‘Sinonto ti Mangaywan kadagiti Annaktayo?’
DAGITI day-care centers wenno pagaywanan iti isuamin a lubong ket produkto iti awan kapadana a kasta unay nga iyaadu dagiti babbai kadagiti pagtrabahuan. “Ti kapartakan nga umadu iti pagtrabahuan,” kuna ti eksperto iti pagaywanan a ni Alison Clarke-Stewart, “isu dagiti inna dagiti ubbing a di pay ageskuela, nangnangruna dagiti ubbing a kurang pay a tallo ti edadda. Daytoy a pagannayasan ket nasaknapen ken sangalubongan.”
Ti panangsapul iti maysa a mapagtalkan a mangaywan kadagiti ubbing bayat nga agtrabaho dagiti inna, nupay kasta, mabalin a nalaklaka a sawen ngem aramiden. Dagiti kakabagian mammano nga agboluntarioda. Dagiti naririkut a grupo dagiti managaw-awir—a naporma babaen ti panangawis kadagiti gagayyem ken kakaarruba—ti kaaduanna mapagduaduaan ken makariro kadagiti ubbing. Dagiti mapagtalkan a matangdanan nga agaw-awir ken dagiti appo a babbaket narigat met a magun-odan—ket dayta ti nangina unay kadagiti agassawa.
Ti kasasaad makaupay met kadagiti rumangrang-ay a dagdaga. Dagiti babbai a taga Nigeria ti basta nairuam a mangawit kadagiti annakda iti bukotda bayat ti panagtrabahoda. Ngem umad-adu a babbai iti Africa ti nangbaybay-an kadagiti panagtrabaho iti balay ken iti talon a maipaay kadagiti trabaho iti opisina, kadagiti titiendaan, ken kadagiti paktoria a sadiay ti panangsalluyan iti ubing iti bukot ket saanen a maibagay iti dayta. Kadagiti immuna a panawen, dagiti babbai ti kanayon a mangayab kadagiti kakabagian wenno kakabsat tapno agaw-awir. Ngem, inlawlawag ti Sunday Times iti Lagos, Nigeria, “babaen iti libre a panagadal ken ti nalaka a pannakagun-od iti trabaho a mangusar iti bileg, ti di makasapul ti kinasigo a trabaho, ti maudi [kadagiti kakabagian a magun-odan] a mangaw-awir kadagiti annak iti pagtaengan awan metten.” Insingasing daytoy a pagiwarnak: “Dagiti organisado a naimbag a Pagaywanan ti mabalin a sungbat.”
Wen, dagiti pagtaengan a pagaywanan ken sentro a pagaw-awiran ti napartak nga agbalbalin a pili a maipaay iti pannakaaywan dagiti ubbing. Ta, kaaduanna dagitoy ti mapagtalkan, nalaka a pamay-an, ken nalaklaka ngem iti panangtangdan iti agaw-awir. Dagitoy ti mangipalubos kadagiti ubbing a makilangen iti maysa a grupo dagiti kapatadanda. Mangipaayda kadagiti nasustansia a taraon, agraman kadagiti panaglinglingay ken dagiti programa iti edukasion. Kas iti imbaga ti konsultant ti pagaywanan a ni Delores Alexander iti Awake!: “Ti pagaywanan ket maysa a suportar iti intero a pamilia.”
Nupay kasta, dadduma ti maamak a ti agdama a tignay nga agturong iti pagaywanan ti mabalin nga addaan iti makapartaan a kaipapanan kadagiti ubbing. Addada kadi nainkalintegan a rason a maipaay iti kasta a pakaseknan? Dagiti nagannak masapul a maammuanda tapno makaaramidda iti pangngeddeng a buyogen iti pannakaammo no maipapan kadagiti annakda a mismo.