Talaga Kadi nga Am-ammonakayo ti Dios?

“O Jehova, . . . pagaammom unay dagiti amin a dalanko.”​—SALMO 139:1, 3.

1. Kasano kasaknap ti karirikna a ‘saan a maawatan dagiti dadduma’ dagiti pakaringgoran, parikut, ken pakadagsenantayo?

ADDA kadi asinoman a pudno a makatarus kadagiti pakaringgoran, pakadagsenan, ken parikutyo? Iti intero a lubong, riniwriw a tattao, agtutubo ken natataengan, ti awanan iti pamilia wenno kabagian a maseknan iti mapaspasamak kadakuada. Uray iti uneg ti pamilia, adu nga assawa a babbai​—wen, agraman assawa a lallaki​—ti makarikna a saan a matarusan ti assawada dagiti pakadagsenan a mamagdukot kadakuada. No maminsan, gapu iti pannakapaay, ipapilitda: “Ngem dinak maawatan!” Ket adu nga agtutubo ti agkuna met nga awan ti makatarus kadakuada. Nupay kasta, kadagidiay nagtarigagay iti dakdakkel a pannakaawat manipud kadagiti sabsabali, adda sumagmamano a ti biagda naikkan iti pudpudno a kaipapanan iti kamaudiananna. Kasano a posible dayta?

2. Ania ti makatulong kadagiti agdaydayaw ken Jehova a maaddaan iti makapnek a panagbiag?

² Ngamin, naan-anay man a maawatan dagiti padada a tao ti kaririknada wenno saan, agtalekda a maawatan ti Dios ti kasasaadda ket, kas ad-adipenna, saanda a bukbukodan dagiti parikut a dumteng kadakuada. (Salmo 46:1) Maysa pay, iti tulong ti Sao ti Dios ken dagiti mannakaawat a Kristiano a panglakayen, saanda a malapunos kadagiti personal a parikutda. Tulongan ida ti Kasuratan a makabigbig a napateg iti imatang ti Dios ti matalek a panagserbida ket adda natalged a masakbayan dagidiay mangnamnama kenkuana ken kadagiti probision nga insaganana babaen ken Jesu-Kristo.​—Proverbio 27:11; 2 Corinto 4:17, 18.

3, 4. (a) Kasano a ti pannakabigbig iti kinapudno a “ni Jehova isu ti Dios” ken “isu ti nangaramid kadatayo” tulongannatay nga agserbi kenkuana a sirarag-o? (b) Apay nga agtalektayo a naan-anay iti naayat a panangaywan ni Jehova?

³ Mabalin a pagaammoyo unay ti Salmo 100:2, a kunana: “Agserbikayo a sirarag-o ken Jehova. Umaykayo iti sanguananna a buyogen ti naragsak a kanta.” Mano ti talaga nga agdaydayaw ken Jehova iti kasta a wagas? Dagiti nasayaat a rason iti panangaramid iti kasta ket naipaay idiay bersikulo 3, a mangipalagip kadatayo: “Ammuenyo a ni Jehova isu ti Dios. Isu ti nangaramid kadatayo, a saan ket a datayo met laeng. Datayo ti ilina ken dagiti karnero ti pagpaarabanna.” Iti Hebreo a teksto, isut’ natukoy kas ’Elo·himʹ, a mangipasimudaag iti kinanaindaklanna no iti kinatan-ok, dayaw, ken kinadayag. Isu ti maymaysa a pudno a Dios. (Deuteronomio 4:39; 7:9; Juan 17:3) Naammuan dagiti adipenna ti Kinadiosna, saan laeng a kas maysa a kinapudno a naisuro kadakuada no di ket kas maysa a banag a mapaspasaranda ken pampaneknekanda babaen ti panagtulnog, panagtalek, ken debosion.​—1 Cronicas 28:9; Roma 1:20.

⁴ Gapu ta ni Jehova ti sibibiag a Dios, a makitana uray ti pusotayo, awan ti mailinged iti imatangna. Pagaammona unay ti mapaspasamak iti biagtayo. Maawatanna ti pakaigapuan dagiti parikuttayo kasta met ti mental ken emosional a pakariribukan a mabalin nga ibunga dagitoy. Kas Namarsua, ad-adda nga am-ammonatayo ngem iti pannakaammotayo iti bagitayo a mismo. Ammona met no kasanonatay a tulongan a mangsango iti situasiontayo ken ipaayan iti manayon a gin-awa. Siaayat a tulongannatayo​—kas iti panangsakroy ti maysa a pastor iti maysa a kordero​—no la ket agtalektayo kenkuana iti amin a pusotayo. (Proverbio 3:5, 6; Isaias 40:10, 11) Ti panangusig iti Salmo 139 patibkerenna dayta a panagtalek.

Daydiay Sikikita Kadagiti Amin a Dalantayo

5. Ania ti kayat a sawen ti ‘panangusig’ ni Jehova kadatayo, ket apay a matarigagayan dayta?

⁵ Buyogen ti nauneg a panangapresiar, insurat ni salmista David: “O Jehova, inusignak, ket ammonak.” (Salmo 139:1) Masinunuo ni David a saan a parparawpaw ti pannakaammo ni Jehova kenkuana. Saan a kas iti panagkita ti tao ti panagkita ti Dios ken ni David, a ti laeng pisikal a takderna, ti panagsaona, wenno ti kinalaingna nga agtokar iti arpa ti makitana. (1 Samuel 16:7, 18) ‘Inusig’ ni Jehova ti akin-uneg a kinatao ni David gapu iti naayat a pannakaseknanna iti naespirituan a pagimbaganna. No maysakayo kadagiti napudno nga adipen ni Jehova, pagaammonakayo unay a kas ken David. Saan kadi a gutugotennakay dayta nga agyaman ken pagsiddaawennakayo?

6. Kasano nga ipakita ti Salmo 139:2, 3 nga ammo ni Jehova ti amin nga ar-aramidentayo, uray ti amin a pampanunottayo?

⁶ Makita ni Jehova ti amin a gunay ni David, ket ammo ni David dayta. “Ammom ti itutugawko ken itatakderko,” insurat ti salmista. “Maawatam ti panunotko manipud iti adayo. Rinukodmo ti panagdaliasatko ken ti panagiddak a siuunnat, ket pagaammom unay dagiti amin a dalanko.” (Salmo 139:2, 3) Uray no adda ni Jehova sadi langit, nga adayo unay iti daga, ammona ti ar-aramiden wenno pampanunoten ni David. “Rinukod[na],” wenno sinukimatna a naimbag, dagiti aramid ni David, agpadpada iti aldaw ken rabii, tapno maammuanna ti kaipapananda.

7. (a) Babaen ti panangaramat kadagiti pasamak iti biag ni David kas pangibatayan, komentuanyo ti sumagmamano a banag iti biagtayo a pagaammo ti Dios. (b) Ania ti rumbeng nga epektona kadatayo ti pannakaammotayo iti daytoy?

⁷ Idi, kas maysa nga agtutubo, nagboluntario ni David a makiranget iti higante a Filisteo a ni Goliat gapu iti panagayatna iti Dios ken panagtalekna iti pannakabalinna a mangisalakan, ammo ni Jehova dayta. (1 Samuel 17:32-37, 45-47) Iti panaglabas ti panawen, idi mariribukan ni David gapu iti kinaranggas dagiti tattao, idi kasta unay ti pannakaburibor ti nakemna nga uray la rinabii nga agsangsangit, isut’ naliwliwa iti pannakaammona nga impangag ni Jehova ti ararawna. (Salmo 6:6, 9; 55:2-5, 22) Kasta met, idi a ni David ket tinignay ti puso a napnuan panagyaman a nangpampanunot nga agpatpatnag ken Jehova, pagaammo unay ni Jehova dayta. (Salmo 63:6; idiligyo ti Filipos 4:8, 9.) Iti maysa a rabii, idi a binuya ni David ti asawa ti kaarrubana bayat nga agdigdigos, ammo met ni Jehova dayta, ket nakitana ti napasamak idi a ni David, uray iti apagbiit laeng, impalubosna ti dakes a tarigagayna a mangiwaksi iti Dios iti panunotna. (2 Samuel 11:2-4) Iti saan a nabayag, idi naibaon ni mammadto Natan a mangipabigbig ken David iti kinadagsen ti basolna, saan laeng a nangngeg ni Jehova dagiti sao a rimmuar iti ngiwat ni David no di pay ket nakitana ti managbabawi a puso a nagtaudanda. (2 Samuel 12:1-14; Salmo 51:1, 17) Saan kadi a rumbeng a pagpanunotennatay dayta iti nainget maipapan iti pagturongantayo, aramidentayo, ken no ania ti linaon ti pusotayo?

8. (a) Kasano nga apektaran dagiti ‘sao iti dilatayo’ ti takdertayo iti imatang ti Dios? (b) Kasano a maparmek dagiti pagkapuyan iti panangaramat iti dila? (Mateo 15:18; Lucas 6:45)

⁸ Yantangay ammo ti Dios ti amin nga aramidentayo, saantay koma a masdaaw nga ammona ti panangusartayo iti maysa a paset ti bagi uray kas kabassit iti dila. Nabigbig daytoy ni Ari David, ket insuratna: “Ta awan pay ti sao ditoy dilak, ngem, adtoy! O Jehova, ammomon amin.” (Salmo 139:4) Pagaammo unay ni David a dagiti awaten ni Jehova a kas sangaili iti toldana isu dagidiay saan a mamadpadakes kadagiti dadduma ken saan a mangaramat iti dilada a mangiwaras iti tsismis a pakaibabainan ti maysa a nadekket a gayyem. Ti anamongan ni Jehova isu dagidiay agsao iti pudno ken naimpusuan. (Salmo 15:1-3; Proverbio 6:16-19) Awan kadatayo ti naan-anay a makaigawid iti dilana, ngem saan nga impambar ni David nga awan a pulos ti maaramidanna tapno sumayaat ti situasionna. Adu a panawen ti binusbosna a nangputar ken nangkanta kadagiti salmo a pagdayaw ken Jehova. Maysa pay, sibubulos ti nakemna a nangbigbig a kasapulanna ti tulong ket inkararagna dayta iti Dios. (Salmo 19:12-14) Kasapulantay met kadi a panunoten a buyogen ti kararag no kasano ti panangaramattayo iti dila?

9. (a) Ania ti ipasimudaag ti panangiladawan idiay Salmo 139:5 no maipapan iti kinanaan-anay ti pannakaammo ti Dios iti situasiontayo? (b) Ania ti ipanamnama daytoy kadatayo?

⁹ Saan a nakedngan ti panangmatmat ni Jehova kadatayo wenno iti situasiontayo. Ammona ti amin a maipapan kadatayo. Iti panangiyarigna iti nalakub a siudad, insurat ni David: “Iti likudan ken sanguanan, linakubnak.” Saan a linakub ti Dios ni David a kas man la maysa a kabusor; maysa a nasiput a guardia ketdi ti kayariganna. “Imparabawmo ta imam kaniak,” innayon ni David, nga ipakpakitana ti panangtengngel ken pannalaknib ti Dios nga agpaay iti manayon a pagimbagan dagidiay agayat kenkuana. “Nakaskasdaaw unay kaniak ti kasta a pannakaammo. Nangato unay ta diak magaw-at,” binigbig ni David. (Salmo 139:5, 6) Naan-anay ti pannakaammo ti Dios kadagiti adipenna, ket saantay unay a maawatan. Ngem addaantayo iti umdas a pannakaammo a mangted kadatayo iti panagtalek a pudno a matarusannatayo ni Jehova ket ti tulong nga itdenna isu ti kasayaatan.​—Isaias 48:17, 18.

Sadinoman ti Ayantayo, Matulongannatay ti Dios

10. Ania a makaparegta a kinapudno ti ipasimudaag ti nabatad a panangiladawan idiay Salmo 139:7-12?

¹⁰ Iti panangusigna iti naayat a panangaywan ni Jehova iti sabali a panirigan, intuloy ti salmista: “Sadino ti papanak tapno malisiak ti espiritum, ket sadino ti pagtarayak tapno makaadayoak ita sanguanam?” Saanna a panggep nga itarayan ni Jehova; imbes ketdi, ammona nga uray sadino ti ayanna, ammo ni Jehova dayta, ket matulonganna babaen ti nasantuan nga espirituna. “No umuliak sadi langit,” intuloyna, “addaka sadiay; ket no yukradko ti pagiddaak idiay Sheol, adtoy! addaka sadiay. No alaek dagiti payak ti bannawag, tapno agnaedak iti kapupungtuan ti baybay, uray sadiay, ta imam iturongnak ket ta kannawan nga imam tenglennak. Ket no kunak: ‘Awan duadua nga alikubkubennakto ti sipnget!’ ket ti lawag a nanglikmut kaniak agbalinto a rabii. Uray ti sipnget saan a makasalinged kenka, no di ket rumaniag ti rabii a kas iti aldaw; agpada ti sipnget ken lawag.” (Salmo 139:7-12) Awan ti mabalintay a papanan, awan ti kasasaad a mabalin a pakaipasanguantayo, a mangyadayo kadatayo iti imatang ni Jehova wenno di madanon ti espirituna tapno tulongannatayo.

11, 12. (a) Nupay nalipatan ni Jonas iti naminsan, kasano a naiparangarang ti pannakabalin ni Jehova a mangkita ken tumulong iti kaso ni Jonas? (b) Kasano a magunggonaantayo iti kapadasan ni Jonas?

¹¹ Naminsan, nalipatan ni mammadto Jonas dayta. Imbaga ni Jehova kenkuana a mapanna kasabaan dagiti umili ti Nineve. Impambarna a saanna a maaramidan dayta. Nalabit gapu ta agdindinamag ti kinadangkok dagiti Asirio, mabuteng ni Jonas nga agserbi idiay Nineve. Isu a pinadasna ti aglemmeng. Iti sangladan ti Joppe, limmugan iti barko nga agturong idiay Tarsis (España, kuna ti kaaduan, a nasurok a 3,500 kilometro iti laud ti Nineve). Ngem, nakita ni Jehova a limmugan ken napan naturog iti bodega ti barko. Ammo met ti Dios ti ayan ni Jonas idi naitappuak iti taaw idi agangay, ket nangngeg ni Jehova ni Jonas idi nga inkarina bayat ti kaaddana iti uneg ti tian ti dakkel nga ikan a tungpalenna ti sapatana. Idi addan iti namaga a daga, naikkan manen ni Jonas iti gundaway a mangtungpal iti annongenna.​—Jonas 1:3, 17; 2:1–3:4.

¹² Anian a nasaysayaat nga amang koma no manipud pay idi damo nagpannuray ni Jonas iti espiritu ni Jehova a tumulong kenkuana a mangtungpal iti annongenna! Nupay kasta, iti saan a nabayag, sipapakumbaba nga inlanad ni Jonas ti kapadasanna, ket adun ti natulongan dayta a pakasaritaan sipud idi a mangiparangarang iti panagtalek ken Jehova a kasla narigat unay para ken Jonas a patanoren.​—Roma 15:4.

13. (a) Ania dagiti annongen a simamatalek a tinungpal ni Elias sakbay nga intarayanna ni Reyna Jezabel? (b) Kasano a tinulongan ni Jehova ni Elias uray idi napan naglemmeng iti ruar ti Israel?

¹³ Naiduma ti kapadasan ni Elias. Simamatalek nga impakaammona ti pangngeddeng ni Jehova a sagabaento ti Israel ti igaaw kas supapak dagiti basolda. (1 Ar-ari 16:30-33; 17:1) Situtured nga intandudona ti pudno a panagdaydayaw iti salisal iti nagbaetan ni Jehova ken ni Baal idiay Bantay Carmelo. Kalpasanna imbilinna ti pannakapapatay dagiti 450 a mammadto ni Baal iti ginget ti karayan Cison. Ngem idi sipupungtot nga inkari ni Reyna Jezabel a papapatayna ni Elias, naglibas ni Elias. (1 Ar-ari 18:18-40; 19:1-4) Adda kadi sadiay ni Jehova a tumulong kenkuana iti dayta a narigat a kasasaad? Wen. No simmang-at ni Elias iti nangato a bantay, a kas man la adda idiay langit; no naglemmeng iti gukayab iti uneg ti daga, a kas man la adda idiay Sheol; no nagtaray a nagturong iti adayo a puro a kas kapardas ti panagsaknap ti bannawag iti daga​—adda sadiay ti ima ni Jehova a mangpatibker ken mangidalan kenkuana. (Idiligyo ti Roma 8:38, 39.) Ket pinatibker ni Jehova ni Elias saan laeng a babaen ti taraon a pamigsana nga agdaliasat no di pay ket babaen dagiti nakaskasdaaw a parangarang ti aktibo a puersana. Iti pannakapapigsa ti nakemna, inrusat ni Elias ti simmaruno nga annongenna kas mammadto.​—1 Ar-ari 19:5-18.

14. (a) Apay a di umiso a kunaen a ti Dios ket adda iti amin a disso? (b) Kadagiti ania a sirkumstansia a siaayat a sarsaranayen ni Jehova dagiti adipenna iti agdama a panawen? (c) Kasano nga uray pay addatayo idiay Sheol, adda latta ti Dios sadiay?

¹⁴ Dagiti naimpadtuan a sasao ti Salmo 139:7-12 saanna a kayat a sawen a ti Dios ket adda iti amin a disso iti amin a kanito. Nalawag nga ipakita dagiti Kasuratan nga adda masnup a taengna. (Deuteronomio 26:15; Hebreo 9:24) Nupay kasta, saan a makaadayo dagiti adipenna iti imatangna. Pudno dayta kadagidiay nakadanon kadagiti adayo a lugar gapu kadagiti teokratiko nga annongenda. Pudno dayta kadagiti nasungdo a Saksi kadagiti kampo konsentrasion dagiti Nazi bayat ti Gubat Sangalubongan II, ket pudno met dayta kadagiti misionero a naipupok kadagiti pagbaludan idiay China iti arinunos ti 1950’s ken rugrugi ti 1960’s. Pudno dayta kadagiti patpatgentayo a kakabsat a lallaki ken babbai iti maysa a pagilian ti Central Africa a naulit-ulit a napilitan a mangpanaw kadagiti purokda, uray pay iti pagilianda. Kabaelan ni Jehova a danonen ti Sheol, ti kadawyan a tanem, ket isublina dagiti matalek babaen ti panangpagungarna kadakuada, no isu ti masapul.​—Job 14:13-15; Lucas 20:37, 38.

Daydiay Pudno a Makatarus Kadatayo

15. (a) Manipud pay kaano a nakita ni Jehova ti pannakabukeltayo? (b) Kasano nga ipakita ti panangtukoy ti salmista kadagiti bekkel ti kinanaan-anay ti pannakaammo ti Dios kadatayo?

¹⁵ Babaen ti paltiing, inturong ti salmista ti imatangtayo iti kinapudno nga am-ammonatayon ti Dios uray idi saantayo pay a naipasngay, a kunkunana: “Ta sika ti nangbukel kadagiti bekkelko; inlingednak iti tian ni inak. Idaydayawka ta nakaam-amak ken nakaskasdaaw ti pannakaaramidko. Nakaskasdaaw dagiti aramidmo, kas pagaammo unay toy kararuak.” (Salmo 139:13, 14) Ti panagtipon dagiti genes manipud iti amatayo ken iti inatayo iti kanito a pannakaiyinawtayo mangpataud iti padron a dakkel pakainaiganna iti pisikal ken mental a potensialtayo. Maawatan ti Dios dayta a potensial. Iti daytoy a salmo, naipangruna a nadakamat dagiti bekkel, a naulit-ulit a nausar iti Kasuratan a mangiladawan iti adda iti kaunggan ti maysa a tao.a (Salmo 7:9; Jeremias 17:10) Ammon ni Jehova dagitoy a detalye maipapan kadatayo uray idi saantayo pay a nayanak. Isu met ti nangdisenio, gapu iti naayat a pannakaseknanna, iti bagi ti tao iti wagas a makapataud ti pertilisado a selula iti uneg ti aanakan ti ina iti makasalaknib a balay a ‘mangilinged’ iti sikog ken mangsaluad iti dayta bayat a dumakdakkel.

16. (a) Kasano nga itampok ti Salmo 139:15, 16 ti sumalput a panagkita ti Dios? (b) Apay a makaparegta daytoy kadatayo?

¹⁶ Kalpasanna, iti panangipaganetgetna iti sumalput a panagkita ti Dios, innayon ti salmista: “Dagiti tulangko saan a nailinged kenka idi nabukelak iti nalimed, idi nasukogak kadagiti kababaan a paset ti daga [mabalin a maysa a panangiladawan iti aanakan ti inana ngem tuktukoyenna met ti pannakaparsua ni Adan manipud iti tapuk]. Nakita dagita matam uray daydi bagik a di pay nabukel, ket ita librom naisurat ti amin a pasetna, maipanggep kadagiti aldaw idi a mabukel dagitoy [dagiti paset ti bagi] ken awan pay uray maysa [maysa a paset ti bagi] kadakuada idi.” (Salmo 139:15, 16) Matarusandatay man dagiti padatayo a tao wenno saan, awan duadua a matarusannatayo ni Jehova. Kasanonatay nga apektaran dayta?

17. No matmatantayo dagiti aramid ti Dios kas nakaskasdaaw, matignaytayo a mangaramid iti ania?

¹⁷ Binigbig ti nagsurat iti Salmo 139 a dagiti bambanag nga insuratna maipapan kadagiti aramid ti Dios ket nakaskasdaaw. Kasta met kadi ti panagriknayo? Ti maysa a banag a nakaskasdaaw pagpanunotenna iti nauneg wenno kayawanna ti imatang ti maysa a tao. Mabalin a pudno dayta kadakayo no imutektekanyo dagiti pisikal a parsua ni Jehova. (Idiligyo ti Salmo 8:3, 4, 9.) Pampanunotenyo met kadi ti inaramidna iti panangipasdekna iti Mesianiko a Pagarian, ti madama nga ar-aramidenna iti pannakaikaskasaba ti naimbag a damag iti intero a daga, ken ti wagas a panangbalbaliw ti Saona iti personalidad dagiti tao?​—Idiligyo ti 1 Pedro 1:10-12.

18. Kasanonatay nga apektaran ti pannakabigbig a nakaam-amak ken nakaskasdaaw dagiti aramid ti Dios?

¹⁸ Napadasanyo met kadin a ti panangut-utob iti aramid ti Dios ket pagsiddaawennakayo, parnuayenna kadakayo ti nasalun-at a panagbuteng, makatignay unay, ken dakkel ti epektona iti personalidadyo ken iti panagbiagyo? (Idiligyo ti Salmo 66:5.) No kasta, tignayennakayo ti pusoyo a mangitan-ok ken Jehova, a mangidaydayaw kenkuana, a mangisarsarita kadagiti sabsabali maipapan iti panggepna ken kadagiti nakaskasddaw a banag nga insaganana nga agpaay kadagidiay agayat kenkuana.​—Salmo 145:1-3.

[Footnote]

Ania ti Makunayo?

◻ Kasano a ti pannakaammotayo a “ni Jehova isu ti Dios” tulongannatayo nga agserbi kenkuana a sirarag-o?

◻ Kasano a ti pannakaammo ti Dios iti amin nga ar-aramidentayo apektaranna ti biagtayo?

◻ Apay a makaparegta a maammuan a sikikita a kanayon ti Dios kadatayo?

◻ Apay nga ad-adda a matarusannatayo ti Dios ngem dagiti tattao?

◻ Apay a ti panangusig a kas itoy tignayennatayo a mangidaydayaw ken Jehova?