Kasano Kapraktikal ti Moderno-Aldaw a Relihion?
“IMPURUAKKO ti Biblia iti siled a pagadalan bayat nga agturongak iti pagiddaak. Impagarupko a diakto pulos pidutenen dayta wenno umatender iti sabali nga iglesia. Agsuksukimatak iti agarup innem a tawenen. Kaskasdi awan ti tulong a nasarakak.”
Ni Ronald, maysa a 26-años a mangpapaandar iti computer ti naglasat iti sumagmamano a rigrigat ket madanagan amangan no ti biagna ket masinasina. Ti relihion ket kasla awan ti praktikal a pategna kenkuana. “Nalpasakon iti dayta,” kinunana.
Adu ti tattao a kas ken Ronald, ti napaay iti relihion. Kumostakay met? Ipagarupyo kadi a ti relihion nakaipaayen kadagiti tattao iti praktikal a tulong ken panangiwanwan tapno agbalin a nasaysayaat a katrabaho, kaarruba, asawa a lallaki, asawa a babbai, nagannak, wenno annak? Ti kadi relihion nagbalin a puersa para iti talna ken panagkaykaysa kadagiti tattao? Nakatulong kadi kadakuada a makaawat iti panggep ti biag? Naipasagepsepna kadi iti is-isip ken puspusoda ti maysa a sigurado a namnama iti masanguanan?
Kurang ti Praktikal a Panangiwanwan
Iti daytoy narikut a lubong, ti tattao kasapulanda ti masirib, nalawag a panangiwanwan. Manamnamada kadi daytoy manipud kadagiti espiritual a papangulo? Iti suratna iti maysa a kolumnista ti magasin, inreklamo ti maysa a babai:
“Ti kankanayon itatta a mangmangngegan iti iglesiami . . . iti nabayag bassiten ket ayat, ayat, ayat. . . . Ania ngatat’ napasamaken kadagiti ‘Dikayo’—‘Dikayo mamapatay. Dikayo agtakaw,’ ken amin dagiti dadduma pay? Kasapulantay ti mapalagipan a kanayon a sumagmamano a bambanag ket Maiparit-dagiti Maiparit. . . . Ngem ditay pay pulos mangngegen uray ti sao a ‘Basol.’ Kaiyariganna a likliklikanda dayta a kasla maysa a narugit a sao a tallo ti letrana.”
Nalawag, sumagmamano ti makarikna a dagiti narelihiusuan a manangbalakad ti nagbalin a nakaluklukay, napabus-oy unay. Nakapuy dagita a mangiwanwan iti naespirituan. Maiyaspingda iti maysa a doktor a mangilemmeng iti problema ti pasientena ket mangireseta iti natibnokan nga agas. Ania dagiti sumagmamano a gapu ti kasta a pannakapaay?
Panagrigat iti Propesion
Ti maysa a tao a madagsenan iti problemana ti saanen a makabael a mangbusbos iti adu a panawen ken regta a mangtulong kadagiti dadduma. Ipakita dagiti report iti pagiwarnak nga umad-adu ti bilang dagiti klero a madagsenan unay iti bukodda a problema iti propesion ken personal. Adtoy dagiti sumagmamano a pangarigan:
“Nupay no ti danag ken pannakabannog ket kadawyan kadagiti adu a propesion itatta, awanen ti nakarkaro ti panangbabalawna ngem kadagiti klero a Judio,” kuna ti sikologo iti klinika a ni Dr. Leslie R. Freedman kalpasan ti uppat a tawen a panagadalna iti unibersidad dagiti klero a Judio.
“No addaanak iti anak a lalaki, tarigagayakto kadi nga agbalin a padi? Ladingitek, ti sungbatko ket kasapulanto a saan,” inrupir ti maysa a padi, ni William Wells, iti maysa a report kadagiti problema dagiti klero. Apay a saan? Kunana a dina maparegta ti maysa nga agtutubo a mangimutektek iti maysa a propesion a nasaplit iti “panagbibinnusor, kinagulo, ken panagduadua kas ti kasasaad ti kinapadi iti Romano Katoliko itatta.”
Dagiti papadi iti suportado ti Pagilian a Sueko nga Iglesia Luterano ket mariribukanda met. Ti Sueko a pagiwarnak kunana: “Dagiti papadi ket addaanda kadagiti sikolohikal a problema, nga iti nakaro a kasasaad mangiturong iti panagbekkel. . . . Ti propesion ti kinaklero agrigrigaten.”
Makasinga a Kinaawan Panagkaykaysa
Kadagiti pagilian a dagiti narelihiusuan a papangulo ket nairamanda iti mangibus ken mamagsisina a gubgubat, naibaw-ingda manipud panangipaay iti umno nga atension kadagiti naespirituan a kasapulan ti tattao. Addaanda met iti responsabilidad iti pannakapukaw ti kabaelan ti tao ken kuarta a mabalin koma a nausar para iti namaterialan a pagimbagan ti tattao.
Adda dagidiay agnanaed iti amin a paset ti lubong a nakapukawen ti panagtalekda iti relihion ket nagbalinda a naidumduma iti narelihiusuan. Ti pannakapukaw dagiti miembro ken panagbaba dagiti makimismisa ti naireport kadagiti luglugar kas ti Sweden, Finlandia, Alemania, Britania, Italia, Canada, ken Estados Unidos.
Maysakayo met aya kadagidiay, kas ken Ronald, a mangipagarup a nalpasdan iti relihion? Ken kaskasdi, adda kadi relihion a napaneknekan nga addaan praktikal a pateg kadagiti adu? Ti sumaganad nga artikulo ti mangisalaysay iti daytoy.