Ti Alexandrine Codex

TI Alexandrine Codex ti immun-una kadagiti kangrunaan a manuskrito ti Biblia a naasitgan dagiti eskolar. Ti pannakadiskobre dayta ti nakaiturong kadagiti makapabileg a kritisismo iti Griego a teksto ti Biblia a pakagunggonaan amin dagiti simmaruno a manangipatarus ti Nasantuan a Kasuratan. Kasano ken kaano ti pannakaipanayag dayta?

Ni Kyrillos Loukaris, patriarka ti Alexandria, Egipto, ket maysa idi a dakkel a kolektor dagiti libro, ket idi tawen 1621, idi isut’ nagbalin a patriarka idiay Constantinople, Turkia, intugotna daytoy Codex Alexandrinus. Gapu iti gulo idiay Middle East, nupay kasta, ken ti posibilidad a mabalin a madadael ti manuskrito no matnag iti ima dagiti Muslim, namati ni Loukaris a nataltalged dayta no adda idiay Inglatera. Gapu itoy, idi 1624 intukonna dayta iti British nga embahador idiay Turkia kas regalo iti ari nga Ingles, nga isu ni James I. Natay ti ari sakbay a maiyawat kenkuana ti manuskrito, gapuna daytat’ naiyawat ngarud iti kasunona, nga isu ni Charles I, tallo a tawen kamaudiananna.

Napateg kadi daytoy a manuskrito kas pinati ni Kyrillos Loukaris? Wen. Agsubli ti petsana idi karrugi ti maikalima a siglo K.P. Nalawag a sumagmamano nga eskribas ti nakiraman iti panagsurat iti dayta, ken ti teksto ti nakorehir nga interamente. Daytat’ naisurat iti vellum, dua a binatog iti kada panid, kadagiti uncial (dadakkel) a letra nga awan aniaman nga espasio iti nagbabaetan dagiti sasao. Kaaduan a paset ti Mateo ket awan, kas met ti dadduma a paset ti Genesis, Salmo, Juan, ken 2 Corinto. Itan daytat’ opisial a nadesignaran kas Codex A, ket buklen ti 773 a pinanid ket nagtalinaed kas immuna a saksi a dakkel pategna.

Kaaduan a manuskrito ti Biblia mabalin a maikabilda kadagiti grupo, wenno pamilia, gapu kadagiti panagaasping nga adda iti nagbabaetanda. Timmaud daytoy idi inaramid dagiti eskribas ti kopiada manipud isu met laeng a gubuayan wenno umas-asping a kapadada. Ngem, iti Alexandrine Codex, agparang a maseknan dagiti eskribas ti panangurnong kadagiti panagbasa manipud nagduduma a pamilia tapno makaipaayda nga inggat’ mabalin ti maysa a nasayaat a teksto. Kinapudnona, napaneknekan a daytat’ laklakay ken nasaysayaat ngem iti aniaman kadagiti manuskrito a Griego a nausar kas nakaibatayan ti King James Version idi 1611.

Ti Alexandrine a pannakabasa ti 1 Timoteo 3:16 ti nangsulbog ti adu a panagsusuppiat idi daytat’ naipablaak. Ditoy ti King James Version ti mabasa: “Ti Dios naiparang iti lasag,” a tuktukoyenna ni Kristo Jesus. Ngem iti daytoy kadaanan a codex, ti panangpaababa ti “Dios,” a buklen dagiti dua a letra a Griego nga “ΘC,” ti agparang a mabasa iti orihinal kas “ΟC,” ti sao para iti “daydi.” Kaawatan, daytoy kaipapananna a ni Kristo Jesus ket saan a ti “Dios.”

Innalana ti nasurok ngem 200 a tawen ken ti pannakadiskobre dagiti dadduma a dadaan a manuskrito a patalgedan a ti pannakaipaulog ti “daydi” wenno “daydiay” kas umiso. Ni Bruce M. Metzger idiay librona a Textual Commentary on the Greek New Testament ti nagkuna: “Awan uncial (iti buena mano) a nasapsapa ngem iti maikawalo wenno maikasiam a siglo. . . ti mangsuportar ti θεός [the·osʹ]; amin a kadaanan a bersion ti mangipato sakbayna ti ὅς wenno ὅ; ket awan mannurat a padi sakbay ti maudi a maikatlo wenno maikapat a siglo ti mangpaneknek iti pannakabasa a θεός [the·osʹ].” Itatta, kaaduan kadagiti manangipatarus ti umanamong iti panangikkat ti aniaman a panangtukoy ti “Dios” iti daytoy a teksto.

Idi 1757 ti Royal Library ti ari ti nagbalin a paset ti British Library, ket daytoy nagpintas a codex ti nakalawlawag a maipabpabuya idiay siled dagiti manuskrito ti British Museum. Daytat’ maysa a gameng a maikari unay a kitaen.