Pakasaritaan ti Biag

Ti Panagbirbirokmi iti Gameng Nangyeg iti Agnanayon a Kinabaknang

Kas insalaysay da Dorothea Smith ken Dora Ward

Ania a kita ti gameng ti birbirokenmi? Dakami idi ti dua nga agtutubo a babbai a napasnek ti tarigagayna a makiraman iti kaitungpalan ti bilin ni Jesus: ‘Inkayo ket mangaramidkayo iti ad-adalan kadagiti tattao iti amin a nasion.’ (Mateo 28:19) Ilawlawagmi no kasano a daytoy a panagsapsapul nangyeg iti agnanayon a kinabaknang.

DOROTHEA: Idi 1915, kalpasan la unay a nangrugi ti Gubat Sangalubongan I, naipasngayak kas maikatlo nga anak iti pamiliami. Agnanaedkami idi idiay asideg ti Howell, Michigan, iti Estados Unidos. Saan a relihioso ni tatangko, ngem managbuteng iti Dios ni nanangko. Insuronakami a mangannurot iti Sangapulo a Bilin, ngem madanagan nga awanto ti relihionmi kada manongko a Willis ken manangko a Viola.

Idi agtawenak iti 12, inkeddeng ni Nanang a masapul a mabuniaganak iti Presbyterian Church. Malaglagipko pay laeng ti aldaw a panagbuniagko. Dua a maladaga, nga ubba dagiti nagannak kadakuada, ti kagiddanko a mabuniagan. Talaga a mababainak nga agbuniag a kadua dagiti maladaga. Winarsian ti ministro ti ulok iti sumagmamano a tedted ti danum ken adda intanamitimna a diak naawatan. Kas kadagidiay a maladaga, talaga nga awan ti ammok maipapan iti buniag!

Maysa nga aldaw idi 1932, adda nagparada a lugan iti sanguanan ti balaymi ket linukatan ni Nanang ti ruangan. Adda dua nga agtutubo a lallaki nga agituktukon kadagiti narelihiosuan a libro. Maysa kadakuada ti nangyam-ammo iti bagina a ni Albert Schroeder. Impakitana ken Nanang ti sumagmamano a pagbasaan nga impablaak dagiti Saksi ni Jehova. Ginatang ni Nanang dagiti libro. Dagidiay a publikasion ti nakatulong kenkuana a mangawat iti kinapudno manipud iti Sao ti Dios.

Nangrugi ti Panangbirok Kadagiti Gameng

Idi agangay, immakarak idiay Detroit tapno makipagnaedak ken ni manangko. Sadiay a naam-ammok ti maysa a baket a bumisbisita ken ni manangko tapno iyadalanna iti Biblia. Dagidiay a panagsasarita ipalagipna kaniak ti linawas a programa iti radio nga im-imdenganmi idi ken nanangko iti pagtaenganmi. Karaman dayta a programa ti 15 minuto a diskurso maipapan ti maysa a topiko iti Biblia nga impalawag ni J. F. Rutherford, a mangidadaulo idi kadagiti Saksi ni Jehova. Idi 1937, nangrugikamin a makitimpuyog iti umuna a kongregasion dagiti Saksi ni Jehova idiay Detroit. Iti simmaganad a tawen, nabautisaranak.

Idi rugrugi ti dekada 1940, nayanunsio a manglukat dagiti Saksi ni Jehova iti maysa nga eskuelaan idiay South Lansing, New York, a maawagan iti Gilead tapno mangsanay kadagiti kakabsat nga agbalin a misionero. Idi naammuak a maawis nga agserbi iti sabali a pagilian ti dadduma kadagiti agturpos iti dayta nga eskuelan, nakunak iti bagik, ‘Kayatko ti ageskuela idiay Gilead!’ Pinagbalinko a kalat ti panageskuela idiay Gilead. Anian a nagdakkel a pribilehio ti agbirok kadagiti “gameng” iti sabali a pagilian​—dagiti tattao a mayat nga agbalin nga adalan ni Kristo Jesus!​—Haggeo 2:6, 7.

In-inut a Naragpatko ti Kalatko

Idi Abril 1942, nagikkatak iti trabahok ket rinugiak ti nagserbi kas payunir, wenno amin-tiempo nga ebanghelisador, idiay Findlay, Ohio. Lima a naespirituan a kakabsat a babbai ti kaduak. Awan idi ti kongregasion nga addaan kadagiti regular a gimong, ngem kas grupo nagpipinnaregtakami babaen ti panangbasami kadagiti artikulo manipud kadagiti Nakristianuan a publikasion. Bayat ti umuna a bulan ti panagpayunirko, nakaipaimaak iti 95 a libro kadagiti interesado! Agarup makatawen kalpasanna, naibaonak nga agserbi kas special pioneer idiay Chambersburg, Pennsylvania. Nakikaduaak sadiay iti grupo ti lima a payunir, a pakairamanan ni Dora Ward, maysa a kabsat a babai a taga-Iowa. Nagkaduakami ken Dora a nagpayunir. Agpada ti tawen a pannakabautisarmi, ken agpada a kayatmi ti ageskuela iti Gilead ken agserbi iti sabali a pagilian kas misionera.

Idi rugrugi ti tawen 1944, dimteng ti nakapatpateg nga aldaw! Agpadakami a naawis nga ageskuela iti maikapat a klase iti Gilead. Nagpasalistakami idi Agosto dayta a tawen. Ngem sakbay nga ituloyko ti salaysayko, bay-antayo nga isalaysay ni Dora no kasano nga isu ket nagbalin a napaut a kaparehak nga agbirok kadagiti gameng.

Magagaran a Mangrugi iti Amin-Tiempo a Panangasaba

DORA: Ikarkararag ni nanangko a maawatanna koma ti Sao ti Dios. Maysa a Domingo, duakami ken ni Nanang a nakangngeg iti palawag ni J. F. Rutherford iti radio. Idi malpas ti diskurso, kinuna ni Nanang, “Daytoy ti kinapudno!” Di nagbayag kalpasanna, ad-adalenmin dagiti publikasion dagiti Saksi ni Jehova. Idi 1935, idi agtawenak iti 12, timmabunoak iti diskurso ti bautismo nga impalawag ti maysa kadagiti Saksi ni Jehova, ket naimpusuan a tinarigagayak nga idedikar ti biagko ken Jehova. Nabautisaranak tallo a tawen kalpasanna. Nakatulong kaniak ti dedikasion ken panagpabautisarko tapno agtalinaedak a silalagipak kadagiti kalatko bayat ti natda a tawtawen ti panageskuelak. Magagaranak a makaturpos iti panageskuelak tapno makapagpayunirakon.

Kadagidi a panawen, maysa a grupo dagiti Saksi a pakitimtimpuyoganmi ti agtataripnong kas kongregasion idiay Fort Dodge, Iowa. Masapul nga ikagumaam ti tumabuno kadagiti Nakristianuan a gimong. Awan idi ti nayimprenta a saludsod a katulongan iti panangusig kadagiti maadal nga artikulo iti Pagwanawanan. Makiddaw kadakami nga agisaganakami kadagiti saludsod nga itedmi iti kabsat a mangikondukta iti Panagadal iti Pagwanawanan. Iti rabii ti Lunes, agisaganakami ken nanangko kadagiti saludsod iti kada parapo, ket itedmi daytoy iti konduktor tapno mapilina no ania dagiti usarenna.

Sagpaminsan, bisitaennakami ti maysa nga agdaldaliasat a manangaywan. Maysa kadagitoy a kakabsat, ni John Booth, tinulongannak a mangrugi iti ministerio a panagbalaybalay idi agtawenak iti 12. Idi agtawenakon iti 17, kiniddawko no kasano a suratan ti maysa nga aplikasion ti payunir, ket tinulongannak. Diak ammo nga agkitakami kamaudiananna ket agbalinkami a napaut nga aggayyem!

Kas payunir, masansan nga agkaduakami ken Kabsat Dorothy Aronson, maysa nga amin-tiempo nga ebanghelisador nga inauna iti 15 a tawen ngem siak. Nagkaduakami a nagpayunir agingga a naayaban nga ageskuela iti umuna a klase ti Gilead idi 1943. Kalpasan dayta, intultuloyko ti nagpayunir a bukbukodko.

Dinakam Mapasardeng ti Ibubusor

Narikut para kadakami dagiti tawen iti dekada 1940 gapu iti nasionalistiko a kasasaad a rinubroban ti Gubat Sangalubongan II. No mangasabakami iti binalaybalay, masansan a barsakendakami kadagiti ibbong nga itlog, naluom a kamatis, ken bato pay no dadduma! Nakarkaro pay ti pannakasuotmi no iparangmi iti lansangan dagiti magasin a Pagwanawanan ken Consolation (Agriingkayo! itan). Asitgandakami dagiti polis, a sinugsogan dagiti narelihiosuan a bumusbusor, ket mamutbutengda nga arestuendakami no makitadakami manen a sipapanayag a mangaskasaba.

Siempre, dikam sumardeng a mangasaba, ket impandakami iti presinto tapno palutpoten. Kalpasan a mawayawayaankami, agsublikami iti isu met la a kanto ti lansangan ket itukonmi dagiti isu met laeng a magasin. Imbalakad dagiti mapagtalkan a kakabsat a lallaki nga ibasami ti Isaias 61:1, 2 tapno maidepensami ti takdermi. Naminsan, idi immasideg ti agtutubo a polis, agnernerbiosak a nangibasa iti teksto kenkuana. Nasdaawak ta timmalikud ket pimmanawen! Kasla salsalaknibandakami dagiti anghel.

Diak Malipatan nga Aldaw

Idi 1941, naragsakanak a timmabuno iti lima nga aldaw a kombension dagiti Saksi ni Jehova idiay St. Louis, Missouri. Iti dayta a kombension, kiniddaw ni Kabsat Rutherford kadagiti amin nga agtutubo nga agtawen iti 5 agingga iti 18 nga agtataripnongda iti makinsango a paset ti istadium. Nagadu nga ubbing ti nagtataripnong. Inwagayway ni Kabsat Rutherford ti paniona kas panangkablaawna kadakami. Nagpayapaykami met amin. Kalpasan ti maysa nga oras a palawagna, kinunana: “Dagiti annak a mayat a mangaramid iti pagayatan ti Dios ken nakidasigen iti teokratiko a gobierno ni Kristo Jesus ken mayat nga agtulnog iti Dios ken ti Arina, pangngaasiyo ta tumakderkayo.” Timmakder amin dagiti 15,000 nga ubbing​—maysaak kadakuada! Innayon pay ti ispiker: “Amin a mangikagumaan a mangipakaammo iti sabsabali maipapan iti Pagarian ti Dios ken dagiti bendisionna, pangngaasiyo ta ibagayo ti Wen.” Impukkawmi ti wen, sa simmaruno ti gumgumluong a palakpak.

Kalpasanna, nairuar ti libro a Children,a ket nagatiddog ti pila dagiti agtutubo iti sanguanan ti entablado a nangtedan ni Kabsat Rutherford kadakami iti saggaysa a kopia ti baro a libro. Nakaragragsak! Ita, adu pay laeng kadagiti nakaawat iti libro iti dayta a kombension ti naregta nga agserserbi ken ni Jehova iti intero a lubong. Ipakpakaammoda ti Pagarian ti Dios ken ti kinalintegna.​—Salmo 148:12, 13.

Kalpasan ti tallo a tawen a panagpayunirko, naragsakanak a maidestino kas special pioneer idiay Chambersburg! Nagam-ammokami ken Dorothea sadiay, ket di nagbayag nagbalinkami a nasinged nga aggayyem. Kas agtutubo, napnuankami iti gagar ken pigsa. Magagarankami a mangpalawa iti panangasabami. Nagkaduakami a nagbirok iti gameng nga agpaut iti tungpal-biag.​—Salmo 110:3.

Sumagmamano a bulan kalpasan ti panangrugimi a nagserbi kas special pioneer, naam-ammomi ti maysa a nagraduar iti umuna a klase ti Gilead, ni Albert Mann. Dandanin mapan iti pakaibaonanna iti sabali a pagilian. Pinaregtanakami nga awatenmi ti aniaman a pakaibaonanmi.

Nagkaklasekami a Dua

DORA KEN DOROTHEA: Nakaragragsakkami idi rinugianmi ti panagsanaymi kas misionero! Iti umuna nga aldaw ti panageskuela, inlistanakami ni Albert Schroeder, ti kabsat a nakaipaima iti Studies in the Scriptures iti Nanang ni Dorothea 12 a tawen ti napalabasen. Adda met sadiay ni John Booth. Isu idin ti agay-aywan iti Kingdom Farm, ti ayan ti eskuelaan. Kalpasanna, agpadada a nagserbi kas kameng ti Bagi a Manarawidwid dagiti Saksi ni Jehova.

Idiay Gilead School, inadalmi dagiti naun-uneg a kinapudno iti Biblia. Nagsayaat a pannakasanay dayta. Adda 104 nga estudiante iti klasemi, agraman ti umuna a ganggannaet nga estudiante a naggapu idiay Mexico. Padpadasenna a pasayaaten ti panagsaona iti Ingles ngem ikagkagumaanmi nga adalen ti agsao iti Espaniol. Napalalo a ragsakmi idi imbunong ni Kabsat Nathan H. Knorr kadakami nga estudiante ti pakaibaonanmi a pagilian! Kaaduan kadakami ti naibaon idiay Central ken Abagatan nga America; idiay Chile ti nakaibaonanmi.

Panagbirok iti Gameng Idiay Chile

Tapno makastrekkami idiay Chile, nasken a mangalakami iti bisa, a nabayag bassit a nagun-odanmi. Isu a kalpasan ti panaggraduarmi idi Enero 1945, nagpayunirkami pay idiay Washington, D.C. iti makatawen ket kagudua. Idi naawatmin dagiti bisami, siamkami a misionero a nagturong idiay Chile. Pito ti nagraduar manipud kadagiti immun-una a klase ti Gilead.

Sumagmamano a Kristiano a kakabsat a lallaki ti nangsabat kadakami idi simmangpetkami idiay Santiago, ti kabesera. Maysa kadakuada ni Albert Mann, ti nagraduar iti Gilead a nangparegta kadakami sumagmamano a tawen ti napalabasen. Makatawen nga imun-una a simmangpet idiay Chile ngem kadakami. Kaduana ni Joseph Ferrari a nagadal iti maikadua a klase ti Gilead. Awan pay 100 nga agibumbunannag iti intero a Chile idi simmangpetkami. Magagarankami nga agbirok ken makasarak iti ad-adu pay a gameng​—dagiti nasingpet ti panagpuspusoda a tattao​—iti baro a nakaibaonanmi.

Naitudingkami nga agserbi idiay Santiago kas misionero ken agnaed iti pagtaengan dagiti misionero. Ti pannakipagnaed iti dakkel a pamilia dagiti misionero ket kabbaro a kapadasan kadakami. Malaksid iti panangbusbosmi iti naikeddeng a kaadu ti oras iti panangasaba, amin a misionero natudinganda met nga agluto para iti pamilia iti maminsan iti makalawas. Adda dagiti gundaway a nakaaramidkami iti banag a nakababain. Naminsan, naglutokami iti napudot a biskotso a pammigat ti mabisin a pamiliami, ngem idi inruarmi dagiti biskotso iti urno, nadlawmi ti di nasayaat nga angotna. Inusarmi ti bikarbonato de sosa imbes a lebadura! Adda nangikabil iti bikarbonato iti lata ti lebadura.

Ngem ti ad-adda a nakababain ket dagiti biddutmi idi agad-adalkami iti Espaniol. Maysa a dakkel a pamilia nga iyad-adalanmi iti Biblia ti dandani simmardeng a nagadal ta saanda a maawatan ti ibagbagami. Ngem babaen ti panangbasada kadagiti teksto iti mismo a Bibliada, naawatanda ti kinapudno, ket nagbalin a Saksi ti lima kadakuada. Kadagidi a tawen awan ti kurso a panagadal iti lenguahe para kadagiti baro a misionero. Insigida a nangrugikami a nangasaba ket ikagumaanmi a sinursuro ti lenguahe babaen kadagiti tattao a kinasabaanmi.

Adu ti iyad-adalanmi iti Biblia, ket napartak ti irarang-ay ti dadduma kadakuada. Masapul nga anusanmi ti dadduma. Inawat ti agtutubo a babai a ni Teresa Tello ti kinapudno ket imbagana, “Umaykayto manen tapno ad-adu pay ti maammuak.” Naminsangapulo ket dua a nagsublikami, ngem saanmi a nadanon. Limmabas ti tallo a tawen. Kalpasanna, timmabunokami iti asamblea a naangay iti maysa a pagsinean idiay Santiago. Idi agawidkamin iti Domingo, adda nangawag kadakami, “Manang Dora, Manang Dora!” Timmaliawkami, ket nakitami ni Teresa. Bumisbisita iti kabsatna iti ballasiw ti kalsada ket napan iti pagsinean tapno kitaenna no ania ti maar-aramid sadiay. Anian a ragsakmi a makakita manen kenkuana! Inyurnosmi ti panagadal iti Biblia, ket di nagbayag nabautisaran. Idi agangay, nagbalin nga special pioneer. Ita, agarup 45 a tawen ti napalabasen, adda pay laeng ni Teresa iti amin-tiempo a panagserbi.​—Eclesiastes 11:1.

Pannakasarak Kadagiti Gameng iti “Kadaratan”

Idi 1959, naidestinokami idiay Punta Arenas​—a kaipapananna “Pungto ti Kadaratan”​—iti makin-abagatan unay a pungto ti 4,300 kilometro nga aplaya ti Chile. Naisangsangayan a teritoria ti Punta Arenas. Nakaat-atiddog ti aldaw kadagiti bulan ti kalgaw, ta agpaut ti lawagna agingga iti 11:30 ti rabii. Mabalin a mangasabakami iti adu nga aldaw ngem adu met dagiti lapped, ta napigsa ti angin nga aggapu iti Antartica no kalgaw. Nalamiis met unay no bulbulan ti lam-ek, ken ababa ti aldaw.

Nupay adu dagiti pakarigatan, adda pagsayaatan ti Punta Arenas. No kalgaw, kankanayon nga adda mangyabyabayab nga ulep iti makinlaud a benneg ti langit. Sagpaminsan nga agtinnagda a tudo, ngem kalpasanna agangin ket pamagaannaka. Sumaganad ti nagpintas a bullalayaw bayat a sumingising ti init kadagiti ulep. No dadduma agparang dagitoy a bullalayaw iti adu nga oras, nga aglumen ken lumtaw iti ulep no agsilnag ti init.​—Job 37:14.

Manmano idi dagiti agibumbunannag idiay Punta Arenas. Dakami a babbai masapul nga ikonduktami dagiti gimong iti bassit a kongregasion iti dayta a lugar. Binendisionan ni Jehova ti panangikagumaanmi. Tallopulo ket pito a tawen kalpasanna, simmarungkarkami iti daytoy a lugar. Ania ti natakuatanmi? Innem a narang-ay a kongregasion ken tallo a nagpipintas a Kingdom Hall. Anian a ragsakmi ta impalubos ni Jehova a masarakan dagiti naespirituan a gameng kadagitoy a makin-abagatan a kadaratan!​—Zacarias 4:10.

Ad-adu Pay a Gameng iti “Nalawa nga Aplaya”

Kalpasan ti tallo ket kagudua a tawen idiay Punta Arenas, naidestinokami nga agserbi iti puerto a siudad ti Valparaiso. Addaan daytoy a siudad iti 41 a turod a nanglikmut iti luek ken mangtannawag iti Taaw Pacifico. Impamaysami ti panangasabami iti maysa kadagitoy a turod, ti Playa Ancha, a kaipapananna “Nalawa nga Aplaya.” Iti 16 a tawen a panagnaedmi sadiay, nakitami a rimmang-ay iti naespirituan ti maysa a grupo dagiti agtutubo a Kristiano a kakabsat a lallaki. Ita, agserserbida kas agdaldaliasat a manangaywan ken kas Kristiano a panglakayen kadagiti kongregasion iti intero a Chile.

Ti Viña del Mar ti simmaganad a nakaibaonanmi kas misionero. Nagserbikami sadiay iti tallo ket kagudua a tawen agingga a naginggined ti pagtaengan dagiti misionero. Nagsublikami idiay Santiago, a nangrugianmi a nagserbi kas misionero 40 a tawen ti napalabasen. Adun ti nagbalbaliwanna. Addan naibangon a baro a pasdek ti sanga nga opisina, ket ti dati a pasdek nagbalinen a pagtaengan ti amin a misionero nga adda pay iti pagilian. Kalpasanna, dayta a lugar ti nakaangayan ti Ministerial Training School. Iti dayta a tiempo, naiparangarang manen kadakami ti naayat a kinamanangngaasi ni Jehova. Lima kadakami a nataenganen a misionero ti naawis nga agnaed idiay Bethel. Bayat ti kaaddami ditoy Chile, nakapagserbikamin iti 15 a nadumaduma a destino. Nakitami a rimmang-ay ti trabaho manipud iti awan pay 100 nga agibumbunannag agingga iti agarup 70,000! Anian a ragsak ti agbirok kadagiti gameng idiay Chile iti las-ud ti 57 a tawen!

Napalalo a yamanmi ta impalubos ni Jehova a masarakanmi ti nagadu a tattao​—pudpudno a gameng​—nga agtultuloy nga us-usaren ni Jehova iti organisasionna. Bayat ti nasurok nga 60 a tawen a panagkaduami nga agserserbi ken Jehova, naimpusuan nga umanamongkami iti narikna ni Ari David, a nagsurat: “Anian a kinaruay ti kinaimbagmo, nga indulinmo maipaay kadagidiay agbuteng kenka!”​—Salmo 31:19.

[Footnote]

[Dagiti Ladawan iti panid 9]

Ni Dorothea idi 2002 ken bayat ti panangasabami idi 1943

[Ladawan iti panid 10]

Panangasaba iti lansangan idiay Fort Dodge, Iowa, idi 1942

[Ladawan iti panid 10]

Ni Dora, 2002

[Ladawan iti panid 12]

Da Dorothea ken Dora iti ruar ti umuna a nagyananda a pagtaengan dagiti misionero idiay Chile, 1946