Posible ti Panagayat iti Kaarruba

IMPAKITA ti pangngarig ni Jesu-Kristo maipapan iti Samaritano no ania a talaga ti kaipapanan ti napaypayso a panagayat iti kaarruba. (Lucas 10:25-37) Insuro pay ni Jesus: “‘Ayatem ni Jehova a Diosmo iti amin a pusom ken iti amin a kararuam ken iti amin a panunotmo.’ Daytoy ti kangrunaan ken umuna a bilin. Ti maikadua, nga umasping iti dayta, isu daytoy, ‘Ayatem ti kaarrubam a kas iti bagim.’”​—Mateo 22:37-39.

Kas kadagiti adu a tattao, marigatankay kadi a mangayat iti kaarrubayo a nagtaud iti sabali nga etniko a grupo? Nalabit a kasta agsipud ta nasursuroyo wenno napasaranyo a mismo ti panangidumduma ken kinaawan hustisia. Mabalin a nagsagabakayo pay ketdi wenno dagiti ay-ayatenyo iti ima dagiti tattao a nagtaud iti sabali a grupo.

Yantangay impakita ni Jesus a ti maysa kadagiti bilin ti Dios isu ti panagayattayo iti kaarrubatayo, maparmek la ketdi dagiti kasta a napait a rikna. Ti makatulong kadatayo a mangaramid iti dayta isu ti panangmatmat kadagiti tattao a kas iti panangmatmat ti Dios ken ni Kristo. Iti daytoy a banag, intay usigen ti ulidan ni Jesus ken dagiti nagkauna a Kristiano.

Ti Nasayaat nga Ulidan ni Jesus

Kabusbusor dagiti Judio idi umuna a siglo dagiti Samaritano, nga agnanaed iti maysa a lugar iti nagbaetan ti Judea ken Galilea. Iti naminsan, mangum-umsi a kinuna dagiti bumusbusor a Judio ken Jesus: “Saan kadi a pudno ti panagkunami a, Maysaka a Samaritano ket adda demoniom?” (Juan 8:48) Napalalo ti panangbusorda kadagiti Samaritano nga uray la inlunod dagiti dadduma a Judio dagiti Samaritano iti imatang dagiti tao kadagiti sinagoga ken inaldaw nga inkarkararagda a di maparaburan dagiti Samaritano iti biag nga agnanayon.

Ti pannakaammona iti daytoy nakaro a pananggura ti awan duadua a nangtignay ken Jesus a mangipaay iti pangngarig maipapan iti Samaritano a nangipaneknek nga isu ket maysa a napaypayso a kaarruba babaen ti panangtaripatona iti Judio a kinabkabil dagiti tulisan. Kasano ngata ti panangsungbat ni Jesus idi a sinaludsod ti Judio a nalaing iti Linteg Mosaiko: “Asino kadi nga agpayso ti kaarrubak?” (Lucas 10:29) Ay ket, mabalin a kuna latta koman ni Jesus: ‘Saan laeng a ti padam a Judio ti kaarrubam no di pay ket dagiti dadduma a tattao, uray ti maysa a Samaritano.’ Nupay kasta, marigatan la ketdi dagiti Judio a mangawat iti dayta. Isu nga insalaysayna ti pangngarig maipapan iti maysa a Judio a kinaasian ti maysa a Samaritano. Iti kasta, tinulongan ni Jesus dagiti Judio nga agdengdengngeg kenkuana a makabigbig a ti napaypayso a panagayat iti kaarruba ket saan a nakedngan kadagiti Judio.

Saan a ginura ni Jesus dagiti Samaritano. Iti naminsan nga ilalasatna idiay Samaria, isu’t naginana iti ngarab ti maysa a bubon bayat a napan gimmatang dagiti adalanna iti kanenda idiay ili. Idi dimteng ti maysa a Samaritana tapno sumakdo, kinunana: “Ikkannak ti inumen.” Gapu ta saan nga ugali dagiti Judio ti makilangenlangen kadagiti Samaritano, kinuna ti babai: “Kasano a sika, idinto ta maysaka a Judio, dumawatka kaniak ti inumen, idinto ta maysaak a Samaritana?” Ginundawayan ni Jesus ti nangpaneknek kenkuana, a sipapanayag pay ketdi nga impakaammona nga isu ti Mesias. Napan ti babai iti ili ket inayabanna dagiti dadduma tapno umayda dumngeg ken Jesus. Aniat’ nagbanaganna? “Adu kadagiti Samaritano iti daydi nga ili ti namati kenkuana.” Anian a nagsayaat a resulta gapu ta saan a nagpaimpluensia ni Jesus iti kababalin dagiti Judio a kasadaranna!​—Juan 4:4-42.

Saan a Mangidumduma ti Dios

Panggep ti Dios a dagiti Judio ti kangrunaan a kasabaan ni Jesus, “[dagiti] napukaw a karnero iti balay ti Israel.” (Mateo 15:24) Gapuna, pasig a Judio dagiti immuna a pasurotna. Ngem tallo a tawen laeng kalpasan ti pannakaiparukpok ti nasantuan nga espiritu idi Pentecostes 33 K.P., silalawag nga impakita ni Jehova a kayatna a mangaramid dagiti manamati a Judio kadagiti adalan kadagiti tattao dagiti nasion, kadagiti Gentil.

Para iti maysa a Judio, ti panagayat iti maysa a Samaritano a kas iti bagi ket nakarigrigat. Narigrigat pay ketdi nga ipakita ti nainkaarrubaan a panagayat kadagiti di nakugit a Gentil, a naiduma la unay kadagiti Judio no idilig kadagiti Samaritano. Maipapan iti panangtrato dagiti Judio kadagiti Gentil, kuna ti The International Standard Bible Encyclopaedia: “Masarakantayo, iti panawen ti B[aro] a T[ulag], ti napalalo a panangbusor, pananglais ken pananggura. Naibilangda [dagiti Gentil] a narugit, ket maikaniwas iti linteg ti makigayyem kadakuada. Isuda ti kabusor ti Dios ken ti ilina, ket saanda a maikari nga umawat iti pannakaammo maipapan iti Dios malaksid no agbalinda a proselita, ket uray no mapasurotda, kas idi un-unana, saanda latta a maawat a naan-anay kas kakadua. Napawilan dagiti Judio a mamagbaga kadakuada, ket mailunodda [dagiti Gentil] no agsaludsodda maipapan kadagiti Nadiosan a bambanag.”

Idinto ta adu ti addaan iti kastoy a panangmatmat, imparangan ni Jehova ni apostol Pedro iti maysa a sirmata, nga iti dayta, naibaga kenkuana nga ‘isardengnan a naganen a narugit dagiti dinalusan ti Dios.’ Kalpasanna imbilin ti Dios kenkuana a mapan iti balay ni Cornelio a maysa a Gentil. Nangpaneknek ni Pedro maipapan ken Kristo ken ni Cornelio, iti sangakabbalayanna, ken kadagiti dadduma pay a Gentil. “Iti kinapudnona,” kinuna ni Pedro, “makitak a ti Dios saan a mangidumduma, no di ket iti tunggal nasion awatenna ti tao nga agbuteng kenkuana ken agaramid iti kinalinteg.” Madama pay laeng nga agsasao ni Pedro idi bimmaba ti nasantuan nga espiritu kadagiti kabbaro a manamati, a nabautisaran iti dayta met la a gundaway ket isuda ti immuna a Gentil a nagbalin a pasurot ni Kristo.​—Aramid, kapitulo 10.

Binigbig dagiti pasurot a Judio daytoy a pasamak, a naamirisda a saan laeng a dagiti Judio nga adda iti amin a pagilian ti saklawen ti bilin ni Jesus a ‘pagbalinen nga adalan dagiti tattao iti amin a nasion’ no di pay ket dagiti Gentil. (Mateo 28:19, 20; Aramid 11:18) Iti panangiwaksida iti aniaman a rikna maibusor kadagiti Gentil, sireregta a nangisayangkatda iti kampania a panangasaba tapno mangaramidda kadagiti adalan kadagiti nasion. Agarup 30 a tawen kalpasanna, naikuna a naikaskasaban ti naimbag a damag “iti amin a parsua iti baba ti langit.”​—Colosas 1:23.

Ni apostol Pablo, a maysa a Kristiano a Judio, ti nangidaulo iti daytoy a trabaho a panangasaba. Sakbay a nagbalin a pasurot ni Kristo, maysa idi a naregta a kameng ti relihiuso a sekta dagiti Fariseo. Inumsida saan laeng a dagiti Gentil no di ket uray dagiti gagangay a tattao a kailianda. (Lucas 18:11, 12) Ngem saan nga impalubos ni Pablo dagidiay a panangmatmat a manglapped kenkuana a mangipakita iti nainkaarrubaan a panagayat kadagiti sabsabali. Nagbalin ketdi nga ‘apostol kadagiti nasion [Gentil],’ nga inusarna ti biagna iti trabaho a panangaramid-adalan kadagiti dagdaga iti Mediteraneo.​—Roma 11:13.

Iti ministeriona, naub-ubor, nakabkabil, ken naibalud ni Pablo. (Aramid 14:19; 16:22, 23) Nagsakit kadi ti nakemna gapu iti kakasta a kinaulpit a napasaranna ken pinanunotna a saysayangenna laeng ti panawenna kadagiti sumagmamano a nasion ken etniko a grupo? Saan. Ammona nga adda dagiti nasingpet panagpuspusona a tattao a naiwaraswaras kadagiti adu nga etniko a grupo idi kaaldawanna.

Idi nakasarak ni Pablo kadagiti Gentil a sitatallugod a masursuruan kadagiti daldalan ti Dios, nasursurona ida nga ipateg. Kas pangarigan, nagsurat kadagiti taga-Tesalonica: “Naemmakami iti tengngayo, kas iti ina nga agtagibi dungdungnguenna dagiti annakna met laeng. Ngarud, gapu iti nadungngo a panangipategmi kadakayo, naragsakankami unay a nangipaay kadakayo, saan laeng a ti naimbag a damag ti Dios, no di pay ket dagiti mismo a kararuami, ta nagbalinkayo a patgenmi unay.” (1 Tesalonica 2:7, 8) Ipakita dagitoy a naimpusuan a sasao a pudpudno nga inay-ayat ni Pablo dagiti Gentil a taga-Tesalonica ket pulos a dina impalubos a mapukaw ti rag-o iti nasayaat a pannakirelasion kadakuada.

Agtigtignay a Panagayat iti Kaarruba

Itatta, kas idi umuna a siglo, suksukayen dagidiay maikameng iti kongregasion Kristiano ti nainkaarrubaan a panagayat kadagiti tattao a nagtaud iti amin nga etniko a grupo. Babaen ti panangpatanor iti nadiosan a panangmatmat kadagiti sabsabali ken babaen ti panangiranud ti naimbag a damag ti Pagarian kadakuada, napalawa dagiti pudno a Kristiano ti pannakaawatda kadagiti tattao a mabalin a saanda koma a naam-ammo iti uray kaano. Addaanda pay iti nainkabsatan a panagayat kadakuada. (Juan 13:34, 35) Mabalinyo met a mapasaran daytoy.

Masarakan ti kasta nga ayat kadagiti Saksi ni Jehova, nupay addada iti 229 a daga ken naggapuda “kadagiti amin a nasion ken tribu ken ili ken pagsasao.” (Apocalipsis 7:9) Kas maysa a sangalubongan a panagkakabsat, nagkaykaysada iti panagdaydayaw ken Jehova, iti panagkedkedda a makipaset kadagiti panagdadangadang ken panagsasalisal gapu iti puli, ken iti panangiwaksida iti panangidumduma a mangipaidam kadagiti tattao iti nabara a relasion kadagiti padada a tattao.

Makitimpuyogkayo kadagiti Saksi, ket makitayo no kasano a tungtungpalen dagiti tattao a naggapu iti amin a puli ti pagayatan ti Dios. Makitayo ti nainkaarrubaan a panagayat nga agtigtignay bayat nga iwarwaragawagda ti naimbag a damag ti Pagarian ti Dios. Wen, kadagiti kongregasionda, maam-ammoyo dagiti naayat, napasnek a tattao a mangiparparangarang babaen ti panagbiagda a pudpudno a nasursuroda nga ayaten ti kaarrubada.

[Ladawan iti panid 6]

Kadagiti kongregasion dagiti Saksi ni Jehova, masarakanyo dagiti naragsak a tattao a nagtaud iti amin a puli

[Picture Credit Line iti panid 4]

Arrival of the Good Samaritan at the Inn/The Doré Bible Illustrations/Dover Publications, Inc.