Watchtower ONLINE A LIBRARIA
Watchtower
ONLINE A LIBRARIA
Iloko
  • BIBLIA
  • PUBLIKASION
  • GIMONG
  • g88 5/22 pp. 6-9
  • Agpelpeligro Kadi ti Panagsolsoloyo

Awan video-na ti napilim.

Pasensiakan, adda problema iti pannakai-load ti video.

  • Agpelpeligro Kadi ti Panagsolsoloyo
  • Agriingkayo!—1988
  • Subtitulo
  • Umasping a Material
  • Panagespia iti Pagtrabahuan
  • Sangsangkamaysa a Panagespia
  • Pribado! Maiparit umuneg! Maiparit Makipagna!
    Agriingkayo!—1988
  • Ti Agsupadi a Kasasaad ti Kinapribado
    Agriingkayo!—2003
  • Elektroniko a Panangallingag—Nakalaklaka Dayta
    Agriingkayo!—1988
  • Ania ti Pribado a Panagbiag?
    Agriingkayo!—1988
Kitaen ti Ad-adu Pay
Agriingkayo!—1988
g88 5/22 pp. 6-9

Agpelpeligro Kadi ti Panagsolsoloyo

SAAN a maammuan no kasano koma ti pannakaapektar ti maudi a kagudua daytoy maika-20 a siglo no dadduma kadagiti nakapatpateg a pasamak ti naammuan a nakasapsapa unay​—ti pannakaatake ti Pearl Harbor idi 1941 babaen iti Japan; no sadino ti sumaruno a pangrautan ni Adolf Hitler idiay Europa; no naammuan koma ni Hitler a ti Britania, Francia, ken ti Estados Unidos ket sumrekda iti gubat; dagiti panggep ni Fidel Castro iti Cuba kalpasan ti panangituangna iti agdama a turay idi 1959; dagiti panggep dagiti agtuturay iti umamianan a Korea idi Hunio 1950 ken dagiti agtuturay iti Umamianan a Vietnam idi 1957, ti sumagmamano kadakuada. Gapu ta dagitoy a gannuat ket nailimedda, ti lubong ket nakellaat.

Impakita ti historia a dagiti nasnasion saanda a kayat dagiti surpresa manipud dadduma a nasnasion. Yantangay ti teknolohia nga elektroniko ket mabalin a magun-odanen tapno mabalin nga allingagen dagiti pampanunoten dagiti dadduma a pannakabalin wenno turturay ken pinabassitna dagiti nakangingngina a surpresa, ti mailimlimed a gubat ti panagsipsiput ket ar-aramiden dagiti kaaduan a nasnasion nga agespia iti maysa ken maysa. Naipadamag a “53 a babbabassit a gobierno iti lubong” ti inaldaw a mangsagsagad kadagiti opisina ti gobiernoda babaen kadagiti nangingina nga alikamen a pangilasin a mabalin a mangsapul kadagiti nailemmeng a pagdengngeg nga instrumento.

Idi 1952, naikuna a ti embahada nga Americano idiay Moscow ket al-allingagenda babaen iti maysa a karkarna a tipo ti pagallingag a naimula iti uneg ti Timbre nga Americano nga adda iti likudan ti lamisaan ti embahador. Idi 1985, kinuna dagiti opisiales ti E.U. a dagiti Soviets ti nangikabit iti dakkel a bilang dagiti nakabitan ti pagdengngeg a makinilia iti embahadada iti Moscow.

Dagiti Russo, iti biangda, kunada a nakasapulda met kadagiti adu nga elektroniko a pagallingag. Dagitoy ket naikuna a ramanenna ti maysa a ladrilio a nakabitan iti maysa a transmitter, a nadiskubre ti embahada a Soviet idiay Washington, D.C. Kasta met, kuna ti pannakabagida iti N.U. a ti socket a maipaay iti kangrunaan nga antena ti telebisionna ket nakapetan ti pagdengngeg. Gapuna agtultuloy ti panagespia iti internasional a kasaknap.

Panagespia iti Pagtrabahuan

“Ti maysa maaddaan iti rikna a daytat’ silulukat a panawen iti natauan a panagsolsolo,” insennaay ti maysa nga abogado. “Ti makitkitak ket maysa a nakabutbuteng,” inkomento ti sabali pay. “Nagbalintayon a maysa a nasion dagiti espia.” Kinapudnona, nagbalintayon a maysa a lubong dagiti espia. Ti napegges a panagadelantar ti teknolohia ti komunikasion​—dagiti kompiuter, dagiti babassit a transmitter ti radio, ti pannakaikawing ti telepono babaen kadagiti microwave ken dagiti satelait,​—nakatulong a namagbalin iti dayta a kasta. Ti baro a teknolohia ket nalabsannan dagiti linlinteg a mangsalaknib iti panagsolsolo ti indibidual ken dagiti korporasion. Tunggal maysa ket mariribukan no ania ti aramidenna.

Kas pangarigan, babaen iti panangikapet iti kanayonan a kompiuter software iti agdaman a sistema ti kompiuter, dagiti agpatrabaho ket mabalindan a masiim ti ngangngani tunggal panaggaraw nga aramiden ti tunggal managusar kadagiti video-display terminals​—dagiti sekretario, dagiti eskribiente ti reserbasion kadagiti eroplano, dagiti agtartrabaho iti koreo, ken dagidiay agtartrabaho kadagiti checkout counters dagiti groseria. Ti listaan awan patpatinggana. Napattapatta dagiti eksperto a nasursurok ngem 13 milion nga Americano laeng nga agtartrabaho kadagita a terminal ti masisiim, ket umad-adu ti bilangda. Inton tawen 2000, pinattapattada, nga addanto 30 million ingganat’ 40 milion a managusar ti video-display terminal, ket ti bilang a 50 agingganat’ 75 porsiento kadakuada ti mabalin a masiimto. Bayat nga agbalbalin a nalalaingto ti sistema, kuna ti magasin a U.S.News & World Report, “uray dagiti inheniero, tinedor de libros ken dagiti dodoktor manamnama a sanguendanto ti elektroniko a pannakasukimat.”

Itattan ket addan ti nauneg a panagsakit ti nakem iti nagbaetan dagiti manangipangulo ken dagiti agtartrabaho gapu iti pannakapukaw ti personal a panagsolsoloda gapu iti daytoy elektroniko a panangallingag. Maysa a managpabrika iti software a mamagbalin a posible iti daytoy a panagsiim, kunaenna: “Ipalubos dayta ti naan-anay a panagsiim amin dagiti managusar, iti amin a tiempo.” Dagiti damag a rumrummuar kadagiti pagtrabahuan ipamatmatna a dayta a panangiparammag ket saan nga ang-angaw laeng. “Diak pay mabalinen ti mapan idiay banio a di masipsiputan,” inreklamo ti maysa nga operator ti telepono. Kuna ti direktor iti nasional nga asosasion dagiti agtartrabaho a babbai, “Adu nga ar-aramid dagiti amo ti makaparurod nga iraraut iti panagsolsolo.” “Agbalinka a maysa a nerbioso. Ti panagdanag ket di nakapappapati,” kuna ti sabali pay a makaunget a trabahador. “Daytat’ makairurumen unay a panagtrabaho. Ti pannakakita iti dayta agmauyong a tubo [ti telebision] ken ti saan a pannakagunay ti makapapungtot no maminsan,” innayon pay ti sabali. Pagsidsiddaawan pay aya no ti “boob tube” a pagtartrabahuam sanguennaka, a laisennaka babaen kadagiti agparang a sasao, “Saanka a nalaing a kas iti tao a sumaganad kenka.” Ti kadi panagsolsolo kadagiti lugar a pagtrabahuan ket makapuspusliten kadagiti ramramay ti patrabaho?

Sangsangkamaysa a Panagespia

Ti amin ket saan a naulimek no maipapan met ti sangsangkamaysa a panangimaton. Ti maysa a nagbassitan a mikropono a nakalemmeng iti opisinana wenno iti siled ti komperensia ket mabalin a kaipapananna ti pagdumaan ti minilmilion a doliar nga umay kadagiti takiliada wenno nalabit ti reprep a panangikkat kadagiti agtrabaho. Idi ti maysa a kangrunaan a kontraktor ti depensa napukawna ti dua-gasut-milion-doliar a kontrata iti maysa a karibalda a kompania babaen laeng iti sumagmamano ribo a doliar, maysa a bunggoy dagiti managikkat kadagiti aparato a pagallingag ti inawaganda. Ti panagsukimat impanayagna ti naimula a mikropono a nakalemmeng iti bubida iti siled ti komperensia. Ti alikamen a pagdengngeg ket maysa a tape recorder a mangpidut iti tunggal sao idiay banio dagiti lallaki idiay ungto ti pasilio.

Iti lubong dagiti korporasion, ti elektroniko a panagsimisim ket nakasaksaknapen a daytat’ napattapatta a 100,000 nga aparato ti naimulan kadagiti napalabas a lima a tawen babaen kadagiti karibal a kompania tapno allingagen iti isuamin manipud kadagiti pannakitinnawar iti kontrata, dagiti sekreto ti panaglako ken dagiti baro a produkto agingga kadagiti nalimed a negosasion ti patrabaho. Naipadamag a “ginasgasut kadagiti Fortune 500 a kompania” ti inaldaw a manglaylayus kadagiti opisinada ken siled ti komperensiada babaen kadagiti pagespia nga aparato. “Kunak ket adda ti pudpudno a kinamauyong kadagiti korporasion itatta,” kuna ti bise presidente ti maysa a dakkel a kompania ti panagikkat kadagiti panagallingag nga aparato idiay Nueva York, “nga awanen ti lugar a natalged.”

Dakayo, kas maysa a pribado nga umili a bassit ti bibiangyo iti lubong ti korporasion wenno iti gobierno, mabalbalin aya a ti panagsolsoloyo ket maraut babaen iti maysa a porma ti sistema ti panagsiim? Adtoy dagiti sumagmamano a bambanag a panunoten. Ipamatmat dagiti report a pito iti tunggal sangapulo a pasamak a sadiay nadiskubre dagiti saan a legal a panangikabit ti alambre ramanenna dagiti pribado a partidos. Kaaduan kadagitoy ket isu dagiti kasasaad iti uneg ti pamilia, masansan ti susik ti pagassawaan. Adu a daras, matangtangdanan dagiti pribado nga imbestigador nga agurnong ti pammaneknek iti pannakikamalala, pammaneknek ti saan a pannakaikari kas maysa a naganak, wenno sumagmamano a pammaneknek iti pannakatraidor. Sigun iti maysa a report, “Otsenta por siento kadagiti aparato a nadiskubre dagiti kompania ti telepono tunggal tawen ket adda kadagiti pagtaengan.”

Ket, kasta met, kuna manen ti maysa a mannurat a mabalin nga al-allingagendakayo babaen iti kompania ti telepono a mismo, ket inladawanna dagiti kompania ti telepono a kas “dagiti kadadakkelan a managbasol iti panagsolsolo iti telepono.” Kuna ti maysa a dati nga analista ti CIA: “Dagiti polisia ti telepono, bayat ti lima a tawen laeng a kaadda ti estadistika, ti nagdengdengngeg nga awan ti uray maysa a kalintegan kadagiti 1.8 milion a panagpatpatang iti telepono, a kasla laeng agpaay iti panggep a pannakatiliw kadagiti panagkusit ti bayad.” Dagitoy a manangallingag, kinunana, ket addaanda ti nasinged a pannakirelasion kadagiti lokal, estado, ken pederal nga opisiales ti polisia nga isuda no maminsan ti pakisinsinnukatanda ti impormasion.

Adda met dagidiay ahensia a manangipatungpal-linteg a mismo. Addaanda man wenno awanan iti kalintegan, ti teleponoyo ket mabalin a makabitan. Nadiskubre a ti polisia iti maysa a siudad ti E.U. ti saan a legal a nangikabit iti alambre iti nasurok a 3,000 a tattao iti sumagmamano a tawen laeng. Adda met sumagmamano nga akusasion iti saan a legal a panagikabit babaen iti polisia kadagiti adu pay a dadduma a siudad. Kuna ti maysa a mannurat, “Saan laeng a dagiti babaknang wenno dagiti radikal wenno dagiti kriminal ti makabkabitan, no di ket uray pay dagiti ordinario a tattao.” Nakalkaldaang a naikuna nga uray pay ti Iglesia Luterana ket maysa kadagidiay a nakabitan. Dadduma a simbaan ket immayda met iti sidong ti elektroniko a pannakasukimat.

Kamaudiananna, maysa a propesor ti sosiolohia ti nangaramid iti daytoy adayu ti danonenna nga obserbasion: “Babaen iti naiduma a gobierno ken ad-adda a manangpabus-ay a publiko, dagiti isu met laeng nga aruaten [ti panangallingag] ti naglaka a mausar a maibusor kadagidiay adda iti ‘di umiso’ a napolitikaan nga ideolohia, etniko a grupo, narelihiusuan a minoridad, wenno dagidiay ti estilo ti panagbiagda ket makasimron iti kaaduan.”

No nairamankayo kadagidiay mangipatpateg unay iti panagsolsoloyo, a kayatyo ti mabaybay-an nga agmaymaysa, tagiragsakenyo dayta itan. Adu dagidiay mamati a daytat’ maysa nga agpegpeggaden a wayawaya.

[Ladawan iti panid 8]

Kuna ti iskrin ti kompiuterna, “Saanka a nalaing a kas kadagiti katrabahuam”

[Ladawan iti panid 9]

Dagiti miting ti junta no maminsan nakabitanda ti pagallingag

    Dagiti Publikasion iti Iloko (1984-2025)
    Ag-log out
    Ag-log in
    • Iloko
    • I-share
    • Ti Kayatmo a Setting
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pagannurotan iti Panagusar
    • Pagannurotan iti Kinapribado
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Ag-log in
    I-share