Dagiti Napateg a Masursurotayo Kadagiti Ar-ari ti Israel

1-2. Ania ti ibaga ti Biblia maipapan iti dadduma nga ari ti Israel?

INNAGANAN ti Biblia ti nasurok a 40 a lallaki a nagturay kas ar-ari ti Israel.a Imbagana met dagiti pudno a detalye maipapan kadakuada. Kas pagarigan, nakaaramid iti dakes uray dagiti naimbag nga ari kas ken David. Imbaga ni Jehova maipapan kenkuana: “Nagtungpal kadagiti bilinko ken nagtulnog kaniak iti amin a pusona, ken inaramidna ti umiso iti imatangko.” (1 Ar. 14:8) Ngem nakaaramid ni David iti seksual nga immoralidad iti naasawaanen a babai, ken implanona pay ketdi a mapapatay iti gubat ti asawa dayta babai.—2 Sam. 11:​4, 14, 15.

² Iti sabali a bangir, adda met nasayaat a naaramidan ti adu a saan a matalek nga ari a kas ken Rehoboam. Para ken Jehova, “dakes ti inaramidna.” (2 Cron. 12:14) Ngem adda met nasayaat nga inaramid ni Rehoboam. Kas pagarigan, nagtulnog ken Jehova idi imbagana a saan a makilaban iti 10 a tribu ti Israel ken binay-anna pay ketdi ida a mangpili iti sabali nga ari. Pinabilegna met ti adu a siudad iti pagarianna tapno maprotektaran ti ili ti Dios.—1 Ar. 12:​21-24; 2 Cron. 11:​5-12.

3. Ania ti napateg nga isaludsodtayo, ken ania ti pagsasaritaantayo iti daytoy nga artikulo?

³ Napateg nga isaludsodtayo: No nakaaramid iti naimbag ken dakes dagiti ari ti Israel, ania dagiti inkabilangan ni Jehova tapno ibilangna a matalek ti maysa nga ari? Makatulong ti sungbat iti dayta a saludsod tapno maammuantayo dagiti masapul nga aramidentayo a mangparagsak ken Jehova. Pagsasaritaantayo ti tallo nga inkabilangan ni Jehova idi nagdesision no ti maysa nga ari ket naimbag wenno dakes: (1) no naan-anay ti puso dayta nga ari, (2) no pudno a nagbabawi, ken (3) no nagtalinaed iti pudno a panagdaydayaw.

NAAN-ANAY TI PUSODA KEN JEHOVA

4. Ania ti maysa a nakaidumaan dagiti matalek nga ari kadagiti saan a matalek?

⁴ Dagiti ari a nangparagsak ken Jehova ket nagdaydayawda kenkuana iti naan-anay a puso.b Ti naimbag nga ari a ni Jehosafat ‘sinapulna ni Jehova iti amin a pusona.’ (2 Cron. 22:9) Ibaga met ti Biblia maipapan ken Josias: “Awan ti immun-una nga ari a kas kenkuana a nagsubli ken Jehova iti amin a pusona.” (2 Ar. 23:25) Ni ngay met Solomon a nakaaramid iti basol idi lakayen? “Saan idi a naan-anay ti pusona.” (1 Ar. 11:4) Ket maipapan met iti saan a matalek nga ari a ni Abiam, ibaga ti Biblia: “Saan a naan-anay ti pusona ken Jehova.”—1 Ar. 15:3.

5. Ania ti kaipapanan ti panagserbi ken Jehova iti naan-anay a puso?

⁵ Ania ti kaipapanan ti panagserbi ken Jehova iti naan-anay a puso? Naan-anay ti puso ti maysa nga agdaydayaw iti Dios no agserserbi ken Jehova gapu iti ayat ken debosionna kenkuana, saan la a gapu ta ammona a masapul nga aramidenna dayta. Itultuloyna met nga ipakita dayta nga ayat ken debosion bayat a sibibiag.

6. Ania dagiti aramidentayo tapno kanayon a naan-anay ti pusotayo? (Proverbio 4:23; Mateo 5:​29, 30)

⁶ Kasano a matuladtayo dagiti matalek nga ari a nangayat ken Jehova iti naan-anay a puso? Masapul a liklikantayo ti aniaman a mangpakapuy iti ayattayo ken Jehova. Kas pagarigan, agannadtayo kadagiti buybuyaen wenno ar-aramidentayo no agrelrelakstayo. Masapul met nga agannadtayo ken pilientayo a naimbag dagiti gagayyemtayo tapno saantayo a maimpluensiaan iti panagpampanunot a ti kapatgan iti biag ket ti kuarta. No madlawtayon nga adda mangpakpakapuy iti ayattayo ken Jehova, masapul nga ikagumaantayo a dagus a balbaliwan ti panagpampanunot ken ar-aramidtayo.—Basaen ti Proverbio 4:23; Mateo 5:​29, 30.

7. Apay a nagpateg a liklikantayo ti aniaman a mangpakapuy iti ayattayo ken Jehova?

⁷ Masapul a ditay ipalubos a mabingay ti pusotayo. No ditay agannad, mabalin a panunotentayo a gapu ta busy-tayo nga agserserbi ken Jehova, saantayon a maimpluensiaan kadagiti dakes a panagpampanunot ken ar-aramid. Kas panangyilustrar, imadyinem a kalkalpasmo a nagdalus. Idi kuan, inlukatmo ti ridaw ken dagiti tawayo uray ammom a natapok ken naangin iti ruar. Ania ti mapasamak? Posible a sumrek ti tapok iti balayyo. Kasta met laeng ti relasiontayo ken Jehova. Adda pay ti masapul nga aramidentayo malaksid iti pannangan iti naespirituan a mangpabileg iti relasiontayo ken Jehova. No kasano a ditay kayat a sumrek ti tapok iti balaytayo, masapul met a ditay ipalubos a ti tapok daytoy a lubong wenno dagiti dakes nga impluensia ken dagiti kababalin ket makastrek iti pusotayo ken bingayenna dayta.—Efe. 2:2.

PINAGBABAWYANDA DAGITI BASOLDA

8-9. Ania ti reaksion da Ari David ken Ari Ezekias idi natubngarda? (Kitaen ti ladawan.)

⁸ Kas nabasatayo iti umuna a parapo, nakaaramid ni Ari David iti nadagsen a basol. Ngem idi imbaga ni propeta Natan ken David a nasaktanna ni Jehova, sipapakumbaba a nagbabawi. (2 Sam. 12:13) Makitatayo kadagiti insuratna iti Salmo 51 a talaga nga agbabbabawi. Saan laeng a basta nagpammarang ni David a maladladingitan kadagiti inaramidna tapno laeng panunoten ni Natan a talaga nga agbabbabawi wenno tapno saan a madusa.—Sal. 51:​3, 4, 17, superskripsion.

⁹ Ni Ari Ezekias ket nagbasol met ken Jehova. Ibaga ti Biblia: “Timmangsit ti pusona a nakaigapuan ti panagpungtot ti Dios kenkuana ken iti Juda ken Jerusalem.” (2 Cron. 32:25) Apay a nagpannakkel ni Ezekias? Baka nariknana a nangatngato isuna gapu ta pinabaknang ni Jehova, pinangabakna kadagiti Asiriano, wenno gapu ta pinaimbagna iti makapapatay a sakit. Mabalin met a gapu iti kinapannakkel, impakitana kadagiti taga-Babilonia ti amin a kinabaknangna. Gapu iti dayta, tinubngar ni propeta Isaias. (2 Ar. 20:​12-18) Ngem kas ken David, sipapakumbaba a nagbabawi ni Ezekias. (2 Cron. 32:26) Kas resultana, imbilang isuna ni Jehova kas matalek nga ari nga “inar-aramidna ti umiso.”—2 Ar. 18:3.

10. Ania ti reaksion ni Ari Amazias idi nailinteg?

¹⁰ Saan a kas kada David ken Ezekias, ni Ari Amazias ti Juda ket nagaramid iti umiso “ngem saan nga iti amin a pusona.” (2 Cron. 25:2) Ania ti nagkamalianna? Kalpasan a tinulongan ni Jehova a mangraut kadagiti Edomita, nagruknoy ni Amazias kadagiti didiosenda.c Sa idi binalakadan ti propeta ni Jehova, saan a pulos a dimngeg ti ari ken pinapanawna ti propeta.—2 Cron. 25:​14-16.

11. Sigun iti 2 Corinto 7:​9, 11, ania ti masapul nga aramidentayo tapno pakawanennatayo ni Jehova? (Kitaen met dagiti ladawan.)

¹¹ Ania ti masursurotayo kadagita a pagarigan? Masapul a pagbabawyantayo dagiti basoltayo ken aramidentayo ti amin a kabaelantayo a saanen a mangulit kadagita. Kasano ngay no balakadandatayo dagiti panglakayen ti kongregasion, uray kadagiti banag a panagriknatayo ket saan met a kasdiay kapateg? Ditay koma marikna nga adda gura kadatayo ni Jehova wenno dagiti panglakayen. Uray dagiti naimbag nga ari ti Israel ket kinasapulanda met ti balakad ken pannubngar. (Heb. 12:6) No makaawattayo iti balakad, masapul a (1) sipapakumbaba nga awatentayo dayta, (2) aramidentayo dagiti kasapulan a panagbalbaliw, ken (3) itultuloytayo ti agserbi ken Jehova iti amin a puso. No pagbabawyantayo dagiti basoltayo, pakawanennatayo ni Jehova.—Basaen ti 2 Corinto 7:​9, 11.

NAGTALINAEDDA ITI PUDNO A PANAGDAYDAYAW

12. Ania ti nagdakkel a nakaidumaan dagiti matalek nga ari kadagiti saan a matalek?

¹² Dagiti ari nga imbilang ni Jehova a matalek ket nagtalinaed iti pudno a panagdaydayaw. Pinabilegda met ti ili ni Jehova a mangaramid iti dayta. Siempre, kas napagsasaritaantayon, nagkamalida met. Ngem ni laeng Jehova ti nagdaydayawanda ken inaramidda ti amin a kabaelanda a mangikkat kadagiti idolo iti ilida.d

13. Para ken Jehova, apay a saan a matalek ni Ari Ahab?

¹³ Apay nga inukom ni Jehova ti dadduma nga ari a saan a matalek? Sigurado a saan met a dakes ti amin nga inaramidda. Kas pagarigan, idi nangngeg ti dakes nga ari a ni Ahab a napapatay ni Nabot gapu kenkuana, uray kaskasano ket nagpakumbaba ken nagladingitanna met dayta. (1 Ar. 21:​27-29) Nagibangon pay ketdi kadagiti siudad ken impangabakna ti Israel kadagiti gubat. (1 Ar. 20:​21, 29; 22:39) Ngem adda nagdakes nga inaramid ni Ahab. Gapu ta sinugsogan ni baketna, intandudona ti panagdaydayaw kadagiti idolo. Ket dina pulos pinagbabawyan dagita.—1 Ar. 21:​25, 26.

14. (a) Apay nga imbilang ni Jehova ni Ari Rehoboam a saan a matalek? (b) Ania ti pagpapadaan ti kaaduan a saan a matalek nga ari?

¹⁴ Kitaentayo ti sabali pay a saan a matalek nga ari—ni Rehoboam. Kas nagsasaritaantayon iti parapo 2, nagadu ti nasayaat nga inaramidna bayat ti panagturayna. Ngem idi bimmilegen ti panagturayna, insardengnan a suroten ti Linteg ni Jehova ken nagdaydayaw kadagiti didiosen. (2 Cron. 12:1) Kalpasanna, adda dagiti gundaway nga agdaydayaw ken Jehova. Ngem no dadduma, agdaydayaw kadagiti didiosen. (1 Ar. 14:​21-24) Saan laeng a da Rehoboam ken Ahab dagiti ari a saan a nagtalinaed iti pudno a panagdaydayaw. Kinapudnona, kaaduan a saan a matalek nga ar-ari ket nagdaydayaw kadagiti didiosen ken inimpluensiaanda ti dadduma a mangaramid met iti dayta. Nalawag ngarud a ti panagtalinaed iti pudno a panagdaydayaw ti kangrunaan nga inkabilangan ni Jehova idi nagdesision no ti maysa nga ari ket naimbag wenno dakes.

15. Apay a nagpateg ken Jehova ti panagtalinaed iti pudno a panagdaydayaw?

¹⁵ Apay a nagpateg ken Jehova ti panagdaydayaw? Ti maysa a rason ket responsabilidad dagiti ari a tulongan dagiti tattao nga agdaydayaw ken Jehova iti umiso a pamay-an. Kasta met, no agdaydayaw dagiti tattao iti didiosen, dayta ti mangiturong kadakuada nga agaramid iti dadduma pay a nadagsen a basol ken kinadakes. (Os. 4:​1, 2) Kanayonanna, dagiti ari ti Israel ken dagiti Israelita ket dedikado ken Jehova. Isu nga idi saanda a nagmatalek ken Jehova ken nagdaydayawda kadagiti didiosen, ibagbaga ti Biblia a kasla nakikamalaladan. (Jer. 3:​8, 9) No makikamalala ti maysa, saksaktanna ti puso ti asawana. Kasta met, no saan nga agtultuloy nga agmatalek ti maysa a dedikado nga adipen ni Jehova, saksaktanna unay ti puso ni Jehova.e—Deut. 4:​23, 24.

16. Para ken Jehova, ania ti nagdakkel a nakaidumaan ti nalinteg iti dakes?

¹⁶ Ania dagiti masursurotayo? Masapul a talaga a determinadotayo a mangliklik iti ulbod a panagdaydayaw. Ngem masapul met nga agtalinaedtayo iti pudno a panagdaydayaw ken kanayontayo a busy iti panagserbi ken Jehova. Insurat ni propeta Malakias ti nagdumaan ti nalinteg a tao ken dakes a tao para ken Jehova: “Makitayonto manen ti nagdumaan ti nalinteg a tao ken ti dakes a tao, ti agserserbi iti Dios ken ti saan nga agserserbi kenkuana.” (Mal. 3:18) Kayattayo nga ibilangnatayo ni Jehova a nalinteg. Isu nga agannadtayo nga awan koma ti asinoman wenno aniaman a mangpasardeng kadatayo nga agserbi ken Jehova, uray no imperpekto ken agkamalitayo. Ti panagsardeng nga agserbi ken Jehova ket nadagsen a basol.

17. Apay a masapul nga agannadtayo iti panagpili iti pakiasawaan?

¹⁷ No single-ka ket planomon ti makiasawa, makatulong kenka ti imbaga ni Malakias tapno makapilika iti nasayaat a pakiasawaam. Mabalin nga adda met dagiti nasayaat a kualidadna. Ngem no saan nga agserserbi iti pudno a Dios, ibilang kadi isuna ni Jehova a nalinteg? (2 Cor. 6:14) No agassawakayton, matulongannakanto kadi nga agtalinaed a matalek ken Jehova? Panunotem daytoy: Baka adda met nasayaat a kualidad dagiti pagano nga assawa ni Ari Solomon. Ngem saanda nga agdaydayaw ken Jehova isu nga in-inut nga inimpluensiaanda ni Solomon nga agdaydayaw kadagiti didiosen.—1 Ar. 11:​1, 4.

18. Ania ti masapul nga isuro dagiti nagannak kadagiti annakda?

¹⁸ Nagannak, mabalinyo nga usaren dagiti salaysay iti Biblia maipapan kadagiti ar-ari tapno matulonganyo dagiti annakyo nga agserbi ken Jehova. Ipaawatyo kadakuada a dagiti ari nga imbilang ni Jehova a naimbag ket dagidiay nagdaydayaw kenkuana ken nangpabileg iti ilina a mangaramid met iti dayta. Isuroyo kadagiti annakyo iti sao ken aramid a ti kapatgan iti biag ket dagiti naespirituan a bambanag, kas iti panagadal iti Biblia, pannakigimong, ken panangasaba. (Mat. 6:33) Ta no saan, baka panunoten dagiti annakyo a masapul nga agbalinda a Saksi ni Jehova gapu laeng ta Saksikayo a nagannakda. Ket no mapasamak dayta, saanda a marikna a nagpateg ti panagdaydayaw ken Jehova wenno mabalin a sumardengdanto pay ketdin nga agdaydayaw kenkuana.

19. Ania ti manamnama dagidiay nagsardeng nga agserbi ken Jehova? (Kitaen met ti kahon a “Makapagsublika ken Jehova!”)

¹⁹ No nagsardeng ti maysa nga agserbi ken Jehova, awan kadin ti namnamana nga agbalin manen a gayyem ni Jehova? Adda, no agbabawi ken agsubli ken Jehova. Tapno maaramidna dayta, baka masapul a tilmonenna ti pride-na ken awatenna ti tulong dagiti panglakayen. (Sant. 5:14) Saan a pulos a sayang dagiti panagreggetna nga agbalin manen a gayyem ni Jehova!

20. No tuladentayo dagiti matalek nga ari, ania ti pangibilangan kadatayo ni Jehova?

²⁰ Ania ngarud dagiti nasursurotayo kadagiti ari ti Israel? Matuladtayo dagiti matalek nga ari no kanayon a naan-anay ti pusotayo ken naipamaysa ti debosiontayo ken Jehova. Masapul a makasursurotayo kadagiti kamalitayo, agbabawitayo, ken aramidentayo dagiti kasapulan a panagbalbaliw. Kanayon koma met a laglagipentayo a nagpateg ti panagdaydayaw iti maymaysa ken pudno a Dios. No agtalinaedka a matalek ken Jehova, maysaka kadagiti ibilangna a nalinteg.