Panagsursuro nga Agrag-o iti Panagbuteng ken Jehova
“Umaykayo, dakayo nga annak, tumimudkayo kaniak; isurokto kadakayo ti panagbuteng ken Jehova.”—SALMO 34:11.
1. Kasanonto a pukawen ti Pagarian ti Dios ti buteng, ngem kaipapanan kadi dayta ti amin a buteng?
TARIGAGAYAN dagiti tao iti uray sadinoman ti pannakawayawaya iti buteng—panagbuteng iti krimen ken kinaranggas, panagbuteng iti kinaawan panggedan, panagbuteng iti nakaro a sakit. Anian a naindaklan nga aldaw inton pumayso dayta a wayawaya iti sidong ti Pagarian ti Dios! (Isaias 33:24; 65:21-23; Mikias 4:4) Nupay kasta, saanto a mapukaw amin a buteng, ken ditay met kayat nga iwaksi amin a buteng iti biagtayo ita. Adda nasayaat a buteng ken dakes a buteng.
2. (a) Ania a kita ti buteng ti dakes, ket ania a kita ti makaay-ayo? (b) Ania ti nadiosan a buteng, ken kasano nga ipakita dagiti nadakamat a kasuratan dayta?
2 Ti buteng ket mabalin a maysa a sabidong iti isip, a pakapuyenna ti kabaelan ti maysa a tao nga agpanunot. Mabalin a pukawenna ti tured ken dadaelenna ti namnama. Mabalin a marikna ti maysa a tao ti kasta a buteng no adda kabusor nga agpanggep a mangranggas kenkuana. (Jeremias 51:30) Mabalin a marikna dayta ti maysa a kasta unay ti panangipategna iti pananganamong kenkuana dagiti nabileg a tattao. (Proverbio 29:25) Ngem adda met buteng a makaay-ayo, ti kita a mangigawid kadatayo nga agaramid iti aniaman a banag a sidadarasudos, a mangdangran iti bagitayo. Saan la a dayta ti ramanen ti nadiosan a buteng. Kaipapananna ti panagamak ken Jehova, nauneg a panagraem kenkuana, a napakuyogan iti makaay-ayo a panagamak a mamagpungtot kenkuana. (Salmo 89:7) Nairamut daytoy a panagbuteng a mamagpungtot iti Dios iti panangapresiar iti naayat a kinamanangaasi ken kinaimbagna. (Salmo 5:7; Oseas 3:5) Ramanenna met ti panangbigbig ken Jehova kas Katan-okan nga Ukom ken Mannakabalin-amin, nga addaan pannakabalin a mangdusa, mamapatay pay ketdi, kadagidiay agkedked nga agtulnog kenkuana.—Roma 14:10-12.
3. Kasano a naiduma ti panagbuteng ken Jehova iti buteng a nainaig iti didiosen dagiti pagano?
3 Makaay-ayo, saan a makadangran, ti nadiosan a buteng. Dayta ti mangtignay iti maysa a mangsalimetmet a sititibker iti kinalinteg, saan a makikompromiso babaen ti panagaramid iti dakes. Saan dayta a kas iti buteng a nainaig iti dios dagiti nagkauna a Griego a ni Phobos, a nailadawan kas maysa a nakabutbuteng a dios a mamagsidduker. Ken saan dayta a kas iti buteng a nainaig iti diosa dagiti Hindu a ni Kali, a no dadduma mailadawan kas mawaw iti dara, nga agar-aramat kadagiti bangkay, uleg, ken bangabanga kas arkos. Makaawis ti nadiosan a buteng; saan a mangabug. Naisinggalut dayta iti ayat ken panangipateg. Gapuna, ti nadiosan a buteng yadaninatay ken Jehova.—Deuteronomio 10:12, 13; Salmo 2:11.
No Apay nga Addaan ti Dadduma ken Awanan ti Dadduma
4. Kas impakita ni apostol Pablo, ania a kasasaad ti nagteng ti sangatauan, ket aniat’ makagapu iti daytoy?
4 Awanan ti sangatauan iti kababalin a nadiosan a buteng. Iti Roma 3:9-18, inladawan ni apostol Pablo no kasanot’ kaadayon ti pannakaisina dagiti tattao iti orihinal a kinanaan-anay. Kalpasan ti panangibagana a nagbasol amin [a tao], nangadaw ni Pablo iti Salmo, a kunkunana: “Awan ti maysa a nalinteg a tao, awan uray maysa.” (Kitaenyo ti Salmo 14:1.) Kalpasanna, nangipaay kadagiti detalye babaen ti panangdakamatna kadagiti bambanag a kas iti di panangbirok ti sangatauan iti Dios, kinaawan asida, makaallilaw a panagsasao, panagilunod, ken panangibukbokda iti dara. Anian a siuumiso ti panangiladawan dayta iti lubong ita! Saan nga interesado ti kaaduan a tattao iti Dios ken kadagiti panggepna. Masansan a pamrayanda ti mangipakita iti kinaimbag kadagiti laeng gundaway a pakagunggonaanda. Gagangayen ti panagulbod ken naalas a panagsasao. Maitamtampok ti kinaranggas saan laeng nga iti damdamag no di pay ket iti paglinglingayan. Aniat’ makagapu iti kasta a kasasaad? Pudno nga annaknatay amin ni managbasol nga Adan, ngem no aramiden dagiti tattao kas wagas ti panagbiagda dagiti banag a dinakamat ni apostol Pablo, saan la a dayta ti nairaman. Ilawlawag ti Ro 3 bersikulo 18 no ania dayta, a kunkunana: “Awan ti panagbuteng iti Dios iti sanguanan dagiti matada.”—Kitaenyo ti Salmo 36:1.
5. Apay nga addaan ti dadduma a tattao iti nadiosan a buteng, idinto ta awanan ti dadduma?
5 Nupay kasta, apay nga addaan ti dadduma a tattao iti nadiosan a buteng, idinto ta awanan ti dadduma? Iti simple a pannao, agsipud ta suksukayen ti dadduma a tattao dayta, idinto ta saan a suksukayen ti dadduma. Saan a naisigud dayta kadatayo, ngem addaantay amin iti kabaelan a mangipakita iti dayta. Ti nadiosan a buteng ket maysa a banag a masapul a sursuruentayo. Kalpasanna, tapno agbalin dayta a nabileg a mangtigtignay a puersa iti biagtayo, kasapulan a sukayentayo.
Makaay-ayo nga Awis
6. Siasino ti mangyaw-awag kadatayo iti awis a nailanad iti Salmo 34:11, ket kasano nga ipakita daytoy a teksto a ti nadiosan a buteng ket nasken a sursuruen?
6 Iti Salmo 34, mayaw-awag kadatayo ti makaay-ayo nga awis a sursuruentay ti agbuteng ken Jehova. Maysa daytoy a salmo ni David. Ket asino ti iladladawan ni David? Awan sabali no di ni Apo Jesu-Kristo. Nailanad iti Sal 34 bersikulo 20 daytoy a salmo ti maysa a padto nga espesipiko nga inyaplikar ni apostol Juan ken ni Jesus. (Juan 19:36) Iti kaaldawantayo, ni Jesus ti mangyaw-awag iti kasta nga awis iti Sal 34 bersikulo 11: “Umaykayo, dakayo nga annak, tumimudkayo kaniak; isurokto kadatayo ti panagbuteng ken Jehova.” Silalawag nga ipakita daytoy a ti nadiosan a buteng ket maysa a banag a masursuro, ket maikari unay ni Jesu-Kristo a mangisuro kadatayo. Apay?
7. Apay a ni Jesus ti kangrunaan a pakasursuruan iti nadiosan a buteng?
7 Ammo ni Jesu-Kristo ti kinapateg ti nadiosan a buteng. Kuna ti Hebreo 5:7 maipapan kenkuana: “Kadagidi aldaw ti panaglasagna nangidaton ni Kristo kadagiti araraw ken kasta met kadagiti dawdawat iti daydiay Maysa a makabalin a mangisalakan kenkuana manipud iti ipapatay, buyogen dagiti napigsa nga ikkis ken lulua, ket isu naimdengan buyogen ti pannakaanamong gapu iti nadiosan a butengna.” Imparangarang ni Jesu-Kristo ti kasta a nadiosan a buteng uray idi sakbay a naipasango ken patay iti kayo a pagtutuokan. Laglagipenyo, iti Proverbio kapitulo 8, nadeskribir ti Anak ti Dios kas ladawan ti kinasirib. Ket idiay Proverbio 9:10, naibaga kadatayo: “Ti panagbuteng ken Jehova isu ti punganay ti sirib.” Isu a daytoy nadiosan a buteng ket maysa a nagpateg a paset ti personalidad ti Anak ti Dios nabayag sakbay nga immay ditoy daga.
8. Iti Isaias 11:2, 3, aniat’ masursurotayo maipapan iti panagbuteng ken Jehova?
8 Maysa pay, maipanggep ken Jesus kas Mesianiko nga Ari, kuna ti Isaias 11:2, 3: “Ti espiritu ni Jehova agtaengto iti rabawna, ti espiritu ti kinasirib ken pannakaawat, ti espiritu ti patigmaan ken kinamaingel, ti espiritu ti pannakaammo ken ti panagbuteng ken Jehova; ket ti rag-ona isunto iti panagbuteng ken Jehova.” Anian a nagimnas ti pannakayebkas dayta! Makaay-ayo ti panagbuteng ken Jehova. Makagunggona ken makapabileg. Maysa dayta a kababalin nga agsaknapto iti intero a pagturayan ni Kristo kas Ari. Agturturay itan, ken isursurona ti panagbuteng ken Jehova kadagiti amin a maur-urnong kas iturayanna. Kasano?
9. Kasano nga isursuro ni Jesu-Kristo kadatayo ti panagbuteng ken Jehova, ket aniat’ kayatna a masursurotayo maipapan iti dayta?
9 Babaen kadagiti gimongtayo iti kongregasion, asamblea, ken kombension, tultulongannatay ni Jesus, kas nadutokan nga Ulo ti kongregasion ken kas Mesianiko nga Ari, a mangtarus a silalawag no ania ti nadiosan a buteng ken no apay a makagunggona unay dayta. Gapuna, ikagkagumaanna a paunegen ti panangipategtayo iti dayta tapno masursurotayo ti agrag-o iti panagbuteng ken Jehova kas kenkuana.
Agreggetkay Kadi?
10. No addatayo kadagiti gimong ti kongregasion, aniat’ masapul nga aramidentayo tapno maawatantay ti panagbuteng ken Jehova?
10 Siempre, ti basta panagbasbasatayo iti Biblia wenno itatabuno kadagiti gimong iti Kingdom Hall dina ipanamnama a maaddaantay iti nadiosan a buteng. Paliiwenyo no aniat’ nasken nga aramidentayo tapno pudpudno a maawatantayo ti panagbuteng ken Jehova. Kuna ti Proverbio 2:1-5: “Anakko, no awatem dagiti saok ket ipempenmo kenka dagiti bilinko, iti kasta yallingagmo ta lapayagmo iti kinasirib, ket ikapetmo ita pusom ti pannakaawat; maysa pay, no awagam ti kinasaririt ket idir-im ta timekmo a maipaay iti pannakaawat, no isu birokem a kas pirak, ken tuntonem a kas nalmeng a gamgameng, iti kasta maawatamto ti panagbuteng ken Jehova, ken masarakamto ti pannakaammo iti Dios.” Isu a no addatay kadagiti gimong, nasken nga ipamaysatayo ti dumngeg, sipapasnek nga imutektekan ken tandaanantayo dagiti napateg a kapanunotan, utobentayo no kasano a rumbeng nga impluensiaan ti panagriknatayo ken Jehova ti kababalintayo iti balakad a maipapaay—wen, luktantay ti pusotayo. Iti kasta maawatantayto ti panagbuteng ken Jehova.
11. Tapno masukay ti nadiosan a buteng, aniat’ rumbeng nga aramidentayo a sipapasnek ken masansan?
11 Iturong ti Salmo 86:11 ti atension iti maysa pay a napateg a banag, nga isu ti kararag: “Isuronak, O Jehova, maipapan iti dalanmo. Magnaakto iti kinapudnom,” inkararag ti salmista. “Pagkaysaem toy pusok nga agbuteng iti naganmo.” Inanamongan ni Jehova dayta a kararag, ta pinailanadna iti Biblia. Tapno masukay ti nadiosan a buteng, masapul nga ikararagtay met ti tulong ni Jehova, ket magunggonaantayo no sipapasnek ken masansan nga agkararagtayo.—Lucas 18:1-8.
Nairaman ti Pusoyo
12. Apay a masapul a maikkan iti naipangruna nga atension ti puso, ket aniat’ ramanen dayta?
12 Adda maysa pay a banag a rumbeng nga imutektekantayo iti Salmo 86:11. Saan a basta pannakaawat laeng iti panagbuteng iti Dios ti idawdawat ti salmista. Dinakamatna ti pusona. Ti panangsukay iti nadiosan a buteng ramanenna ti piguratibo a puso, nga agkasapulan iti naipangruna nga atension agsipud ta isu dayta ti makin-uneg a kinatao a maiparangarang iti amin nga aramidtayo iti biag ken ramanenna ti pampanunot, kababalin, tarigagay, motibo, kalattayo.
13. (a) Aniat’ mangipasimudaag a nabingay ti puso ti maysa a tao? (b) Bayat a sukayentay ti nadiosan a buteng, ania a kalat ti rumbeng a pagreggetantay a ragpaten?
13 Ballaagannatay ti Biblia a mabalin a mabingay ti puso ti maysa a tao. Mabalin a makaallilaw dayta. (Salmo 12:2; Jeremias 17:9) Mabalin a tignayennatay a makiraman kadagiti makaay-ayo nga aramid—pannakigimong iti kongregasion ken iruruar iti tay-ak ti ministerio—ngem mabalin a pagay-ayatna met ti dadduma a benneg ti panagbiag ti lubong. Mabalin a lapdannatay daytoy a pudpudno a mangitandudo iti intereses ti Pagarian iti amin a kararua. Kalpasanna, mabalin a padasennatay ti manangallilaw a puso nga allukoyen a, total, ti ar-aramidentayo ket ar-aramiden met ti adu a sabsabali pay. Wenno nalabit idiay eskuelaan wenno iti pagtrabahuantayo, mabalin nga impluensiaan ti panagbuteng iti tao ti pusotayo. Pagbanaganna, kadagidiay a kasasaad mabalin a bumdengtay a mangipabigbig iti bagitayo kas Saksi ni Jehova ken mabalin a mangaramid pay ketdi iti bambanag a di maiparbeng kadagiti Kristiano. Ngem kalpasanna, buriborennatay ti konsiensiatayo. Saan a kasta a kita ti tao ti kayattayo a pagbalinan. Gapuna, kas iti salmista, ikararagtay ken Jehova: “Pagkaysaem toy pusok nga agbuteng iti naganmo.” Kayattay a paneknekan ti intero a makin-uneg a kinataotayo, kas maiparangarang iti amin nga aramidtayo iti biag, nga ‘agbutengtayo iti pudno a Dios ken salsalimetmetantay dagiti bilinna.’—Eclesiastes 12:13.
14, 15. (a) Idi impadtona ti pannakaisubli ti Israel manipud pannakakayaw idiay Babilonia, aniat’ inkari ni Jehova nga ited iti ilina? (b) Aniat’ inaramid ni Jehova tapno maimula ti panagbuteng iti Dios kadagiti puso dagiti tattaona? (c) Apay a simiasi ti Israel kadagiti dalan ni Jehova?
14 Inkari ni Jehova nga itednanto ti kasta a managbuteng-Dios a puso iti ilina. Impadtona ti pannakaisubli ti Israel ket kinunana, kas mabasatayo iti Jeremias 32:37-39: “Yegkonto manen ida ditoy a disso ket pagnaedekto ida a sitatalged. Ket isudanto ti ilik, ket siakto ti Diosda. Ket itedkonto kadakuada ti maysa a puso ken maysa a dalan tapno agbutengdanto kaniak iti agnanayon, a maipaay iti pagimbaganda ken dagiti annakda iti kalpasanda.” Iti Jer 32 bersikulo 40, napatalgedan ti kari ti Dios: “Ikabilkonto ti panagbuteng kaniak kadagiti pusoda tapno saanda a sumina kaniak.” Idi 537 K.K.P., insubli ida ni Jehova idiay Jerusalem kas inkarina. Ngem ti ngay dadduma a paset dayta a kari—nga itednanto kadakuada ‘ti maysa a puso tapno agbutengda kenkuana iti agnanayon’? Apay a simiasi ti nagkauna a nasion ti Israel ken ni Jehova kalpasan ti panangsubbotna kadakuada manipud Babilonia, a nagbanag iti pannakadadael ti temploda idi 70 K.P., a pulos a din naibangon manen?
15 Daytoy ket saan a gapu iti aniaman a pannakapaay iti biang ni Jehova. Kinapudnona, nangaramid ni Jehova kadagiti addang tapno maikabil kadagiti puso dagiti tattaona ti panagbuteng iti Dios. Babaen ti asi nga impakitana iti panangwayawayana kadakuada idiay Babilonia ken panangisublina kadakuada iti dagada, inikkanna ida iti nawadwad a rason tapno sipapasnek a pagraemanda. Pinatalgedan ti Dios amin dagita kadagiti palagip, balakad, ken pannubngar babaen kadagiti mammadto a da Haggeo, Zacarias, ken Malakias; babaen ken Esdras, a naibaon kadakuada kas mannursuro; babaen ken Gobernador Nehemias; ken babaen ti mismo nga Anak ti Dios. Adda dagiti tiempo a nangipangag dagiti tattao. Kasta ti inaramidda idi imbangonda manen ti templo ni Jehova iti pananggutugot da Haggeo ken Zacarias ken idi pinapanawda dagiti ganggannaet nga assawada idi kaaldawan ni Esdras. (Esdras 5:1, 2; 10:1-4) Ngem ad-adu dagiti gundaway a saanda a nagtulnog. Saanda a kankanayon ng immimdeng; saanda nga intultuloy nga impangag ti balakad; saanda a pinagtalinaed ti pusoda a silulukat. Saan a sinukay dagiti Israelita ti nadiosan a buteng, ket nagbanaganna, saan dayta a maysa a nabileg a mangtigtignay a puersa iti biagda.—Malakias 1:6; Mateo 15:7, 8.
16. Makimpuso ti nangimulaan ni Jehova iti nadiosan a buteng?
16 Nupay kasta, saan a napaay ti kari ni Jehova nga ikabilnanto ti nadiosan a buteng kadagiti puso dagiti tattaona. Nangaramid iti baro a tulag iti naespirituan nga Israel, dagidiay Kristiano nga impaayanna iti nailangitan a namnama. (Jeremias 31:33; Galacia 6:16) Idi 1919, winayawayaan ida ti Dios iti Babilonia a Dakkel a nakakayawanda, ti sangalubongan nga imperio ti ulbod a relihion. Sititibker nga immulana kadagiti pusoda ti panagbuteng kenkuana. Nangyeg daytoy kadagiti nabaknang a gunggona kadakuada ken iti “dakkel a bunggoy,” nga addaan namnama nga agbiag kas naindagaan nga iturayan ti Pagarian. (Jeremias 32:39; Apocalipsis 7:9) Adda met kadagiti pusoda ti panagbuteng ken Jehova.
No Kasano a Maimula ti Nadiosan a Buteng Kadagiti Pusotayo
17. Kasano nga inkabil ni Jehova ti nadiosan a buteng kadagiti pusotayo?
17 Kasanot’ panangimula ni Jehova iti daytoy nadiosan a buteng kadagiti pusotayo? Babaen ti panagtignay ti espirituna. Ket aniat’ adda kadatayo a gapuanan ti nasantuan nga espiritu? Ti Biblia, ti naipaltiing a Sao ti Dios. (2 Timoteo 3:16, 17) Babaen kadagiti gapuananna iti napalabas, babaen ti pannakilangenna kadagiti adipenna ita kas kaitungpalan ti naimpadtuan a Saona, ken babaen kadagiti padto maipapan kadagiti bambanag a dumteng, mangipapaay ni Jehova iti nainkalintegan a panggapuantay amin a mangpatanor iti nadiosan a buteng.—Josue 24:2-15; Hebreo 10:30, 31.
18, 19. Kasanodatay a tulongan dagiti kombension, asamblea, ken gimong iti kongregasion a gumun-od iti nadiosan a buteng?
18 Makapainteres ta, kas nailanad iti Deuteronomio 4:10, kinuna ni Jehova ken Moises: “Gimongem kaniak ti ili ta ipangngegko kadakuada dagiti sasaok, tapno masursuroda ti agbuteng kaniak iti amin nga aldaw ti panagbiagda iti rabaw ti daga ken tapno maisuroda dagiti annakda.” Kasta met ita, nangaramid ni Jehova iti nawadwad a probision tapno matulongan ti ilina nga agsursuro nga agbuteng kenkuana. Kadagiti kombension, asamblea, ken gimong iti kongregasion, mapagsasaritaantayo ti pammaneknek iti naayat a kinamanangaasi ken kinaimbag ni Jehova. Kastat’ inaramidtayo iti panagadaltayo iti libro a Ti Katan-okan a Tao a Nagbiag Pay Laeng. Kasanot’ panangapektar kadakayo ken iti kababalinyo ken ni Jehova dayta a panagadal? Iti pannakakitayo iti nadumaduma a parupa ti naindaklan a personalidad ti nailangitan nga Amatayo a nayanninaw iti Anakna, dina kadi pinarayray ti tarigagayyo a pulos a di pagpungtoten ti Dios?—Colosas 1:15.
19 Kadagiti gimongtayo, maad-adaltayo met dagiti salaysay maipapan iti panangispal ni Jehova iti ilina idi un-unana a panawen. (2 Samuel 7:23) Bayat nga ad-adalentayo ti libro ti Biblia nga Apocalipsis iti tulong ti libro nga Apocalipsis—Ti Grande a Tampokna Asidegen!, makasursurotayo maipapan kadagiti naimpadtuan a sirmata a natungpalen iti daytoy maika-20 a siglo ken maipapan kadagiti nakaam-amak a pasamak a dumtengto pay laeng. Maipanggep kadagita nga aramid ti Dios, kuna ti Salmo 66:5: “Umaykayo, dakayo a tattao, ket kitaenyo dagiti aramid ti Dios. Nakaam-amak ti pannakilangenna kadagiti annak ti tattao.” Wen, no siuumiso a mamatmatan, imula dagitoy nga aramid ti Dios kadagiti pusotayo ti panagbuteng ken Jehova, nauneg a panagraem [kenkuana]. Iti kasta makitatayo no kasanot’ panangtungpal ni Jehova a Dios iti karina nga: “Ikabilkonto ti panagbuteng kaniak kadagiti pusoda tapno saanda a sumina kaniak.”—Jeremias 32:40.
20. Tapno nauneg ti pannakaimula ti nadiosan a buteng kadagiti pusotayo, aniat’ makalikaguman iti biangtayo?
20 Nupay kasta, nalawag a saan a maimula iti pusotayo ti nadiosan a buteng no ditay agregget. Saan nga automatiko dagiti resulta. Ar-aramiden ni Jehova ti pasetna. Masapul nga aramidentay ti pasettayo babaen ti panangsukay iti nadiosan a buteng. (Deuteronomio 5:29) Saan nga inaramid ti natural nga Israel dayta. Ngem babaen ti panagpannuray ken Jehova, sagsagrapenen dagiti naespirituan nga Israelita ken dagiti kakaduada ti naruay a bendision a dumteng kadagiti agbuteng iti Dios. Usigentayo ti sumagmamano kadagitoy a gunggona iti sumaganad nga artikulo.
Kasanoyo a Sungbatan?
◻ Ania ti nadiosan a buteng?
◻ Kasanotay a masursuruan nga agrag-o iti panagbuteng ken Jehova?
◻ Tapno maaddaantay iti nadiosan a buteng, aniat’ rumbeng a pagreggetantay nga aramiden?
◻ Apay a ti pananggun-od iti nadiosan a buteng ramanenna amin a benneg ti piguratibo a pusotayo?
[Dagiti Ladawan iti panid 12, 13]
Nasken ti naanep a panagadal tapno maawatan ti panagbuteng ken Jehova