Saanmo a Maurnong Dayta, Isu nga Usarem a Naimbag

MASANSAN a maibaga a ti tiempo ket kuarta. Iti kinapudnona, ti tiempo ket naiduma unay iti kuarta wenno iti dadduma a material a bambanag. Saan a kas iti kuarta, taraon, gasolina, wenno iti adu pay a dadduma a banag, ti panawen ket saanmo a maurnong tapno usarem iti masanguanan. Kinaubbaw ti panangurnong iti panawen babaen ti saan a panangusar iti dayta. Ania ti mapasamak no maturogka iti walo nga oras sa urnongem dagiti nabatbati nga oras iti aldaw babaen ti saanmo a panagobra? Iti ngudo ti aldaw, nasayang dagiti saan a nausar nga oras.

Ti panawen ket maiyasping iti dakkel, napegges a karayan. Agtultuloy ti panagayusna. Saanmo a malappedan dayta, ken saanmo a mausar ti tunggal tedted nga agayus. Sinigsiglon ti napalabas, nangaramid dagiti tattao iti rueda ti danum kadagiti igid ti karayan. Babaen kadagita, nausarda ti agay-ayus a danum a mangpaandar kadagiti gilingan a bato, pagragadian, pagbombaan, ken pagpandayan. Umasping iti dayta, mausarmo a naimbag ti tiempo, saan a babaen ti panangurnong iti dayta, no di ket babaen ti panangusar iti dayta a mangitungpal iti nasayaat a trabaho. Ngem tapno maaramidmo dayta, masapul a sarangtem ti dua a kangrunaan a mangtakaw iti panawen​—ti panangitungtungkua ken pannakasinga. Usigentayo nga umuna ti maipapan iti panangitungtungkua.

Liklikan ti Panangitungtungkua

Kuna ti nalatak a pagsasao, Dimo ipabigat ti maaramidmo ita. Ngem dadduma a tattao saanda a sursuroten dayta a balakad. No adda nadagsen a trabahoda, itungkuada dayta kas panglakaan a pamuspusan. Sigun iti maysa a diksionario, ti “panangitungkua” ket “inggagara ken nayugali a panangitantan; inggagara a di panangitungpal iti banag a nasken a maaramid.” Ti maysa a manangitungtungkua nayugalinan ti mangitantan kadagiti aramidenna. No agsasaruno dagiti pakarigatan, agpamayan pay ket tagiragsakenna ti tiempo nga ibilangna a nawaya​—agingga nga umadu manen ti pakarigatan.

No dadduma, itantantayo ti dadduma wenno ti amin a trabahotayo gapu iti pisikal wenno emosional a kasasaadtayo. Maysa pay, kasapulantayo amin ti sagpaminsan a panaginana manipud iti inaldaw a rutinatayo. Uray ti Anak ti Dios kinasapulanna dayta. Nagbalin nga okupado ni Jesus iti ministeriona, ngem nangiwaya met iti tiempo para iti bagina ken kadagiti adalanna. (Marcos 6:31, 32) Makagunggona ti kasta a kita ti panaginana. Ngem naiduma a banag ti panangitungtungkua; kaaduanna a makadangran dayta. Usigenyo ti maysa a pagarigan.

Maysa nga agtutubo nga estudiante ti addaan iti tallo a lawas a panagsagana para iti eksaminasionna iti matematika. Adu a kuaderno ken libro ti masapul a repasuenna. Mariknana ti rigat. Magargari a mangitungkua, agingga a natnag iti dayta a silo. Imbes nga agadal, nagbuybuya iti telebision. Inaldaw nga intantanna dagiti kasapulan nga aramidenna tapno makapasa iti eksaminasion. Kalpasanna, iti rabii sakbay ti eksaminasion, namimpinsanna a sinango ti amin a nasken nga adalenna. Nagtugaw iti sango ti lamisaanna ket rinugianna a repasuen dagiti kuaderno ken librona.

Naglabas dagiti oras. Bayat a matmaturog ti dadduma iti pamilia, nagpuypuyat a nangikabesa kadagiti narikut nga aspeto ti matematika. Iti eskuelaan iti simmaganad nga aldaw, narigatan a nangsungbat kadagiti saludsod gapu ta nabannog ti panunotna. Nababa ti naalana nga iskor, ket saan a nakapasa. Masapul a subliananna manen ti leksionna ket mabalin a saan a makasagpat iti sumaganad a grado.

Nagdakkel ti napukaw daytoy nga estudiante gapu iti panagitungtungkuana. Ngem adda prinsipio iti Biblia a makatulong iti tao tapno maliklikanna dayta. “Itultuloyyo ti agaluad a siiinget a ti pannagnayo saan a kas kadagiti nakuneng no di ket kas kadagiti masirib a tattao, a gatangenyo ti nainggundawayan a tiempo maipaay iti bagbagiyo,” insurat ni apostol Pablo. (Efeso 5:15, 16) Balbalakadan ni Pablo dagiti Kristiano nga usarenda a nainsiriban ti panawenda a mangasikaso kadagiti annongenda kas Kristiano, ngem makatulong met dayta a prinsipio iti adu a napateg nga aktibidad iti biag. Yantangay kaaduanna a maikeddengtayo no kaano nga aramidentayo ti maysa a trabaho, nasaysayaat ti resulta ken naparpartak a mairingpas ti trabaho babaen ti panangirugi iti dayta iti “nainggundawayan” wenno kasayaatan a tiempo. Maysa dayta a pakabigbigan dagiti “masirib a tattao,” kas ipakita ti kasuratan.

Kaano ti “nainggundawayan a tiempo” tapno agadal ti agtutubo nga estudiante para iti eksaminasionna iti matematika? No mangbusbos iti nalabit 15 a minuto wenno napapaut pay iti kada rabii, mabalin nga in-inut a marepasona ti material. Iti kasta a pamay-an, saanna a kasapulan ti agapura nga agadal iti rabii, bayat dagiti oras a masapulna koman ti maturog. Iti aldaw ti eksaminasion, isu ket nasaranta ken naan-anay a nakasagana, ket posible a makagun-od iti nangato nga iskor.

Gapuna, no adda naipaannong kenka, ikeddengmo no ania “ti nainggundawayan a tiempo” para iti dayta ket aramidem dayta. No kasta, maliklikam ti silo ti panangitungtungkua ken dagiti dakes a resultana. Maaddaanka met iti pannakapnek gapu iti nasayaat a nagapuanam. Nangnangruna a napateg daytoy no ti trabaho ket mangapektar kadagiti dadduma a tattao, kas koma kadagiti paspaset iti kongregasion Kristiano.

Kissayan Dagiti Pakasingaan

Kas immunan a nadakamat, ti maikadua a pamay-an tapno mausartayo a naimbag ti nagpateg a tiempotayo isu ti panangliklik kadagiti pakasingaan. Pagaammotayo a kasapulan ti tiempo iti panangtaming kadagiti bambanag​—ti panangurnos, panangusar, panangdalus, panangidulin, ken panangaywan kadagita. Agkasapulan iti ad-adu a tiempo ti ad-adu a bambanag. Ti panagtrabaho iti kuarto wenno balay a napno kadagiti gargaret ket ad-adda a makapaupay ken agkasapulan iti ad-adu a tiempo ngem iti lugar a bassit ti makasali wenno pakasingaan. Kanayonanna, bayat nga umad-adu dagiti gargaretmo, umad-adu met ti tiempo a busbosem a mangbirok iti banag a kasapulam.

Kuna dagiti eksperto iti panagtagibalay a nganngani kagudua iti tiempo a busbusbosen dagiti tattao iti panagdalusda ti masaysayang gapu iti “panangasikaso, panangliklik, ken panangyakar kadagiti nakawara a sansanikua ken basura.” Umasping dayta iti dadduma a benneg ti biag. Tapno ngarud nasaysayaat ti pakausaran ti tiempom, sukimatem ti aglawlawmo. Adda kadi dagiti pakasingaam, a manglimitar iti panagtignaymo ken, kadaksan, mangsayang iti tiempom? No kasta, ikkatem dayta a pakasingaan.

Saan a nalaka ti panangikkat kadagiti pakasingaan. Nagrigat ti mangibelleng kadagiti napateg ngem saan a kasapulan a banag​—kaslaka mapukawan iti nasayaat a gayyem. No kasta, kasano a maikeddengmo no salimetmetam wenno kasapulan nga ibellengmon ti maysa a banag? Adda pagannurotan ti dadduma: No maysa a tawenen a saanmo a nausar ti maysa a banag, ibellengmon dayta. Kasanon no masayanganka latta a mangibelleng iti dayta kalpasan ti makatawen? Idulinmo pay la dayta iti kanayonan nga innem a bulan. Inton makitam manen dayta ket malagipmo a maysa ket kagudua a tawenen ti naglabas ngem dimo nausar dayta, saankanton a masayangan a mangibelleng iti dayta. Aniaman ti kasasaad, ti panggep ket maksayan dagiti pakasingaan​—tapno mausarmo a nasaysayaat ti tiempom.

Siempre, ti pakasingaan ket tumukoy saan laeng a kadagiti banag iti balay wenno iti lugar ti pagtrabahuan. Dinakamat ni Jesus “ti pakaringgoran daytoy a sistema ti bambanag ken ti makaallilaw a pannakabalin ti kinabaknang” a makabael a ‘mangleppes iti sao’ ti Dios ken mamagbalin iti tao a “di nabunga” no mainaig iti naimbag a damag. (Mateo 13:22) Ti biag ti maysa a tao ket mabalin a masinga gapu iti nagadu nga aktibidad ken kalat a mangparigat kenkuana nga agsapul iti tiempo a kasapulan iti panangtaginayon iti napateg a naespirituan a rutina ken kinatimbeng. Mabalin nga agresulta dayta iti panagsagabana iti naespirituan ken kamaudiananna ti saannanto a pannakastrek iti inkari ti Dios a baro a lubong, a sadiay addanto ti agnanayon a tiempo a mangaramid kadagiti banag a mangyeg iti pudno a pannakapnek ken ragsak.​—Isaias 65:17-24; 2 Pedro 3:13.

Mariknam kadi a kanayon a nagadu dagiti masapul nga aramidem​—mainaig man dayta iti trabaho, pagtaengan, lugan, pagesmam, panagdaliasat, rutina ti panagwatwat, sosial a pasken, wenno dadduma pay a paginteresam? No kasta, nalabit a tiempon tapno usigem no kasano a maksayan ti pakasingaam tapno maiwayaam dagiti naespirituan a banag.

Kinapudnona, agtultuloy a lumabas ti tiempo a kas iti karayan. Saanen nga agsubli dayta; no limmabasen, awanen dayta. Ngem babaen ti panangsurot iti dadduma a simple a prinsipio ti Biblia ken panangaramid iti sumagmamano a praktikal nga addang, mausartayo ti tiempo a kasapulan tapno maasikasotayo “ti napatpateg a bambanag” para iti agnanayon a pagimbagantayo ken “pakaipadayagan ken pakaidayawan ti Dios.”​—Filipos 1:10, 11.

[Ladawan iti panid 8, 9]

Ti tiempo ket kas iti napegges a karayan a mabalintayo nga usaren para iti naimbag a trabaho

[Ladawan iti panid 9]

Kaano ti “nainggundawayan a tiempo” a panagadalna para iti eksaminasion?

[Ladawan iti panid 10]

Mangsayang iti tiempo ken makabannog ti agtrabaho iti lugar nga adu ti pakasingaan