Makaanuskay Kadi?

KINUNA ni Jehova ken Abram: “Panawam ti pagiliam . . . ket mapanka iti pagilian nga ipakitakto kenka; ket mangaramidakto iti maysa a dakkel a nasion nga agtaud kenka ket bendisionankanto ket pagbalinekto a naindaklan ti naganmo.” (Genesis 12:1, 2) Pitopulo ket lima ti tawen idi ni Abram. Isut’ nagtungpal ken nagan-anus iti unos ti panagbiagna, a nangnamnama ken Jehova.

Iti kamaudiananna, kastoy ti inkari ti Dios ken ni naanus nga Abraham (Abram): “Maipasigurado nga iti pamendision bendisionankanto, ket iti panagadu paaduenkanto.” Innayon ni apostol Pablo: “Ket iti kasta kalpasan nga impakita ni Abraham ti kinaanus, nagun-odanna daytoy a kari.”​—Hebreo 6:13-15.

Ania kadi ti kinaanus? Depinaren dagiti diksionario ti kinaanus kas ti abilidad “nga aguray a sitatanang iti maysa a banag” wenno mangipakita iti “panagteppel iti sidong ti pakarurodan wenno pakariribukan.” Isu a masuot ti anusyo no adda maysa a tao wenno banag nga ur-urayenyo, wenno no adda pakarurodan wenno pakariribukanyo. Kadagiti kasta a situasion, agtalinaed a natanang ti naanus a tao; nadarasudos ken nalaka nga agpungtot ti di makaan-anus a tao.

Ti Di Makaan-anus a Moderno a Lubongtayo

Kadagiti adu a lugar iti siudad, saan a ti kinaanus ti maipagpaganetget no di ket ti kinapartak. Kadagiti riniwriw a tattao nga agnanaed kadagiti napusek a siudad, mangrugi ti tunggal aldaw iti uni ti alarma iti bigat. Dayta ti pangrugian ti naapura a panagtigtignay​—tapno makasangpet iti maysa a lugar, tapno makisinnarak iti maysa a tao, tapno makaaramid iti maysa a banag. Makapasiddaaw kadi no adu ti aburido ken di makaan-anus?

Marurodkay kadi no maipasangokayo kadagiti pagkapuyan dagiti dadduma? “Diak kayat ti managladladaw,” kuna ni Albert. Umanamong ti kaaduan a makapasikor ti aguray iti maysa a tao a di simmangpet iti naikeddeng nga oras, nangruna no adda ab-abutenyo nga oras. Maipapan iti Duke ti Newcastle, maysa a politiko a Britano idi maika-18 a siglo, adda a naikuna: ‘Kanayon a maladaw iti tallopulo a minuto iti agsapa, nga ikagkagumaanna a subboten iti agmalmalem ngem dina kabaelan.’ No agpannuraykayo iti kasta a tao iti inaldaw, makaanuskay kadi?

No agmanmanehokayo iti kotse, nalakakay kadi nga agpudot, di makauray, wenno masulisog nga agpataray iti nakapegpegges? Kadagiti kasta a kasasaad, masansan nga agtungpal iti didigra ti kinaawan-anus. Idi 1989, idiay pagaammo idi a Makinlaud nga Alemania, nasurok a 400,000 nga aksidente iti kalsada ti nagtungpal iti pannakadangran wenno ipapatay. Kadagitoy, 1 iti 3 ket gapu iti panagpataray iti nakaparpartak wenno nakaas-asideg iti lugan nga adda iti sango. Gapuna, uray kaskasano, ti kinaawan-anus ti nakaigapuan ti pannakadangran wenno ipapatay ti nasurok a 137,000 a tao. Anian a nagkas-ang a resulta ti kinaawan-anus!

“Diak maanusan ti tao a kanayon a mangdisturbo,” inreklamo ni Ann, “wenno ti tao a nakalaslastog.” Inamin ni Karl-Hermann a dina maanusan “dagiti ubbing nga awanan panagraem kadagiti lallakay.”

Mabalin a pagrurodennakayo dagiti kastoy a kasasaad. Kasanoyo, ngarud, a manayonan ti anusyo?

Mapatibkernakayo ni Jehova nga Aganus

Pagarupen dagiti adu a ti kinaanus ipamatmatna ti panagpangadua wenno pagkapuyan. Nupay kasta, iti imatang ni Jehova, ti kinaanus ipakitana ti kinatibker. Isu a mismo ket ‘naanus . . . agsipud ta saanna a tarigagayan a madadael ti asinoman no di ket tarigagayanna a makagteng dagiti isuamin iti panagbabawi.’ (2 Pedro 3:9) Ngarud, tapno manayonanyo ti anusyo, agtalinaedkayo a nasinged ken Jehova ken agpannuraykayo kenkuana iti amin a pusoyo. Ti panangpatibker iti pannakirelasionyo iti Dios ti kapatgan nga addang iti panagbalin a naanus.

Mainayon pay, nasken ti panangammo kadagiti panggep ni Jehova a maipaay iti daga ken iti sangatauan. “Inur-uray [ni Abraham] ti siudad nga addaan kadagiti pudpudno a pamuon [ti Pagarian ti Dios], a ti nangibangon ken nangaramid iti dayta a siudad isu ti Dios.” (Hebreo 11:10) Kasta met, makatulong ti panamagtalinaed kadagiti kari ti Dios a naraniag iti panunot ken ti siraragsak a panangnamnama ken Jehova. Iti kasta mabigbigyonto a ti kinaanus, imbes a mangipamatmat iti panagpangadua, iti kinapudnona allukoyenna dagiti tattao iti pudno a panagdaydayaw. Gapuna, “ibilangyo ti kinaanus ni Apotayo a kas pannakaisalakan.”​—2 Pedro 3:15.

Kasanon no ti mismo a kasasaadyo ket suotenna iti kasta unay ti anusyo? Rirriribukendakay kadi dagiti di manamati? Adda kadi sakityo a kasla saanen nga umimbag? Iti kasta a kasasaad, ipapusoyo ti insurat ni adalan a Santiago. Kalpasan ti panangtukoyna iti pagwadan nga impaay dagiti mammadto iti kinaanus, impakitana ti palimed ti panagtalinaed a natanang iti sidong ti nakaro a pakariribukan. Kinuna ni Santiago: “Adda aya asinoman nga agsagsagaba iti dakes kadakayo? Agtultuloy koma iti panagkararag.”​—Santiago 5:10, 13.

Sipapasnek nga ikararagyo iti Dios a nayonanna ti anusyo ken tulongannakay nga agteppel iti sidong ti pakasuotan. Agpannuraykay a kanayon ken Jehova, ket tulongannakayo a mangilasin kadagiti kasasaad wenno ugali dagiti dadduma a mangsuot iti kinatanangyo. Ti panagkararag a nasaksakbay kadagiti makaparurod a kasasaad matulongannakayo nga agtalinaed a natanang.

Umiso a Panangmatmat iti Bagi ken Kadagiti Sabsabali

Tapno mataginayon ti natalna a pakinakem, masapul a matmatanyo ti bagiyo ken dagiti sabsabali iti umiso a pamay-an. Posible daytoy babaen ti panagadal iti Biblia, ta ipakita daytoy nga addaan ti tunggal maysa iti natawid a kinaimperpekto ket ngarud addaan kadagiti pagkapuyan. Mainayon pay, ti pannakaammo iti Biblia parayrayenna ti ayatyo. Nasken daytoy a kababalin tapno makapaganus kadagiti sabsabali.​—Juan 13:34, 35; Roma 5:12; Filipos 1:9.

Ti ayat ken sidadaan a panangpakawan pagkalmaennakayo no marurodkayo. No adda ugali ti maysa a tao a kasimronyo, palagipannakayo ti ayat a ti kababalin dayta a tao ti diyo kayat, saan a ti tao a mismo. Panunotenyo no kasano kasansan a masuot ti kinaanus ti Dios ken marurod dagiti sabsabali gapu kadagiti bukodyo a pagkapuyan.

Ti umiso a panangmatmat iti bagiyo tulongannakay met nga aguray a siaanus. Kas pagarigan, ikagkagumaanyo kadi a ragpaten dagiti pribilehio iti panagserbi ken Jehova, tapno laeng mapaay? Mariknayo kadi a maib-ibusen ti anusyo a kas kadagiti maudi a tinukel ti darat iti maysa a pagorasan? No kasta, laglagipenyo a masansan a nairamut ti kinaawan-anus iti kinatangsit. “Naim-imbag ti naanus iti espiritu ngem iti napusong iti espiritu,” kuna ni Solomon. (Eclesiastes 7:8) Wen, ti kinatangsit ti kangrunaan a lapped iti panaganus. Di met aya nalaklaka para iti maysa a napakumbaba a tao ti aguray a sitatanang? Gapuna, agpakumbabakayo, ket ad-adda a maaklonyonto ti pannakaitantan a buyogen ti natalna a pakinakem.​—Proverbio 15:33.

Ti Kinaanus Mangyeg Kadagiti Nabaknang a Gunggona

Agdindinamag ni Abraham kangrunaanna gapu iti pammatina. (Roma 4:11) Ngem, ti kinaanus ti nangpatibker iti pammatina. Ania ti gunggonana gapu iti panangnamnamana ken Jehova?

Dimmakkel ti panagtalek ni Jehova ken Abraham. Gapuna nagdinamag ti nagan ni Abraham ken nagbalin a maysa a nabileg a nasion dagiti kaputotanna. Mabendisionan dagiti amin a nasion iti daga ti bagbagida babaen ti bin-ina. Nagserbi ni Abraham a pannakangiwat ti Dios ken nagbalin pay ketdi a mangiladawan iti Namarsua. Adda pay kadi dakdakkel a supapak ti pammati ken kinaanus ni Abraham?

“Ni Jehova nadungngo unay iti panagayat” kadagiti Kristiano a mangibtur a siaanus kadagiti pakasuotan. (Santiago 5:10, 11) Tagtagiragsaken dagiti kasta a tattao ti nadalus a konsiensia gapu iti panangaramidda iti pagayatanna. Gapuna, no mangnamnamakayo ken Jehova ken ibturanyo a siaanus dagiti pakasuotan, ti kinaanusyo agresultanto iti pananganamong ken pammendision ni Jehova.

Dakkel ti maaramidan ti kinaanus kadagiti tattao ti Dios iti amin a benneg ti biag. Napaneknekan daytoy ti dua nga adipen ni Jehova, nga agnagan Christian ken Agnes, idi pinagtulaganda ti kasarda. Intantanda ti tulaganda gapu iti panagraemda kadagiti dadakkel ni Christian, nga agkasapulan iti panawen tapno maam-ammoda a naimbag ni Agnes. Ania ti epekto daytoy nga inaramidda?

“Idi laeng kamaudiananna a nabigbigmi no kasano kapateg kadagiti dadakkelko ti panagan-anusmi,” inlawlawag ni Christian. “Ti panaguraymi a siaanus dina dinadadael ti relasionmi nga agassawa, no di ket isu dayta ti umuna a nangpatibker iti relasionmi kadagiti dadakkelko.” Wen, mangyeg ti kinaanus kadagiti nabaknang a gunggona.

Itandudo met ti kinaanus ti kappia. Maragsakan ti pamilia ken dagiti gagayyemyo no diyo pagbalinen nga isyu ti tunggal biddutda. Ti kinatanang ken kinamannakaawatyo no agkamali dagiti sabsabali lapdanna dagiti nakababain a kasasaad. Kuna ti maysa a pagsasao dagiti Insik: “Ti panaganus iti kanito ti pungtot ispalennaka iti sangagasut nga aldaw a panagsagaba.”

Pasayaaten ti kinaanus ti personalidadyo, a tulongannakayo a mangtaginayon kadagiti dadduma pay a nasayaat a kababalinyo. Pabilgenna ti pammatiyo, taginayonenna ti talnayo, ken patibkerenna ti ayatyo. Ti kinaanus tulongannakayo nga agbalin a naragsak bayat nga ipakpakitayo ti kinamanangaasi, kinaimbag, ken kinaamo. Ti panaganus papigsaennakayo a mangsukay iti mabayag a panagitured ken panagteppel.

Ngarud, urayenyo a siaanus ti pannakatungpal dagiti kari ni Jehova, ket sigurado a maaddaankayto iti naragsak a masakbayan. Kas ken Abraham, sapay koma ta ‘babaen ti pammati ken kinaanus tawidenyo dagiti kari.’​—Hebreo 6:12.

[Ladawan iti panid 23]

Ti nasinged a pannakirelasion ken Jehova tulongannakayo nga aganus, kas iti inaramid ni Abraham