Ti Panangmatmat ti Biblia

Nagkasar Wenno Agkabbalay—Ania Kadagitoy?

“KAANOTA nga agkasar?” Iti napalabas a 35 a tawtawen, daytoy a saludsod mabalin a pampanunoten dagiti aginnayan-ayat a pareha a nagtulagen. Itatta, nupay kasta, mabalin nga isaludsod dayta ti dua a tao nga agkabkabbalayen. Nagbaliwen ti panawen kasta met ti kababalin iti panagasawa. Aniat’ nasaysayaat: Agpakasar, wenno ikabbalay ti tao a magustuanyo?

Ipamatmat dagiti panagadal nga idiay Brazil, Francia, Sweden, ti Estados Unidos, ken adu a dadduma pay a pagilian, gagangayen ti panagkabbalay a di nagkasar. Mabalin a maiyannurot dayta iti moderno a kababalin iti moral, ngem saan a kabbaro dayta. Ti baro isu dagiti kababalin iti dayta nga aramid. Ti maibilang idi a panagbiag iti basol ket mapanpanuynoyanen wenno anamongan ti adu kas awan pulos pagdaksanna.

Panagkabbalay—Adda kadi Pagimbaganna?

Ikalintegan ti dadduma a tattao a rasonable ti panagkabbalay, yantangay daytat’ mangted gundaway iti lalaki ken babai nga aginnammo a naimbag iti maysa ken maysa sakbay a sumrekda iti permanente a singgalut ti panagasawa. Dadduma a pagimbagan nga itudoda ket: Mangkissay dayta iti paggastuan dagiti agpareha babaen ti panagbingayda iti abang; mangipaay kadakuada iti panagwaywayas manipud kadagiti nagannak; mangipaay iti kasapulan a panagkadua, agraman ti seksual a relasion. Kunaen dagiti natataengan a di kasado a pareha a babaen ti panagkabbalayda dida mabaybay-an ti agbayad iti seguro iti kagimongan ti gobierno ngamin basbassit ti bayadanda ngem no agsolsoloda.

Nupay kasta, maysa a natibker nga argumento a maibusor iti panagkabbalay isu daytoy: Mabalin a waswasen ti maysa ti urnosda uray kaano babaen ti panagtalaw laeng. Kinapudnona, impadamag ti pagiwarnak a Pranses a Le Monde nga idiay Sweden ken Norway, kagudua kadagiti agkabkabbalay ti saan nga agpaut iti dua a tawen, ken 60 agingga iti 80 porsiento ti agsinsina iti nababbaba ngem lima a tawen.

Panagasawa—Ti Nasaysayaat a Pamay-an

Dagidiay mangitantandudo ti panagkabbalay mabalin nga ibilangda ti pammatalged iti panagasawa kas maysa laeng a “pirgis ti papel,” maysa a banag nga awan praktikal a pategna. Maipampamatmat met daytoy a kababalin kadagiti pabuya iti TV ken sine, kasta met iti personal a kabibiag dagiti marayrayo a tattao. Gapuna, intay usigen ita ti pudno a pateg dayta a “pirgis ti papel.”

No makisusiokayo iti negosio wenno gumatang iti sanikua wenno agpautang, apay nga ipaisuratyo dagiti kondision ken ipanotarioyo pay? Ngamin nagtulag ti dua a tao, ket pagsayaatan ti agsinnumbangir no maisurat dagiti annuroten. Kas pangarigan, no matay ti maysa, nagpukaw, wenno managlilipat, kaskasdi nga agkurri pay laeng ti tulagan. Pudno met dayta iti panagasawa. No kas pangarigan matay ti maysa nga asawa wenno isuda a dua, adda probision nga ipaay ti linteg iti kaaduan a pagilian kadagiti sibibiag a miembro ti pamilia. Masansan nga awan dayta iti urnos a panagkabbalay laeng. Daytoy a panagtulag ti naggiddiatan ti panagkabbalay ken ti panagasawa. Ket ti pammatalged iti panagasawa isut’ maysa a palagip kadagiti agassawa iti dayta a panagtulag nga ayaten, dayawen, ken ipateg ti maysa ken maysa ken ibanag ti legal nga ipasimudaag ti sapata iti panagasawa.

Inlawlawag ti maysa a naasawaan a babai: “Mabalin a saanak a moderna, ngem ti pannakitulagko iti panagasawa pagbalinennak a nataltalged.” Ikalkallingagna ti kuna ti Dios idi pinagtiponna iti panagasawa ti immuna a natauan a pagassawaan: “Gapuna ti lalaki panawannanto ti amana ken ti inana ket tumiponto iti asawana ket agbalindanto a maymaysa a lasag.”a (Genesis 2:24) Naisangsangayan a panagmaymaysa! Ngarud, posible laeng ti “maymaysa a lasag” iti naan-anay, naipamaysa, legal, tungpal-biag a pannakirelasion—awanen sabali pay.

Ikalintegan ti dadduma a tattao, nupay kasta, nga adda am-ammoda nga agkabkabbalay a di nagkasar ket kaskasdi a natibker ti relasionda.

“Bay-anyo Ida a Makiasawa”

Ipaay ti Biblia ti kasayaatan a rason para kadagiti agpareha nga agkabkabbalay a di nagkasar. “Ti panagasawa nadayaw koma kadagiti isuamin, ket ti pagiddaan awan koma ti tulawna, ta ti Dios ukomennanto dagiti mannakiabig ken dagiti mannakikamalala,” kuna ti Hebreo 13:4. Nalawag ken simple a kunaen ti Biblia a ti panagkabbalay a di nagkasar ket pannakiabig. Ania aya ti “pannakiabig”? Kunaen ti maysa a diksionario a daytat’ “natauan a seksual a panagdinna iti nagbaetan ti lalaki ken babai a di nagkasar.” Tapno maaddaantay ti nadalus a konsiensia, masapul a masurot daytoy a balakad ti Biblia: ‘Ta daytoy ti pagayatan ti Dios nga idianyo koma ti pannakiabig.’—1 Tesalonica 4:3.

Ngem no ngay marigatan dagiti dadduma a medmedan ti seksual a tarigagayda? Insurat ni apostol Pablo: “Ngem no dida makaitured, bay-anyo ida a makiasawa, ta nasaysayaat ti makiasawa ngem ti sumged iti derrep.” Kunana pay: “Ngem no ti maysa pagarupenna a dinto maipaay iti kinabirhenna, . . . . bay-anyo ida a makiasawa.” (1 Corinto 7:9, 36) Paliiwenyo a di kinuna ni Pablo nga ‘aramidenda ti kaykayatda ket agkabbalayda’ no di ket, “Bay-anyo ida a makiasawa.”

Di rebbeng koma a matmatan ti panagasawa kas maysa laeng a pamay-an a pangpennek iti seksual a tarigagay. Nasken nga aginnammo a naimbag ti agpareha sakbay a makiasawada. Ngem kasano a maaramidanyo dayta malaksid no agkabbalaykayo? Ti nadayaw a panagrayo mangipaay iti nawadwad a gundaway para iti dayta. Nasken nga ammuenyo no aniat’ inanamaenyo iti panagasawa ken iti agbalinto nga asawayo. Ania dagiti pisikal, emosional, ken naespirituan a kasapulanyo? Ti kadi tao a pampanunotenyo a pakiasawaan tulongannakayo a mangpennek kadagita?—Mateo 5:3.

Kalpasan ti panangusig iti adda iti ngato, awan duadua nga umanamongkayo a kadagiti dua a kurso—panagkabbalay wenno panagkasar—nasaysayaat ti naud-udi. Dagiti agdindinna a nagkasar nalinis ti konsiensiada ken awan panagamakda, ken tagiragsakenda ti panagraem dagiti gagayyem ken kakabagianda. Dinto maibabain dagiti annakda gapu iti kinabastardoda. Ket ti kapapatgan, maay-ayo dagiti kasta nga agpareha ti Dios babaen ti panagraemda iti urnosna iti panagasawa.

[Footnote]

[Ladawan iti panid 26]

Maika-16 a siglo a kasar

[Credit Line]

Peasant Wedding, ni Pieter Bruegel the Elder, maika-16 siglo

Babaen ti naasi a pammalubos ti Kunsthistorisches Museum, Vienna