Ti Kadadakkelan a Ragsak iti Panangited—Mapadpadasanyo Aya Dayta?
DAGITI silsilaw iti kuarto a pagbangketean napalidemda. Ti musika napabassit ti timekna. Dagiti managsala simmardengda. Maysa nga spotlight ti naipaturong iti natuontuon a kahon a naragsak ti pannakabungonna. Adda dagiti dadakkel ken babassit a kahon. Adda dagiti kuadrado ken nagbukel, dagiti kolor rosa ken dagiti asul, dagiti pirak-kolorna ken balitok-kolorna. Dagiti nakaay-ayat a laso ti mangarkos kadakuada amin. Ti agpigpigerger nga im-ima ti magagaran a nobia ti siaannad a mangluklukat iti tunggal maysa, bayat ti kasla mababain a nobio ti mangitukon iti tulongna.
Addada dagiti toasters ken dagiti blenders a maipaay iti kusina; dagiti pinggan ken kubiertos, dagiti abbong ti lamisaan ken dagiti kabagayna a napkins a maipaay iti kuarto a panganan. Adda dagiti nawadwad a twalia ken labacara, ken dagiti bed sheets ken supot ti pungan nga agpaut agingga iti tungpal-biag. Addada umdas a relo a maipaay iti tunggal kuarto iti balay ken dagiti cookbooks nga addaan kadagiti umdas a putahe a mangpennek iti panagraman iti tunggal naimas ti pannanganna.
Bayat ti pannakalukat dagiti sagsagut addada “oohs” ken “aahs” ken ti naimpusuan nga ebkas iti panagyaman dagiti kakaskasar. Napadasanda ti kinaragsak iti panangited manipud kadagidiay a makaammo iti ragsak iti panangited.
Dagiti kasar, anibersario, dagiti Krismas, dagiti kasangay, ken ti adu a dadduma a selebrasion ket ug-ugali amin a sosial a ti panangited ket mainanama ken maawat a paset dagiti ritual. Ngem gapu ta dayta ti mainanama kadagiti adu a pagpagilian, dayta ti masansan a mangparigat iti nangited isu a mangikkat iti rag-o iti panangited. Adda, nupay kasta, ti di mapilpilit a panangited, ti panangited a saan a mainanama. Dayta ti mangparagsak iti umawat, bassit man wenno dakkel ti sagut, ket dayta ti tiempo a ti nangited makapadas iti dakdakkel a kinaragsak.
Aminentayo a, dagidiay nga addaan ti ad-adu kabaelanda ti mangipaay iti ad-adu. Kas pangarigan, ti maika-19-siglo nga industrialista a ni Andrew Carnegie ket mabalin nga isu koma ti immuna a bilionario iti pagilianna. Imbes ketdi, intedna ti 90 porsiento iti kinabaknangna iti uneg ti 18 a tawtawen. Idi isut’ pinakdaaran ti sekretariona a pabpabassitenna ti personal a kapitalna, siraragsak a simmungbat, “Maragsakanak a makangngeg iti dayta iho, itultuloymo dayta.” Dayta met laeng a panawen ti nakakita ken John D. Rockefeller, maysa kadagiti kababaknangan a tao iti lubong, a nangited iti $750 milion bayat iti panagbiagna. Naisurat a ti kumakanta a ni Elvis Presley “ti mangipaay kadagiti dinosdosena a Cadillacs” ket naan-anay a maragsakan iti panangaramidna iti kasta.
Saan a Kabbaro nga Ugali
Ti panangited kadagiti sagsagut ket maysa nga ugali a kas iti kalakayen iti tao a mismo. Manipud pay iti immuna a panawen dayta addaanen iti napateg a paset iti panagbiag dagiti tattao. Ti lakayen nga adipen ni Abraham nangipaay kadagiti sagsagut nga alahas ken ni Rebecca kalpasan ti pannakakitana iti pammaneknek nga isu ti intuding ni Jehova a kas asawa a maipaay ken ni Isaac. Kasta met inikkanna kadagiti “kukua a napateg da kabsatna ken ni inana.” (Genesis 24:13-22, 50-53) Kalpasan ti rigat a sinagaba ni Job, isut’ impaayan dagiti kakabsatna a lallaki ken babbai ken dagiti kaam-ammona kadagiti sagsagut—a tunggal maysa ti nangipaay “iti kuarta ken singsing a balitok.”—Job 42:10, 11.
Idi a ti di nainaganan a reina ti Seba nagdaliasat a napan idiay Jerusalem tapno sarungkaranna ni Ari Salomon, isut’ natignay babaen iti inted-Dios a kinasirib ket imbilangna a naragsak dagiti ad-adipenna gapu iti pannakangngegda ken pannakagunggona manipud iti daytoy a kasisiriban kadagiti tattao. Isut’ natignay iti kasta unay ta nangipaay ken Salomon kadagiti sagsagut a 120 a talento a balitok (nga aggatad iti agarup $50,000,000) agraman kadagiti napapateg a batbato ken ti nangina a balsamo. Mabalin a naksayan ti kinabaknang iti bassit a pagarianna iti dakkel bassit a gatad, ngem awan duadua isut’ nakapadas iti rag-o iti panangited. Ni Solomon met mapadasannanto ti rag-o iti panangited, ta isu (ni Salomon) ti nangipaay kenkuana (ti reina ti Seba) kadagiti sagsagut a subadna a nalawag nga ad-adu pay ti pategna ngem kadagiti kinabaknang nga intedna kenkuana (ni Salomon).—2 Cronicas 9:12; American Translation, Moffatt.
Dagiti immuna a Kristiano nangipaayda kadagiti sagsagut wenno kontribusion a maipaay kadagiti agkasapulan a kakabastda. Nagsurat ni apostol Pablo maipapan kadagiti Kristiano a taga Macedonia ken Acaya, isuda a, nupay napanglawda, inkagumaanda ti nangipaay iti inggat’ kabaelanda kadagiti kakabsatda nga agkasapulan nga adda idiay Judea. “Dagitoy maay-ayoda a mangaramid iti dayta,” kinuna ni Pablo.—Roma 15:26, 27.
Sagsagut nga “Agsao”
Itatta, nalawag a ti panangited kadagiti sagsagut ket maysa a kangrunaan a pamay-an iti panangipasdek ken panangpabileg ti tao iti singgalut iti ayat ken pannakipagayam, ti panangipakaammo kadagiti dadduma nga adda panangipategtayo.
Addada sagsagut dagiti agassawa iti maysa ken maysa, a basta panangikuna iti, “inay-ayatka”—ti basta maysa a kahon iti kendi wenno ti bokey dagiti sabsabong. Addada dagiti sagsagut dagiti annak a maipaay kadagiti nagannak. Ken ania a managayat a nagannak ti saan a kankanayon a mangipaay kadagiti sagsagut kadagiti annakda? Addada sagsagut a mangliwliwa iti malmalday a puso, mangparagsak iti malidliday a kararua, a mangibaga iti “umimbagkan iti di mabayag,” ti mangiyebkas iti panangapresiar iti naipakita a kinamanangngaasi ken ti kinamanagpadagos a naipakita, wenno ti basta panangikuna iti, “naaddaanak iti nakaragragsak a tiempo.”
Addada sagsagut a maipaay kadagiti agkasapulan, kadagiti biktima iti didigra isu a mabalin a pulos a ditayto makita ken mabalin a pulos a ditayto makaawat manipud iti dayta iti panangiyebkas iti panagyaman. Ti maysa a basket dagiti prutas a maipaay iti masakit, ti maysa a mula iti balay a maipaay kadagiti saan a makarkaruar, maysa nga alahas a maipaay iti ingungoten a gayyem—dagiti babassit a bambanag adu ti pategda. Dayta ti panangited a buyogen iti rag-o nga agtaud iti puso. Dagitoy dagiti sagsagut a masansan a maipatpateg.
Kadagiti amin nga okasion iti panangited, awan ti makita a naimbag iti isuamin a lubong a kas iti panangrambak iti Krismas. Dayta ti kasta unay a panagraragsak a panangited kadagiti sagsagut a nagtaud iti nakaad-adayun a napalabas. Dayta ti maysa a selebrasion a kaamak dagiti adu ken sigagagar nga ur-urayen dagiti dadduma. Dayta ti mabalin a pagdumaan iti pinansial a didigra ken ti kinawadwad. Uray pay no agsisinnukat dagiti aggagayyem kadagiti sagsagut, ti ritual ti mabalin pagbalinenna ida a nasingsinged wenno sinasinaenna ida. Daytoy a di nakapapati a kinapudno iti panagited iti Krismas ti mausigto iti sumaganad nga artikulo.
[Ladawan iti panid 2]
Mabalin a pagragsakan dagiti ay-ayam, NGEM DAKAYO TI KASAYAATAN A SAGUT ITI ANAKYO!