“Dagiti Gakatmo Maipasdekto a Sititibker”

ITI maysa a samiweng a pinutarna, inkararag ni salmista David: “Parsuaem kaniak ti mismo a puso a nasin-aw, O Dios, ket ikabilmo iti unegko ti maysa a baro nga espiritu, daydiay natibker. Isublim kaniak ti panagragsak iti panangisalakanmo, ket saranayennak koma babaen a mismo iti sitatallugod nga espiritu.” (Salmo 51:10, 12) Kadagitoy a bersikulo, agbabbabawi ni David kalpasan ti panagbasolda a dua ken Bat-seba. Ipakpakaasina ken ni Jehova a Dios a madalusan koma ti pusona ken maaddaan iti espiritu wenno pagannayasan ti panunot a mangaramid iti umiso.

Aktual kadi a mangparsua kadatayo ni Jehova iti baro a puso, ken mangikabil kadatayo iti baro ken sitatallugod nga espiritu? Wenno rumbeng nga ikagumaantayo a gun-oden ken saluadan ti maysa a nadalus a puso? “Ni Jehova isu ti manangsukimat kadagiti puso,” ngem agingga kaano a bumallaet kadagiti pagannayasan ti pusotayo? (Proverbio 17:3; Jeremias 17:10) Kasano kabileg ti impluensia ti Dios iti biag, motibo, ken tigtignaytayo?

Iti naminwalo a panangdakamatna iti nagan ti Dios, ipakita ti umuna a siam a bersikulo iti Proverbio kapitulo 16 no kasanotay a situtulok nga agpaiwanwan iti Dios tapno ‘dagiti gakattayo maipasdekto a sititibker.’ (Proverbio 16:3) Dagiti bersikulo 10 agingga iti 15 itampokda ti rebbengen ti maysa nga ari wenno agturay.

Siasino ti ‘Mangigakat iti Puso’?

“Dagiti panangigakat ti puso kukua ti naindagaan a tao,” kuna ti Proverbio 16:1a. Nalawag a “dagiti panangigakat ti puso” ket rebbengentayo. Ni Jehova dina pulos isagana a simimilagro ti pusotayo ken dinatay met ikkan a simimilagro iti sitatallugod nga espiritu. Nasken nga ikagumaantayo a gun-oden ti umiso a pannakaammo iti Saona a ti Biblia, utobentayo dagiti maad-adaltayo, ken itunostayo dagiti panunottayo iti panunotna.​—Proverbio 2:10, 11.

Nupay kasta, ti kiddaw ni David a maaddaan koma iti “nadalus a puso” ken “baro nga espiritu” ipakitana a bigbigbigenna nga isu ket addaan iti pagannayasan nga agbasol ken kasapulanna ti tulong ti Dios tapno madalusanna ti pusona. Gapu ta imperpektotayo, mabalin a masulisogtayo a mangaramid kadagiti “aramid ti lasag.” (Galacia 5:19-21) Tapno ‘mapapataytayo dagiti kameng ti bagitayo nga adda iti rabaw ti daga no maipapan iti pannakiabig, kinarugit, panaggartem iti sekso, makapasakit a tarigagay, ken kinaagum,’ kasapulantayo ti tulong ni Jehova. (Colosas 3:5) Anian a nagpateg nga agpatulongtayo kenkuana tapno maliklikantayo ti tumulok kadagiti sulisog ken maikkattayo iti pusotayo dagiti pagannayasantayo nga agbasol!

Mabalintay kadi a tulongan ti sabsabali a ‘mangigakat’ iti pusoda? Kuna ti Biblia: “Adda daydiay agsasao a siaaleng-aleng a kas kadagiti panangsugat ti kampilan, ngem ti dila dagidiay masirib ket makapaimbag.” (Proverbio 12:18) Kaano a makapaimbag ti dilatayo? Makapaimbag laeng dayta no “ti sungbat ti dila aggapu ken Jehova,” kayatna a sawen, no sawentayo dagiti naespirituan a kinapudno.​—Proverbio 16:1b.

“Ti puso nagulgulib ngem iti aniaman a banag ket desperado,” kuna ti Biblia. (Jeremias 17:9) Ti piguratibo a pusotayo ket agannayas a mangikalintegan ken mangallilaw kadatayo a mismo. Kas pakdaar iti daytoy a peggad, kinuna ni Ari Solomon iti nagkauna nga Israel: “Amin dagiti dalan ti maysa a tao nasin-awda kadagiti bukodna a mata, ngem ni Jehova tingitingenna dagiti espiritu.”​—Proverbio 16:2.

Gapu iti panagayat iti bagi, mabalin a matignaytayo a mangikalintegan kadagiti kamalitayo, mangkalub kadagiti dakes a kababalintayo, ken di mangikankano kadagiti bukodtayo a kinadakes. Ngem ni Jehova ket saan a maallilaw. Isu ti mangtingiting kadagiti espiritutayo. Ti espiritu ti maysa a tao isu ti kangrunaan a pagannayasan ti panunotna ken nainaig dayta iti puso. Ti itatanor dayta nga espiritu ket agpannuray unay iti aramid ti piguratibo a puso, a pakairamanan dagiti banag a kas iti panunot, emosion, ken motibotayo. Ti espiritu isu ti tingitingen daydiay “managsukimat kadagiti puso,” ket saan a pulos a naibasar iti paboritismo wenno panangidumduma dagiti pangngeddengna. Masiribtayo no saluadantayo ti espiritutayo.

“Iyadanim Dagiti Aramidmo ken Jehova”

Ti panagplano kalikagumanna ti panagpanunot​—maysa nga aramid ti puso. Masansan a dagiti plano sarunuenna ti ar-aramid. Agballigitayo ngata kadagiti panangikagumaantayo? Kinuna ni Solomon: “Iyadanim dagiti aramidmo ken Jehova a mismo ket dagiti gakatmo maipasdekto a sititibker.” (Proverbio 16:3) No iyadanitayo ken Jehova dagiti aramidtayo, kaipapananna nga agtalek, agpannuray, ken agpaituraytayo kenkuana​—nga ikkatentayo dagiti naibaklay kadagiti abagatayo, no ar-arigen, satay ipabaklay kenkuana. Inkanta ti salmista: “Iyadanim ken Jehova ti dalanmo, ket agkammatalekka kenkuana, ket isu agtignayto.”​—Salmo 37:5.

Nupay kasta, tapno sititibker a maipasdek dagiti gakattayo, nasken a maitunos dagita iti Sao ti Dios, ken nasken a nagtaud dagita kadagiti naimbag a motibo. Kanayonanna, rumbeng nga ikararagtayo ken ni Jehova a tulongan ken pabilgennatayo tapno simamatalek a maaramidtayo ti amin a kabaelantayo a mangtungpal iti balakad ti Biblia. Nangnangruna a kasapulan nga ‘ipalladawtayo ti dadagsentayo ken Jehova’ no maipasangotayo kadagiti pakasuotan wenno pakarigatan, tapno ‘saranayennatayo.’ Kinapudnona, “saannanto a pulos ipalubos nga agdiwengdiweng daydiay nalinteg.”​—Salmo 55:22.

“Amin a Banag Inaramid ni Jehova Maipaay iti Panggepna”

Ania pay ti ibunga ti panangyadanitayo kadagiti aramidtayo ken ni Jehova? “Amin a banag inaramid ni Jehova maipaay iti panggepna,” kinuna ti masirib nga ari. (Proverbio 16:4a) Ti Namarsua iti uniberso ket maysa a Dios nga addaan panggep. No iyadanitayo dagiti aramidtayo kenkuana, mapno ti biagtayo kadagiti nabunga ken addaan panggep nga aktibidad, a saan nga agbalin a barengbareng wenno ubbaw. Ket saan nga agbalbaliw ti panggep ni Jehova iti daga ken ti tao nga agnaed iti dayta. (Efeso 3:11) Binukelna ti daga ken pinarsuana dayta “tapno mapagnaedan.” (Isaias 45:18) Kanayonanna, maaramidto ti orihinal a panggepna agpaay iti sangatauan. (Genesis 1:28) Ti panagserbi iti pudno a Dios ket mangyeg iti makapnek ken agnanayon a biag.

Inaramid ni Jehova “uray daydiay nadangkes maipaay iti dakes nga aldaw.” (Proverbio 16:4b) Saanna a pinarsua dagiti nadangkes, agsipud ta “naan-anay ti aramidna.” (Deuteronomio 32:4) Nupay kasta, impalubosna nga agbiagda ken agtultuloyda nga agbiag agingga a makitana a tiempon tapno ibanagna ti panangukomna maibusor kadakuada. Kas pagarigan, kastoy ti kinuna idi ni Jehova ken ni Faraon iti Egipto: “Gapu itoy pinagtalinaedka, maipagapu iti panangipakitak kenka ti pannakabalinko ken tapno maideklara ti naganko iti intero a daga.” (Exodo 9:16) Ti Sangapulo a Saplit ken ti pannakadadael ni Faraon ken dagiti buyotna idiay Nalabaga a Baybay ket pudno a nakallalagip a panangiparangarang iti awan kaaspingna a pannakabalin ti Dios.

Kabaelan met ni Jehova nga imaniobra ti kasasaad tapno dagiti nadangkes dida mapupuotan a tungtungpalenda gayam ti panggepna. Kinuna ti salmista: “Ti mismo a pungtot ti tao idayawnakanto; ti natedda iti panagpungtot ibarikesmonto iti bagim [Jehova].” (Salmo 76:10) Mabalin nga ipalubos ni Jehova nga idas-al dagiti kabusorna ti pungtotda kadagiti adipenna​—ngem agingga laeng iti kakaro a kasapulan tapno madisiplinaan ti ilina, iti kasta, maisurona ida. Lapdan ti Dios ti aniaman a nalablabes ngem iti dayta.

Bayat a supsuportaran ni Jehova dagiti napakumbaba nga adipenna, komusta ngay dagiti napannakkel ken natangsit? Kinuna ti ari ti Israel: “Tunggal maysa a napannakkel iti puso nakarimrimon ken Jehova. Ti ima mabalin a maipetpet iti ima, kaskasdi a ti maysa saanto a mawayawayaan manipud pannakadusa.” (Proverbio 16:5) Mabalin nga agtitinnulong dagidiay “napannakkel iti puso,” ngem didanto malisian ti pannusa. Masiribtayo ngarud no agbalintayo a napakumbaba uray no aduantayo iti pannakaammo, uray no naisangsangayan ti abilidadtayo, wenno aniaman dagiti pribilehiotayo iti panagserbi.

“Iti Panagbuteng ken Jehova”

Gapu ta naipasngaytayo a managbasol, agannayastayo nga agkamali. (Roma 3:23; 5:12) Ania ti makatulong kadatayo tapno ditay makaaramid kadagiti gakat nga agtungpal iti basol? Kuna ti Proverbio 16:6: “Babaen iti naayat a kinamanangngaasi ken kinapudno maabbongan ti biddut, ket iti panagbuteng ken Jehova umadayo ti maysa iti dakes.” Nupay pakawanen ni Jehova dagiti basoltayo gapu iti naayat a kinamanangngaasina ken kinapudnona, ti panagbutengtayo ken ni Jehova ti manglapped kadatayo nga agbasol. Anian a nagpateg a malaksid iti panagayattayo iti Dios ken panangipategtayo iti naayat a kinamanangngaasina, patanorentayo ti panagbuteng a mangpagura kenkuana!

Maipapusotayo ti panagbuteng iti Dios no masursurotayo a bigbigen ken raemen ti nakaam-amak a pannakabalin ti Dios. Panunotenyo laengen ti pannakabalinna nga agminar kadagiti pinarsuana! Idi naipalagip ken patriarka a Job ti pannakaiparangarang ti pannakabalin ti Dios nga agparsua, isu ket natulongan a mangbalbaliw iti panunotna. (Job 42:1-6) Saan kadi a matignaytayo met a mangatur iti panunottayo no basaen ken mennamennaentayo dagiti salaysay ti pannakilangen ni Jehova iti ilina kas nailanad iti Biblia? Kastoy ti inkanta ti salmista: “Umaykayo ket kitaenyo ti ar-aramid ti Dios. Ti pannakilangenna iti annak ti tattao nakaam-amak.” (Salmo 66:5) Ditay koma tagtagilag-anen ti naayat a kinamanangngaasi ni Jehova. Idi ‘nagrebelde dagiti Israelita ket sinaktanda ti nasantuan nga espirituna, nagbalin ni Jehova a kabusorda; isu nakigubat kadakuada.’ (Isaias 63:10) Iti sabali a bangir, “no maragsakan ni Jehova iti daldalan ti maysa a tao, pakikappiaenna kenkuana uray dagiti mismo a kabusorna.” (Proverbio 16:7) Anian a salaknib ti panagbuteng ken Jehova!

“Nasaysayaat ti bassit nga addaan kinalinteg ngem iti kinaruay dagiti bunga nga awanan kinahustisia,” kinuna ti masirib nga ari. (Proverbio 16:8) Kuna ti Proverbio 15:16: “Nasaysayaat ti bassit buyogen ti panagbuteng ken Jehova ngem iti naruay nga abasto ket pannakariribuk ti naipakuyog iti dayta.” Ti panagbuteng iti Dios ket talaga a napateg iti panagtalinaedtayo iti nalinteg a dana.

“Ti Puso ti Naindagaan a Tao Mabalin a Panunotenna ti Dalanna”

Ti tao ket naparsua a kabaelanna ti mangaramid kadagiti bukodna a pangngeddeng, ken agpili iti naimbag manipud iti dakes. (Deuteronomio 30:19, 20) Ti piguratibo a pusotayo ket addaan iti abilidad a mangusig iti nadumaduma a pagpilian ken mangipamaysa iti maysa wenno ad-adu pay kadagita. Kas panangipasimudaag a pagrebbengantayo ti mangaramid kadagiti desision, kinuna ni Solomon: “Ti puso ti naindagaan a tao mabalin a panunotenna ti dalanna.” Apaman a naaramiden dayta, “ni met laeng Jehova ti mangiturturong kadagiti addangna.” (Proverbio 16:9) Yantangay kabaelan ni Jehova nga iwanwan dagiti addangtayo, agtigtignaytayo a nainsiriban no agpatulongtayo kenkuana tapno ‘dagiti gakattayo maipasdekto a sititibker.’

Kas nausigtayon, ti puso ket manangallilaw ken makabael a mangpartuat kadagiti palso a panagrasrason. Kas pagarigan, mabalin a makabasol ti maysa a tao ken mabalin nga agikalintegan ti pusona. Imbes nga idianna ti managbasol a danana, mabalin nga irasonna a total, naayat, nasingpet, naasi, ken manangpakawan ti Dios. Kuna ti kasta a tao iti pusona: “Nakalipaten ti Dios. Inlingedna ti rupana. Sigurado a saannanto a pulos makita dayta.” (Salmo 10:11) Nupay kasta, saan nga umiso ken napeggad no ipagarupna nga isu ket kaasian ti Dios.

“Ti Nainkalintegan a Paggantingan ken Timtimbangan Kukua ni Jehova”

Manipud iti puso ken aramid ti naindagaan a tao, iturong itan ni Solomon ti salaysayna maipapan iti ari: “Ti naipaltiing a pangngeddeng rebbeng nga adda kadagiti bibig ti maysa nga ari; iti panangukom rebbeng a saan nga agbalin a di matalek ti ngiwatna.” (Proverbio 16:10) Sigurado a pudno dayta iti naitrono nga Ari a ni Jesu-Kristo. Ti panagturayna iti intero a daga ket maitunosto iti pagayatan ti Dios.

Kas panangipakaammona iti gubuayan ti kinahustisia ken kinalinteg, kinuna ti masirib nga ari: “Ti nainkalintegan a paggantingan ken timtimbangan kukua ni Jehova; amin dagiti bato a pagtimbang ti supot aramidna.” (Proverbio 16:11) Nagtaud ken Jehova dagiti husto a timbangan ken gagantingan. Saan a ti ari ti makakaammo a mangipasdek kadagita a pagrukodan. Idi adda ditoy daga, kinuna ni Jesus: “Diak kabalinan nga aramiden ti maysa a banag iti bukodko a nakem; kas iti mangngegko, mangukomak; ket ti panangukom nga ipaayko nalinteg, agsipud ta sapulek, saan a ti bukodko a pagayatan, no di ket ti pagayatan daydiay nangibaon kaniak.” Manamnamatayo ti naan-anay a kinahustisia manipud iti Anak, a ‘nangipabiangan ti Ama iti isuamin a panangukom.’​—Juan 5:22, 30.

Ania pay ti manamnamatayo iti ari a pannakabagi ni Jehova? Kinuna ti ari ti Israel: “Ti panagaramid iti kinadangkes nakarimrimon iti ar-ari, ta babaen ti kinalinteg maipasdek a sititibker ti trono.” (Proverbio 16:12) Ti Mesianiko a Pagarian ket tarawidwidan dagiti nalinteg a prinsipio ti Dios. Saan a makialiansa dayta iti “trono a mamatpataud kadagiti panagrigat.”​—Salmo 94:20; Juan 18:36; 1 Juan 5:19.

Pananggun-od iti Naimbag a Nakem ti Ari

Ania ti reaksion dagiti iturayan ti natan-ok nga ari? Kinuna ni Solomon: “Dagiti bibig ti kinalinteg ket pakaragsakan ti maysa a naindaklan nga ari; ket ti managsao iti nalinteg a bambanag ayatenna. Ti pungtot ti maysa nga ari kaipapananna dagiti mensahero ni patay, ngem ti masirib a tao isu daydiay mangiliklik iti dayta.” (Proverbio 16:13, 14) Dagiti agdaydayaw ken ni Jehova iti kaaldawantayo ipappapusoda dagitoy a sasao ken makumikomda iti trabaho a panangikasaba iti Pagarian ken panangaramid iti adalan. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Ammoda a ti panangusarda kadagiti bibigda iti kasta a wagas ket mangparagsak iti Mesianiko nga Ari a ni Jesu-Kristo. Talaga a nainsiriban ti ditay panangpagura iti mannakabalin a tao nga ari ken ti pananggun-od iti anamongna. Anian nga ad-adda a nainsiriban ti pananggun-od iti anamong ti Mesianiko nga Ari!

“Iti lawag ti rupa ti ari adda biag,” intuloy ni Solomon, “ket ti naimbag a nakemna kas iti ulep ti tudo iti primavera.” (Proverbio 16:15) “Ti lawag ti rupa ti ari” kaipapananna ti anamongna, no kasano a ‘ti lawag ti rupa ni Jehova’ ipasimudaagna ti pananganamong ti Dios. (Salmo 44:3; 89:15) No kasano a dagiti ulep ket pammasiguro nga agtudo, a makatulong kadagiti maapit a mula, ti naimbag a nakem ti maysa nga ari ket maysa nga ebidensia a masagraptayto dagiti naimbag a banag. Ti biag iti sidong ti panagturay ti Mesianiko nga Ari ket napnuan bendision ken kinarang-ay, a kas iti kasasaad idi iti sidong ti panagturay ni Ari Solomon iti bassit laeng a lugar.​—Salmo 72:1-17.

Bayat nga ur-urayentayo ti Pagarian ti Dios a mangtarawidwid iti tunggal aramid iti baba ti init, sapay koma ta agpatulongtayo kenkuana a mangdalus iti pusotayo. Sapay koma ta agtalektayo ken Jehova ken patanorentayo ti nadiosan a panagbuteng. Iti kasta, makapagtalektayo a ‘dagiti gakattayo maipasdekto a sititibker.’​—Proverbio 16:3.

[Ladawan iti panid 18]

Iti ania nga anag a ni Jehova inaramidna “daydiay nadangkes maipaay iti dakes nga aldaw”?