Ti Ayat Parmekenna ti Di Umiso a Panagimun
“Ti ayat saan a managimun.”—1 CORINTO 13:4.
1, 2. (a) Aniat’ kinuna ni Jesus kadagiti adalanna maipapan iti ayat? (b) Posible kadi ti agbalin a naayat ken naimun, ken apay a kasta ti sungbatyo?
TI AYAT ti pakailasinan ti pudno a Kinakristiano. “Babaen iti daytoy maammuanto ti isuamin a dakayo dagiti adalak, no addaankayo iti ayat iti maysa ken maysa,” kinuna ni Jesu-Kristo. (Juan 13:35) Napaltiingan ni apostol Pablo a mangilawlawag no kasano nga apektaran ti ayat ti relasion dagiti Kristiano. Malaksid iti dadduma pay a bambanag, insuratna: “Ti ayat saan a managimun.”—1 Corinto 13:4.
2 Idi insurat ni Pablo dagita a sasao, tuktukoyenna ti di umiso a panagimun. Ta no saan dina koma maikuna iti isu met laeng a kongregasion: “Agimunak kadakayo buyogen ti nadiosan nga imun.” (2 Corinto 11:2) Natukay ti “nadiosan nga imun[na]” gapu kadagiti lallaki nga addaan makatulaw nga impluensia iti kongregasion. Daytoy ti nangtignay ken Pablo a mangaramid iti maikadua a naipaltiing a surat a naglaon iti adu a naayat a balakad para kadagiti Kristiano idiay Corinto.—2 Corinto 11:3-5.
Panagimun iti Nagbabaetan Dagiti Kristiano
3. Kasano a timmanor ti parikut mainaig iti imun kadagiti Kristiano idiay Corinto?
3 Iti umuna a suratna kadagiti taga-Corinto, masapul idi a tamingen ni Pablo ti maysa a parikut a manglaplapped iti nasayaat a panagkakadua dagitoy baro a Kristiano. Itantan-okda dagiti sumagmamano a lallaki, nga “agtangsit[da] a pabor iti maysa maibusor iti sabali.” Nangiturong daytoy iti panagsisina iti uneg ti kongregasion, nga adda agkuna: “Siak kaduanak ni Pablo,” “Ngem siak ken Apolos,” “Ngem siak ken Cefas.” (1 Corinto 1:12; 4:6) Iti panangiwanwan ti nasantuan nga espiritu, natakuatan ni apostol Pablo ti ramut ti parikut. Agtigtignay dagiti taga-Corinto a kasla nainlasagan panagpampanunotna a tattao, saan a kasla “naespirituan a tattao.” Gapuna, insurat ni Pablo: “Nainlasagankayo pay laeng. Ta idinto nga adda imun ken ringgor iti nagtetengngaanyo, saankayo aya a nainlasagan ken dikay aya magmagna a kas kadagiti tattao?”—1 Corinto 3:1-3.
4. Ania nga ilustrasion ti inaramat ni Pablo tapno matulongan dagiti kakabsatna a maaddaan iti umiso a panangmatmat iti maysa ken maysa, ken ania a leksion ti masursurotayo iti daytoy?
4 Tinulongan ni Pablo dagiti taga-Corinto a mangipateg iti umiso a panangmatmat kadagiti saguday ken abilidad ti tunggal maysa iti kongregasion. Insaludsodna: “Siasino ti mamagbalin kenka a naiduma iti sabali? Kinapudnona, ania ti adda kenka a dika inawat? No, ita, pudno nga inawatmo dayta, apay nga agpasindayagka a kasla dika inawat dayta?” (1 Corinto 4:7) Iti 1 Corinto kapitulo 12, inlawlawag ni Pablo a mayarig dagiti paset ti kongregasion iti nadumaduma a kamkameng ti bagi ti tao, kas iti ima, mata, ken lapayag. Impakitana nga inaramid ti Dios dagiti kameng ti bagi iti pamay-an a makapagsisinnakitda. Insurat pay ni Pablo: “No ti maysa a kameng maipadayag, amin dagiti dadduma a kamkameng agrag-oda a mairaman iti dayta.” (1 Corinto 12:26) Rumbeng nga iyaplikar dagiti amin nga adipen ti Dios itatta daytoy a prinsipio iti pannakilangenda iti maysa ken maysa. Imbes nga agimun iti sabali a tao gapu iti annongen wenno gapuananna iti panagserbi iti Dios, makipagrag-otay koma kenkuana.
5. Aniat’ naipalgak iti Santiago 4:5, ken kasano nga itampok ti Kasuratan ti kinapudno dagitoy a sasao?
5 Kinapudnona, nalaklaka nga ibaga daytoy ngem aramiden. Palagipannatay ti mannurat iti Biblia a ni Santiago nga agtataeng iti tunggal managbasol a tao “ti panagannayas nga umapal.” (Santiago 4:5) Napasamak ti kaunaan nga ipapatay ti tao gapu ta timmulok ni Cain iti di umiso a panagimunna. Indadanes dagiti Filisteo ni Isaac gapu ta inapalanda ti agtultuloy nga irarang-ayna. Nagimun ni Raquel gapu iti kinabunga ti aanakan ni kabsatna. Nagimun dagiti annak a lallaki ni Jacob gapu iti pabor a naipakita iti inaudi a kabsatda a ni Jose. Nalawag a pinagimunan ni Miriam ti ipagna a di Israelita. Gapu iti apal, nagkukumplot da Core, Datan, ken Abiram a maibusor kada Moises ken Aaron. Pinagimunan ni Ari Saul ti panagballigi ni David kadagiti gubat. Awan duadua nga imun ti maysa a makagapu iti maulit-ulit a panagsusupiat dagiti adalan ni Jesus no asino ti katan-okan kadakuada. Kinapudnona, awan ti imperpekto a tao a pulos a di makarikna iti dakes a “pagannayasan nga umapal.”—Genesis 4:4-8; 26:14; 30:1; 37:11; Numeros 12:1, 2; 16:1-3; Salmo 106:16; 1 Samuel 18:7-9; Mateo 20:21, 24; Marcos 9:33, 34; Lucas 22:24.
Iti Kongregasion
6. Kasano a matengngel dagiti panglakayen ti pagannayasan nga umapal?
6 Masapul nga agannad dagiti amin a Kristiano maibusor iti apal ken di umiso a panagimun. Ramanen daytoy ti bagi dagiti panglakayen a nadutokan a mangaywan iti kongregasion dagiti tattao ti Dios. No napakumbaba ti maysa a panglakayen, dina gay-aten nga artapan dagiti sabali. Iti sabali a bangir, no nalaing ti maysa a panglakayen a mangorganisar wenno agpalawag iti publiko, pagrag-oan dagiti dadduma daytoy, a matmatanda dayta kas bendision iti kongregasion. (Roma 12:15, 16) Mabalin a nasayaat ti irarang-ay ti maysa a kabsat, a mangipaneknek a patpataudenna dagiti bunga ti espiritu ti Dios iti biagna. Iti panangusig kadagiti kualipikasionna, saan koma a padakkelen dagiti panglakayen ti bassit a biddut a pangikalinteganda a di mangirekomenda kenkuana kas maysa a ministerial nga adipen wenno panglakayen. Saan a naayat ken nainkalintegan dayta.
7. Ania a parikut ti mabalin a tumaud no makaawat ti maysa a Kristiano iti teokratiko nga annongen?
7 No makaawat ti maysa iti teokratiko nga annongen wenno naespirituan a bendision, saan koma nga umapal dagiti dadduma iti kongregasion. Kas pagarigan, mabalin nga ad-adda a masansan a mausar ti maysa a makabael a kabsat a babai ngem iti sabali a mangiparang iti demostrasion kadagiti Nakristianuan a gimong. Mabalin a daytoy ti mangpatanor iti panagimun dagiti dadduma a kakabsat a babbai. Nalabit a kasta ti parikut a timmaud iti nagbaetan da Euodia ken Sintique iti kongregasion ti Filipos. Mabalin a kasapulan iti naasi a pammaregta dagiti panglakayen kadagiti kasta a babbai iti kaaldawantayo nga agpakumbaba ken “agmaymaysa koma ti panunotda iti Apo.”—Filipos 2:2, 3; 4:2, 3.
8. Ti panagimun mabalin a mangiturong kadagiti ania a dakes nga aramid?
8 Mabalin nga adda ammo ti maysa a Kristiano maipapan iti napalabas a biddut ti maysa a naparaburan itan kadagiti pribilehio iti kongregasion. (Santiago 3:2) Gapu iti imun, mabalin a masulisog a mangisarsarita iti daytoy kadagiti dadduma ken mangdillaw iti annongen dayta a tao iti kongregasion. Maisupadi daytoy iti ayat, a ‘mangabbong iti nakaad-adu a basbasol.’ (1 Pedro 4:8) Ti naimun a panagsao mabalin a singaenna ti talna ti kongregasion. “No addaankayo iti napait nga imun ken rinnupir kadagiti pusoyo,” namakdaar ni adalan a Santiago, “dikay agpangas ken agulbod maibusor iti kinapudno. Saan nga isu daytoy ti sirib a bumaba manipud ngato, no di ket isu ti naindagaan, inaanimal, sinasairo.”—Santiago 3:14, 15.
Iti Pamiliayo
9. Kasano a matengngel dagiti agassawa ti imun?
9 Adu dagiti pagassawaan a mapaay gapu iti di umiso a panagimun. Saan a naayat ti di panagtalek iti asawa. (1 Corinto 13:7) Iti sabali a bangir, mabalin nga iyaleng-aleng ti maysa ti panagimun ti asawana. Kas pagarigan, mabalin nga agimun ti asawa a babai gapu iti atension nga ipapaay ni lakayna iti sabali a babai. Wenno mabalin nga agimun ti asawa a lalaki gapu iti kaadu ti panawen a busbusbosen ni baketna iti panangaywan iti agkasapulan a kabagian. Gapu ta ibainda ti kakasta a rikna, mabalin nga agulimek laengen dagiti agassawa ken ipakitada ti pannakaupayda kadagiti pamay-an a mangpakaro iti parikut. Imbes ketdi, masapul a makisarita ti agimun nga asawa ken ipudnona ti rikriknana. Iti sabali a bangir, masapul a maawatan koma ti asawana ti kaririknana ken ipatalgedna ti ayatna kenkuana. (Efeso 5:28, 29) Mabalin a kasapulan nga ep-ependa ti imunda babaen ti panangliklik kadagiti kasasaad a mangpataud iti dayta. No dadduma mabalin a kasapulan a tulongan ti maysa a Kristiano a manangaywan ni baketna a mangtarus nga isu ket mangipapaay iti limitado, umiso nga atension kadagiti babbai tapno matungpalna ti pagrebbenganna kas pastor iti arban ti Dios. (Isaias 32:2) Siempre, rumbeng nga agannad ti panglakayen tapno saan a pulos a makaited iti nainkalintegan a pakaigapuan ti panagimun. Kalikaguman daytoy ti kinatimbeng, a siguraduenna nga adda panawenna a mangpalagda iti relasionda nga agassawa.—1 Timoteo 3:5; 5:1, 2.
10. Kasano a matulongan dagiti nagannak ti annakda a mangparmek iti imun?
10 Masapul a tulongan met dagiti nagannak ti annakda a mangtarus iti kaipapanan ti di umiso a panagimun. Masansan nga agririri dagiti annak nga agtungpal iti panagaapa. Masansan nga imun ti makagapu. Tangay saan a parepareho dagiti kasapulan ti tunggal anak, saan a mabalin nga agpapada ti panangtrato kadagiti annak. Maysa pay, masapul a maawatan dagiti annak a nadumaduma ti paglaingan ken pagkapuyan ti tunggal maysa kadakuada. No kanayon a maparegta ti maysa nga anak nga agbalin a kas kalaing ti sabali, mabalin nga umapal ti maysa ket tumangsit ti sabali. Gapuna, sanayen koma dagiti nagannak ti annakda a mangrukod iti irarang-ayda babaen ti panangusig kadagiti ulidan iti Sao ti Dios, saan a babaen ti panagsisinnalisal. Kuna ti Biblia: “Ditay koma agbalin a manangipasindayaw iti bagi, a mangsulsulbog iti panagsasalisal ti maysa ken maysa, nga agiinnapal iti maysa ken maysa.” Imbes ketdi, “paneknekan koma ti tunggal maysa no ania ti bukodna nga aramid, ket kalpasanna maaddaanto iti pakaigapuan ti panagrag-o unay maipapan iti bagina met laeng, ket saan nga iti panangipadis iti sabali a tao.” (Galacia 5:26; 6:4) Kangrunaanna, masapul a tulongan dagiti Kristiano a nagannak ti annakda babaen ti regular a panagadal iti Biblia, nga itampokda dagiti naimbag ken dakes nga ulidan a nailanad iti Sao ti Dios.—2 Timoteo 3:15.
Dagiti Ulidan iti Panangparmek iti Imun
11. Kasano a ni Moises ket maysa a nasayaat nga ulidan iti panangparmek iti imun?
11 Saan a kas kadagiti mabisin iti pannakabalin a lider iti daytoy a lubong, ni “Moises isu idi ti kapakumbabaan kadagiti amin a lallaki nga adda iti rabaw ti daga.” (Numeros 12:3) Idi madagsenanen ni Moises a mangidaulo kadagiti Israelita a bukbukodna, pinagtignay ni Jehova ti espirituna kadagiti 70 a dadduma nga Israelita, a pinabilegna ida tapno tulonganda ni Moises. Idi nangrugi nga agtignay ti dua kadagitoy a lallaki kas mammadto, impagarup ni Josue a pakapuyen daytoy ti panangidaulo ni Moises. Kayat idi ni Josue a pasardengen dagiti lallaki, ngem sipapakumbaba a kinuna ni Moises: “Adda ilemmo a maipuon kaniak? Sapay koma ta amin a tattao ni Jehova mammadtoda tapno ikabil ni Jehova ti espirituna kadakuada!” (Numeros 11:29) Wen, naragsakan ni Moises idi immawat dagiti dadduma iti pribilehio nga agserbi. Dina tinarigagayan a siiimun ti dayaw.
12. Aniat’ nakatulong ken Jonatan a di agimun?
12 Ni Jonatan, ti anak ni Saul nga ari ti Israel, ket nangipaay iti nasayaat nga ulidan no kasano a mapagballigian ti ayat ti di umiso a panagimun a mabalin a tumanor. Ni Jonatan ti sumaruno nga agtawid iti trono ni amana, ngem ni David nga anak ni Jesse ti pinili ni Jehova a sumaruno nga ari. Adu kadagiti adda iti kasasaad ni Jonatan ti agimun la ketdi ken ni David, nga ibilangda a karibal. Nupay kasta, gapu iti panagayat ni Jonatan ken David, pulos a di nakarikna iti imun. Idi naammuanna a natayen ni Jonatan, naikuna ni David: “Mapaladingitak a gapu kenka, kabsatko a Jonatan, makaay-ayoka unay idi kaniak. Ti ayatmo kaniak idi nakaskasdaaw, a ringbawanna ti ayat dagiti babbai.”—2 Samuel 1:26.
Dagiti Naisangsangayan Unay nga Ulidan
13. Siasino ti kasayaatan nga ulidan no maipapan iti panagimun, ken apay?
13 Ni Jehova a Dios ti kangrunaan nga ulidan iti panangparmek uray iti umiso a panagimun. Matengngelna a naan-anay ti kakasta a rikna. Aniaman a nabileg a panangiparangarang iti nadiosan nga imun ket kanayon a maitunos iti ayat, kinahustisia, ken kinasirib ti Dios.—Isaias 42:13, 14.
14. Ania nga ulidan ti impakita ni Jesus a maisupadi ken Satanas?
14 Ti maikadua a naisangsangayan nga ulidan iti panangparmek iti imun isu ti dungdungnguen nga Anak ti Dios, ni Jesu-Kristo. “Nupay adda idi iti langa ti Dios, saan a pinanunot [ni Jesus] ti panangagaw, kayatna a sawen, nga isu makipada koma iti Dios.” (Filipos 2:6) Anian a naiduma unay iti inaramid ti ambisioso nga anghel a nagbalin a Satanas a Diablo! Kas iti “ari ti Babilonia,” siiimun a tinarigagayan ni Satanas ti “pumadpad iti Kangatuan” babaen ti panangisaadna iti bagina kas maysa a karibal a dios a bumusbusor ken Jehova. (Isaias 14:4, 14; 2 Corinto 4:4) Pinadas pay ketdi ni Satanas a sulisogen ni Jesus nga ‘agruknoy ken mangaramid iti maysa a tignay a panagdayaw’ kenkuana. (Mateo 4:9) Ngem awan a pulos ti makapagbaw-ing ken Jesus iti napakumbaba a panagpasakupna iti kinasoberano ni Jehova. Saan a kas ken Satanas, ni Jesus “inuksobanna ti bagina ket innalana ti langa ti maysa nga adipen ket nagbalin a kaas-asping ti tattao. Ad-adda pay ngem dayta, idi nasarakanna ti bagina iti langa a kas maysa a tao, impakumbabana ti bagina ket nagtulnog agingga iti ipapatay, wen, ipapatay iti kayo a pagtutuokan.” Intandudo ni Jesus ti kinalinteg ti panagturay ni Amana, a linaksidna a naan-anay ti kinapalangguad ken panagimun ti Diablo. Gapu iti kinamatalek ni Jesus, “isu intan-ok ti Dios iti nangatngato a saad ket siaasi nga inikkanna iti nagan a nangatngato ngem iti tunggal sabali pay a nagan, tapno iti nagan ni Jesus agparintumeng koma ti tunggal tumeng dagidiay adda sadi langit ken dagidiay adda ditoy daga ken dagidiay adda iti uneg ti daga, ket tunggal dila bigbigenda koma a sipapanayag a ni Jesu-Kristo ket Apo a maipaay a dayag ti Dios nga Ama.”—Filipos 2:7-11.
Panangparmek iti Imunyo
15. Apay a masapul a parmekentay ti imun?
15 Saan a kas iti Dios ken ni Kristo, dagiti Kristiano imperpektoda. Tangay managbasolda, no dadduma mabalin a tignayen ida ti dakes a panagimun. Gapuna, imbes a palubosantay ti imun a mangtignay kadatayo a mangbabalaw iti maysa a kapammatian gapu iti bassit a kamali wenno maipagarup a basol, napateg nga utobentayo dagitoy naipaltiing a sasao: “Dika aglabes nga aglinteg, dika met agsirib nga aglablabes. Apay a dadaelem koma ta bagim?”—Eclesiastes 7:16.
16. Ania a nasayaat a balakad maipapan iti panagimun ti naipaay iti napalabas a ruar daytoy a magasin?
16 Maipapan iti imun, namakdaar ti The Watch Tower a Marso 15, 1911: “Nupay rumbeng nga agbalintay a naregta unay, naimun unay a maipuon iti Apo, masapul a siguraduentay a naimbag a dayta ket saan a personal a banag; ken panunotentay koma no datayo ket ‘mannakibiang’ wenno saan. Sa panunotentay met no maiparbeng kadagiti panglakayen a tamingen dayta ken no rumbeng a mapantay kadagiti panglakayen wenno saan. Agbalintay koma a naimun unay a maipuon iti Apo ken iti trabaho ti Apo, ngem agannadtayo a dayta ket saan a daydiay kita a di makaay-ayo . . . iti sabali a pannao, siguraduentay koma a naimbag a dayta ket saan a panagimun iti sabali, no di ket panagimun a maipuon iti sabali, iti pagimbagan ken paglainganna.”—1 Pedro 4:15.
17. Kasanotay a maliklikan dagiti dakes nga aramid gapu iti imun?
17 Kas Kristiano, kasanotay a maliklikan ti kinapalangguad, imun, ken apal? Babaen ti panangipalubos iti nawaya a panagayus ti nasantuan nga espiritu ti Dios iti biagtayo. Kas pagarigan, masapul a dumawattayo iti espiritu ken tulong ti Dios iti panangipakita kadagiti nasayaat a bunga daytoy. (Lucas 11:13) Masapul a tumabunotayo kadagiti Nakristianuan a gimong, a maluktan iti kararag ken addaan iti espiritu ken pammendision ti Dios. Maysa pay, masapul nga adalentay ti Biblia, nga impaltiing ti Dios. (2 Timoteo 3:16) Ken masapul a makiramantayo iti trabaho a panangikasaba iti Pagarian a maar-aramid babaen ti bileg ti nasantuan nga espiritu ni Jehova. (Aramid 1:8) Ti panangtulong kadagiti pada a Kristiano a maup-upay gapu iti nasaem a kapadasan ket sabali pay a pamay-an ti panagpaidalan iti nasayaat nga impluensia ti espiritu ti Dios. (Isaias 57:15; 1 Juan 3:15-17) Ti sireregta a panangtungpal amin kadagitoy a Nakristianuan nga obligasion tumulong a mangsalaknib kadatayo manipud kadagiti dakes nga aramid gapu iti imun, ta kuna ti Sao ti Dios: “Itultuloyyo ti magna babaen ti espiritu ket dikayto pulos makaaramid iti nainlasagan a tarigagay.”—Galacia 5:16.
18. Apay a di kasapulan a kanayon a makidangadangtayo iti di umiso a panagimun?
18 Ti ayat ti umuna a nailista kadagiti bunga ti nasantuan nga espiritu ti Dios. (Galacia 5:22, 23) Ti panangipakita iti ayat tulongannatay a mangtengngel kadagiti dakes a pagannayasan ita. Ngem komusta ngay iti masanguanan? Riniwriw kadagiti adipen ni Jehova ti mangnamnama nga agbiag iti sumungsungad a naindagaan a Paraiso, a sadiay namnamaenda a maragpat ti natauan a kinaperpekto. Iti dayta a baro a lubong, agarinto ti ayat ken awanton ti madaegan ti di umiso a panagimun, ta “ti sangaparsuaan a mismo mawayawayaanto met manipud iti pannakaadipen iti panagrupsa ket maaddaan iti nadayag a wayawaya dagiti annak ti Dios.”—Roma 8:21.
Dagiti Punto nga Utoben
◻ Ania nga ilustrasion ti inaramat ni Pablo a makatulong a mangparmek iti imun?
◻ Kasano a masinga ti panagimun ti talna ti kongregasion?
◻ Kasano a masanay dagiti nagannak ti annakda a mangparmek iti imun?
◻ Kasanotay a maliklikan dagiti dakes nga aramid gapu iti imun?
[Ladawan iti panid 16]
Diyo palubosan ti imun a mangsinga iti talna ti kongregasion
[Ladawan iti panid 17]
Masanay dagiti nagannak ti annakda a mangparmek iti imun