Agannadkayo iti Panagpasindayag

ITA matmatan ti adu ti panagpasindayag kas paglaingan. Ti panangipasindayaw ti kinapigsa, kinasigo, ken dagiti nagapuanan ket nagbalinen nga uso. Mamati dagiti dadduma a ti panagpasindayag ket nasken iti panagballigi. Marikna dagiti dadduma nga itan-ok daytoy ti panagraem iti bagi. Kastoy ti kuna ti magasin a Time: “Ti ulidan ti kinapakumbaba, nupay saan pay a napukaw, ket agparang a gistay kadaananen.” Kastoy ti komento ti mannurat a ni Jody Gaylin: “Makapaladingit, ta ti di nakababain a panagpasindayag . . . isu ti kabaruan nga uso. Ti pannakisarita iti maysa a gayyem wenno am-ammo ket addaan baro a kakuyogna: ti panangpuyot iti trumpeta.”

Nangipasdek dagiti role model (pagwadan) iti pagalagadan. Mabalin a nangnangngegyon dagiti sasao ti dati a kampeon iti boksing: “Saan a naiparna laeng a siak ti katan-okan a tao iti lubong iti daytoy a panawen iti historia.” Pagaammo met dagiti sasao ti maysa a kameng ti grupo ti musika a Beatles: “Nalatlatakkami itan ngem ni Jesu-Kristo.” Nupay matmatan dagiti dadduma a ti kakasta a komento ti naisawang nga awan ti aniaman a dakes a panggep, ibilang dagiti dadduma dagidiay nangisawang kadagita kas pagwadan ti panangitag-ay iti bagi a maikari a suroten.

Ti panagraira ti kinapasindayag mamataud iti saludsod: Nasayaat kadi a pagparammag dagiti bukod a sanikua ken abilidad? Siempre, natural a pagpannakkel dagiti naaramidan ti maysa ken iranud pay ket dagitoy kadagiti nasinged a gagayyem ken kakabagian. Ngem komusta met ngay dagidiay agbibiag a mayalubog iti pagsasao a, “No addaanka iti daytoy, pagpasindayawmo”? Maysa pay, komusta met dagidiay, nupay saan a napanayag ti panagpasindayagda, sisisikap a siguraduenda a maammuan ti dadduma dagiti paglaingan ken nagapuananda? Nasayaat aya ti kasta a panangipasindayaw ti bagi, kasapulan pay ketdi, kas kuna dagiti dadduma?

Ti Epektona Kadagiti Relasion

Panunotenyo ti epekto kadakayo ti panagpasindayag dagiti dadduma. Kas pagarigan, kasano ti panagriknayo kadagiti sumaganad a sasao?

“Nasaysayaat dagiti libro a diak naisurat ngem ti aniaman a libro nga insurat dagiti dadduma a tattao.”​—Nalatak nga autor.

“No addaak la idi panamarsua, nakaipaayak koma kadagiti makagunggona a singasing para iti nasaysayaat nga urnos ti uniberso.”​—Ari idi Edad Media.

“Saan a mabalin nga adda maysa a Dios gapu ta, no adda man, diak mamati a saan a siak Isuna.”​—Pilosopo idi maika-19-siglo.

Maay-ayokay aya kadagitoy a tao babaen kadagiti saoda? Iti kunayo maragsakankay aya iti pannakikaduayo kadakuada? Nalabit a saan. Kadawyanna, ti panagpasindayag​—napasnek man wenno uray ang-angaw​—paalusiisen, sikoren, nalabit paapalenna dagiti dadduma. Kastoy ti epekto dayta ken ni salmista Asaf a nangipudno: “Immapalak kadagiti managpasindayag.” (Salmo 73:3) Sigurado, awan kadatayo ti mayat nga agbalin a pagtaudan ti madi a rikrikna dagiti gagayyem ken kakaduatayo! Kunaen ti 1 Corinto 13:4: “Ti ayat . . . saan nga agpangas.” Ti nadiosan nga ayat ken pannakaseknan iti rikrikna dagiti dadduma ti mangtignay kadatayo a saan a mangipasindayaw kadagiti ipagaruptayo a paglaingan wenno ik-ikutantayo.

No medmedan ti maysa a tao ti bagina ken agsao a sipapakumbaba, agbalin a komportable ken nasayaat ti rikrikna dagiti adda iti aglawlawna. Maysa daytoy a nagpateg nga abilidad. Mabalin a daytoy ti adda iti panunot ti estadista a Briton a ni Lord Chesterfield idi binalakadanna ti anakna a lalaki: “Agbalinka a nasirsirib ngem kadagiti dadduma a tattao no mabalin; ngem saanmo nga ibaga dayta kadakuada.”

Saan nga agpapada ti sagut nga ik-ikutan dagiti tattao. Ti nalaka iti maysa a tao ket saan a kasta iti sabali. Ti ayat ti mangtignay iti maysa a tao a makilangen a buyogen ti pannakipagrikna kadagidiay saan a nalaing kadagiti banag a paglainganna. Nalabit, nalaing dagiti dadduma iti sabali a tay-ak. Kinuna kadatayo ni apostol Pablo: “Babaen ti di kaikarian a kinamanangaasi a naited kaniak ibagak iti tunggal maysa kadakayo dita a dina panunoten nga ad-adda ti bagina ngem iti rebbengna a panangpanunot; no di ket agpanunot a kas addaan iti nasimbeng a panagpampanunot, tunggal maysa kas imbunong ti Dios kenkuana a rukod ti pammati.”​—Roma 12:3.

Ti Panagpasindayag Agtaud Manipud Kinakapuy

Bayat nga umikay dagiti dadduma kadagiti nalastog, a mabalin a makarikna a nababbabada no kalanglangenda ida, naiduma ti panagtignay dagiti sabali. Kunada a saan a natalged dagiti managpasindayag. Inlawlawag ti mannurat a ni Frank Trippett no apay a ti tao a mangpuyot iti bukodna a trumpeta ket mabalin, iti kasupadina, ipababana ti dayawna iti imatang dagiti dadduma: “Ammo ti amin iti pusona a ti panagpasindayag ket gagangay a pagilasinan ti sumagmamano a makapaliday a personal a pagkapuyan.” Yantangay adut’ makakita iti panaginkukuna ti managpasindayag, saan aya a nasaysayaat a liklikan ti naangin a panangidayaw iti bagi?

“Ngem Agpayso Met!”

Kastoy ti panangpadas dagiti dadduma a mangikalintegan iti panangidayaw iti bagida. Mariknada a tangay talaga met nga addaandat’ naisangsangayan a talento, maysa a panaginsisingpet ti panagpammarang a saan a kasta.

Ngem umiso kadi ti panagpasindayagda? Ti panangrukod iti bagi ket naibatay iti bukod a kapanunotan ken rikrikna. Ti ipagaruptayo a maysa a naisangsangayan a paglaingantayo ket mabalin a gagangay la dayta kadagiti dadduma. Ti banag a di magawidan ti maysa a tao ti bagina a mangiparammag iti kabaelanna mabalin nga ipasimudaagna pay ketdi nga isu ket saan a pudpudno a napigsa​—awanan umdas a pigsa tapno makatakder iti bukodna uray awan ti panangipannakkel. Bigbigen ti Biblia nga addaan ti tao iti pagannayasan nga allilawen ti bukodna a bagi iti panangibalakadna: “Ti mangipagarup nga isu sitatakder agannad koma tapno di maikulbo.”​—1 Corinto 10:12.

Uray no ti maysa a tao addaan naisangsangayan a talento iti maysa a partikular a benneg, ikalintegan aya daytoy ti panagpasindayag? Saan, gapu ta dagiti tattao ti itan-ok ti panagpangas, idinto ta aniaman a talento nga ikuttayo ket nagtaud iti Dios. Isu ti rumbeng nga umawat iti dayaw. Apay koma a datayo ti umawat ti pammadayaw iti maysa a banag nga addan kadatayo idi mayanaktayo? (1 Corinto 4:7) Malaksid iti daytoy, no kasano nga adda dagiti paglaingantayo, adda met dagiti pagkapuyantayo. Kalikaguman kadi ti panagbalin a napudno nga ilataktay dagiti pagkamalian ken pagkapuyantayo? Sumagmamano kadagiti managpasindayag ti addaan kasta a kapanunotan. Mabalin a nalaing nga agbitla ni Ari Herodes Agrippa I. Ngem ti kinapalangguadna nagbanag iti nakakaskas-ang a pannakatay. Maanninaw iti dayta a nagdakes a pasamak no kasano a makarimon iti Dios ti kinapalangguad, kasta met kadagiti adu a tattao.​—Aramid 12:21-23.

Gagangay a mailatak ti talento ken paglaingantayo uray di kasapulan ti panagpannakkel. No bigbigen ken komendaran ti sabsabali dagiti kualidad wenno nagapuanan ti maysa, ad-adda a mangitan-ok dayta iti mapadpadayawan. Nainsiriban a kunaen ti Proverbio 27:2: “Sabali laeng a tao ti mangidayaw koma kenka, ket saan a ta ngiwatmo met laeng; ti ganggannaet, ket saan a dagiti met la bibigmo, ti mangaramid ti kasta.”

Kasapulan Kadi iti Panagballigi?

Marikna dagiti dadduma a ti sitatalek a panangitag-ay iti bagi ket kasapulan tapno agballigi iti mannakisalisal a kagimongan ita. Pagdanaganda a no dida agsao ken ipakita dagiti paglainganda, saandanto a maikaskaso, saandanto a maapresiar. Ti mangirepresentar iti panagdanagda isu daytoy komento manipud iti magasin a Vogue: “Nasursuruantayo idi a ti kinapakumbaba ket maysa a paglaingan, ita maad-adaltayo a ti panagulimek ket maysa a pagkapuyan.”

Kadagiti agtarigagay a rumang-ay sigun kadagiti pagannurotan daytoy a lubong, mabalin a nainkalintegan ti panagdanag. Ngem naiduma ti kasasaad ti maysa a Kristiano. Ammona a maseknan ti Dios ken pilienna nga usaren dagiti abilidad dagidiay napakumbaba, saan a napangas. Ngarud, di kasapulan ti Kristiano nga agusar kadagiti taktika a mangidayaw iti bagi. Agpayso, ti nakarot’ panagtalekna a tao mabalin a makagun-od iti temporario a dayaw babaen ti panagbalinna a manangipapilit wenno naturay. Ngem inton agangay isut’ maibutaktak ken maipababa, maibabain pay ketdi. Kas iti kinuna ni Jesu-Kristo: “Siasinoman a mangitan-ok iti bagina maipababanto, ket siasinoman a mangipababa iti bagina maitan-okto.”​—Mateo 23:12; Proverbio 8:13; Lucas 9:48.

Dagiti Pagsayaatan ti Kinapakumbaba

Kastoy ti insurat ni Ralph Waldo Emerson: “Tunggal tao a maam-ammok ket natantan-ok ngem siak iti sumagmamano a pamay-an. Ngamin, adda masursurok kenkuana.” Maitunos ti kinunana iti impaltiing ti Dios a balakad ni apostol Pablo a dagiti Kristiano rumbeng ‘nga awan ti aniaman nga aramidenda gapu iti kinamannakirupir wenno gapu iti panangipasindayaw iti bagi, no di ket buyogen ti kinapakumbaba iti isip nga ibilangda a dagiti dadduma nangatngatoda ngem kadakuada.’ (Filipos 2:3) Daytoy napakumbaba a panangmatmat ikabilna ti maysa iti kasasaad a makasursuro manipud kadagiti dadduma.

Isu nga agannadkayo a ti paglainganyo ket saan nga agbalin a pagkapuyanyo. Diyo kissayan ti pateg dagiti abilidad ken gapuananyo babaen ti panagpasindayag. Inayonyo ti kinapakumbaba kadagiti talunggadingyo. Daytoy ti pudpudno a mangitan-ok iti maysa iti imatang dagiti dadduma. Makatulong daytoy iti maysa a mangtagiragsak iti nasaysayaat a pannakirelasion kadagiti pada a tao ken mangyeg ti anamong ni Jehova a Dios.​—Mikias 6:8; 2 Corinto 10:18.