Masapul ti Panangiwaragawag kadagiti Panangukom ti Dios
“Ket tumakderka ket isaom kadakuada dagiti isuamin nga ibilinko kenka. Saanka nga agkullayaw kadakuada.”—JEREMIAS 1:17.
1. Kasano a dagiti Saksi ni Jehova ‘pinagsilnagda ti silawda’ idiay Nazi nga Alemania?
“TI PANNAKAIDADANES dagiti Saksi ni Jehova idiay Holocaust Kingdom [Nazi nga Alemania] ti nangala ti lugarna a kadua dagiti dadduma a tiempo iti pannakasuot iti historiada.” (Holocaust Studies Annual, Volume II—The Churches’ Response to the Holocaust) Ti Daily News iti Sud Africa idi Hulio 15, 1939, ti nagkuna met maipapan kadagiti Saksi nga Aleman: “Kas maysa a silaw a di pulos nagkuridemdem, daytoy bassit a bagi dagiti Kristiano a lallaki ken babbai ket nagtakderda a sititibker iti pammatida, maysa a siit iti sikigan ti Monarkia ti Munich [ni Adolf Hitler] ken maysa a sibibiag a pammaneknek iti kinataona.” Dagitoy a sasao ipalagipna kadatayo ti kinuna ni Jesus a dagiti paspasurotna agbalindanto a “silaw ti lubong” ket isilnagdanto ti lawagda iti lubong, uray anianto ti pagtungpalanda.—Mateo 5:11, 12, 14-16.
2, 3. Ania nga ulidan ti awan-butengna a panangaskasaba ti napasamak idiay Sri Lanka?
2 Ti maysa pay a report, a naggapu idiay rinakrak dagiti terrorista a Sri Lanka, saritaenna ti maipapan ti maysa nga agtutubo a Saksi a Tamil, a ni David Gunaratnam, nga, iti pudpudno nga estilo ni Jeremias, awan butengna a nangaskasaba kadagiti agtuturay a militar. Isu ti tiniliwda a kadua dagiti dadduma nga agtutubo a lallaki tapno pagsaludsodanda ida. Kuna ti report: “Dagiti opisiales ken dagiti tattao nagsiddaawda unay iti kinalaing ti lalaki, ken nangnangruna ngem iti dayta, iti nakabatbatad a kinapasnekna, nangnangruna idi a kinunana, ‘Ket no masarakak dagiti makunkuna a terrorista, ikaskasabak met laeng daytoy a banag kadakuada.’”
3 Iti dayta met laeng a rabii isu ti dinukot dagiti terrorista manipud iti pagtaenganna, a nangakusar kenkuana a makikomkomplot iti army. Impaganetgetna ti neutralidadna ket kinunana nga isu ti mangikaskasaba laeng ti mensahe ti Pagarian ti Dios. “Aramid ti Dios ti ar-aramidek ket itultuloyko nga aramiden dayta. Mangaskasabaak nga awan pilpilienna iti uray siasinoman a dumngeg.” Daytoy maingel a Saksi ti pinaltogan ken pinatay dagiti terrorista, a nangibati iti maysa nga agtutubo a balo ken maysa a bassit nga ubing a lalaki.—Idiligyo iti Aramid 7:51-60.
4. Ania a panangidadanes kadagiti Saksi ni Jehova nga inanamongan dagiti klero ti napasamak iti maysa a pagilian idiay Latin America?
4 Manipud maysa a pagilian iti Latin America, a sadiay ti pannakaidadanes dagiti Saksi ni Jehova ti inanamongan ken kinonsentir dagiti dadduma a klero a Katoliko ken Presbiteriano immay daytoy a report: “Addada idi lima a Saksi ni Jehova iti garrison . . . Masansan a mabugbogda ken maiputputongda nga awan ti taraon. Ti napolitikaan nga opisial nga enkargado iti panagdoktrina iti bunggoymi ti nangdusa kadakuada agsipud ta mangaskasabada kadagiti dadduma a soldado. Kinunana a kadagiti isuamin a narelihiusuan a bumusbusor, dagiti Saksi ni Jehova ti kapepeggadan unay.”
Ti Pakatignayan ken ti Panagtignay
5. Kas iti kaso ni Jeremias, aniat’ masansan a pakaigappuan ti pannakaidadanes dagiti Saksi?
5 Wen, no kasano ti pannakaidadanes ni Jeremias babaen kadagiti narelihiusuan ken napolitikaan a papangulo idi kaaldawanna, kasta met naipasango dagiti Saksi ni Jehova iti ibubusor iti intero a lubong manipud kadagitoy met laeng nga elemento. Aniat’ mangtigtignay kadagitoy nga aksion? Nupay dagiti Saksi ti natalna ken managtungpal-linteg a paset ti aniaman nga ili, ikukuenta dagiti kabkabusorda ti Sao ti Dios a napeggad, agsipud ta busorenda ken laksidenda ti mensahena maipapan ti Pagarian ti Dios. Ti awan pannakikompromisona a panangaskasabada ken dagiti prinsipioda ti mangibutaktak ti kinaagum ken panangallilaw dagiti napolitikaan, nakomersialan, ken narelihiusuan nga elemento iti sistema ni Satanas.—Juan 15:18, 19; 1 Juan 5:19.
6. Kasano ti panagtignay dagiti Saksi ni Jehova iti pannakaidadanes?
6 Kaskasdi, agpapan pay dagiti pannakaibalud, panangbugbog, ken uray pay ni patay, dagiti Saksi ni Jehova iti intero a lubong nagtignayda a kas ken ni Jeremias idi ugma. Nupay mangipakpakitada ti ayat ken kinataktika, itultuloyda nga ikaskasaba ti di popular a panangukom ti Dios kadagiti nasnasion. (2 Timoteo 2:23-26) Ammoda a masapul nga agtulnogda iti Dios kas agturay a nangnangruna ngem kadagiti tattao. (Aramid 4:19, 20; 5:29) Silalagipda iti balakad ni Pablo kadagiti Hebreo a Kristiano, awan sabali, nga agibturda iti panagaramidda iti pagayatan ti Dios. Ket iti kasta makitadanto ti kaitungpalan iti kari, ti biag nga agnanayon. Gapuna, kas ken ni Pablo ken ni Jeremias, mabalinantay met a maikuna: “Ngem awankami kadagidiay agsanud nga agturong iti pannakapukaw, no di ket addakami kadagidiay addaan pammati nga agpaay iti pakaisalakanan ti kararua.”—Hebreo 10:35-39.
Ti Moderno a Jeremias Ibutaktakna ti Kakristianuan
7. Kasano a dagiti Saksi iti maika-20 a siglo sinurotda ti ulidan dagiti matalek a mammadto ni Jehova a naibaon idiay Israel ken Juda?
7 No kasano a ni Jehova intultuloyna ti nagbaon kadagiti mammadtona iti Israel ken Juda, imbaonna met dagiti saksina a mangiyukuok iti mensahe ti um-umay a panangukomna. (Jeremias 7:25, 26; 25:4, 8, 9) Nangnangruna nanipud iti daydiay makapapigsa iti naespirituan a tawen iti 1919, dagiti napulotan a natda kadagiti kakabsat ni Kristo ti awanan buteng nga indatagda dagiti panangukom ti Dios, dagiti napipigsa a mensahe ti pagdaksan, iti Kakristianuan. (Idiligyo iti Jeremias 11:9-13.) Iti dayta a tawen nairuar ti magasin a The Golden Age. Kadagiti naglabas a tawtawen ken kadagiti nabaliwanen a paulona, Consolation (1937) ken Awake! wenno Agriingkayo! (1946), daytat’ nagserbi a mangibutaktak kadagiti narelihiusuan a kinaulbod ti Kakristianuan ken ti sinsinan a Kinakristianona.
8, 9. (a) Apay a dagiti relrelihion natubngarda idi 1922? (b) Ania a pagdaksan ti naipadto nga agpaay kadakuada?
8 Kas pangarigan, ti Golden Age idi Oktubre 11, 1922, tinubngarna ti ulbod a relihion kadagitoy a termino: “Amin a panagregget dagiti dominasional nga organisasion ti iglesia, ti kleroda, dagiti papanguloda ken dagiti aliadoda, a mangisalakan ken mangipasdek manen iti urnos dagiti bambanag ditoy daga . . . ti nesesita a mapaay, agsipud ta saanda a buklen ti aniaman a paset ti pagarian ti Mesias. Iti kasunganina, bayat iti Gubat Sangalubongan [I] dagiti klero dagiti nadumaduma a denominasion ti relihion ket saanda a nasungdo ken Apo Jesu-Kristo iti daytoy, a di umiso a nakikaykaysada kadagiti dadakkel a negosio ken dadakkel a politiko tapno maitultuloyda ti Sangalubongan a Gubat.”
9 Ti panangtubngar ti nagtultuloy: “Inlaksidda pay ti Apo ken ti pagarianna ken impakitada ti saanda a panagsungdo babaen ti boluntario a pannakikaykaysada iti bagida iti organisasion ni Satanas ken situtured nga inyanunsioda iti lubong a ti Liga de Naciones ti napolitikaan nga ebkas ti pagarian ti Dios ditoy daga.” Kamaudiananna immay ti mensahe ti “pagdaksan,” wenno panangukom: “Adda itan nga um-umayen ken dandanin nga agtinnag kadagiti nasnasion iti daga, sigun kadagiti sasao ni Kristo Jesus, ti naindaklan a tiempo ti ‘rigat a nanipud idi punganay ti lubong agingga ita awan pay kasta a napasamak, ket awanto metten iti uray kaano.’”
10. Ania a panangtubngar ti naaramid idi 1926?
10 Ti paset ni Jeremias ti napalawa babaen ti panangusar kadagiti dadduma a publikasion, kas ti magasin a Pagwanawanan, dagiti polieto, ken dagiti libro. Kas pangarigan, idi 1926 ti libro a Deliverance rinamanna ti maysa a nagpigsa a panangibutaktak kadagiti makaallilaw a pannursuro ti Kakristianuan. Idiay panid 203 kunana: “Dagiti ulbod a doktrina ket siwayawayada a naiserrek [iti apostata a Kakristianuan] ket daytat’ insukatda kadagiti kinapudno. Dadduma kadagitoy ket isuda dagiti doktrina iti trinidad, di ipapatay ti amin a kararua, agnanayon a panagtutuok dagiti managdakdakes, ti nadiosan a kalintegan dagiti klero ken nadiosan a kalintegan dagiti ar-ari nga agturay. Bayat ti pannagna ti panawen ni Maria, ti ina ni ubing a Jesus, ti pinagbalinda a dios; ket naawis dagiti tattao nga agdayaw kenkuana kas ti ina ti Dios.”
Ti Nasinasina a Kakristianuan Napakdaaran
11, 12. (a) Kasano a ti di neutral a takder dagiti klero naibutaktak? (b) Ania a pakdaar ti inted ti klase Jeremias?
11 Ti isu met laeng a publikasion ti nangibutaktak iti pannakairaman dagiti klero kadagiti gubgubat, a kunkunana: “Dagiti klero dagiti nadumaduma nga eclesiastikal a sistema ti mangbembendision kadagiti buybuyot nga isu ti ibabaon dagiti nakomersialan ken napolitikaan a manangsuportar, ken dagiti pammendisionda ti dumanon agpapan pay ania a dasig ti pakidangdangadangan dagitoy a buybuyot. Aginkakararag amin dagitoy a klero iti isu met laeng a Dios a maipaay iti bendision kadagiti aggugubat a buybuyot iti tunggal dasig.” (Idiligyo iti Jeremias 7:31.) Kalpasanna ti dandanin a panangdusa ti naisingasing: “Amin dagitoy nga elemento a mapan a mangbukel iti makitkita a paset iti organisasion ni Satanas ti maur-urnongda a sangsangkamaysa ken nagtataripnongda a maipaay iti naindaklan a gubat ti Armagedon.”—Apocalipsis 16:14-16.
12 Kas idi kaaldawan ni Jeremias, no kuna dagiti papangulo a natalgedda ken nakikappiadan iti Dios, “kasta met dagitoy eclesiastikal a papangulo ibagbagada kadagiti bagbagida a natalgedda, a kasapulan laeng nga awaganda ti nagan ni Kristo bayat nga agtultuloyda nga agay-ay-ayam iti apuy ti Diablo. Binulsekda dagiti bagbagida iti pudpudno a kasasaad babaen ti panangikabil iti darat iti mismo a matmatada agraman matmata dagiti padada a tattao.” (Deliverance, panid 270) Ti panangal-allilawda iti bagbagida ti naibutaktak babaen kadagidiay naregta nga Estudiante ti Biblia, kas pannakaawag dagiti Saksi ni Jehova idi.—Mateo 7:21-23.
13. Ania a pasamak ti napagteng idi 1931, ken apay a daytat’ maiyanatup?
13 Bayat ti panaglabas ti panawen, ad-adda a nasingsinged pay ti pannakailasin dagiti Estudiante ti Biblia a mainaig ken ni Jeremias, ta idi 1931, iti kumbension idiay Columbus, Ohio, E.U.A., naiyanunsio a ti Biblikal a nagan a maipaay iti daytoy maingel a grupo dagiti Kristiano rebbengna a “dagiti Saksi ni Jehova.” (Isaias 43:10-12) Dayta a nagan ti naipasango idi maika-walo a siglo K.K.P. idi inyaplikar dayta ni Jehova iti Israel. Gapuna, agarup sangagasut a tawtawen kamaudiananna, idi nagserbi ni Jeremias kas maysa a mammadto, isu met ti maysa a saksi nga agpaay ken ni Jehova. (Jeremias 16:21) Kasta met ni Jesus, idi immay ditoy daga kas maysa a Judio, maysa idi a saksi a maipaay ken ni Amana, ni Jehova. (Juan 17:25, 26; Apocalipsis 1:5; 3:14) Gapuna, maiyanatup nga iti tiempo nga inkeddeng ti Dios, makakualipikar met laeng iti kamaudiananna ti ilina iti daytoy nadiosan pannakaitudingna a nagan—“dagiti Saksi ni Jehova.”—Juan 17:6, 11, 12.
Naipanayag ti Kakristianuan
14. Kasano a ti Kakristianuan naibutaktak iti napalabasen a 70 a tawtawen?
14 Kadagiti napalabas a pitopulo a tawtawen, kagiddan iti pannakaiwaragawag ti nadayag a namnama ti um-umayen a Pagarian ni Jehova, insaknap dagiti Saksi ni Jehova iti intero a lubong ti pudpudno a layus ti panangtubngar ken panangukom. Iti ginasgasut a milion kadagiti prangka, napigsa ti panangtirona a publikasion a naibatay iti Biblia, imbutaktakda ti Kakristianuan kas ti kapipigsaan a puersa iti narelihiusuan a balangkantis, ti “Babilonia a Dakkel,” a naipanayag idiay Apocalipsis kapitulo 17 ken 18. (Kitaenyo ti “Babylon the Great Has Fallen!” God’s Kingdom Rules!, panid 576-615, a naipablaak idi 1963 babaen ti Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.)
15. Kasano a naibutaktak ti Kakristianuan idi 1955?
15 Idi 1955 nangiwaras dagiti Saksi ni Jehova kadagiti minilmilion a kopia ti polieto a Ti Kakristianuan wenno Kinakristiano—Asino “ti Silaw ti Lubong”? Rinibribo ti naiyawat a direkta kadagiti klero ti Kakristianuan. Ket aniat’ imbaga ti polieto kadakuada? Iti pudpudno a pamay-an ni Jeremias, kinuna dayta: “Agpapan pay amin kadagiti bentahena a nangparang-ay kenkuana iti panagbiag, iti pampanunot ken iti militar, saan a pinaneknekan ti Kakristianuan ti bagina kas ‘ti silaw ti lubong.’ Apay a saan? . . . Saanna nga ikaskasaba wenno al-alagaden ti Kinakristiano [ti Biblia].” Kalpasanna imbangonna ti saludsod: “Ti aya panangibutaktak kadagiti ulbod a relihion maysa a panangidadanes kadagiti paspasurotda? Dayta kadi ti saan a Nakristianuan a kinapanatiko?”
16. Kinapanatiko aya kadagiti Saksi ti panangibutaktak iti Kakristianuan? Ilawlawagyo.
16 Ti sungbat ket: “Saan; ta no kasta koma ni Jesu-Kristo ket maysa a panatiko a manangidadanes kadagiti Judio, . . . ken amin dagiti mammadto ni Jehova idi ugma [agraman ni Jeremias] sakbay ni Jesus ket manangidadanesda ken panatikoda, ta aminda imbutaktakda ti ulbod a relihion dagiti apostata a Judio ken dagiti pagano a nasnasion.” Pudno unay a, no agbalin dagiti pudno a Kristiano a kas “ti silaw ti lubong,” ngarud masapul a maibutaktak ti naespirituan a “kinasipnget.” (2 Corinto 6:14-17) Di kaipapanan daytoy a dagiti indibidual ket maat-atakarda, no di ket, ti sistema nga isu ti nangadipen kadakuada. Gapuna, ni Jehova intedna ti bilin ken ni Jeremias: “Sika ngarud bariksam dagita lomom, ket tumakderka ket isaom kadakuada dagiti isuamin nga ibilinko kenka. Saanka nga agkullayaw kadakuada . . . Ket makibakaldanto kenka, ngem saandakanto nga atiwen, ta ‘siak addaak kenka,’ kuna ni Jehova, ‘tapno isalakanka.’”—Jeremias 1:17, 19.
Dumtengen ti Pannakakompleto ti Trabaho ni Jeremias
17, 18. (a) Kasanot’ panangitultuloy dagiti Saksi ni Jehova ti trabahoda a Jeremias kadagiti nabiit pay a tawtawen? (b) Ania a balakad ti maipapaay kadagiti nasingpet-panagpuspusona a tattao?
17 Pinalukneng aya dagiti Saksi ni Jehova ti panangukom ti Dios? Pudno, nga agbibiagtayo iti maysa a panawen a ti panangbabalaw iti sabali a relihion saanen a maikukuenta a banag nga aramiden. Nupay kasta, ti publikasion dagiti Saksi ni Jehova sipipigsa nga ibagbagada ti isu met laeng a mensahe ti panangukom maipaay iti Kakristianuan a kas met la idi. Kas pangarigan, kadagiti napalabas nga uppat a tawen nakaimaldit dagiti Saksi ni Jehova ti 32 milion a kopia ti libro a Mabalinyo ti Agbiag nga Agnanayon iti Paraiso a Daga, iti 76 a pagsasao. Daytoy a publikasion ti mangiparang kadagiti sungbat kadagiti adu nga agdama a salsaludsod, kas ti “Ania ti Mapasamak no Matay?” “Apay a Pinalubosan ti Dios ti Kinadakes?” ken “Ti Panangilasin ti Pudno a Relihion.” Ngem itdenna met ti nalawag a pammakdaar maipapan ti sangalubongan nga imperio ti ulbod a relihion.
18 Iti kapitulo 25, a napauluan “Agpaay iti Lubong ni Satanas, wenno iti Baro a Sistema ti Dios?” kuna dayta: “Idiay Biblia nairepresentar ti ulbod a relihion kas ‘naindaklan a balangkantis,’ nga addaan iti nagan a ‘Babilonia a Dakkel.’ . . . Ket maysa a kinapudno nga iti intero a historia ti relihion makilalaok iti politika, a masansan ibagbagada no aniat’ aramiden dagiti gobierno.” Gapuna, ania a panagtignay ti inrekomendar ti libro? Insaludsodna: “Kayatyo kadi ti agbalin a paset ti lubong ni Satanas? Wenno agpaaykayo iti baro a sistema ti Dios? No agpaaykayo iti baro a sistema ti Dios, suminakayo ngarud iti lubong, agraman ulbod a relihionna. Ipangagyo ti bilin a: ‘Rummuarkayo kenkuana [ti Babilonia a Dakkel], O tattaok.’ (Apocalipsis 18:4)”
19. Kasanoyo a maipakita a ti timek ti moderno a Jeremias ket saan a napagulimek agingga itoy maudin a panawen?
19 Daytoy met laeng napigsa a mensahe ti isisina ken panangukom ti umaweng a nakalawlawag idiay libro a Worldwide Security Under the “Prince of Peace,” a naipablaak idi 1986 (innem a milion a kopia iti 25 a pagsasao). Imbutaktakna dagiti klero ti Kakristianuan a ‘nangsermon kadagiti agtutubo a lallaki a mapan kadagiti pagbabakalan’ idi Gubat Sangalubongan I. Intultuloy dayta: “Ti Kakristianuan agtultuloy kas kabusor ti Kangatuan a Dios agingga iti daytoy a kanito. Nalawag nga isut’ awanan ti nadiosan a pannalaknib, ket gapu iti daytoy nasken a rason ti panagbiagna agtalinaed a di natalged.” (Kitaenyo ti panid 30-2.) Ti timek ti moderno a Jeremias ket saan a mapaulimek! Nupay adu a panagregget ti ar-aramiden dagiti klero ken dagiti politiko a mangapput iti panangikaskasaba kadagiti panangukom ti Dios, agtultuloy dagiti matalek a saksina, determinado a mangiringpas iti trabaho a panangpakdaar.—Jeremias 18:18.
20. Apay nga itultuloy dagiti Saksi ni Jehova nga iyanunsio dagiti panangukom ni Jehova kadagiti nasnasion?
20 Ket apay a masapul a mairingpas daytoy a trabaho? Agsipud ta ni Jehova, ti sibibiag a Soberano nga Apo ti Uniberso, ti addaan iti pannakikuenta kadagiti nasnasion ken ti relrelihionda. Kas ti panagsaludsod ni Jehova iti manangallilaw a Juda ken Jerusalem, agpadpada a ti saludsod agaplikar met iti Kakristianuan itatta: “‘Saanakto aya a sumarungkar maipuon kadagitoy a bambanag?’ kuna ni Jehova. ‘Ket saanto aya a maibalesan ti kararuak ti maysa a nasion a kas daytoy?’” Gapuna, itultuloy dagiti Saksi ni Jehova a sarungkaran dagiti tattao kadagiti nasnasion iti mensahe a mangsilud iti kaaduan kas di popular a panangukom ngem makaparagsak a naimbag a damag nga agpaay iti minoridad—ti naimbag a damag ti Pagarian ti Dios.—Jeremias 5:9, 29; 9:9; Aramid 8:4, 12.
21. Agpapan pay iti naipadto a pagdaksan, ania a naindaklan a namnama ti adda iti sanguanan dagidiay mangipangag iti trabaho a Jeremias? (Salmo 37:9, 11, 18, 19, 28, 29)
21 Nupay ni Jeremias ti masansan maaw-awagan “manangiwaragawag ti pagdaksan,” pudno met a ti mensahena ti mangmangted kadagiti raya ti namnama nga agpaay kadagiti Judio. (Jeremias 23:5, 6; 31:16, 17) Iti umas-asping a pamay-an, nupay dagiti Saksi ni Jehova ti mangiyan-anunsio iti umasidegen a “dakkel a rigat,” a kakuyog iti Armagedon a panangukom ti Dios, mangiwarwaragawagda met kadagiti bendision ti “baro a langlangit ken ti maysa a baro a daga” a mangibunganto ti pannakaisubli ti kinahustisia ken Paraiso iti daytoy a planeta, agraman biag nga agnanayon. (Mateo 24:21, 22; Apocalipsis 16:16; 21:1-4) Gapuna, itan ti tiempo a panangipangag iti mensahe a panangukom ni Jehova ken panangsuportar a naan-anay iti pannakairingpas ti naindaklan a trabaho ni Jeremias.—Idiligyo iti Jeremias 38:7-13.
Malagipyo Pay Aya?
◻ Kas ken ni Jeremias, kasano a maidaddadanes dagiti Saksi ni Jehova?
◻ Apay a dagiti Saksi napingetda iti panangasaba?
◻ Kasano a napalawa ti trabaho a Jeremias?
◻ Ania a nabiit pay a pangarigan ti mangipakpakita a ti panangtubngar saan a nagbalbaliw?
◻ Agpapan pay iti mensahe ti pagdaksan, ania met a namnama ti naipakpakita?
[Ladawan iti panid 23]
Bayat ti panaglabas ti tiempo, nadaydayaw ni Maria ket naawis dagiti tattao a mangidayaw kenkuana kas ti “Ina iti Dios”
[Ladawan iti panid 24]
Idi 1931 inawat dagiti Estudiante ti Biblia ti nagan a “dagiti Saksi ni Jehova” iti kumbensionda idiay Columbus, Ohio
[Dagiti ladawan iti panid 25]
Dagiti Saksi ni Jehova iti sangalubongan sursurotenda ti ulidan ni Jeremias