Ti Biblia—Maysa a Libro a Rumbeng a Basaen
NALAKA ti maibusan kadagiti sasao a mangiladawan iti Biblia. Isu dayta ti kasaknapan pay laeng pannakaiwarasna a libro iti intero a historia. Ti Biblia ti kadaanan, kaaduan pannakaipatarusna, kaaduan a maadaw, kadakkelan ti impluensiana, ken mapagraraeman unay a libro. Mabalin a dayta met ti kaaduan a mapagsusupiatan. Ket awan duadua a dayta a libro ti nakalasat kadagiti kaaduan a panangiparit, panangpuor, ken naranggas nga ibubusor. Nakalkaldaang, nupay kasta, adda maysa a sao a saanen a tumutop iti Biblia. Mabalin a saanen nga isu dayta ti libro ditoy lubong nga addaan iti kaaduan a managbasa.
Nupay mabalin nga addaan dagiti tattao iti Biblia idiay balayda, adu ti awanan iti panawen a mangbasa iti dayta. Adda idi tiempo a ti panagbasa ket maysa a nalatak a pagpalabasan ti oras. Ita, nupay kasta, kaykayat ti kaaduan a busbosen ti wayada iti panagbuya iti telebision wenno iti panangaramid iti sabali a banag. Dagidiay agbasbasa pay laeng kaaduanna a kaykayatda daydiay narabaw ken nalaka a basaen. Ti panagbasa iti Biblia sapulenna ti panangipamaysa ti panunot, ngem parparawpaw laengen ti panagbasbasa ti kaaduan a tattao.
Ngem, saan a nakalasat ti Biblia tapno laeng mabaybay-an nga agurnong iti tapuk iti estante. Adda dagiti naimbag a rason no apay a rumbeng a basaen dayta. Usigenyo ti sumagmamano a kinapudno maipapan iti dayta.
Isu Met La a Nagtalinaed!
Naggapu ti termino a “Biblia” iti Griego a sao a bi·bliʹa, kayatna a sawen, “babassit a libro.” Ipalagip daytoy kadatayo a ti Biblia ket buklen ti adu a libro—dagiti dadduma saan unay a babassit! Naisurat dagitoy iti las-ud ti nasurok a sangapulo ket innem a gasut a tawen. Nupay tattao ti nagsurat, impaltiing dagitoy ti natantan-ok a Gubuayan. Kinuna ti maysa a mannurat ti Biblia: “Ti padto saan a naiyeg uray kaano babaen ti pagayatan ti tao, no di ket dagiti tattao nagsaoda manipud iti Dios bayat nga idaldalan ida ti nasantuan nga espiritu.” (2 Pedro 1:21) No kasano a pudno ti Nainkasuratan a padto, kasta met a pudno dagiti dadduma pay a paset ti Biblia. Napno dagitoy impaltiing-Dios a “babassit a libro” kadagiti natan-ok a pampanunot ni Jehova a Dios. (Isaias 55:9) Isu met la a nakapagtalinaed ti Biblia iti nakabaybayagen!
Kadagiti adipen ti Dios, ti Biblia ti kanayon a kapatgan a libro. Umanamongda ken ni apostol Pablo, a mismo a maysa kadagiti mannurat ti Biblia. Kinunana: “Amin a Kasuratan impaltiing ti Dios ken makagunggona iti panangisuro.” (2 Timoteo 3:16) Gapuna, ti Biblia ti nakaibatayan ti pammati dagiti Saksi ni Jehova itatta. Dayta ti mangikeddeng kadagiti doktrinada ken mangiturturong iti kababalinda. Naimpusuan a parparegtaenda ti amin nga inaldaw nga agbasa iti sumagmamano a paset ti Sao ti Dios ken utobenda a buyogen ti panangipateg dagiti linaonna.—Salmo 1:1-3.
Ti Kanayon a Panangbasbasa iti Biblia
Makagunggona unay ti kanayon a panangbasbasa iti Kasuratan idi un-unana. Naibilin kadagiti ari ti Israel a mangaramidda iti bukodda nga insurat-ima a kopia ti Linteg—a maysa itan a napateg a paset ti Biblia—ken inaldaw a basaenda kas kanayon a pammalagip iti pagayatan ti Dios para kadakuada. (Deuteronomio 17:18-20) Ti saanda a panangaramid iti daytoy ti nakaigapuan ti pannakatnag dagiti adu nga ari.
Nailadawan ti pateg ti panagadal iti Kasuratan iti kaso ni lakayen a mammadto Daniel. Gapu iti personal a panagadalna kadagiti paset ti Biblia nga adda idi kaaldawanna, ‘naawatan [ni Daniel, idi a nakayawan idiay Babilonia,] gapu kadagiti libro’ nga asidegen a matungpal ti maysa a napateg a padto nga insurat ni Jeremias.—Daniel 9:2.
Idi nayanak ni Jesus, addaan panagtalek a ninamnama ti “nalinteg ken managdayaw” a lalaki a ni Simeon a makita daydiay agbalinto a Kristo, wenno Mesias. Naikari ken Simeon a dinto matay agingga a makitana ti Kristo. Ti panangtukoyna iti padto ni Isaias idi sinakruyna ni maladaga a Jesus ipakitana a ni Simeon ket maysa a napasnek a managbasa kadagiti libro ti Biblia a naisuraten idi kaaldawanna.—Lucas 2:25-32; Isaias 42:6.
Idi mangaskasaba ni Juan a Mammautisar, “siinanama dagiti tattao” iti Mesias. Ania ti ipasimudaag daytoy? Ipamatmat daytoy nga adu kadagiti Judio ti makaammo kadagiti Mesianiko a padto a nailanad iti Kasuratan. (Lucas 3:15) Makapainteres daytoy, ta kadagidi a tiempo narigat a magun-odan dagiti libro. Nakaan-annad ken adu a rigat ti maipakat iti panangkopia kadagiti libro ti Biblia babaen ti ima, isut’ gapuna a nangina ken narigat a magun-odan dagitoy. Kasano a nagbalin a pamiliar dagiti tattao kadagiti linaonda?
Kaaduanna, babaen ti pannakaibasa dagitoy iti publiko. Kas pangarigan, imbilin ni Moises a kadagiti naituding a tiempo, masapul a maibasa kadagiti naummong nga Israelita ti intero a Linteg nga inted ti Dios. (Deuteronomio 31:10-13) Idi umuna a siglo K.P., nasaknap ti pannakaibasa dagiti libro ti Biblia iti publiko. Kinuna ni adalan a Santiago: “Manipud kadagidi kadaanan a tiempo naaddaan ni Moises kadagidiay mangikasaba kenkuana iti tunggal siudad, agsipud ta isu maibasa a sipipigsa kadagiti sinagoga iti tunggal sabbath.”—Aramid 15:21.
Itatta, nalaka ti gumun-od iti personal a kopia ti Biblia. Magun-odan ti dadduma kadagitoy a “babassit a libro” kadagiti pagsasao ti 98 porsiento ti populasion ti lubong. Isu a nakalkaldaang ta adu ti saan nga interesado a makasursuro iti kayat nga ibaga ti Biblia kadakuada. Mabalin a daytoy ket panawen ti siensia, ngem “makagunggona [unay pay laeng] iti panangisuro” ti Sao ti Dios, ti Biblia. Mangipaay dayta iti nasimbeng a balakad maipapan iti moral, pannakilangen kadagiti tattao, ken adu a dadduma pay a suheto. Mainayon pay, ipaay ti Biblia ti kakaisuna a natalged a namnama iti natalna a masakbayan.
Regular a Basaenyo
Gapuna, pinagbalin dagiti Saksi ni Jehova a napateg a paset ti trabahoda ti panangiparegta iti regular a panagbasa iti Biblia. Iti pasdek ti pabrika iti sangalubongan a hedkuarterda idiay Brooklyn, Nueva York, agparang daytoy a pammaregta a naisurat iti dadakkel a letra: “READ GOD’S WORD THE HOLY BIBLE DAILY” (Basaenyo ti Sao ti Dios, ti Nasantuan a Biblia, iti Inaldaw). Riniwriw a tattao nga aglablabas ti nakakitan kadagitoy a sasao, ket manamnama nga adu ti nangipangag kadagita.
Iti nasurok a 73,000 a kongregasion dagiti Saksi ni Jehova iti intero a lubong, linawas a maang-angay dagiti sesion iti Teokratiko nga Eskuelaan ti Panagministro. Karaman iti kurso ti pannakaibasa ti napili a paset ti Biblia iti publiko. Addaan met dagiti amin a tumabuno iti annongen a mangbasa iti sumagmamano a kapitulo ti Biblia iti linawas iti bukodda a pagtaengan. Dagidiay sumursurot iti daytoy nga eskediul ket iti kamaudiananna mabasada ti intero a Biblia.
Maitunos daytoy nga urnos iti maysa kadagiti libro a maaramat iti daytoy nga eskuelaan. Kuna ti Giya ti Teokratiko nga Eskuelaan ti Panagministro: “Ti personal nga eskediulyo rebbeng nga iramanna ti oras a panagbasayo iti Biblia a mismo. Makagunggona unay ti panangbasa iti dayta manipud rugi agingga iti ngudo. . . . Nupay kasta, ti kalatyo iti panagbasa ket saan a basta panangsaklaw iti material, no di ket panangtarus iti kababagas dayta tapno malagipyo. Iwayaan ti panangutob iti ibagbagana.”
Iparparegta met dagiti dadduma pay a publikasion nga inaramid dagiti Saksi ni Jehova ti panagbasa iti Biblia. Kas pangarigan, iti magasin a kakuyog daytoy a pagiwarnak, ti Agriingkayo!, nagparang ti sumaganad a pammaregta agpaay kadagiti agtutubo: “Nabasayo kadin . . . ti intero a Biblia? Wen, ti Biblia ket maysa a dakkel a libro, ngem apay a diyo in-inuten a basaen? . . . Dagiti ‘natakneng-panagpampanunotda’ a taga-Berea ‘siaannad a sinuksukimatda ti Kasuratan iti inaldaw.’ (Aramid 17:11) No agbasakayo iti uray 15 a minuto laeng iti tunggal aldaw . . . , mabasayo ti intero a Biblia iti makatawen.” Wen, para kadagiti Saksi ni Jehova, dagiti Kristiano iti kaaldawantayo rumbeng nga agbalinda a pamiliar kadagiti linaon ti Kasuratan, kas kadagiti adipen ti Dios idi un-unana.
Gapuna, itantandudo dagiti Saksi ti maysa a maika-20 siglo a bersion ti panagbasa iti Biblia iti publiko. Iti adu a pagsasao, nangaramidda kadagiti cassette recording dagiti panagbasa a mangsaklaw iti intero a Biblia. Kadagiti adu, maysa daytoy a nasayaat a tulong iti panangparmek iti sumagmamano a lapped iti panagbasa iti Biblia. Dagiti dadduma dumngegda kadagitoy a recording bayat nga agtagtagibalay, agmanmaneho iti kotse, wenno mangar-aramidda kadagiti dadduma pay a banag. Makaay-ayo a kapadasan ti agtugaw ken siuulimek a dumngeg iti pannakaibasa ti maysa a paset ti Biblia bayat a sursurotenyo dayta iti mismo a kopiayo.
No saankay pay nga agbasbasa iti Biblia iti inaldaw, apay a diyo iyugali? Bassit laeng ti panawen a mabusbos iti daytoy iti tunggal aldaw, ngem dakkel ti magunggonayo, ta ti panangiyaplikar iti Kasuratan tulongannakay nga agtignay a nainsiriban ken mangtagiragsak iti biag a makagunggona iti naespirituan. Makapagtignaykayto met a maitunos iti daytoy a bilin a naited idi ugma iti lider dagiti Israelita a ni Josue: “Daytoy a libro ti linteg dinto umadayo ita ngiwatmo, no di ket iti aldaw ken rabii basaemto a yarasaas, tapno tungpalem nga aramiden ti kas mayalubog iti isuamin nga adda a naisurat kenkuana; ta iti kasta parang-ayemto ti dalanmo ket iti kasta agtignaykanto a nainsiriban.”—Josue 1:8.
Ipalgak dagiti panid ti Biblia ti naayat a panggep ni Jehova a maipaay iti natulnog a sangatauan. Ti umiso a pannakaammo iti naipaltiing a Saona mangipaay iti pudno a kinaragsak ken iti namnama iti biag nga awan inggana iti Paraiso iti maysa a nakaskasdaaw a baro a lubong ti agnanayon a bendision. (Lucas 23:43; 2 Pedro 3:13) Sapay koma ta ilalaenyo ti gundaway nga agbasa ken agadal iti Biblia ken ikagumaanyo a gun-oden daytoy nakaskasdaaw a biag.