Aniat’ Namnama Maipaay Kadagiti Ubbing?

NALADAW unayen para kadagiti minilion nga ubbing kadagiti makunkuna a Rumangrang-ay a Pagpagilian. Dagiti pamay-an a naisalaysay ditoy mabalin nga insalakanna koma dagiti minilion​—no dagiti nagannak kadakuada ti mabalin a madanon ken makumbinsir a mangiyaplikar kadakuada. Daytoy ket saan nga imposible, minilion nga ubbing ti basta agtultuloy laeng a matmatay​—a sibabannayat, siuulimek, ken di maliklikan.

Dagiti maidaydayaw unay a nasaknap a proyekto mangipaayda laeng iti bassit a namnama. Ti NU, kas pangarigan, sinuportaranna ti International Drinking Water Supply and Sanitation Decade (1981-1990) nga addaan iti kalat a “nadalus a danum ken maitutop a sanitasion para kadagiti amin inton 1990.” Ket ania dagiti resulta?

“Iti nagbaetan ti 1980 ken 1983,” kuna ti magasin a World Health, “ti kanayonan a 32 milion a tattao idiay Africa ket naipaayanda iti suplay a danum, ket ti kanayonan a 12 milion a tattao ti nakaawat iti naparang-ay a sanitasion.” Kaskasdi, adda laeng ti nagbassitan a rinang-ayan iti percentahe dagiti tattao a mangtagtagiragsak iti nadalus a danum ken sanitasion. Ti napartak nga iyaadu ti populasion pinukawna amin dagiti makaawis a nagun-odan. Awan duadua, ngarud, a ti kalat a “nadalus a danum ken ti maitutop a sanitasion para kadagiti amin inton 1990” ket naawagan “ngangngani imposible a trabaho.”

No maminsan, nupay kasta, ti panangikagumaan a tumulong ket malapdan, saan a babaen iti kinakurang iti pundo wenno dagiti trabahador, no di ket ti kinabuklis, nakapuy a pangngeddeng, ken babassit a panagsasalisal. Dagiti rumangrang-ay a pagpagilian mangbusbosda iti mamimpat a daras kadagiti armas ken dagiti paggastuan iti militaria ngem ti gastuenda iti salun-at. Iti bassit a gasgastuenda iti panangaywan iti salun-at, ti kaaduan mangipapaayda iti nangatot-teknolohiana a panangaywan​—a pakagunggonaan dagiti maikari a sumagmamano.

Usigenyo met, ti nalaka laeng nga Oral Rehydration Therapy. Nalatak a daytoy mabalin nga isalakanna dagiti minilion a biag. Kaskasdi, sigun iti NU Chronicle, “kaaduan a dodoktor itultuloyda ti mangireseta ti nakagupgopan a $400 milion a gatad dagiti droga a panglapped iti panagibleng iti tinawen uray no kaaduan ti naammuanen nga awan ti mamaayna, makadangran wenno agpadpada nga awan mamaayna ken makadangran.”

Wenno usigenyo ti makadadael a sakit gapu iti parasito a schistosomiasis nga itan apektaranna ti 200 milion a tattao, nangnangruna dagiti ubbing. “Ammo ti siensia ti gapu iti schistosomiasis, nasubokdan dagiti remedio kadagiti panangpadpadas iti tay-ak, nakapatauddan kadagiti epektibo a pamusposan a mabalin a mangpabassit iti daytoy nga impeksion iti kasta unay kadagiti tawtawen iti masanguanan,” insurat ni June Goodfleld iti Quest for the Killers. Apay, ngarud, nga agtultuloy ti sakit? “Ti parikut itan ket napolitikaan,” insurat ni Goodfleld.

Wen, matay dagiti ubbing, saan laeng a gapu ta kurang ti pannakaammo ti tao wenno ti kínabaknangna tapno mataginayonda a sibibiag no di ket ipatpategna dagiti napolitikaan a panglakagan ken ti personal a pagimbagan ngem ti natauan a biag. Dagiti sasao iti Jeremias 10:23 napaneknekanda a pudno: “Ti dalan ti tao saan nga agtaud kenkuana met laeng. Saan nga agtaud iti tao a magna ti panangiturong kadagiti addangna.” Ti laeng namnama dagiti ubbing iti lubong​—kinapudnona ti intero a sangatauan​—isu ti isusublat ti Dios iti panangaywan iti planeta a Daga. Ibaga ti Biblia kadatayo a pinanggep ti Dios ti mangaramid iti kasta: “Ti Dios ti langit mamangonto ti maysa a pagarian [wenno gobierno] a kaanoman dinto madadael. . . . Ngem burakennanto ken ibusennanto amin dagitoy a pagpagarian ket isu agtalinaedto iti agnanayon.”​—Daniel 2:44.

Iti sidong ti nailangitan a Pagarian ti Dios, dagiti ubbing iti lubong pulos a saandanton a mabutbuteng babaen iti sakit wenno ipapatay. Ngarud dagiti Saksi ni Jehova sigagagar nga ur-urayenda daytoy a panangsublatto ti Dios kadagiti ar-aramid ti daga. Agkarkararagda kas iti insuro ni Jesus kadakuada: “Umay koma ti pagariam.” (Mateo 6:9, 10) Ti kasasaad dagiti ubbing kadagiti Rumangrang-ay a Pagpagilian ti mamagbalin kadagita a managbuteng-Dios a mangikararag a sipapasnek iti daytoy.a

[Dagiti Footnote]