Dagiti Milagro ni Jesus—Historia Wenno Sarsarita?
“Iti periodo ti maikapat a panagbantay iti rabii isu immay kadakuada, a magmagna iti rabaw ti baybay.” —Mateo 14:25.
KADAGITI minilion iti aglikmut ti lubong, ti panamati a nagaramid ni Jesu-Kristo kadagiti milagro ket gistay kas iti kinapateg ti panamati iti Dios a mismo. Inladawan dagiti mannurat ti Ebanghelio—da Mateo, Marcos, Lucas, ken Juan—ti 35 kadagiti milagro ni Jesus. Nupay kasta, isingasing dagiti salaysayda nga isut’ nagaramid iti adu pay a datdatlag.—Mateo 9:35; Lucas 9:11.
Saan a naaramid dagitoy a milagro tapno pagsiddaawen dagiti tattao. Dagita ket napateg iti panagkuna ni Jesus nga isut’ Anak ti Dios, ti nabayagen nga inur-uray[da] a Mesias. (Juan 14:11) Nagaramid ni Moises kadagiti datdatlag a pagilasinan idi indatagna ti bagina iti naadipen a nasion ti Israel. (Exodo 4:1-9) Kaawatan a ti Mesias, ti naipadto a dakdakkel ngem ni Moises, manamnama met a mangiparang iti sumagmamano a pagilasinan iti nadibinuan a tulong. (Deuteronomio 18:15) Gapuna, inawagan ti Biblia ni Jesus kas “maysa a lalaki nga imparang a silalatak ti Dios [kadagiti Judio] babaen kadagiti mannakabalin nga ar-aramid ken kadagiti tanda ken kadagiti pagilasinan.”—Aramid 2:22.
Kadagiti napalabas, sapasap nga inawat dagiti tattao nga awan panagduadua ti panangiladawan ti Biblia ken ni Jesus kas managaramid kadagiti milagro. Ngem kadagiti nabiit pay a dekada, sinupiat dagiti kritiko ti salaysay dagiti Ebanghelio. Iti librona a Deceptions and Myths of the Bible, dinakamat ni Lloyd Graham ti salaysay ti Biblia maipapan iti pannagna ni Jesus iti danum ken urayna la a nakuna: “Nakaro unay a kinanengneng ti literal a panamati iti daytoy, kaskasdi, riniwriw ti literal a mamati iti daytoy. Sa kalpasanna masdaawtayo no aniat’ mapaspasamak iti lubongtayo. Adda aya nasaysayaat pay a lubong a manamnamatayo iti kasta a kinanengneng?”
Imposible?
Nupay kasta, saan a nainkalintegan dagita a pammabalaw. Tinukoy ti The World Book Encyclopedia ti milagro kas “maysa a pasamak a saan a mailawlawag babaen kadagiti pagaammon a linteg ti nakaparsuaan.” Sigun iti dayta a depinasion, maibilang ti de kolor a TV, ti cellular phone, wenno ti laptop computer kas milagro idi laeng napalabas a siglo! Nainkalintegan kadi ti panagbalin a dogmatiko ket awagan ti maysa a banag kas imposible gapu laeng ta saantay a mailawlawag dayta sigun iti agdama a sientipiko a pannakaammo?
Adda sabali pay a banag nga usigen: Iti orihinal a pagsasao a Griego a naaramat iti pannakaisurat ti “Baro a Tulag,” ti sao a naaramat para iti “milagro” ket dyʹna·mis—maysa a sao a gagangay a kaipapananna, “pannakabalin.” Naipatarus met daytoy a “nabileg nga ar-aramid” wenno “abilidad.” (Lucas 6:19; 1 Corinto 12:10; Mateo 25:15) Kunaen ti Biblia a dagiti milagro ni Jesus ket maysa a pannakaiparangarang ti “natan-ok a pannakabalin ti Dios.” (Lucas 9:43) Imposible aya dagiti kasta nga aramid para iti maysa a mannakabalin-amin a Dios—ti Maysa nga addaan iti “nawadwad a dinamiko a pannakabalin”?—Isaias 40:26.
Dagiti Pammaneknek a Pudno
Ti nainget a panangsukimat kadagiti uppat nga Ebanghelio mangipaay iti kanayonan a pammaneknek iti kinamapagtalkan dagitoy. Umuna, nakadidillaw ti pannakaiduma dagitoy a salaysay kadagiti sarsarita ken sariugma. Kas pagarigan, usigenyo dagiti ulbod nga estoria a nagwaras maipapan ken Jesus kadagiti simmaruno a siglo kalpasan ti ipapatayna. Kuna ti apokripa nga “Ebanghelio ni Tomas”: “Idi agtawen iti lima daytoy ubing a Jesus . . . , napan iti purok, ket kinamat ti maysa nga ubing ken dinanogna ti abagana. Nakapungtot ni Jesus ket kinunana kenkuana: ‘Saanka a makaadayo iti dalanmo’, ket dagus a napasag ti ubing ket natay.” Saan a narigat a makita no ania daytoy nga estoria—maysa a pinarparbo nga estoria. Kasta met, awan a pulos ti pakayaspinganna iti Jesus iti Biblia ti agpapaos, managpudpudot nga ubing a nailadawan ditoy.—Idiligyo ti Lucas 2:51, 52.
Ita, usigenyo dagiti agpayso a salaysay ti Ebanghelio. Awananda kadagiti aglablabes ken parparbo a sarita. Nagaramid ni Jesus kadagiti milagro maigapu iti pudpudno a panagkasapulan, saan a tapno penken laeng ti panagpagus. (Marcos 10:46-52) Saan a pulos nga inaramat ni Jesus ti pannakabalinna tapno pakagunggonaanna a mismo. (Mateo 4:2-4) Ket saanna a pulos nga inaramat dagita tapno agparammag. Kinapudnona, idi tinarigagayan ni managusioso nga Ari Herodes a mangipakita ni Jesus iti datdatlag a “pagilasinan” para kenkuana, “awan insungbatna [ni Jesus] kenkuana.”—Lucas 23:8, 9.
Naidumduma unay dagiti milagro ni Jesus kadagiti aramid dagiti propesional a managpabuya, salamangkero, ken mangngagas babaen ti pammati. Dagiti mannakabalin nga aramidna kankanayon nga intan-okna ti Dios. (Juan 9:3; 11:1-4) Awan dagiti emosional a ritual, mahiko a tantanamitim, naparammag a panagpabuya, panangallilaw, ken hipnotismo kadagiti milagrona. Idi nasabat ni Jesus ti maysa a bulsek nga agpalpalama nga agnagan Bartimeo a nagpukkaw iti, “Rabboni, mapasubli koma ti panagkitak,” kinuna laeng ni Jesus kenkuana: “‘Mapankan, ti pammatim pinaimbagnaka.’ Ket dagus a napasubli ti panagkitana.”—Marcos 10:46-52.
Ipakita dagiti rekord ti Ebanghelio nga imparang ni Jesus dagiti mannakabalin nga aramidna a di nagsammaked kadagiti alikamen, naisangsangayan pannakaiplanona a pabuya wenno dagiti mangallilaw a lawag. Sipapanayag a naaramid dagitoy, masansan nga iti imatang ti adu nga agbuybuya. (Marcos 5:24-29; Lucas 7:11-15) Saan a kas iti panangpadpadas dagiti moderno a mangngagas babaen ti pammati, saan a pulos a napaay ti panagreggetna a mangagas gapu iti maipagarup a kinakurang ti pammati ti maysa a masakit. Kuna ti Mateo 8:16: “Inagasanna amin nga agsagsagaba iti nakaro unay.”
Iti librona a “Many Infallible Proofs:” The Evidences of Christianity, kuna ti eskolar a ni Arthur Pierson maipapan kadagiti milagro ni Kristo: “Ti kinaadu dagitoy, ti apagkanito ken naan-anay a panangagasna, ken ti di pannakapaay uray iti panagreggetna a mangpagungar kadagiti natay, ket nangipaay iti dakkel a paggidiatan dagitoy a milagro ken dagiti datdatlag iti daytoy a panawen wenno iti aniaman a sabali a panawen.”
Sekular a Pammasingked
Nangidatag ni Pierson iti sabali pay nga argumento a mangsuporta kadagiti salaysay ti Ebanghelio idi kunana: “Awanen ti ad-adda pay a naisangsangayan a pammasingked kadagiti milagro iti kasuratan ngem ti panagulimek dagiti kabusor.” Tarigagayan unay dagiti papangulo a Judio a padaksen ni Jesus, ngem nalatak unay dagiti milagrona ta di mailibak dagiti kabusor dagitoy. Ti laeng maaramidanda isut’ panangikunada a dagitoy ket gapuanan ti pannakabalin dagiti demonio. (Mateo 12:22-24) Sinigsiglo kalpasan ti ipapatay ni Jesus, agtultuloy a binigbig dagiti mannurat iti Talmud dagiti Judio a ni Jesus ket addaan kadagiti datdatlag a pannakabalin. Sigun iti libro a Jewish Expressions on Jesus, imbilangda [ni Jesus] kas maysa a “sumursurot kadagiti aramid ti mahiko.” Maibagada aya ti kasta no talaga nga ibilangda dagiti milagro ni Jesus kas sarsarita laeng?
Nangipaay ti historiador ti simbaan a ni Eusebius idi maikapat a siglo iti kanayonan pay a pammaneknek. Iti librona a The History of the Church From Christ to Constantine, inadawna ti maysa nga agnagan Quadratus a nagsurat iti emperador kas pangsalaknib iti Kinakristiano. Insurat ni Quadratus: “Kanayon nga adda dita tapno makita dagiti aramid ti Manangisalakantayo, ta agpayso dagitoy—dagiti tattao a naagasan ken dagidiay napagungar manipud kadagiti natay, a saan laeng a nakita [dagiti tattao] iti daydi kanito a pannakaagas wenno pannakapagungarda, no di ket kankanayon nga addada tapno makita, saan laeng nga idi kaduatayo ti Manangisalakan, no di ket iti las-ud ti naunday a panawen kalpasan ti ipapanawna; kinapudnona, dadduma kadakuada ti sibibiag pay laeng agingga iti panawenko.” Kinuna ni eskolar a William Barclay: “Kuna ni Quadratus nga agingga idi kaaldawanna, maidatag pay laeng dagiti lallaki a nakaaramidan kadagiti milagro. No saan a pudno dayta, nalaka laeng koma a kunaen ti gobierno ti Roma a daytoy ket maysa a kinaulbod.”
Ti panamati kadagiti milagro ni Jesus ket nainkalintegan, nainrasonan, ken naan-anay a maitunos iti pammaneknek. Nupay kasta, addaan dagiti milagro ni Jesus iti praktikal a kinapateg itatta. Ipalagip kadatayo ti Hebreo 13:8: “Ni Jesu-Kristo isu met laeng idi kalman ken ita nga aldaw, ken iti agnanayon.” Wen, isut’ sibibiag itatta idiay langit, a mabalinna nga aramaten dagiti datdatlag a pannakabalin iti natantan-ok a pamay-an ngem iti naaramidanna idi adda ditoy daga kas maysa a tao. Maysa pay, ti salaysay dagiti Ebanghelio maipapan kadagiti milagrona (1) suruanna dagiti Kristiano kadagiti praktikal a leksion itatta, (2) ipalgakna dagiti makaay-ayo nga aspeto ti personalidad ni Jesus, ken (3) iturongna ti atensiontayo iti asidegen a masanguanan inton maaramid dagiti ad-adda pay a nakaskasdaaw a pasamak!
Ipamaysa ti sumaganad nga artikulo a salaysayen dagiti tallo a nalatak a salaysay ti Biblia a mangiladawan kadagitoy a punto.