Panagsirarak iti Lubong Dagiti Napipintas a Kayo

BABAEN TI KORESPONSAL TI AGRIINGKAYO! ITI BRITANIA

TI Westonbirt, maysa a purok iti Katurturodan dagiti Ingles, ti nalatak kadagiti pagtaripatuanna iti kaykayo (arboretum).a Dayta ti maysa kadagiti kabayaganen, kadadakkelan, ken kasayaatan a koleksion dagiti kayo ken mula iti lubong. Sukimatentayo a naimbag dayta.

Kinapintas ken Kinatan-ok

“Maawis ti tunggal maysa iti kinapintas, iti kinangayed, ken iti kinatan-ok daytoy a koleksion,” kuna ni Hugh Angus, ti mangay-aywan. Ket no ikeddeng babaen iti bilang dagiti agkarasubli a bisita, kasla isut’ umiso.

Aglaon ti arboretum iti 18,000 a kita ti kayo ken mulmula, a mangirepresentar iti dandani kagudua iti 9,000 a kita ken kinanadumaduma nga agtubtubo kadagiti Naalay-ay a Sona iti lubong. Mabalin nga agpasiar a siwayawaya dagiti bisita iti 240 nga ektaria iti parke, ngem tapno matulongan ida a makagun-od iti kaaduan a pagragsakan, “biningaybingaymi ti Arboretum iti uppat a paset ken insingasingmi dagiti maitutop a tiempo nga isasarungkar iti tunggal maysa,” ilawlawag ti opisial a libro a mangigiya. Mainayon pay, addada naisangsangayan a pasetna, kas iti Autumn Colour Trail, ti Hillier Cherry Collection, ken ti Native Species Collection, nga addaan amin iti karatula ken naimapa.

Adda Tiempona a Pagragsakan

Maysa a gagangay a pagragsakan ti siklo ti panniempo iti Makin-amianan a Hemispero. Iti arboretum, adda bukod a pangawis ti tunggal tiempo. Ti kalam-ekna ti kasayaatan a tiempo a panangapresiar iti nagadu a nagduduma a conifer ken makita ti nangayed nga itsurada, makapainteres a kalidad, ken nakaskasdaaw a kolor dagiti agregreg ti bulongna a kayo bayat nga awan ti bulongda. Kalpasanna, dagiti mula ken kayo nga agsabong iti primavera​—dagiti azalea, camellia, cherry, magnolia, ken rhododendron​—mangipaayda amin iti nadaeg a pabuya, ken ti nayabbungot nga atap a sabsabong mangnayonda iti kinapintas ti lugar.

Makita ti natalna a kinapuskol dagiti bulong idiay arboretum iti kalgaw, sakbay a maipabuya ti kinangayed dagiti mula iti otonio. Agarup 90,000 a bisita ti agdudupudop iti Westonbirt iti Oktubre tapno makitada daytoy a pabuya, a paglatakanna unay. Ditoy mangdominar iti pabuya ti nadumaduma a maple iti Japan, nga addaan iti natayengteng a nalabaga a kolorda.

Adu a nabaybayagen a kita ti mula a maple ti Japan idiay Westonbirt ti mabalin a dagiti sigud a nagatang bayat ti tiempo nga Edo, 1603-1867. Nakalkaldaang ta awan ti rekord dagiti Hapones a nagnagan dagitoy a nabayagen a kita. Saan unayen a nalatak dagiti maple idiay Japan kalpasan la unay iti pannakaipanda iti Europa, gapuna dagitoy nabatbati nga immuna a nagatang saanen a masukimat a maipadis kadagiti koleksion wenno pagtaraknan ti Japan. Bayat a bumassit dagiti nabayagen a kita ti maple iti Japan, mamulaan dagiti nawaya pay a lugar kadagiti naganus pay a kayo. Dandani tunggal kayo ti addaan naiduma nga itsura ti bulong ken kolor. Napatubo dagiti kayo kadagiti bin-i a makolekta manipud kadagiti nabayagen a kayo ti maple, ket napilida gapu iti kolorda iti otonio. Tapno adda salaknib ken linongda, naimula dagiti maple iti baet dagiti nataenganen nga oak ken conifer. Dagitoy mangipaayda met iti pagsaadan a balitok ken berde isu a masilnagan dagiti maple iti silnag ti init iti otonio.

Sientipiko a Pannakaaywan

Nairugi ti Westonbirt Arboretum kas pribado nga apision idi 1829 ket nagun-odan ti Forestry Commission iti Britania idi 1956. Saan laeng a ti panangipaay iti paglinglingayan kadagiti tattao ti panggepna. Kinapudnona, ti kangrunaan a panggep isu ti panangpatanor iti sientipiko a koleksion dagiti kasayaatan a maibagay iti lokal a kasasaad. Gapu itoy a panggep, naibanag ti panagsirarak iti pamay-an ti panangpaadu, ken dagiti resulta​—dagiti balligi ken pannakapaay​—nairaman kadagiti dadduma pay a minuyongan a pagaywanan kadagiti mula.

Indauluan ti Westonbirt ti sistema ti imbentario iti computer a mangirekord kadagiti detalye maipapan iti tunggal mula​—ti namunganayanna, ti panagdakkelna manipud bukel agingga nga agmataengan, ti salun-at ken aniaman a pannakaagas iti sakit, ken uray pay ti makagapu iti ipapatay. Ti sabali pay a trabaho isu ti panangpaadu kadagiti manmano wenno naisalsalumina a kita, agraman dagidiay inlista ti International Union for the Conservation of Nature and Natural Resources kas agpegpeggad iti gagangay nga aglawlawda. Magun-odan dagiti bin-i manipud kadagiti natalged a gubuayan tapno maliklikan ti panaglalaok, ket dagiti mula mabalin a magun-odan dagiti dadduma nga arboretum.

Maysa met a sentro ti edukasion ti Westonbirt. Addada programa maipapan iti panangilasin iti kayo, palawag maipapan iti pannakapukan dagiti kayo, bitla maipapan iti panagpasiar, ken dagiti pabuya nga slide. Iti dadduma a tiempo ti tawen, inaldaw a maipaay dagiti nailadawan a panangisalaysay kadagiti bumisbisita nga estudiante.

Bayat ti ipapanawmi a buyogen ti panagkedked iti arboretum, a nakasursuro iti adu a di malipatan a kapadasan, maparegtakami nga agsubli a mangtagiragsak kadagiti kinadayag ti dadduma a tiempo. Ti panangsirarak iti daytoy a napintas a lubong dagiti kayo nakaited kadakami iti ad-adda a pannakaammo iti kinangayedda agraman ti kinapategda iti padron ti biag ditoy daga.

[Footnote]

[Dagiti ladawan iti panid 17]

Ngato: Cypress ni Lawson

Tengnga: Maple iti Japan

Baba: Kantingen iti Lebanon