Maibaga Kadi Dagiti Tagtagainep ti Masanguanan?

MANIPUD idi un-unana, nakaron ti panaginteres ti sangatauan kadagiti tagtagainep. Nagaramid dagiti Egipcio kadagiti detalyado a libro maipaay iti panangipatarus iti tagtagainep, ket dagiti taga-Babilonia addaanda kadagiti managipatarus iti tagtagainep. Kadagiti Griego nakaiyugalianda a paturogen dagiti masaksakit a tao kadagiti templo ni Asclepius tapno umawatda iti instruksion iti salun-at kadagiti tagtagainepda. Idi maikadua a siglo ti Kadawyan a Panawentayo, nangaramid ni Artemidorus iti libro a nangipatarusanna kadagiti simbolo ti tagtagainep. Adu dagiti umasping a libro a naaramid sipud idi ti naibatay iti librona. Agingga ita, maikagkagumaan ti panagipatarus kadagiti tagtagainep, ngem talaga kadi a mangipaayda iti nauneg a pannakaawat kadagiti pasamak iti masanguanan?

Tapno maipatarusda ti masanguanan, kasapulan a maimpluensiaanda iti nangatngato a puersa. Iti Biblia makasaraktayo iti adu a pagarigan a nangipaayan ti Dios iti dayta a puersa a mismo. Impaayna dagiti naimpadtuan a tagtagainep kadagiti adipenna kasta met iti sumagmamano a saan a nagdaydayaw kenkuana. Kinapudnona, kuna ti Job 33:14-16: “Ti Dios agsao . . . iti maysa a tagtagainep, iti maysa a parparmata ti rabii, no ti nargaan a turog umapay kadagiti tattao, kadagiti pannakailiblibay iti rabaw ti idda. No kasta isu luktanna dagiti lapayag dagiti tattao.”

Inaramid ti Dios daytoy iti kaso ti Faraon ti Egipto idi kaaldawan ni Jose, a nagbiag iti nasurok a 1,700 a tawen sakbay ti Kadawyan a Panawen. Masarakan ti tagtagainep ni Faraon iti Genesis 41:1-7, ket iti bersikulo 25 agingga iti 32, impatarus ni Jose dayta kas mangipadpadto iti pito a tawen “a naindaklan a panagapit iti amin ti daga nga Egipto,” a sarunuen ti pito a tawen ti panagbisin. Inlawlawag ni Jose ken Faraon: “Ti aramidento ti Dios iti mabiiten ipakitana ken Faraon.” (Genesis 41:28) Naipadto iti tagtagainep ti aktual a napasamak.

Adda umasping a kapadasan ti prominente nga ari dagiti taga-Babilonia. Nagtagtagainep ni Nabucodonosor a nangriribuk unay kenkuana, ngem dina malagip dayta. Gapuna pinaawaganna dagiti mammuyonna tapno ipakaammoda kenkuana ti tagtagainep ken ti kaipapananna. Daytoy ket maysa a kiddaw nga imposible a maaramidda.​—Daniel 2:1-11.

Yantangay Dios ti namagtagtagainep iti ari, kinabalanna ni mammadto a Daniel a mangipalgak iti tagtagainep ken ti kaipapananna. Kuna ti Daniel 2:19: “Idin ti palimed naipaltiing ken Daniel iti parparmata iti rabii.” Pinadayawan ni Daniel ti Dios gapu iti daytoy a tagtagainep: “Ti palimed a kiniddaw ti ari, uray mamasirib, uray bagbaglan, uray magos ken agraman pay mammadles, saanda a mabalin nga ipalgak iti ari. Ngem, adda maysa a Dios sadi langit a Mangipalgak kadagiti palimed, ket impakaammona ken Ari Nabucodonosor ti maaramidto kadagiti maud-udi nga aldaw.”​—Daniel 2:27, 28.

Pasaray nangipaay ti Dios iti pammilin kadagiti tattaona babaen kadagiti tagtagainep, ken kadagiti sabsabali a tiempo impatalgedna ti nadibinuan a pananganamong wenno tinulonganna ida a mangtarus no kasanot’ panangandingayna kadakuada. Iti kaso ni Jacob, impalgak ti Dios ti iyaanamongna babaen iti tagtagainep.​—Genesis 48:3, 4.

Idi natakuatan ni Jose, ti pannakaama ni Jesus, a masikog ni Maria, inkeddengna nga isina. Kalpasanna immawat iti pammilin iti tagtagainep a dina aramiden ti kasta. Kuna ti Mateo 1:20: “Kalpasan a pinanunotna dagitoy a bambanag, adtoy! ti anghel ni Jehova nagparang kenkuana iti maysa a tagtagainep, a kunkunana: ‘Jose, anak ni David, dika agamak a mangiyawid ken Maria nga asawam, ta dayta nabukel kenkuana ket babaen iti nasantuan nga espiritu.’” Kalpasanna immawat iti pakdaar iti tagtagainep: “Ti anghel ni Jehova nagparang ken Jose iti maysa a tagtagainep, a kunkunana: ‘Bumangonka, alaem ti ubing ken ti inana ket agkamangka idiay Egipto.’”​—Mateo 2:13.

Dagiti Tagtagainep a Saan a Naggapu iti Dios

Ti banag a ti panangipatarus iti tagtagainep ket gagangay kadagidiay saan a karaman iti ili ti Dios ipakpakitana a dagiti tagtagainep iti pakabuklan di maibilang a mapangnamnamaan a mangipalgak iti masanguanan. Idi kaaldawan ti mammadto ti Dios a ni Jeremias, kinuna dagiti ulbod a mammadto: “Nagtagtagainepak! Nagtagtagainepak!” (Jeremias 23:25) Pinanggepda nga allilawen dagiti umili tapno panunotenda a ti Dios ti agsasao babaen kadakuada. Maipanggep kadagitoy a managtagtagainep, napaltiingan ni Jeremias a mangikuna: “Kastoy ti kuna ni Jehova dagiti buybuyot, a Dios ti Israel: ‘Saanyo nga ipalubos kadagiti mammadtoyo, nga adda kadagiti nagtetengngaanyo ken kadagiti mammuyon nga allilawendakayo, saanyo met nga imdengan dagiti tagtagainepda a tinagtagainepda. Ta “isuda agipadtoda a siuulbod kadakayo iti naganko . . . ,” kuna ni Jehova.’”​—Jeremias 29:8, 9.

Tangay dagitoy nga ulbod a mammadto ket “mammuyon,” dagiti tagtagainepda mabalin nga inimpluensiaan dagiti dakes nga espiritu tapno maallilaw dagiti tao. Umasping ti ipasimudaag ti kuna ti Zacarias 10:2: “Dagiti terafim nagsaoda iti kinaubbaw; ket dagiti mammadles, nakakitada iti ulbod, ket nagibagada kadagiti saan a pudno a tagtagainep.”

Ti Diablo ti kangrunaan a manangallilaw nga iti las-ud ti rinibribu a tawen inaramatna dagiti pangulo ti relihion tapno siuulbod a kunaenda a ti Dios ti agsasao kadakuada babaen kadagiti parmata ken tagtagainep, kas iti inaramid dagiti ulbod a mammadto idi kaaldawan da Jeremias ken Zacarias. Maipanggep iti kakasta a tao, insurat ti napaltiingan a mannurat ti Biblia a ni Judas kadagiti Kristiano idi umuna a siglo: “Nakalibas a simrek ti dadduma a tattao a nabayagen nga intuding ti Kasuratan iti daytoy a pannakaukom, di nadiosan a tattao, a pagbalbalinenda ti di kaikarian a kinamanangaasi ti Diostayo kas pambar maipaay ti nalulok a kababalin ket libakenda ti kakaisuna a Makinkukua kadatayo ken Apotayo, a ni Jesu-Kristo.” Dagitoy a tattao, kinunana, ket no ar-arigen, “maigamgamer iti dardarepdep.”​—Judas 4, 8.

Suotenyo Dagiti Maibagbaga

Mabalin a kunaen ti maysa a tao a nakisarita ti Dios kenkuana iti maysa a tagtagainep wenno pimmudno dagiti tagtagainepna maipanggep kadagiti pasamak iti masanguanan, nupay kasta di umdas a rason dayta tapno mamati kenkuana ken kasla bulsek a sumurot kenkuana. Usigenyo dagiti pammilin a naisurat kadagiti Israelita, a masarakan iti Deuteronomio 13:1-3, 5: “No tumakderto kenka ti maysa a mamadpadles, wenno managparparmata iti darepdep ket ikkannaka iti tanda wenno maysa a nakaskasdaaw, ket ti tanda wenno nakaskasdaaw maaramid isu a nagsawanna kenka a kunana, ‘Intan ala sumurot iti sabsabali a didios, a dika pay naammuan, ket agserbita kadakuada,’ dikanto italtalek dagiti saosao dayta a mammadles, wenno dayta a managparparmata iti darepdep . . . Ket daydiay mammadles wenno managparparmata iti darepdep, mapapatayto.” Pinalubosan ti Dios ti kakasta a tao nga agsao a siuulbod tapno masuot ti kinasungdo dagiti tattaona.

Imbes a kasla bulsek a mamati kadagiti ibagbaga dagiti karismatiko a managtagtagainep, nainsiriban a suotentayo ti ibagbagada tapno maliklikan ti panangyaw-awan ti di makita a kangrunaan a manangallilaw, a “mangiyaw-awan iti intero a mapagnaedan a daga.” (Apocalipsis 12:9) Ngem kasano a masuot ida iti epektibo a pamay-an?

Ti naisurat a Sao ti Dios ti nadibinuan a giyatayo iti kinapudno. Maipanggep iti dayta, kinuna ni Jesu-Kristo: “Ti saom ket kinapudno.” (Juan 17:17) Gapuna nabalakadantayo iti 1 Juan 4:1: “Dungdunguen, dikay patien ti tunggal naipaltiing nga ebkas, no di ket subokenyo dagiti naipaltiing nga ebkas tapno makitayo no nagtaudda iti Dios, agsipud ta adu nga ulbod a mammadto ti nagwaras ditoy lubong.” No siaannad a maidilig iti Biblia, maisalungasing iti dayta ti ibagbaga, pilosopia, ken dagiti tignayda. Ti Sao ti Dios ti autoridad maipapan iti no ania ti kinapudno.

Ti kadi managtagtagainep a mangibagbaga nga isut’ addaan naisangsangayan a pannakaammo agar-aramat iti panagbuyon wenno dadduma pay nga ar-aramid mainaig iti espiritismo? No kasta, isu ket kondenaren ti Sao ti Dios. “Awanto ti masarakan kenka . . . a maysa a mangaramat iti panagpadpadles, a maysa a mammuyon, wenno maysa a managsalamangka wenno siasinoman a mammuyon wenno managanito, wenno maysa a managilabeg, wenno mannakiuman kadagiti mangkukulam, wenno maysa nga asuang, wenno maysa nga adda karkaradingna. Ta asinoman a mangaramid kadagitoy isu ti makarimon ken Jehova.”​—Deuteronomio 18:10-12.

No kunana nga isut’ addaan kararua a di matay, busbusorenna ti Sao ti Dios a nabatad a mangibagbaga: “Ti kararua nga agbasol​—matayto.” (Ezequiel 18:4, NW) Itantan-okna kadi ti bagina ken agaw-awis iti pasurotna? Mamakdaar ti Mateo 23:12: “Siasinoman a mangitan-ok iti bagina maipababanto.” Ken mamakdaar ti Aramid 20:30 kadagiti Kristiano: “Manipud kadakayo a mismo tumakderto dagiti tattao ket agsaodanto kadagiti natiritir a bambanag tapno uyotanda dagiti adalan a sumurotda kadakuada.”

Itantandudona kadi dagiti naranggas a tignay? Kondenaren ti Santiago 3:17, 18: “Ti sirib manipud ngato umuna iti amin nadalus, sumaganad natalna, nainkalintegan, sisasagana nga agtulnog, napno iti asi ken naimbag a bungbunga, di mangpataud kadagiti panangidumduma, di managinsisingpet. Mainayon pay, ti bunga ti kinalinteg naimula ti bin-ina iti sidong dagiti natalna a kasasaad a maipaay kadagidiay agar-aramid ti talna.” Agtartarigagay kadi iti napolitikaan nga autoridad wenno impluensia iti lubong? Siiinget a kondenaren ti Sao ti Dios, a kunana: “Siasinoman . . . a tarigagayanna ti agbalin a gayyem ti lubong ibilbilangna ti bagina a kabusor ti Dios.” No kasta, ipalgak ti Biblia ti kinaulbod.​—Santiago 4:4.

No matagtagainep ti maysa a tao ti ipapatay ti kameng ti pamilia wenno gayyem, nalabit gapu ta maseknan iti daytoy a tao. A ti tao mabalin a natay iti dayta met laeng a rabii a pannakatagtagainep saanna a paneknekan a naimpadtuan ti tagtagainep. Ta iti tunggal kastoy a kita ti tagtagainep nga agparang a pudno, ginasut ti saan a pumayso.

Nupay nagaramat ti Dios kadagiti tagtagainep iti napalabas tapno ipalgakna dagiti naimpadtuan a pasamak ken mangipaay kadagiti pammilin bayat a maar-aramid ti naisurat a Saona, dinan kasapulan nga aramiden ti kasta ita. Adda iti dayta naisurat a Sao ti amin a pammilin manipud iti Dios a kasapulan ti sangatauan ita, ken dagiti padtona mainaig kadagiti pasamak [a maaramid] iti nasurok a sangaribu a tawen pay iti masanguanan. (2 Timoteo 3:16, 17) Gapuna makapagtalektayo a dagiti tagtagaineptayo saan a pasimudaag ti Dios maipapan kadagiti pasamak iti masanguanan no di ket napapateg a panagandar ti utek tapno mapagtalinaed ti nasayaat a salun-at ti isiptayo.

[Ladawan iti panid 7]

No kasano a naipakita iti tagtagainep ni Faraon no aniat’ mapasamak idi, ipakaammo ti Sao ti Dios ti maipapan iti masanguanantayo