Kapitulo 9

Ti Pannakabalin ti Namnama ti Panagungar

1. Ania dagiti nakaskasdaaw a panginanamaan ti pinagbalin a posible ti panagungar?

NO AWAN ti panagungar, awan namnama iti aniaman a masanguanan a biag agpaay kadagiti natay a tattao. Ngem ni Jehova, gaput’ di kaikarian a kinamanangaasina, linuktanna nga agpaay kadagiti binilbilion a natay ti di magatgatadan a gundaway a mangnanam manen ti biag nga awan inggana. Kas resultana, addaantay met ti makaparagsak-puso a namnama a makipagkita manen kadagiti dungdungnguentayo a napan naginana ken patay.​—Idiligyo iti Marcos 5:35, 41, 42; Aramid 9:36-41.

2. (a) Kadagiti ania a pamay-an a napaneknekan ti panagungar a nasken iti panangitungpal ti panggep ni Jehova? (b) Kaano nangnangruna a ti namnama ti panagungar ket nasken a gubuayan ti pigsa kadatayo?

² Gapu iti panagungar mabalinan ni Jehova a palubosan ni Satanas aginggat’ punget, nga awan aniaman a napaut a pakadangranan dagiti matalek nga ad-adipenna, a paneknekan ti nagdakes a pammabasolna nga, “Amin a kupikupan ti tao itdennanto gapu iti biagna.” (Job 2:4) Gapu ta napagungar ni Jesus manipud ken patay nabalinanna nga impresentar ti pateg ti natauan a datonna idiay nailangitan a trono ni Amana, nga addaan makaispal-biag a gunggona kadatayo. Babaen ti panagungar dagidiay makipagtawid ken Kristo ti maikaykaysadanto kenkuana iti nailangitan a Pagarian. Ket kadatay amin nga addaan pammati, ti panagungar ket maysa a gubuayan ti pigsa ngem ti gagangay no lumasattayo kadagiti pakasuotan a mangipasango kadatayo ken patay.

Apay Nasken iti Nakristianuan a Pammati

3. (a) Iti ania a pannakaawat a ti panagungar ket “kangrunaan a doktrina”? (b) Aniat’ kaipapanan ti panagungar iti lubong nga en heneral?

³ Ti panagungar ket, kas sagudayenna idiay Hebreo 6:1, 2, ket maysa a “pamunganayan a doktrina,” paset ti pundasion ti pammati a no awan dayta pulos a ditay magtengan ti panagbalin a natataengan a Kristiano. Ngem daytat’ ganggannaet la unay iti panagpampanunot ti lubong nga en heneral. Gaput’ kinakurang ti espiritualidadda, umadu nga umadu ti tattao nga agbibiag a ragragsak laeng ti birbirokenda. Daytoy laeng a biag ti makitkitada nga isut’ pudpudno. (1 Cor. 15:32) Dagidiay mangsalsalimetmet kadagiti nabangonandan a relrelihion, agpadpada iti uneg ken ruar ti Kakristianuan, ipatoda nga addaanda ti di matay a kararua, a mamagbalin a saanen kano a kasapulan ti panagungar. Asinoman a mangpadpadas a mamagtunos kadagitoy dua a kapanunotan ti makitada nga ad-adda a makariribuk dayta imbes a mangted ti namnama. Kasanotay a matulongan dagidiay mayat a dumngeg?​—Ara. 17:32.

4. (a) Sakbay a maapresiar ti maysa a tao ti panagungar, aniat’ masapul pay nga isalaysaytay kenkuana? (b) Ania dagiti kasuratan ti usarenyo a pangilawlawag no ania ti kararua? Ti kasasaad ti natay? (c) Ngem kasanon no adda agusar ti patarus ti Biblia a kasla mangpalibeg kadagiti kinapudno kas masarakan kadagidiay a teksto?

⁴ Sakbay a maapresiar dagita nga anian a nakaskasdaaw a sagana ti panagungar, kasapulan a matarusanda pay nga umuna no ania ti kararua ken ti kasasaad ti natay. Masansan, ti sumagmamano laeng a kasuratan ti umdasen a mamagbalin a nalawag kadagitoy a bambanag iti maysa a tao a mabisin ti kinapudno. (Gen. 2:7; Ezeq. 18:4; Sal. 146:3, 4) Ngem dadduma kadagiti moderno a patarus ken naiyebkas iti sabali a pannao nga edision ti Biblia ti nagpalibeg kadagitoy a kinapudno. Gapuna mabalin a kasapulan ti panangusig kadagiti sasao kas nausar kadagiti orihinal a pagsasao ti Biblia.

5. Kasanoyo a tulongan ti kasta a tao a mangtarus no ania ti kararua?

⁵ Ti New World Translation nangruna ti nagpateg iti panangaramid iti daytoy, agsipud ta parpareho ti panangipaulogna iti termino a Hebreo a neʹphesh ken ti katupagna a sao a Griego a psy·kheʹ kas “kararua,” ket kadagiti apendisena inlistana ti adu a teksto a pakasarakan kadagitoy a termino. Dadduma a moderno a bersion ti mabalin a mangipaulog kadagiti isu met laeng nga orihinal a sasao saan laeng kas “kararua” no di ket kas “parsua,” “tao,” “persona” ken “biag”; “ti neʹphesh ko” ti maipatarus kas “siak,” ken “ti neʹphesh mo” kas “sika.” Ti panamagdilig kadagitoy a Biblia kadagiti dadduma a dadaanen a patarus wenno iti New World Translation ti tulonganna ti napasnek nga estudiante a mangapresiar a dagiti termino ti orihinal a pagsasao a naipaulog kas “kararua” ti mangtuktukoy kadagiti (1) tattao, (2) an-animal ken (3) ti biag a tagtagiragsakenda a kasta. Ngem pulos saanda a mangmangted ti idea a ti kararua ket maysa a di makita, di maarikap a banag a pumanaw iti bagi iti oras ti ipapatay ken addaan ti agtultuloy a sipupuot a kasasaad iti maysa a lugar.

6. (a) Apay a dadduma kadagiti moderno a patarus riribukenda dagiti managbasa iti kaipapanan ti Sheol, Hades ken Gehenna? (b) Kasanoyo nga ilawlawag manipud Biblia ti kasasaad dagiti tattao nga adda idiay Sheol, wenno Hades? Idiay Gehenna?

⁶ Kasta met, saan nga agbaliwbaliw ti New World Translation ti panangusarna ti Sheol iti literal a panangipatarusna ti termino ti Hebreo a sh^eōlʹ ken ti panangusarna ti Hades agpaay iti termino ti Griego a haʹdes ken Gehenna para iti geʹen·na. Ngem dadduma kadagiti moderno a patarus ken paraphrases ti Biblia ti mangallilaw ti agbasbasa babaen ti panangipaulogda AGPADPADA ti haʹdes ken geʹen·na kas “impierno,” mainayon ti panangusarda pay “ti tanem” ken “ti lubong dagiti natay” kas dadduma pay a panangipatarus ti sh^eōlʹ ken haʹdes. Babaen ti panangidilig ti patpatarus, sadinoman ti pakasapulanna, maipakita a ti Sheol ket katupag ti Hades. (Sal. 16:10; Ara. 2:27) Nalawag ti panangipakita ti Biblia a ti Sheol, wenno Hades, ti gagangay a tanem ti sangatauan, ti nainaig iti ipapatay, saan nga iti biag. (Sal. 89:48; Apoc. 20:13) Itudtudo met dayta ti namnama a makapagsubli manipud sadiay babaen ti panagungar. (Job 14:13; Ara. 2:31) Kas panangigiddiat, awan namnama a maipaay ti masanguanan a biag ti maipapaay kadagidiay mapan iti Gehenna, ken, siempre, saan a masasao ti kararua kas addaan puot sadiay.​—Mat. 18:9; 10:28.

7. No umiso ti pannakaawatna, kasano a ti panagungar impluensiaanna ti kababalin ken tigtignay ti maysa a tao?

⁷ Babaen ti pannakalawlawag dagidiay a bambanag, ti ipapatay ken panagungar ni Kristo ti addaan pudpudno a kaiyulogannan. Matulongan itan ti maysa a tao a mangtarus no aniat’ mabalin a kaipapanan ti panagungar kenkuana ken mabalin a maapresiarna metten ti ayat ni Jehova iti panangaramidna ti kasta a nakaskasdaaw a sagana. Ti sinnaay a narikna dagidiay nakapukaw kadagiti ingingungotenda ken patay ti masuktan itan iti naragsak a panagur-uray ti panagtitipondanto manen idiay Baro Urnos ti Dios. Nailasin dagidi immuna-siglo a Kristiano a ti panagungar ni Jesu-Kristo ket maysa a pasuli a bato wenno pundasion ti Nakristianuan a pammati. Nangaskasabada a sireregta kadagiti dadduma maipapan iti dayta ken ti namnama nga impasigurona. Kasta met, dagidiay mangapresiar iti dayta itatta ti sigagagarda a mangiranud met iti daytoy nagpateg a kinapudno kadagiti dadduma.​—Ara. 5:30-32; 10:40-43; 13:32-39; 17:31.

Panangusar iti ‘Tulbek ti Hades’

8. Ti panangusar ni Jesus “kadagiti tultulbek ni patay ken ti Hades” aniat’ kaipapananna kadagiti napulotan ti espiritu a paspasurotna?

⁸ Amin dagidiay maitipon a kadua ni Kristo iti nailangitan a Pagarianna inton agangay mataydanto. Ngem pagaammoda unay ti pammasiguro nga intedna kadakuada idi kunana ken apostol Juan: “Ket natayak idi, ket, adtoy! sibibiagak iti agnanayon nga awan inggana, ket adda kaniak dagiti tultulbek ni patay ken ti Hades.” (Apoc. 1:18) Aniat’ kayatna a sawen iti dayta? Ipakpakaammona ti mismo a kapadasanna. Uray isu met ket natay. Ngem isut’ saan a binaybay-an ti Dios idiay Hades. Iti maikatlo nga aldaw ni Jehova ti personal a nangpagungar kenkuana iti espiritu a biag ket isut’ naikkan ti imortal a biag wenno di ipapatay. Saan laeng a dayta, ngem isut’ inikkan ti Dios “dagiti tultulbek ni patay ken ti Hades” nga usaren a pangibulos kadagiti dadduma manipud iti gagangay a tanem ti sangatauan ken manipud kadagiti epekto ti basol ni Adan. Gaput’ panagikutna kadagidiay a tultulbek, mapagungar met ni Jesus dagiti matalek a paspasurotna manipud ken patay. Inton aramidenna dayta, ipaaynanto met kadagiti napulotan ti espiritu a kamkameng ti kongregasionna ti nagpateg a sagut ti imortal a nailangitan a biag, kas inaramid ni Amana kenkuana.​—Roma 6:5; Fil. 3:20, 21.

9. Kaano ti pannakaaramidto ti panagungar dagiti matalek a napulotan a Kristiano?

⁹ Kaanonto a lak-amen dagiti matalek a napulotan a Kristiano dayta a panagungar? Dayta ti nangrugin. Inlawlawag ni apostol Pablo a mapagungardanto ‘bayat ti kaadda ni Kristo,’ a dayta a kaaddana ti nangrugin idi 1914 K.P. (1 Cor. 15:23) Itan, inton maturpos dagitoy ti naindagaan a kursoda, saandan nga aguray ken patay iti panagsubli ti Apoda. Apaman a matayda mapagungardanto iti espiritu, “mabaliwantayto amin, iti maymaysa a kanito, iti apagdarikmat.” Anian a ragsakdanto, agsipud ta “dagiti aramidda sumursurotda kadakuada”!​—1 Cor. 15:51, 52; Apoc. 14:13.

10. Anianto pay ti adda a panagungar, ken kaanonto ti panangrugina?

¹⁰ Ngem ti panagungarda ket saan nga isut’ kakaisuna a panagungar. Ti banag a daytat’ naawagan ti “umuna a panagungar” ipamatmatna nga adda pay sabali a sumaruno. (Apoc. 20:6) Dagidiay magunggonaan iti daytoy maud-udi a panagungar ti addaandanto ti naragsak a namnama ti biag nga agnanayon iti Paraiso a daga. Kaanonto ti pannakaaramid dayta? Ipakpakita ti libro ti Apocalipsis a daytanto ti kalpasan ti pannakaikkat “ti daga ken langit” ti agdama a dakes a sistema dagiti bambanag. Dayta a panungpalan ti daan a sistema ti nakaas-asidegen. Kalpasan dayta, iti inkeddeng ti Dios a panawenna, mangruginton ti naindagaan a panagungar.​—Apoc. 20:11, 12.

11. Asinonto dagiti mairaman kadagiti matalek a mapagungar iti biag ditoy daga, ket apay a makaparagsak a panginanamaan dayta?

¹¹ Asinonto dagiti mairaman? Dagiti matalek nga ad-adipen ni Jehova idi ugma. Mairamandanto dagidiay tattao a, gaput’ napigsa a pammatida iti panagungar, “a dida kinayat ti maluk-atan babaen iti aniaman a pannakasubbot”​—ti panangikompromisoda ti kinatarnawda iti Dios tapno makalisida manipud narungsot nga ipapatay. (Heb. 11:35) Anian a makaparagsak ti pannakiam-ammo a personalto kadakuada ken mangngegan kadakuada, a buena-mano, dagiti detalye maipapan ti paspasamak a naisalaysay laeng ti ababa idiay Biblia! Ti sumagmamano kadakuada, addanto ni Abel, ti damdamo a matalek a saksi ni Jehova. Ni Enoc ken Noe, dagiti awan-butengda a manangiwaragawag ti mensahe a pammakdaar ti Dios sakbay ti Layus. Ni Abraham, a nangsangaili kadagiti anghel. Ni Moises, nga isut’ nakaitedan ti Linteg idiay Bantay Sinai. Dagiti maingel a mammadto kas ken Jeremias, a nakakita ti pannakarbek ti Jerusalem idi 607 K.K.P. Ken ni Juan a Mammautisar, a nakangngeg mismo iti Dios a nangiyam-ammo ken Jesus kas Anakna. Addanto met dagiti matalek a natnatay bayat ti maudi nga al-aldaw ti agdama a sistema.​—Heb. 11:4-38; Mat. 11:11.

12. (a) Kasano kaadu kadagiti natay idiay Hades ti mapagungarto? (b) Gapuna asinonto dagiti mairaman, ken apay?

¹² Inton agangay, dadduma met, ti mapagungarto pay. Ti kasaknap ti panangusarto ni Jesus iti ‘tulbek ti Hades’ a maipaay iti sangatauan ti naipakita iti maysa a sirmata a naited ken apostol Juan a sadiay nakitana ti Hades a “naitapuak idiay danaw nga apuy.” Aniat’ kayat a sawen dayta? A dayta ti nadadael; dayta ti mapukawen agsipud ta daytanto ti maatianan a naan-anayen. Gapuna, mainayon iti panangpagungarnanto kadagiti matalek a managdaydayaw ken Jehova, siaasi nga isublinto ni Jesus manipud Hades, wenno Sheol, uray dagiti tattao a nakillo. Awan kadagitoy ti basta mapagungar tapno maukom manen a maikari ken patay. Iti nalinteg nga aglawlaw iti sidong ti Pagarian ti Dios matulongandanto a mangitunos ti panagbiagda kadagiti daldalan ni Jehova. Impakita ti sirmata a silulukat “ti pagbasaan ti biag,” ket maaddaandanto ti gundaway a maiserrek ti nagnaganda iti dayta. Isuda ti “maukom[danto] tunggal maysa kas maiyannurot kadagiti aramidda” nga inaramidda kalpasan ti panagungarda. (Apoc. 20:12-14; Ara. 24:15) Gapuna, no matmatan manipud pannakaawat iti maudi a pagtungpalanna, ti panagungarda ti mapaneknekanto a “panagungar ti biag” ket saanto a daydiay di maliklikan a “panagungar ti [makakondenar a] pannakaukom.”​—Juan 5:28, 29.

13. (a) Asino ti saanto a mapagungar? (b) Kasano ti rebbeng a panangapektar ti pannakaammotay iti kinapudno maipapan ti panagungar iti biagtayo?

¹³ Siempre, saan amin a nagbiagen ti mapagungarto manen. Dadduma ti nakaaramidda ti basbasol a saanen a posible ti pannakapakawanda pay. Dagidiay maikisap iti “dakkel a rigat,” a nakaas-asideg unay itan, ti mairamandanto kadagidiay aglak-am ti agnanayon a pannakadadael. (Mat. 12:31, 32; 23:33; 24:21, 22; 25:41, 46; 2 Tes. 1:6-9) Gapuna, numan pay ti naisangsangayan unay nga asi ti maipakitanto iti pannakawayawaya amin nga adda idiay Hades, awan pakaibatayan nga ipapaay ti panagungar iti panagbalintayo nga aleng-aleng no kasanot’ panagbibiagtayo itan. Imbes ketdi, dayta koma ti manggutugot kadatayo a mangipakita no kasanot’ kauneg ti panangipategtayo iti daytoy pudpudno a di kaikarian a kinamanangaasi ti Dios.

Napabileg iti Namnama ti Panagungar

14. Kasano a ti panagungar ket gubuayan ti dakkel a pammigsa para iti tao nga umad-adanin iti panungpalan ti agdama a biagna?

¹⁴ Dagidiay pinagbalinda ti namnama ti panagungar kas paseten ti biagda ti makagun-od ti dakkel a pammigsa iti dayta. Inton umadanin ti panungpalan ti biagda, ammoda a saanda a mabalin nga itantan nga awan inggana ti ipapatayda, uray pay ania a medikal a pamay-an ti maus-usar. (Ecl. 8:8) No nagbalinda a kupado iti aramid ti Apo ken nagserbida a sisusungdo a kadua ti organisasionna, mabalinda ti kumita iti masanguanan a napnuan pammasigurona. Ammoda a babaen iti panagungar tagiragsakendanto manen ti biag iti panawen nga inkeddeng ti Dios. Ket anian a biagto dayta! “Ti biag a pudpudno,” kas panangawag ni apostol Pablo iti dayta.​—1 Tim. 6:19; 1 Cor. 15:58; Heb. 6:10-12.

15. No agpegpeggadtayo ti panangpapatay dagiti narungsot a manangidadanes, aniat’ makatulong kadatayo a mangsalimetmet ti kinatarnawtayo ken Jehova?

¹⁵ Saan laeng a ti panangammo nga addanto ti panagungar, no di ket ti panangammo iti Daydiay Gubuayan dayta a probision ti mamagbalin pay kadatayo a napigsa. Daytoy ti mangpabileg kadatayo nga agbalin a nasungdo iti Dios uray pay iti pammutbuteng ni patay iti im-ima dagiti narungsot a manangidadanes. Nabayagen nga us-usaren ni Satanas ti panagbuteng iti saan a naintiempuan nga ipapatay kas pamay-an a pangadipen kadagiti tattao. Ngem saan a simmuko ni Jesus iti dayta a panagbuteng; isut’ nagmatalek ken Jehova agingga iti ipapatayna. Gaput’ nagapuananna iti ipapatayna isut’ nangted ti panangwayawaya kadagiti dadduma manipud iti kasta met a panagbuteng. (Heb. 2:14, 15) Kas bunga ti pammatida iti dayta a sagana, nakaibangon dagiti paspasurotna ti nakaskasdaaw a rekord kas dagiti manangsalimetmet ti kinatarnawda. No maikabilda ti pannakaparparigat, pinaneknekanda a ‘dida kinailalaan dagiti biagda’ a nangnangruna ngem ti panagayatda ken Jehova. (Apoc. 12:11) Sisisirib, saanda a padpadasen nga ispalen ti agdama a biagda babaen ti panangtallikudda kadagiti Nakristianuan a prinsipio, tapno mapukawdanto laeng ti namnama ti biag nga awan inggana. (Luc. 9:24, 25) Addaankay aya iti dayta a kita ti pammati? Maaddaankayo no la ketdi ayatenyo a pudpudno ni Jehova ken impapusoyo no aniat’ kaipapanan ti namnama ti panagungar kadakayo.

Repaso a Pagsasaritaan

● Apay a kasapulan a tarusan ti tao no ania ti kararua ken ti kasasaad ti natay sakbay a maapresiarna ti panagungar?

● Asino ti agsublinto manipud ken patay? Kasano nga apektarannatayo daytoy a pannakaammo?

● Kasano a ti namnama ti panagungar pabilgennatayo?