano ti makontento iti bassit a probision, inapresiarmi ti aniaman a taraon a naidasar, ket rinaem dayta dagiti nangsangaili kadakami. Dadduma a siudad ti awanan idi iti kuriente, isu a kanayon nga agitugotkami iti lampara. Ngem iti laksid dagiti narigat a kasasaad, adu ti makaparagsak a kapadasanmi kadagiti kongregasion.

Bayat dagidi a tawen, nabigbigmi ti pateg ti balakad ni apostol Pablo: “No adda pagtaraon ken pagkawestayo, mapnektayon kadagitoy a banag.” (1 Timoteo 6:8) Iti sidong ti pakarigatan, nasursuro ni Pablo ti sekreto a timmulong kenkuana nga agtalinaed a kontento. Ania dayta? Inlawlawagna: “Iti kinapudnona ammok no kasano ti agbalin a nanumo kadagiti pagtaraon, iti kinapudnona ammok no kasano ti maaddaan iti kinaruay. Iti amin a banag ken kadagiti amin a kasasaad naadalko ti palimed agpadpada no kasano ti mabsog ken no kasano ti mabisinan, agpadpada no kasano ti maaddaan iti kinaruay ken no kasano ti agsagaba iti kinakirang.” Nasursuromi dayta a sekreto. Kinuna pay ni Pablo: “Ta iti amin a bambanag addaanak iti bileg gapu iti daydiay [Dios] mangmangted kaniak iti pannakabalin.” (Filipos 4:12, 13) Pudno unay dayta iti kasasaadmi! Tinagiragsakmi ti kinakontento, aglaplapusanan a makapabileg a Nakristianuan nga aktibidad, ken talna ti panunot.

Panagserbi Kadagiti Kongregasion kas Maysa a Pamilia

Idi arinunos ti 1959, naipasngay ti inauna nga anakmi, ni Joel, ken idi 1962, naipasngay ti maikadua, ni Samuel. Intultuloymi ken ni Christiana ti trabaho a panagdaliasat ken panagbisitami kadagiti kongregasion a kaduami dagiti annakmi. Idi 1967, bimtak ti gerra sibil idiay Nigeria. Nagserra dagiti eskuelaan gapu iti awan sarday nga iraraut dagiti eroplano. Maestra ni baketko sakbay a kinaduanak iti trabaho a panagdaliasat, isu a kabayatan ti gubat, insurona dagiti ubbing iti pagtaengan. Idi agtawen iti innem, makabasa ken makapagsuraten ni Samuel. Idi nageskuela kalpasan ti gubat, dua a grado ti nangatiwanna kadagiti kaklasena.

Iti dayta a tiempo, saanmi a naan-anay a nabigbig dagiti rigat ti panangpadakkel kadagiti annak bayat a nagtalinaedkami iti trabaho a panagdaliasat. Ngem nakatulong kadakami ti pannakaibaonmi nga agserbi kas special pioneer idi 1972. Gapuna, naipaayankami iti gundaway nga agtalinaed iti maysa a lugar tapno naan-anay a maasikasomi ti espiritualidad ti pamiliami. Bayat ti kinaganusda, insuromi kadagiti annakmi ti pateg ti nadiosan a kinakontento. Idi 1973, nabautisaran ni Samuel, ken nag-regular pioneer ni Joel iti dayta met la a tawen. Nakaasawa dagiti annakmi kadagiti naimbag a Kristiano a babbai ket padpadakkelenda dagiti annakda iti kinapudno.

Dagiti Pakarigatan Bayat ti Sibil a Riribuk

Idi bimtak ti gerra sibil, madamaak nga agserserbi iti kongregasion idiay Onitsha kas manangaywan iti sirkito, a kaduak ti pamiliak. Dayta a gubat ti ad-adda a nangipaganetget kadakami iti kinaubbaw ti panagurnong iti material a sanikua wenno agtalek kadagita. Nakitak dagiti tattao a tumartaray tapno maispalda ti biagda​—a pinanawanda iti kalsada dagiti napapateg a sanikuada.

Bayat a bumarbara ti gubat, naawagan amin a makabael a lallaki. Adu ti naparigat a kakabsat a lallaki gapu iti panagkedkedda nga agsoldado. Saankami a nawaya nga agdaliasat. Kimmirang ti taraon iti pagilian. Ti presio ti kagudua kilo a kamoteng kahoy ket ngimmina manipud 7 a sentimo agingga iti 14 a doliar (U.S.) ken ti sangabaso nga asin manipud iti 8 a doliar agingga iti 42 a doliar (U.S.). Awan ti gatas, mantekilia, ken asukar. Tapno adda pagtaraonmi, manggilingkami iti naata a papaya ket ilaokmi iti bassit a bellaay ti kamoteng kahoy. Nangankami met iti dudon, ukis ti kamoteng kahoy, bulbulong ti gumamela, tanglag​—aniaman a bulbulong a mabalinmi a kanen. Nangina ti karne, isu nga agtiliwak iti banias a sidaen dagiti annakmi. Kaskasdi, uray kasano karigat ti kasasaad, kanayon nga inaywanannakami ni Jehova.

Ngem ti nakarkaro pay a peggad isu ti naespirituan a panagbisin a resulta ti gubat. Kaaduan kadagiti kakabsat ti nangpanaw iti lugar a paggugubatan ket napanda iti kabakiran wenno kadagiti dadduma a purok, ket bayat ti ipapanawda iti dayta, napukawda ti kaaduan no saan man nga amin a naibatay-Biblia a publikasionda. Kanayonanna, saan a nakasangpet idiay Biafran dagiti baro a naibatay-Biblia a publikasion gapu iti barikada dagiti tropa ti gobierno. Nupay inkagumaan ti kaaduan a kongregasion a mangangay kadagiti gimong, nagsagaba ti espiritualidad dagiti kakabsat gapu ta awan ti maawatda a panangiwanwan ti sanga nga opisina.

Panangdaer iti Naespirituan a Panagbisin

Dagiti agdaldaliasat a manangaywan inaramidda ti kasayaatan tapno agtultuloy ti urnos a panagbisita iti kada kongregasion. Yantangay adu a kakabsat ti pimmanaw kadagiti ili, tinuntonko ida iti sadinoman a mabalin a pakasarakan kadakuada. Naminsan, imbatik ni baketko ken dagiti ubbing iti maysa a natalged a lugar ket nagdaliasatak iti innem a lawas, a napan iti nadumaduma a purok ken paset ti kabakiran tapno biroken dagiti kakabsat.

Bayat ti panagserbik iti maysa a kongregasion idiay Ogbunka, nangngegko nga adu ti Saksi idiay Isuochi a paset ti distrito ti Okigwe. Gapuna, nangipatulodak iti mensahe kadagiti kakabsat iti dayta a lugar tapno agtitiponda iti maysa a plantasion ti kasoy iti purok ti Umuaku. Kaduak ti maysa a lakay a kabsat a nagbisikleta iti agarup 15 a kilometro agingga iti nasao a plantasion, a nagtataripnongan ti agarup 200 a Saksi, agraman dagiti babbai ken ubbing. Iti tulong ti maysa a payunir a kabsat a babai, nasarakak ti sabali pay a grupo dagiti agarup sangagasut a Saksi, a nagkamang iti kakaykaywan ti Lomara.

Ni Lawrence Ugwuegbu ti maysa iti grupo dagiti natured a kakabsat nga agnanaed idiay Owerri nga ili a paggugubatan. Impakaammona kaniak nga adu ti Saksi idiay Ohaji. Saanda a nawaya agsipud ta nagpakarso dagiti soldado sadiay. Nagbisikletakami ken ni Lawrence a nagturong sadiay bayat ti rabii ket nagtataripnongkami a kadua ti agarup 120 a Saksi iti lugar ti maysa a kabsat. Inusarmi met dayta a gundaway a bimmisita kadagiti dadduma pay a Saksi kadagiti paglemlemmenganda.

Ni Kabsat Isaac Nwagwu inrisgona met ti biagna a timmulong a nangsapul kadagiti dadduma pay a nagpakni a kakabsat. Inlugannak iti maysa a bangka a limmasat iti Karayan Otamiri tapno madanonmi ti nasurok a 150 a Saksi a nagtitipon idiay Egbu-Etche. Kinuna ti maysa a kabsat a lalaki sadiay: “Daytoy ti kasayaatan nga aldaw iti biagko! Diak impagarup a makakitaak manen iti maysa a manangaywan iti sirkito. Awan aniamanna, uray matayak itan gapu iti daytoy a gubat.”

Nagpeggad ti biagko gapu iti diak panagsoldado, ngem naulit-ulit a sinalaknibannak ni Jehova. Maysa a malem, bayat ti panagsublik iti nagdagusak kalpasan ti pannakitaripnongko iti agarup 250 a kakabsat, maysa a grupo dagiti soldado ti nangpasardeng kaniak iti maysa a barikada. “Apay a dika nagsoldado?” inyimtuodda. Inlawlawagko a maysaak a misionero a mangikaskasaba iti Pagarian ti Dios. Nadlawko a desididoda a mangaresto kaniak. Kalpasan ti apagbiit a naulimek a panagkararagko, kinunak iti kapitan, “Pangngaasim ta wayawayaannak.” Naklaatak ta insungbatna, “Kidkiddawem kadi a palusposandaka?” “Wen,” insungbatko, “wayawayaandak.” Kinunana, “Mabalinmon ti mapan.” Awan ti nakatagari kadagiti soldado.​—Salmo 65:1, 2.

Ti Kinakontento Mangyeg Kadagiti Kanayonan a Bendision

Kalpasan ti gubat idi 1970, intuloyko ti nagserbi kas agdaldaliasat a manangaywan iti sirkito. Maysa a pribilehio ti tumulong a mangorganisar manen kadagiti kongregasion. Idi agangay, nagserbikami ken ni Christiana kas special pioneer agingga idi 1976, idi madutokanak manen kas manangaywan iti sirkito. Iti ngalay dayta a tawen, nadutokanak kas manangaywan iti distrito. Pito a tawen kalpasanna, naawiskami ken ni baketko nga agserbi iti sanga nga opisina dagiti Saksi ni Jehova idiay Nigeria, ti agdama nga ayanmi. Ditoy sanga nga opisina, kanayon a gubuayan ti rag-o a makita manen dagiti kakabsat a naam-ammomi bayat ti gerra sibil ken kadagiti dadduma pay a gundaway a simamatalek nga agserserbi ken ni Jehova agingga ita.

Iti naglabas a tawtawen, naisangsangayan a katulongan ken nasungdo a kaduak ni Christiana. Natulongannak a mangitultuloy iti annongek gapu iti positibo ken determinado a kababalinna, iti laksid ti parikut iti salun-at nga ib-ibturanna sipud pay idi 1978. Napasaranmi ti kinapudno ti sasao ti salmista: “Isu saranayento ni Jehova a mismo iti idda ti panagsakit.”​—Salmo 41:3.

No lagipek dagitoy a tawtawen ti nateokratikuan nga aktibidadko, pudno a pagyamanak unay ni Jehova kadagiti naisangsangayan a bendisionna. Babaen ti panagbalin a kontento kadagiti ipapaayna, pudno a maibagak a naragsakak unay. Awan pakayaspinganna a bendision ti ragsakko a makita dagiti kakabsatko, annakko, ken dagiti pamiliada nga agserserbida amin ken ni Jehova a kas kadakami ken ni baketko. Impaayannak ni Jehova iti narang-ay ken napnuan kaipapanan a biag. Napennek amin a tarigagayko.

[Footnote]

[Kahon iti panid 27]

Naintiempuan nga Urnos a Nangsaranay Kadagiti Kakabsat

Idi ngalay ti dekada 1960, nagresulta iti riribuk, rebelion, kinadakes, ken etniko a kinaranggas ti panagbibinnusor dagiti etniko a grupo iti makin-amianan ken makindaya a Nigeria. Dagitoy a panagbalbaliw ti nangparigat kadagiti Saksi ni Jehova, a determinado nga agtalinaed a neutral bayat ti susik. Agarup 20 kadakuada ti napapatay. Kaaduan kadakuada ti napukawan iti amin a sanikuada.

Idi Mayo 30, 1967, dagiti makinlaud nga estado ti Nigeria simminada iti pederasion, ket naipasdek ti Republika ti Biafra. Naibaon ti armada ti pederasion, ket naipatungpal ti naan-anay a barikada maibusor iti Daya. Gapu iti dayta, napasamak ti nakaro a gerra sibil.

Naraut dagiti Saksi ni Jehova idiay Biafran gapu iti neutral a takderda. Dagiti pagiwarnak nangipablaakda kadagiti nabara a komento, a ginutugotda ti publiko nga agsao maibusor kadakuada. Nupay kasta, sinigurado ni Jehova a makaawat iti naespirituan a taraon dagiti adipenna. Kasano?

Idi rugrugi ti 1968, maysa nga empleado ti gobierno ti naikkan iti akem idiay Europa ken maysa ti naibaon iti pagdisuan ti eroplano idiay Biafran. Agpadada a Saksi. Nakapuesto dagitoy a Saksi iti agsumbangir nga ungto ti kakaisuna a pagserkan ken pagruaran ti Biafra. Dagitoy a dua a Saksi nagboluntarioda a mangaramid iti napeggad a trabaho a panangidanon iti naespirituan a taraon idiay Biafra. Timmulongda met a mangidanon iti material a tulong para kadagiti marigrigatan a kakabsat. Dagitoy a dua a kakabsat naitultuloyda daytoy nagpateg nga urnos agingga idi nagngudo ti gubat idi 1970. Maysa kadakuada ti nagkuna idi agangay, “Saan laeng a basta tao ti nangiplano iti daytoy.”

[Ladawan iti panid 23]

Idi 1956

[Ladawan iti panid 25]

Idi 1965, kaduami dagiti annakmi, da Joel ken Samuel

[Ladawan iti panid 26]

Anian a bendision ti agserbi ken ni Jehova kas maysa a pamilia!

[Ladawan iti panid 27]

Ita, agserserbikami ken ni Christiana iti sanga nga opisina ti Nigeria