Anian a Nagragsak Dagiti Naemma!

“Naragsak dagiti naemma, ta tawidendanto ti daga.”​—MATEO 5:5.

1. Ania ti kinaemma ti rikna a tinukoy ni Jesus iti Sermonna idiay Bantay?

ITI Sermonna idiay Bantay, kuna ni Jesu-Kristo: “Naragsak dagiti naemma, ta tawidendanto ti daga.” (Mateo 5:5) Daytoy a kinaemma ti rikna, wenno kinanakman, ket saan nga akkub ti managinsisingpet a kinanakman, saan met a basta nainkasigudan nga ugali. Imbes ketdi, daytat’ pudpudno a makin-uneg a kinaemma ken kinamannakikappia a maal-alagad kangrunaanna iti panangikasotayo iti pagayatan ken panangiwanwan ni Jehova a Dios. Pudno unay a dagiti naemma a tattao addaanda ti naregget a rikna ti panagpannuray iti Dios a maisilnag iti naalumanay a kababalin kadagiti pada a Kristiano.​—Roma 12:17-19; Tito 3:1, 2.

2. Apay nga inawagan ni Jesus a naragsak dagiti naemma?

² Inawagan ni Jesus a naragsak dagiti naemma gapu ta tawidendanto ti daga. Kas ti naan-anay iti kinaemma nga Anak ti Dios, ni Jesus ti Kangrunaan nga Agtawid iti daga. (Salmo 2:8; Mateo 11:29; Hebreo 1:1, 2; 2:5-9) Ngem kas ti Mesianiko nga “anak ti tao,” masapul nga isut’ addaan kadagiti kakaduana nga agturay iti nailangitan a Pagarianna. (Daniel 7:13, 14, 22, 27) Kas dagiti “makipagtawid a kadua” ni Kristo, dagitoy a napulotan a naemma makiramanda iti tawidna ditoy daga. (Roma 8:17) Dagiti sabsabali a naemma, mara-karnero a tattao tagiragsakendanto ti biag nga agnanayon idiay Paraiso iti naindagaan a turay ti Pagarian. (Mateo 25:33, 34, 46; Lucas 23:43) Dayta a namnama pudno a pagbalinenna ida a naragsak.

3. Ti Dios ken ni Kristo nangituyangda ti ania nga ulidan no maipapan ti kinaemma?

³ Ti naemma a Kangrunaan nga Agtawid awatenna ti daga manipud ken Amana, ni Jehova, ti katatan-okan nga ulidan ti kinaemma ti rikna. Anian ti kasansan ti panagkuna dagiti Kasuratan a ti Dios ket “nainayad nga agpungtot ken aglaplapusanan iti naayat a kinamanangaasi”! (Exodo 34:6; Nehemias 9:17; Salmo 86:15) Isut’ addaan dakkel a pannakabalin ngem mangipakpakita ti kasta a kinaemma a dagiti managdayawna makaasidegda kenkuana nga awan panagamak. (Hebreo 4:16; 10:19-22) Ti Anak ti Dios, isu a “naemma ken napakumbaba iti nakem,” insurona dagiti adalanna nga agbalin a naemma. (Mateo 11:29; Lucas 6:27-29) Kasta met, dagitoy a naemma nga adipen ti Dios ken ti Anakna timmuladda ken insuratda ti maipapan “ti kinaemma ken kinaasi ni Kristo.”​—2 Corinto 10:1; Roma 1:1; Santiago 1:1, 2; 2 Pedro 1:1.

4. (a) Sigun iti Colosas 3:12, aniat’ naaramidanen dagidiay pudno a naemma? (b) Aniada a salsaludsod ti maikari iti panangusigtayo?

⁴ Ita, agpada a dagiti napulotan a Kristiano ken dagiti naindagaan a kakaduada kasapulanda ti agbalin a naemma. Gapu ta insardengdan ti aniaman a kinadakes, kinasikap, kinamanaginsisingpet, apal, ken dakes a sasao, isudat’ tinulonganen ti nasantuan nga espiritu ti Dios tapno mapabaro iti ‘espiritu ti isipda.’ (Efeso 4:22-24; 1 Pedro 2:1, 2) Naparegtada a mangkawes kadagiti bagbagida iti “maysa a puso a naasi, kinaimbag ti nakem, kinapakumbaba, kinaemma ken ti nabayag a panagitured.” (Colosas 3:12) Ngem ania a talaga ti launen ti kinaemma? Apay a makagunggona ti panagbalin a naemma? Ken kasano a makatulong daytoy a kualidad iti kinaragsaktayo?

Panangmingming iti Kinaemma

5. Kasano ti mabalin a pannakadepinar ti kinaemma?

⁵ Ti maysa a naemma a tao ket naalumanay iti panagtignay ken kababalin. Kadagiti dadduma a bersion ti Biblia, ti adjetibo a pra·ysʹ ket isu ti naipatarus a “manakem,” “nabannayat,” “naemma,” ken “naalumanay.” Iti kadaanan a Griego, ti adjetibo a pra·ysʹ mabalin nga agaplikar iti naalumanay nga angin wenno boses. Mabalinna met nga iladawan ti maysa a tao a makaay-ayo. Ni eskolar a W. E. Vine kunaenna: “Dagiti pakausaran [ti nombre a pra·yʹtes] ket umuna ken kangrunaanna maipaay iti Dios. Gapu iti dayta a kinaemmana nga awatentayo kas naimbag ti pannakilangenna kadatayo, ket ngarud awan isusuppiat wenno itutukkiadtayo; daytat’ nasinged pannakainaigna iti sao a tapeinophrosunē [kinapakumbaba].”

6. Apay a maikuna a ti kinaemma ket saan a kinakapuy?

⁶ Ti kinaemma ket saan a kinakapuy. “Adda kinaalumanay iti praus,” insurat ni eskolar a William Barclay, “ngem iti likudan ti kinaalumanay adda kinapigsa kas iti landok.” Kasapulan ti kinapigsa tapno agbalin a naemma. Kas pangarigan, kasapulan ti kinapigsa tapno agbalin a naemma iti sidong ti pannakagargari wenno no maidadanestayo. Ti naemma nga Anak ti Dios, ni Jesu-Kristo, nangituyang ti nasayaat nga ulidan iti daytoy a banag. “Isu nga idi rinabrabngisda, saan a simmungbat iti dakes. Idi nagsagaba, saan a nangam-ames, no di ket nagtalek iti daydiay [ni Jehova a Dios] mangukom a sililinteg.” (1 Pedro 2:23) Kas ken naemma a Jesus, makapagtalektayo a ni Jehova ti makaammo kadagiti manangumsi wenno manangidadanestayo. (1 Corinto 4:12, 13) Mabalinantayo ti agtalna, kas ken naidadanes nga Esteban, a pampanunotentayo a no matalektayo, taginayonennatayo ni Jehova ket dina ipalubos ti aniaman a banag a mangdangran nga agnanayon kadatayo.​—Salmo 145:14; Aramid 6:15; Filipos 4:6, 7, 13.

7. Aniat’ ipabigbig ti Proverbio 25:28 maipapan iti tao nga agkurang ti kinaemma?

⁷ Naemma ni Jesus, ngem impakitana ti kinapigsa iti panagtakderna a sititibker iti no ania ti umiso. (Mateo 21:5; 23:13-39) Siasinoman nga addaan “kapanunotan ni Kristo” ti agbalinto a kas kenkuana iti daytoy a banag. (1 Corinto 2:16) No saan a naemma ti maysa a tao, isut’ saan a kas ken Kristo. Imbes ketdi, maibagay kenkuana dagitoy a sasao: “Daydiay a ti espirituna awanan panangtengngel, kas maysa nga ili a margaay, ken awan bakudna.” (Proverbio 25:28) Ti kasta nga indibidual nga agkurang iti kinaemma ket marugnay iti iseserrek dagiti di umiso a pampanunot a mamagtignay kenkuana kadagiti di umno a pamay-an. Nupay ti maysa a naemma a Kristiano ket saan nga agkakapuy, ammona pay laeng a “ti sungbat, no naalumanay, pagbaw-ingenna ti pungtot, ngem ti makapaladingit a sao pataudenna ti unget.”​—Proverbio 15:1.

8. Apay a saan a nalaka ti agbalin a naemma?

⁸ Saan a nalaka ti agbalin a naemma, gapu ta natawidtayo ti kinaimperpekto ken basol. (Roma 5:12) No adipennatayo ni Jehova, addaantayo met ti pannakidangadang maibusor kadagiti dakes a pannakabalin a mabalin a mangsuot iti kinaemmatayo babaen ti pannakaidadanes. (Efeso 6:12) Ken kaaduan kadatayo ti agtartrabaho a kadua dagidiay addaan nadamsak nga espiritu ti lubong nga adda iti sidong ti panangtengngel ti Diablo. (1 Juan 5:19) Gapuna a kasanotayo a mapatanor ti kinaemma?

Kasano a Patanoren ti Kinaemma

9. Ania a panangmatmat ti tumulong kadatayo tapno mapatanor ti kinaemma?

⁹ Ti naibatay-Biblia a pammati a makiddaw kadatayo ti panangipakita ti kinaemma tulongannatayo a mangpatanor iti daytoy a kualidad. Inaldaw-aldaw masapul a pagreggetantayo a sukayan ti kinaemma. Ta no saan, kaslatayto kadagiti tattao a mangmatmat iti kinaemma kas kinakapuy ket ipagarup a ti balligi ket agbanag manipud panagbalin a nakuspag, nagubsang, uray naulpit pay. Nupay kasta, kondinaren ti Sao ti Dios ti kinatangsit, ken kunaen ti masirib a pagsasao: “Ti manangaasi a tao agaramid iti pagimbagan ti kararuana met laeng, ngem ti nadangkok parigatenna ti lasagna met laeng.” (Proverbio 11:17; 16:18) Dagiti tattao adaywanda ti nadamsak, di naasi a tao, ket aramidenda dayta tapno laeng maliklikanda ti pannakadangran gapu iti kinaulpitna ken kinakurang ti kinaemmana.

10. Tapno agbalintayo a naemma, iti ania ti tumulokantayo?

¹⁰ Tapno agbalin a naemma, rebbeng a tumuloktayo iti impluensia ti nasantuan nga espiritu, wenno aktibo a puersa. Kas iti panamagbalin a posible ni Jehova a mangpataud ti daga kadagiti bungbunga, kasta met a pagbalinenna dagiti adipenna a mangpataudda kadagiti bunga ti espirituna, mairaman ti kinaemma. Insurat ni Pablo: “Dagiti bunga ti espiritu isu ti ayat, rag-o, talna, mabayag a panagitured, kinaanus, kinaimbag, pammati, kinaemma, panagteppel. Awan linteg a maibusor kadagitoy.” (Galacia 5:22, 23) Wen, ti kinaemma ket maysa kadagiti bunga ti espiritu ti Dios nga iparparangarang dagidiay mangay-ayo kenkuana. (Salmo 51:9, 10) Ket anian dagiti panagbalbaliw a patauden ti kinaemma! Tapno iyilustrar: Adda idi naranggas a tao a managan Tony a nakilablaban, tinaktakawanna dagiti tattao, nagiliblibas kadagiti droga, nangidadaulo kadagiti managdakdakes a naka-motorsiklo, ken nangbusbos iti adu a panawen idiay pagbaludan. Ngem, babaen pananggun-odna ti pannakaammo ti Biblia ken buyogen tulong ti espiritu ti Dios, isut’ nagbalin a naemma nga adipen ni Jehova. Ti pakasaritaan ni Tony ket gagangay. Ania, ngarud, ti maaramidan ti maysa a tao no ti kinakurang ti kinaemma ket nagrairan a paset ti kinataona?

11. Iti panangpatanor ti kinaemma, aniat’ akem ti kararag?

¹¹ Ti naimpusuan a panagkararag maipaay ti espiritu ti Dios ken ti bungana a kinaemma tumulong kadatayo a mangsukay iti daytoy a kualidad. Mabalin a kasapulantayo ti “agtultuloy nga agdawat,” kas kuna ni Jesus, ket patganto ni Jehova ti kiddawtayo. Kalpasan panangipakitana a dagiti nasayaat nga amma ipaayanda dagiti annakda kadagiti naimbag a bambanag, kuna ni Jesus: “No ngarud dakayo, idinto a [managbasol ket ngarud maibilang a] dakeskayo, ammoyo ti mangted kadagiti nasayaat a sagsagut kadagiti annakyo, anian a nangnangruna ni Amayo a nailangitan a mangtedto ti nasantuan nga espiritu kadagiti agdawat kenkuana!” (Lucas 11:9-13) Makatulong ti kararag tapno mapagbalin nga agnanayon a paset ti rikriknatayo ti kinaemma​—maysa a kualidad a mangnayon iti kinaragsaktayo ken kadagiti kalanglangentayo.

12. Apay a ti pananglaglagip nga imperpekto dagiti tattao tulongannatayo nga agbalin a naemma?

¹² Ti pananglaglagip nga imperpekto dagiti tattao makatulong kadatayo nga agbalin a naemma. (Salmo 51:5) Ditay makapagpanunot wenno makapagtignay iti naan-anay a pamay-an, uray met dagiti sabsabali a tao, gapuna a sigurado nga addaantayo iti empatia ken pakilangenantayo ida iti wagas ti kayattayo a pannakilangen dagiti sabsabali kadatayo. (Mateo 7:12) Ti pannakaammo nga amintayo ket agbiddut ti rebbeng a mamagbalin kadatayo a manangpakawan ken naemma iti pannakilangen kadagiti sabsabali. (Mateo 6:12-15; 18:21, 22) Iti laksid ti amin, ditay kadi agyaman ta ipakpakita ti Dios ti ayat ken kinaemma kadatayo?​—Salmo 103:10-14.

13. Kasanotayo a matulongan a mangsukay iti kinaemma no bigbigentayo nga inaramid ti Dios dagiti tattao a nawaya nga aggunay iti moral?

¹³ Ti panangbigbig nga inaramid ti Dios dagiti tattao a nawaya nga aggunay iti moral makatulong met kadatayo a mangsukay iti kinaemma. Daytoy saanna a palubosan ti asinoman tapno dina bigbigen dagiti linteg ni Jehova buyogen ti di pannakadusa, no di ket palubosanna dagiti panagduduma iti pakaay-aywan, pagayatan, ken di pagayatan dagiti tattaona. Gapuna a bigbigentayo koma a saan a maipapilit iti asinoman tapno masukog iti kinatao nga ipagpagaruptayo a kasayaatan. Daytoy nga espiritu ti tumulong kadatayo nga agbalin a naemma.

14. No maipapan ti kinaemma, aniat’ rebbeng a determinasiontayo?

¹⁴ Ti determinasiontayo a saantay a panawan ti kinaemma tumulong kadatayo tapno agtultuloy a sukayan daytoy a kualidad. Ti itutulok iti impluensia ti espiritu ni Jehova ti nangiyeg pannakabalbaliw ti panagpampanunottayo. (Roma 12:2) Ti naemma, kas ken Kristo nga espiritu tumulong ita tapno matengngeltayo manipud pannakinamin kadagiti “ar-aramid ti nalulok a kababalin, dagiti kinaderrep, dagiti panagbarbartek, dagiti kinabuklis, dagiti aglablabes a daydaya ken dagiti makarimon a panagrukbab kadagiti ladladawan.” Rebbeng a ditay pulos panawan ti kinaemma gapu iti pinansial, sosial, wenno sabsabali pay a rason wenno gapu ta agaramid dagiti tattao kadagiti aglablabes a kumento maipapan iti kinanadiosantayo. (1 Pedro 4:3-5) Rebbeng a ditay palubosan ti aniaman a banag a mangigamer kadatayo kadagiti “ar-aramid ti lasag,” di la ket ta mapukawtayo ti kinaemmatayo ket mapaaytayo a mangtawid iti Pagarian ti Dios wenno mangtagiragsak kadagiti bendisionna. (Galacia 5:19-21) Kankanayon koma a tagipatgentayo ti pribilehio ti panagbalin a naemma a kukua ti Dios, napulotantayo man agpaay ti nailangitan a biag wenno addaan naindagaan a namnama. Maipapan iti dayta, usigentayo dagiti sumagmamano a gunggona ti kinaemma.

Dagiti Gunggona ti Kinaemma

15. Sigun iti Proverbio 14:30, apay a nainsiriban ti agbalin a naemma?

¹⁵ Ti naemma a tao addaan kinasimbeng ti puso, panunot, ken bagi. Agpayso daytoy agsipud ta isut’ saan a makinamnamin iti sussusik, saan a masaktan kadagiti tignay dagiti sabsabali, wenno dina tutuoken ti bagina kadagiti di agsarday a panagdandanag. Ti kinaemma tumulong kenkuana a mangtengngel kadagiti rikriknana, ket makagunggona daytoy iti mental ken pisikal. Kunaen ti maysa a proverbio: “Ti natalna a puso isu ti biag ti lasag.” (Proverbio 14:30) Ti kinakurang ti kinaemma mabalin a mangiturong iti panagpungtot a mangpangato iti presion ti dara wenno mangpataud kadagiti sakit ti tian, angkit, saksakit ti mata, ken sabsabali pay a parikut. Ti naemma a tao tagiragsakenna dagiti nagduduma a gunggona, maibilang “ti talna ti Dios” a mangsaluad iti pusona ken dagiti panagpampanunotna. (Filipos 4:6, 7) Anian a nainsiriban ti agbalin a naemma!

16-18. Aniadat’ epekto ti kinaemma iti pannakirelasiontayo kadagiti sabsabali?

¹⁶ Ti kualidad ti kinaemma parang-ayenna ti pannakirelasiontayo kadagiti sabsabali. Nalabit idi naminsan addaantayo ti kababalin iti panangpilit kadagiti bambanag agingga a maalatayo ti kalkalikagumantayo. Mabalin a nagpungtot dagiti tattao kadatayo gapu ta nagkurangtayo ti kinapakumbaba ken kinaemma. Iti sidong dagiti kakasta a kasasaad, ditay masmasdaaw no nainaigtayo kadagiti agtutupatop a panagsusubang. Nupay kasta, kunaen ti maysa a proverbio: “Gapu iti kaawan ti pagsungrod maiddep ti apuy, ket no awan ti agdaydayengdeng agsardeng ti riri. Kas iti uging parayrayenna dagiti beggang ken ti sungrod iti apuy, kasta ti mannakiriri a tao parayrayenna ti ringgor.” (Proverbio 26:20, 21) No naemmatayo, imbes a ‘sungrodantayo ti apuy’ ken suronentayo dagiti sabsabali, maaddaantayo ti nasayaat a pannakirelasion kadakuada.

¹⁷ Ti naemma a tao nalablabit a maaddaan naimbag a gagayyem. Tagiragsaken dagiti tattao ti makilangen kenkuana gapu ta isut’ addaan positibo a kababalin, ken dagiti sasaona ket makapabang-ar ken nasam-it kas diro. (Proverbio 16:24) Pudno dayta ken Jesus, isu a mangikuna: “Alaenyo ti sangolko kadakayo ket agsursurokayo kaniak, ta siak naemmaak ken napakumbabaak iti panagpuspusok, ket makasarakkayto ti inana maipaay kadagiti kararuayo. Ta ti sangolko nalaka ken nalag-an ti awitko.” (Mateo 11:29, 30) Ni Jesus ket saan a nagubsang, ken ti sangolna ket saan a mangparigat. Dagidiay napan kenkuana ket nasayaat pannakatamingda ken napabang-aranda iti naespirituan. Umasping ti kasasaad no makilangentayo iti naemma a Kristiano a gayyem.

¹⁸ Ti kinaemma pagbalinennatayo a napateg kadagiti padatayo a manamati. Awan duadua, kaaduan kadagiti Kristiano idiay Corinto ket nasingedda ken Pablo gapu ta nagdawat kadakuada “iti kinapakumbaba ken kinaimbag ni Kristo.” (2 Corinto 10:1) Sigurado unay a pinatgan la ketdi dagiti taga Tesalonica ti apostol, yantangay isu ket naemma, naalumanay a mannursuro. (1 Tesalonica 2:5-8) Awan duadua a dagiti panglakayen idiay Efeso adut’ naadalda manipud ken Pablo ken isut’ inayatda unay. (Aramid 20:20, 21, 37, 38) Ipakitayo kadi ti kinaemma a mamagbalin kadakayo a napateg kadagiti sabsabali?

19. Kasano a ti kinaemma tulonganna ti ili ni Jehova tapno salimetmetanda ti lugarda iti organisasionna?

¹⁹ Ti kinaemma tulonganna ti ili ni Jehova nga agbalin a managpasakop ken salimetmetanda ti lugarda iti organisasion. (Filipos 2:5-8, 12-14; Hebreo 13:17) Igawidnatayo ti kinaemma manipud panangsapul ti pannakaidayaw, a naibatay iti kinatangsit ken di makaay-ayo iti Dios. (Proverbio 16:5) Ti naemma a tao dina ipagarup ti bagina a nangatngato ngem kadagiti padana a manamati, ket dina pagreggetan ti manglab-aw tapno ipababana ida. (Mateo 23:11, 12) Imbes ketdi, bigbigenna ti managbasol a kasasasaadna ken ti pannakasapulna iti probision a subbot ti Dios.

Ti Kinaemma Parang-ayenna ti Kinaragsak

20. Aniat’ ibunga ti kinaemma iti biag ti pamilia?

²⁰ Amin dagiti adipen ti Dios rebbeng a laglagipenda a ti kinaemma ket maysa a bunga ti espirituna a mangparang-ay ti kinaragsak. Kas pangarigan, gapu ta iparang ti ili ni Jehova dagiti kualidad kas ti ayat ken kinaemma, aglaplapusanan kadakuada dagiti naragsak a pagtaengan. No makilangen ti asawa a lalaki ken asawa a babai iti tunggal maysa iti naemma a pamay-an, dumakkel dagiti annakda iti natalinaay nga aglawlaw, saan nga iti pamilia a nairuam kadagiti nagubsang a sasao ken tigtignay. Bayat a ti ama balakadanna dagiti annakna maipapan kinaemma, addaan daytoy ti nasayaat nga epekto kadagiti naganus a panunotda, ket ti naemma nga espiritu agarup agbalin a paset ti kinataoda. (Efeso 6:1-4) Ti kinaemma tulonganna dagiti assawa a lallaki tapno itultuloyda nga ayaten dagiti assawada. Daytoy tulonganna met dagiti assawa a babbai tapno agpaiturayda kadagiti assawada ken tignayenna dagiti annak tapno agtulnogda kadagiti dadakkelda. Ti kinaemma pagbalinenna met dagiti kameng ti pamilia a maaddaan iti manangpakawan nga espiritu a mangnayon ti kinaragsak.​—Colosas 3:13, 18-21.

21. Iti anagna, ania a balakad ti inted ni apostol Pablo idiay Efeso 4:1-3?

²¹ Dagiti naemma a pamilia ken tattao mangparagsakda kadagiti kongregasion a nakaitimpuyoganda. No kasta, ti ili ni Jehova kasapulanna ti mangaramid iti naganetget a panagregget tapno agbalin a naemma. Ar-aramidenyo kadi dayta? Indawat ni apostol Pablo kadagiti padana a napulotan a Kristiano a magnada a maikari iti nailangitan a pannakaawisda, nga aramidenda dayta “a buyogen ti amin a kinaemma ken kinapakumbaba, agraman ti kinaanus, nga agiinnanusda iti ayat, nga agawaanda a salimetmetan ti panagmaymaysa ti espiritu iti singgalut ti talna.” (Efeso 4:1-3) Dagiti Kristiano nga addaan naindagaan a namnama rebbeng nga ipakitada met ti kinaemma ken dagiti sabsabali pay a nadiosan a kualidad. Isu daytoy ti kurso a mangyeg ti pudno a kinaragsak. Anian a pudno a nagragsak dagiti naemma!

Kasanot’ Panangsungbatyo?

◻ Apay a naragsak a tattao dagiti naemma?

◻ Aniat’ kaipapanan ti panagbalin a naemma?

◻ Kasano a mapatanor ti kinaemma?

◻ Aniadat’ sumagmamano a gunggona ti kinaemma?