Mabigbigyo Kadi ti Pagilasinan ti Kaadda ni Jesus?

AWAN ti mayat nga agpasar iti nakaro a sakit wenno kellaat a pannakadidigra. Ti masirib a tao maliklikanna dagiti kasta a didigra babaen ti panagbalinna a naridam kadagiti pagilasinan a mangipakita nga adda peggad tapno makaaramid iti kasapulan a tignay. Dineskribir ni Jesus ti maysa a pagilasinan a masapul a mabigbigtayo. Ti pagilasinan a tuktukoyenna ket adda epektona iti intero a lubong ken apektaranna ti amin a tattao​—a pakaibilangam ken ti pamiliam.

Dinakamat ni Jesus ti maipapan iti Pagarian ti Dios, a mangikkat iti kinadakes ken mangaramid iti daga kas paraiso. Namagpanunot dayta kadagiti adalanna ket tinarigagayanda nga ammuen no kaano nga umay dayta a Pagarian. Inyimtuodda: “Anianto ti pagilasinan ti kaaddam ken ti panungpalan ti sistema ti bambanag?”​—Mateo 24:3.

Ammo ni Jesus a kalpasan ti pannakapapatay ken panagungarna, aglabas pay ti sinigsiglo sakbay ti pannakaitronona idiay langit kas ti Mesianiko nga Ari tapno iturayanna ti sangatauan. Yantangay di makita dagiti tattao ti pannakaitronona, nangted ni Jesus iti maysa a pagilasinan a tumulong kadagiti pasurotna a mangbigbig iti “kaaddana” ken “ti panungpalan ti sistema ti bambanag.” Daytoy a pagilasinan ket buklen ti nadumaduma nga aspeto, a mangbukel iti maysa a ragup a pakabigbigan wenno tanda​—ti pagilasinan ti kaadda ni Jesus.

Dagiti nangisurat iti Ebanghelio a da Mateo, Marcos, ken Lucas siaannad nga inrekordda ti sungbat ni Jesus. (Mateo, kapitulo 24 ken 25; Marcos, kapitulo 13; Lucas, kapitulo 21) Dagiti kanayonan a detalye ti pagilasinan ket dinakamat dagiti dadduma a mannurat ti Biblia. (2 Timoteo 3:1-5; 2 Pedro 3:3, 4; Apocalipsis 6:1-8; 11:18) Saantay a mausig iti daytoy nga artikulo dagiti amin a detalye, ngem usigentayo ti lima a kangrunaan nga aspeto a mangbukel iti pagilasinan a dinakamat ni Jesus. Makitamto a makagunggona ken napateg kenka a mismo daytoy a panangusig.​—Kitaem ti kahon iti panid 6.

“Panawen ti Dakkel a Panagbalbaliw”

“Ti nasion tumakderto a bumusor iti nasion ken ti pagarian a bumusor iti pagarian.” (Mateo 24:7) Ti Aleman a magasin a Der Spiegel impadamagna a sakbay ti 1914, dagiti tattao “mamatida iti naraniag a masakbayan nga ad-adu ti wayawaya, balligi, ken kinarang-ay.” Ngem nagbaliw ti amin a bambanag. “Ti gubat a nangrugi idi Agosto 1914 ken nagpatingga idi Nobiembre 1918 ket maysa a makaklaat a pasamak. Kellaat a binalbaliwanna ti historia, a pinagdumana unay ti kasasaad sakbay ken kalpasan dayta a tiempo,” kuna ti magasin a GEO. Nasurok nga 60 a milion a soldado manipud iti lima a kontinente ti sirurungsot a naggugubat. Iti promedio, mapattapatta nga 6,000 a soldado ti napapatay iti kada aldaw. Sipud idi, dagiti historiador ti tunggal henerasion ken iti amin a napolitikaan nga ideolohia minatmatanda “dagiti tawtawen 1914 agingga 1918 kas panawen ti dakkel a panagbalbaliw.”

Ti Gubat Sangalubongan I namimpinsan a binalbaliwanna ti kagimongan ti tao ken impasidongna ti sangatauan iti maudi nga al-aldaw daytoy dakes a sistema dagiti bambanag. Sinaruno dayta ti ad-adu pay a gubat, rinnisiris, ken terorismo. Saan a simmayaat ti kasasaad iti rugrugi daytoy agdama a siglo. Malaksid iti gubat, nagminar dagiti dadduma nga aspeto ti pagilasinan.

Bisin, Angol, ken Ginggined

“Addanto dagiti kinakirang ti taraon.” (Mateo 24:7) Ti bisin ti nangdidigra iti Europa bayat ti umuna a sangalubongan a gubat, ken dayta ti mapaspasaran ti sangatauan agingga ita. Ti historiador a ni Alan Bullock insuratna nga idiay Russia ken Ukraine idi 1933, “binungbunggoy a mabisbisinan a tattao ti nagalla-alla kadagiti probinsia . . . Nabunton dagiti natay kadagiti igid ti dalan.” Idi 1943, ti periodista a ni T. H. White nasaksianna ti panagbisin idiay Henan a probinsia ti Tsina. Insuratna: “Iti tiempo ti bisin, dandani amin a banag ket mabalin a pagtaraon. No agngangabit ti biagna, mapanunot ti maysa a kanen ti banag a saan a talaga a pagtaraon.” Makapaladingit, nagbalinen a gagangay kadagiti nabiit pay a dekada ti panagbisin idiay Africa. Nupay mangpatpataud daytoy daga iti taraon nga umdas agpaay iti isuamin, ti UN Food and Agriculture Organization pinattapattana a 840 a milion a tattao iti sangalubongan ti agsagsagaba iti kinakirang ti taraon.

‘Angol iti Nadumaduma a Disso.’ (Lucas 21:11) “Pinapatay ti trangkaso Espaniol ti mapattapatta a 20 agingga 50 a milion a tattao idi 1918, nga ad-adu ngem iti pinapatay ti angol wenno ti umuna a sangalubongan a gubat,” impadamag ti Süddeutsche Zeitung. Sipud idi, saanen a mabilang ti dinidigra dagiti sakit a kas iti malaria, burtong, tuberculosis, polio, ken kolera. Agalinggaget met ti lubong bayat a di mapasardeng ti panagwaras ti AIDS. Mariribukantayo gapu ta agtultuloy ti sakit iti laksid ti panagrang-ay iti tay-ak ti medisina. Daytoy a mangburburibor iti sangatauan agingga ita tumulong a mangipabigbig a karkarna ti tiempotayo.

“Ginggined.” (Mateo 24:7) Bayat ti napalabas a 100 a tawen, ginasgasut a ribu a tattao ti natay gapu iti ginggined. Sigun iti maysa a reperensia, tinawen sipud 1914 adda ti promedio a 18 a ginggined a makabael a mangdadael kadagiti pasdek ken mamagrengngat iti daga. Agarup maminsan kada tawen nga adda ti napigpigsa pay a panagdayeg, a makabael a mangrippuog a naan-anay iti maysa a pasdek. Iti laksid ti panagrang-ay iti teknolohia, adu latta ti matmatay gapu ta adu a siudad a napartak ti panagngato ti populasionna ket masarakan kadagiti fault line ti ginggined.

Makaparagsak a Damag!

Makapaleddaang ti kaaduan nga aspeto ti pagilasinan ti maudi nga al-aldaw. Ngem dinakamat met ni Jesus ti makaparagsak a damag.

“Daytoy naimbag a damag ti pagarian maikaskasabanto iti intero a mapagnaedan a daga maipaay a pangsaksi kadagiti amin a nasion.” (Mateo 24:14) Ti trabaho nga inrugi a mismo ni Jesus​—ti panangikasaba iti naimbag a damag ti Pagarian​— ket dumtengto iti tampokna bayat daytoy maudi nga al-aldaw. Kasta ti mapaspasamak ita. Dagiti Saksi ni Jehova ikaskasabada ti mensahe ti Biblia ken isursuroda dagiti tattao a mayat a mangyaplikar iti maad-adalda iti inaldaw a panagbiagda. Iti agdama, nasurok nga innem a milion a Saksi ti mangaskasaba iti 235 a pagilian ken iti nasurok nga 400 a lenguahe.

Imutektekanyo ta ni Jesus saanna nga imbaga nga agsardeng ti amin nga aktibidad gapu iti makadidigra a kasasaad iti lubong. Saanna met nga imbaga a ti intero a lubong ket malapunos iti maysa laeng nga aspeto ti pagilasinan. Imbes ketdi, impakpakaunana nga adunto ti pasamak a mangbukel iti maysa a pagilasinan a nakakadkadlaw iti sadinoman ditoy daga.

No kitaem ti pakabuklan dagiti paspasamak, imbes a dagiti indibidual wenno partikular a pagteng, makitam kadi ti maysa a padron, maysa a ragup a pagilasinan iti sangalubongan? Dagiti paspasamak iti daga apektarannaka ken ti pamiliam. Ngem mabalin nga iyimtuodtayo, Apay a bassit laeng a tattao ti makailasin?

Maipangpangruna Dagiti Personal a Pagimbagan

“No Swimming (Maiparit ti Aglangoy),” “High Voltage (Makakoriente),” “Reduce Speed (Agin-inayad).” Dagitoy ti sumagmamano kadagiti makitatayo a pagilasinan ken patigmaan a masansan a di maikankano. Apay? Adda pagannayasantayo ngamin a mangaramid iti maysa a banag nga ipagaruptayo a naimbag para kadatayo. Kas pagarigan, mabalin nga ipapantayo a kasapulantayo ti agmaneho a naparpartak ngem iti ipalubos ti linteg, wenno ad-adda a tarigagayantayo ti aglangoy iti maiparit a lugar. Ngem di nainsiriban ti panangyaleng-aleng kadagiti pagilasinan.

Kas pagarigan, dagiti panagreggaay iti kabambantayan ti Alpine idiay Austria, Francia, Italia, ken Switzerland ti pakatkatayan no dadduma dagiti turista a di mangipangpangag kadagiti ballaag a mangidagdagadag kadakuada nga ag-ski wenno ag-snowboard kadagiti laeng natalged a ruta. Sigun iti Süddeutsche Zeitung, adu a turista a mangyaleng-aleng kadagiti ballaag ket addaan iti mentalidad a, Saan a naragsak no awan ti peggad. Makapaladingit, nakalkaldaang ti resulta ti panangyaleng-aleng kadagiti ballaag.

Ania dagiti makagapu a di ikankano dagiti tattao ti pagilasinan a dineskribir ni Jesus? Mabalin a binulsek ida ti tarigagayda a bumaknang, talaga ketdi a manangyaleng-alengda, dida makapangngeddeng no ania ti aramidenda, okupadoda kadagiti inaldaw a pakakumikoman iti biag, wenno mabutengda a maibabain. Maysa kadi kadagita ti makagapu no apay a dimo ikankano ti pagilasinan ti kaadda ni Jesus? Saan kadi a nainsiriban ti panangbigbig iti pagilasinan ken agtignay a maitunos iti dayta?

Biag iti Paraiso a Daga

Umad-adu ti mangipangpangag iti pagilasinan ti kaadda ni Jesus. Ni Kristian, maysa nga agkabannuag a kasado idiay Alemania, insuratna: “Makapaleddaang ti panawentayo. Awan duadua nga agbibiagtayon ‘kadagiti maudi nga aldaw.’” Ni Kristian ken ni baketna mangbusbusbosda iti adu a panawen a mangisarsarita iti maipapan iti Mesianiko a Pagarian. Agnanaed iti isu met laeng a pagilian ni Frank. Kaduana ni baketna a mangparparegta kadagiti tattao babaen ti naimbag a damag manipud iti Biblia. Kinuna ni Frank: “Gapu iti kasasaad iti lubong, adu ita ti madanagan maipapan iti masanguanan. Ikagkagumaanmi a paregtaen ida babaen kadagiti padto ti Biblia mainaig iti paraiso a daga.” Gapuna, tumultulong da Kristian ken Frank a mangitungpal iti maysa nga aspeto ti pagilasinan ni Jesus​—ti panangikasaba iti naimbag a damag ti Pagarian.​—Mateo 24:14.

Apaman a dumteng ti tampok ti maudi nga aldaw, pukawen ni Jesus daytoy daan a sistema ken dagiti mangsupsuporta iti dayta. Kalpasanna, ti Mesianiko a Pagarian ti mangimaton kadagiti aktibidad ditoy daga, a mapagbalin a Paraiso kas naipadto. Mawayawayaanton ti sangatauan manipud iti sakit ken ipapatay, ken mapagungar dagiti natay tapno agbiagda ditoy daga. Dagitoy dagiti naragsak a namnama dagidiay makabigbig iti pagilasinan ti tiempo. Saan aya a nainsiriban ti panangammo iti ad-adu pay maipapan iti pagilasinan ken no ania ti masapul nga aramiden ti maysa tapno makalasat iti panungpalan daytoy a sistema? Naganat la ketdi unay daytoy a banag para iti isuamin.​—Juan 17:3.

[Blurb iti panid 4]

Impakpakauna ni Jesus ti nagadu a pasamak a mangbukel iti maysa a pagilasinan a nakakadkadlaw iti sadinoman ditoy daga

[Blurb iti panid 6]

Makitam kadi ti maysa a padron, maysa a ragup a pagilasinan iti sangalubongan?

[Kahon/Dagiti Ladawan iti panid 6]

DAGITI PAKABIGBIGAN TI MAUDI NGA ALDAW

Awan kaaspingna a gubat.​—Mateo 24:7; Apocalipsis 6:4

Bisin.​—Mateo 24:7; Apocalipsis 6:5, 6, 8

Angol.​—Lucas 21:11; Apocalipsis 6:8

Ilalanlan ti kinakillo.​—Mateo 24:12

Ginggined.​—Mateo 24:7

Napeggad a tiempo a narigat a pakilangenan.​—2 Timoteo 3:1

Nalabes a panagayat iti kuarta.​—2 Timoteo 3:2

Kinasukir kadagiti nagannak.​—2 Timoteo 3:2

Awanan iti nainkasigudan a panagayat.​—2 Timoteo 3:3

Managayat iti ragragsak imbes a managayat iti Dios.​—2 Timoteo 3:4

Awanan panagteppel.​—2 Timoteo 3:3

Awanan panagayat iti kinaimbag.​—2 Timoteo 3:3

Saan a panangikankano iti umad-adani a peggad.​—Mateo 24:39

Dagiti managuyaw laksidenda ti pammaneknek ti maudi nga al-aldaw.​—2 Pedro 3:3, 4

Sangalubongan a panangikasaba iti Pagarian ti Dios.​—Mateo 24:14

[Picture Credit Lines iti panid 5]

Dagiti soldado iti WWI: Manipud iti libro a The World War​—A Pictorial History, 1919; napanglaw a pamilia: AP Photo/Aijaz Rahi; biktima ti polio: © WHO/P. Virot