Aquila ken Priscila​—Mapagulidanan nga Agassawa

“IDANONYO dagiti kablaawko kada Prisca ken Aquila a katrabahuak ken Kristo Jesus, a nangirisgo kadagiti bukodda a tengnged maipaay iti kararuak, a kadakuada saan laeng a siak no di ket kasta met dagiti amin a kongregasion dagiti nasion ipaayda ti panagyaman.”​—Roma 16:3, 4.

Dagitoy a sasao ni apostol Pablo iti kongregasion Kristiano idiay Roma ipasimudaagna ti napalaus a panagraem ken nabara a panangipategna kadagitoy nga agassawa. Siniguradona a silalagip kadakuada idi agsursurat iti kongregasionda. Ngem siasino dagitoy a ‘katrabahuan’ ni Pablo, ken apay a nakapatpategda unay kenkuana ken iti kongregasion?​—2 Timoteo 4:19.

Ni Aquila ket maysa a Judio ti diaspora (dagiti nawarawara a Judio) ken katutubo ti Ponto, maysa a rehion iti makin-amianan nga Asia Minor. Nagnaedda ken ni baketna a Priscila (Prisca) idiay Roma. Uray kaskasano adda maysa idi a dakkel a komunidad dagiti Judio iti dayta a siudad sipud idi kinautibo ni Pompey ti Jerusalem idi 63 K.K.P., idi naipan idiay Roma ti adu a balud kas ad-adipen. Kinapudnona, ipalgak dagiti kitikit idiay Roma ti kaadda ti sangadosena wenno ad-adu pay a sinagoga iti kadaanan a siudad. Adu a Judio manipud Roma ti adda idi idiay Jerusalem idi Pentecostes 33 K.P., idi mangngegda ti naimbag a damag. Nalabit isuda ti kaunaan a nangidanon iti Nakristianuan a mensahe iti kabesera ti Imperio a Romano.​—Aramid 2:10.

Nupay kasta, napagtalaw dagiti Judio idiay Roma idi tawen 49 wenno nasapa a paset ti 50 K.P. iti pammilin ni Emperador Claudio. Gapuna, naam-ammo ni apostol Pablo da Aquila ken Priscila idiay siudad ti Corinto iti Grecia. Idi simmangpet ni Pablo idiay Corinto, siaasi nga intukon kenkuana da Aquila ken Priscila ti panagdagus ken trabaho, ta agpapadada iti panggedan​—panagaramid iti tolda.​—Aramid 18:2, 3.

Dagiti Agar-aramid iti Tolda

Narigat a trabaho daytoy. Ti panagaramid iti tolda ramanenna ti panagtabas ken panamagsasaip kadagiti nasikkil, nakersang a material wenno lalat. Sigun iti historiador a ni Fernando Bea, maysa dayta “a trabaho nga agkasapulan iti kinasigo ken kinaannad” iti biang ti managaramid iti tolda a trabahuenna ti “nakersang, nakidser a material, a maar-aramat iti panagkampo no agbibiahe, paglinongan no aginit ken agtudo, wenno pagbalkut kadagiti banag iti bodega dagiti barko.”

Mamataud daytoy iti saludsod. Saan kadi a kinuna ni Pablo nga isu ket ‘naadalan iti sakaanan ni Gamaliel,’ a nangisagana ngarud kenkuana a manggun-od iti natan-ok a karera kadagiti masanguanan a tawen? (Aramid 22:3) Nupay pudno daytoy, imbilang dagiti Judio idi umuna a siglo a nadayaw nga isuro iti agtutubo ti kasta a panggedan nupay umawatto iti nangatngato nga edukasion. Gapuna agparang a nakasursuro nga agpadpada da Aquila ken Pablo nga agaramid iti tolda idi agtutuboda. Nakapatpateg dayta a kapadasan idi agangay. Ngem kas Kristiano, saanda nga imbilang ti kasta a sekular a trabaho kas kangrunaan a panggep. Inlawlawag ni Pablo a ti trabahona idiay Corinto a kaduana da Aquila ken Priscila ket pangsuporta laeng iti kangrunaan a trabahona, ti panangipakaammo iti naimbag a damag a di “mangipaay iti nangina a dadagsen iti asinoman.”​—2 Tesalonica 3:8; 1 Corinto 9:18; 2 Corinto 11:7.

Nabatad, naragsakan da Aquila ken Priscila a nangaramid iti amin a kabaelanda a mangpalag-an iti panagserbi ni Pablo kas misionero. Masansan la ketdi a sumardeng biit dagiti tallo nga aggagayyem kabayatan ti panagtrabahoda tapno mangasabada iti di pormal kadagiti agpatpatrabaho wenno aglabas! Ket nupay nanumo ken makabannog ti trabahoda a panagaramid iti tolda, naragsakanda a mangaramid iti dayta, nga agtrabahoda pay iti “rabii ken aldaw” tapno maitandudoda dagiti interes ti Dios​—kas ti panangsuportar ti adu a moderno-aldaw a Kristiano iti bagida babaen ti paset-tiempo wenno panapanawen a trabaho tapno maipaayda ti kaaduan a nabatbati a panawenda iti panangtulong kadagiti tao a dumngeg iti naimbag a damag.​—1 Tesalonica 2:9; Mateo 24:14; 1 Timoteo 6:6.

Dagiti Ehemplo ti Kinamanagpadagus

Nalabit inusar ni Pablo ti balay ni Aquila kas sentro ti trabahona a panagmisionero kabayatan ti 18 a bulan a panagtalinaedna idiay Corinto. (Aramid 18:3, 11) No kasta, nalabit tinagiragsak da Aquila ken Priscila ti panangsangailida met kada Silas (Silvanus) ken Timoteo iti isasangpetda manipud Macedonia. (Aramid 18:5) Ti dua a surat ni Pablo kadagiti taga-Tesalonica, nga idi agangay nagbalin a paset ti katalogo ti Biblia, nalabit naisurat bayat ti pannakipagtaeng ti apostol kada Aquila ken Priscila.

Nalaka a panunoten nga iti daytoy a tiempo ti pagtaengan da Priscila ken Aquila ti talaga a sentro ti teokratiko nga aramid. Nalabit masansan a sumarungkar sadiay ti adu a nasinged a gagayyem​—da Estefanas ken ti pamiliana, dagiti immuna a Kristiano iti probinsia ti Acaya, a binautisaran a mismo ni Pablo; ni Ticio Justo, a nangipalubos ken Pablo nga usarenna ti balayna kas pagpalawagan; ken ni Crispo, ti mangidadaulo nga opisial iti sinagoga, a nangawat iti kinapudno agraman ti amin a sangakabbalayanna. (Aramid 18:7, 8; 1 Corinto 1:16) Sa adda sadiay da Fortunato ken Acaico; ni Gayo, nga isu ti makimbalay iti nalabit nakaangayan dagiti gimong ti kongregasion; ni Erasto, a mayordomo ti siudad; ni Tercio, ti sekretario a nangidiktaran ni Pablo iti suratna kadagiti taga-Roma; ken ni Febe, matalek a kabsat iti kabangibang a kongregasion ti Cencrea, a nalabit nangawit iti surat manipud Corinto agingga idiay Roma.​—Roma 16:1, 22, 23; 1 Corinto 16:17.

Ammo dagiti moderno-aldaw nga adipen ni Jehova a naaddaan iti gundaway a mangsangaili iti maysa nga agdaldaliasat a ministro no kasano a makaparegta ken nakallalagip dayta. Dagiti makaparegta a kapadasan a naisalaysay iti kakasta nga okasion ket talaga a gubuayan ti naespirituan a bang-ar kadagiti amin. (Roma 1:11, 12) Ken kas kada Aquila ken Priscila, dagidiay mangipalubos kadagiti pagtaenganda a pakaangayan dagiti gimong, nalabit Panagadal ti Libro ti Kongregasion, addaanda iti rag-o ken pannakapnek gapu ta makatulongda iti kastoy a pamay-an iti irarang-ay ti pudno a panagdayaw.

Nakasingsinged ti pannakigayyemda ken Pablo ta kimmuyog kenkuana da Aquila ken Priscila idi pimmanaw idiay Corinto idi primavera ti 52 K.P., a kimmuyogda kenkuana agingga idiay Efeso. (Aramid 18:18-21) Nagtalinaedda iti dayta a siudad ken impasdekda ti pundasion para iti sumaganad nga isasarungkar ti apostol. Ditoy nga ‘inkuyog’ dagitoy a mamasirib a mannursuro ti naimbag a damag ti nalaing nga agbitla a ni Apolos ken naragsakanda a timmulong kenkuana a mangtarus nga ‘ad-adda a siuumiso iti dalan ti Dios.’ (Aramid 18:24-26) Idi sinarungkaran manen ni Pablo ti Efeso kabayatan ti maikatlo a panagdaliasatna kas misionero, idi agarup kalam-ek ti 52/53 K.P., mabalinen ti agani iti talon a trinabaho dagitoy a naganaygay nga agassawa. Iti agarup tallo a tawen, nangasaba ken nangisuro sadiay ni Pablo maipapan iti “Dalan,” bayat a naggigimong ti kongregasion ti Efeso iti pagtaengan ni Aquila.​—Aramid 19:1-20, 26; 20:31; 1 Corinto 16:8, 19.

Kalpasanna, idi nagsublida idiay Roma, intultuloy dagitoy dua a gagayyem ni Pablo a ‘suroten ti kurso ti kinamanagpadagus,’ nga impalubosda a maangay dagiti Nakristianuan a gimong iti pagtaenganda.​—Roma 12:13; 16:3-5.

‘Inrisgoda ti Tengngedda’ Maipaay ken Pablo

Nalabit nakidagus met ni Pablo kada Aquila ken Priscila bayat ti kaaddana idiay Efeso. Kaduana kadi ida idi tiempo ti panangriribuk dagiti agpampanday iti pirak? Sigun iti salaysay iti Aramid 19:23-31, idi binusor dagiti nasigo a managtrabaho a nagaramid kadagiti sinan-templo ti pannakaikasaba ti naimbag a damag, masapul nga atipaen dagiti kakabsat ti panangirisgo ni Pablo iti bagina babaen ti ipapanna iti saklang dagiti managderraaw. Impapan ti dadduma a komentarista iti Biblia a mabalin nga iti kasta a napeggad a kasasaad nga apag-isu a narikna ni Pablo a ‘saan a sigurado unay uray pay iti mismo a biagna’ isu a nakibiang da Aquila ken Priscila uray kaskasano, nga ‘inrisgoda dagiti bukodda a tengnged’ maipaay kenkuana.​—2 Corinto 1:8; Roma 16:3, 4.

Idi “nagtalna ti derraaw,” sisisirib a pinanawan ni Pablo ti siudad. (Aramid 20:1) Awan duadua a naipasango met da Aquila ken Priscila iti ibubusor ken pannakalalais. Nagleddaangda kadi gapu iti dayta? Iti kasumbabangirna, situtured nga intultuloy da Aquila ken Priscila ti Nakristianuan a trabahoda.

Nasinged nga Agassawa

Idi nagpatinggan ti turay ni Claudio, nagsubli da Aquila ken Priscila idiay Roma. (Roma 16:3-15) Nupay kasta, iti naudi a pannakadakamatda iti Biblia, addada idin idiay Efeso. (2 Timoteo 4:19) Manen, kas iti amin a sabsabali pay a pannakatukoyda iti Kasuratan, nadakamat a dua dagitoy nga agassawa. Anian a nagsinged ken nagkaykaysa nga agassawa! Kada mapanunot ni Pablo dayta a patpatgen a kabsat, a ni Aquila, malagipna met ti matalek a pannakitinnulong ni baketna. Ket anian a nagsayaat nga ulidan kadagiti Kristiano a pagassawaan ita, ta ti nasungdo a pannakitinnulong ti nadungngo nga asawa matulonganna ti maysa a tao nga agaramid iti adu “iti trabaho ti Apo” ken, no dadduma, ad-adu pay ngem iti mabalin a maaramidan ti tao nga awan asawana.​—1 Corinto 15:58.

Nagserbi da Aquila ken Priscila iti nadumaduma a kongregasion. Kas kadakuada, adu ti nareregta a moderno-aldaw a Kristiano a situtulok nga umakar iti lugar a dakdakkel ti pakasapulan. Mapaspasaranda met ti rag-o ken pannakapnek nga agtaud iti pannakakita iti irarang-ay ti interes ti Pagarian ken iti pannakapatanorda iti nabara ken napateg a Nakristianuan a panaggagayyem.

Babaen ti naisalsalumina nga ehemploda iti Nakristianuan nga ayat, nagun-od da Aquila ken Priscila ti pammateg ni Pablo ken dagiti sabsabali. Ngem napatpateg pay, nakaaramidda iti nasayaat a pakasarsaritaan iti imatang ni Jehova a mismo. Ipanamnama kadatayo ti Kasuratan: “Saan a nakillo ti Dios tapno lipatenna ti aramidyo ken ti ayat nga impakitayo iti naganna, iti panagserbiyo kadagiti sasanto ken agtultuloykayo nga agserserbi.”​—Hebreo 6:10.

Mabalin nga awan gundawaytayo a mangaramid iti kas ti inaramid da Aquila ken Priscila, ngem mabalintay a tuladen ti nakasaysayaat nga ulidanda. Magun-odtayo ti nauneg a pannakapnek bayat nga ipaaytayo ti pigsa ken biagtayo iti sagrado a panagserbi, a ditay pulos liplipatan “ti panagaramid iti naimbag ken ti panangiranud kadagiti bambanag kadagiti dadduma, ta babaen kadagiti kakastoy a sakripisio maay-ayo unay ti Dios.”​—Hebreo 13:15, 16.