Agtalinaed a Nadekket iti Teokrasia
“Ni Jehova isu ti Ukomtayo, ni Jehova isu ti Mangmangted iti linteg kadatayo, ni Jehova isu ti Aritayo.”—ISAIAS 33:22, NW.
1. Apay a pakaseknan ti kaaduan a tattao ti maipapan iti gobierno?
PAKASEKNAN unay ti amin ti maipapan iti gobierno. Ti nasayaat a gobierno mangyeg iti talna ken kinarang-ay. Kuna ti Biblia: “Ti ari gapu iti kinahustisia pabilgenna ti daga.” (Proverbio 29:4) Iti sabali a bangir, ti dakes a gobierno mangiturong iti kinaawan hustisia, panagkunniber, ken panangirurumen. “No agturay ti nadangkes a tao, ti umili sumasainnek.” (Proverbio 29:2) Iti intero a historia, adun a kita ti gobierno ti pinadas dagiti tattao, ket nakalkaldaang, ‘sumasainnekda’ gapu iti panangirurumen dagiti turayenda. (Eclesiastes 8:9) Addanto kadi gobierno a makaiyeg iti manayon a pannakapnek kadagiti iturayanna?
2. Apay a maitutop ti “teokrasia” a pangdeskribir iti gobierno ti nagkauna nga Israel?
2 Adda nadakamat ni historiador a Josephus a nagpaiduma a kita ti gobierno idi insuratna: “Intalek ti sumagmamano a tattao ti kangatuan a politikal a pannakabalin kadagiti monarko; dagiti dadduma, kadagiti oligarko; ket dagiti dadduma, iti masa. Nupay kasta, awan kadagitoy a porma ti turay ti pinaboran ni [Moises] a nangted iti linteg kadatayo, no di ket inyatadayna ti konstitusionna iti estruktura ti maawagan ‘teokrasia’—no maipalubos nga aramaten daytoy a sao—nga impabiangna iti Dios ti amin a kinaturay ken pannakabalin.” (Against Apion, II, 164-5) Sigun iti Concise Oxford Dictionary, ti teokrasia kaipapananna ti “maysa a kita ti gobierno a ti Dios ti agturay.” Saan nga agparang dayta a sao iti Biblia, ngem maitutop dayta a pangdeskribir iti gobierno ti nagkauna nga Israel. Nupay naaddaan dagiti Israelita iti makitkita nga ari, ni Jehova ti agpayso nga agturay kadakuada. Kinuna ti Israelita a mammadto a ni Isaias: “Ni Jehova isu ti Ukomtayo, ni Jehova isu ti Mangmangted iti linteg kadatayo, ni Jehova isu ti Aritayo.”—Isaias 33:22, NW.
Ania ti Pudno a Teokrasia?
3, 4. (a) Ania ti pudno a teokrasia? (b) Iti saan a mabayag, aniada a bendision ti iyegto ti teokrasia iti intero a sangatauan?
3 Nanipud idi binukel ni Josephus dayta a sao, adu a kagimongan ti nadeskribir kas teokrasia. Nainget, panatiko, ken naulpit a manangirurumen ti dadduma kadagitoy. Pudno kadi a teokrasia dagitoy? Saan no iti anag a nangaramatan ni Josephus iti dayta a sao. Ti parikut, napalawan ti kaipapanan ti “teokrasia.” Iti World Book Encyclopedia, nadepinar dayta kas “maysa a porma ti gobierno a ti estado ket iturayan ti maysa a padi wenno dagiti padi, nga iti dayta addaan dagiti padi iti autoridad kadagiti sibil ken narelihiosuan a bambanag.” Nupay kasta, ti pudno a teokrasia ket saan a gobierno dagiti padi. Iti kinapudnona, turay ti Dios dayta, gobierno ti Namarsua iti uniberso, ni Jehova a Dios.
4 Iti saan a mabayag, maipasidongto ti intero a daga iti teokrasia, ket anian a bendisionto dayta! “Ti Dios a mismo addanto [iti sangatauan]. Ket punasennanto ti amin a lua kadagiti matada, ket awanton ni patay, awanto metten ti panagleddaang wenno panagsangit wenno ut-ot. Dagiti immuna a bambanag naglabasdan.” (Apocalipsis 21:3, 4) Awan gobierno dagiti padi a pagturayan dagiti imperpekto a tattao ti makaiyeg iti kasta a kinaragsak. Ti laeng turay ti Dios ti makaaramid iti dayta. Gapuna, dagiti pudno a Kristiano saanda a padpadasen nga ipasdek ti teokrasia babaen ti politikal a tignay. Siaanus nga ur-urayenda ti panangipasdek ti Dios iti sangalubongan a teokrasia iti bukodna a panawen ken iti bukodna a wagas.—Daniel 2:44.
5. Sadino a maipatpatungpal ita ti pudno a teokrasia, ket aniada a saludsod ti tumaud maipapan iti dayta?
5 Nupay kasta, maipatpatungpal ita ti pudno a teokrasia. Sadino? Kadagidiay sibubulos nga agpaspasakup iti turay ti Dios ken sangsangkamaysa a mangar-aramid iti pagayatanna. Naurnong dagiti kasta a matalek a tattao kas maysa a sangalubongan a naespirituan a “nasion” iti naespirituan a “daga[na].” Isuda dagiti natda iti “Israel ti Dios” ken ti nasurok a lima ket kagudua a milion a Kristiano a kakaduada. (Isaias 66:8; Galacia 6:16) Isuda ti iturayan ni Jesu-Kristo, ti nailangitan nga Ari nga insaad ni Jehova a Dios, ti “Ari ti kinaagnanayon.” (1 Timoteo 1:17; Apocalipsis 11:15) Iti ania a pamay-an a teokratiko daytoy nga organisasion? Kasano ti panangmatmat dagiti miembrona iti autoridad dagiti sekular a gobierno? Ket kasano a dagiti tattao nga addaan autoridad salsalimetmetanda ti prinsipio ti teokrasia iti naespirituan a komunidadda?
Teokratiko nga Organisasion
6. Kasano a maiturayan ti Dios ti makitkita, natauan nga organisasion?
6 Kasano a maiturayan ni Jehova, nga agnanaed iti di makita a langit, ti maysa a natauan nga organisasion? (Salmo 103:19) Posible daytoy agsipud ta dagidiay naitimpuyog iti dayta sursurotenda ti naipaltiing a balakad nga: “Agtalekka ken ni Jehova iti amin a pusom, ket dika agtalged iti pannakaawatmo met laeng.” (Proverbio 2:6; 3:5) Agpapaiturayda iti Dios babaen ti panangtungpalda iti “linteg ti Kristo” ken panangyaplikarda kadagiti naipaltiing a prinsipio ti Biblia iti inaldaw a panagbiagda. (Galacia 6:2; 1 Corinto 9:21; 2 Timoteo 3:16; kitaenyo ti Mateo 5:22, 28, 39; 6:24, 33; 7:12, 21.) Tapno maaramidda daytoy, nasken nga adalenda ti Biblia. (Salmo 1:1-3) Kas kadagiti ‘natakneng panagpampanunotda’ a taga Berea idi ugma, saan a tattao ti sursurotenda no di ket kanayon a siertuenda iti Biblia dagiti banag a maad-adalda. (Aramid 17:10, 11; Salmo 119:33-36) Kas iti salmista, ikarkararagda: “Isuronak iti naimbag a panagipato ken pannakaammo; ta namatiak kadagiti bilbilinmo.”—Salmo 119:66.
7. Ania ti urnos ti panangaywan iti teokrasia?
7 Iti tunggal organisasion, masapul nga adda dagiti magaladan iti autoridad wenno mamangulo. Saan a maipuera dagiti Saksi ni Jehova, ket sursurotenda ti urnos ti autoridad nga inlawlawag ni apostol Pablo: “Ti ulo ti tunggal lalaki isu ni Kristo; ket ti ulo ti babai isu ti lalaki; ket ti ulo ni Kristo isu ti Dios.” (1 Corinto 11:3) Maitunos iti daytoy, dagiti laeng kualipikado a lallaki ti agserbi kas papanglakayen kadagiti kongregasion. Ket nupay adda sadi langit ni Jesus—“ti ulo ti tunggal lalaki”—adda pay laeng ditoy daga dagiti ‘natda’ kadagiti napulotan a kakabsatna, nga addaan namnama a makipagturay kenkuana sadi langit. (Apocalipsis 12:17; 20:6) Dagitoy ti mangbukel iti napagtitipon a “matalek ken masirib nga adipen.” Agpaspasakup dagiti Kristiano ken Jesus, ken uray iti ulo ni Jesus, ni Jehova, babaen ti panagpaidalanda iti dayta nga “adipen.” (Mateo 24:45-47; 25:40) Iti kastoy a wagas, naurnos ti teokrasia. “Ti Dios ket maysa a Dios, saan a ti riribuk, no di ket ti talna.”—1 Corinto 14:33.
8. Kasano a salsalimetmetan dagiti Kristiano a panglakayen ti prinsipio ti teokrasia?
8 Salsalimetmetan dagiti Kristiano a panglakayen ti prinsipio ti teokrasia agsipud ta bigbigenda a manungsungbatda ken Jehova iti wagas a panangaramatda iti limitado nga autoridadda. (Hebreo 13:17) Ket iti panagdesision, agpannurayda iti sirib ti Dios, saan nga iti bukodda a sirib. Iti daytoy a banag, sursurotenda ti ulidan ni Jesus. Isu ti kasisiriban a tao a nagbiag. (Mateo 12:42) Nupay kasta, kinunana kadagiti Judio: “Ti Anak dina kabalinan nga aramiden ti maysa a banag iti bukodna a nakem, no di laeng ti makitana nga ar-aramiden ti Ama.” (Juan 5:19) Tultuladen met dagiti panglakayen ti kababalin ni Ari David. Nadagsen ti autoridad a naited kenkuana iti teokrasia. Ngem, kayatna a suroten ti dalan ni Jehova, saan a ti bukodna a dalan. Inkararagna: “Isurom kaniak ti dalanmo, O Jehova; ket iturongnak iti nabatad a dana gapu kadagiti kabusorko.”—Salmo 27:11.
9. Maipapan kadagiti agduma a namnama ken nagduduma a pribilehio iti teokrasia, ania ti natimbeng a panangmatmat dagiti dedikado a Kristiano?
9 Adda dagiti nangkuestion no nainkalintegan a dagiti laeng kualipikado a lallaki ti maikkan iti autoridad iti kongregasion wenno idiay langit ti namnama ti sumagmamano idinto ta ditoy daga ti namnama dagiti dadduma. (Salmo 37:29; Filipos 3:20) Nupay kasta, bigbigen dagiti dedikado a Kristiano a naibatay dagitoy nga urnos iti Sao ti Dios. Teokratiko dagitoy. Masansan a dagidiay di mangbigbig kadagiti prinsipio ti Biblia ti mangkuestionar kadagitoy. Maysa pay, ammo dagiti Kristiano nga agpapada dagiti lallaki ken babbai iti imatang ni Jehova no pannakaisalakan ti pagsasaritaan. (Galacia 3:28) Para kadagiti pudno a Kristiano, ti panagbalin a managdaydayaw ti Soberano iti uniberso ti katan-okan pay laeng a pribilehio, ket pagragsakanda ti aniaman nga akem nga ited ni Jehova kadakuada. (Salmo 31:23; 84:10; 1 Corinto 12:12, 13, 18) Kanayonanna, pudno a makaparagsak a namnama ti biag nga agnanayon, idiay langit man wenno iti paraiso a daga.
10. (a) Ania a nasayaat a kababalin ti imparangarang ni Jonatan? (b) Kasano nga ipakpakita dagiti Kristiano ita ti kababalin a kas iti kababalin ni Jonatan?
10 Iti kasta, pumada dagiti Saksi ni Jehova ken ni Jonatan, ti managbuteng-Dios nga anak ni Ari Saul. Nagsayaat la ketdi koma nga ari ni Jonatan. Nupay kasta, gapu iti kinagulib ni Saul, ni David ti pinili ni Jehova a maikadua nga ari ti Israel. Sinakit kadi ti nakem ni Jonatan daytoy? Saan. Nagbalin ni Jonatan a naimbag a gayyem ni David ken sinalaknibanna pay ketdi ni David manipud ken Saul. (1 Samuel 18:1; 20:1-42) Iti umasping a pamay-an, dagidiay addaan naindagaan a namnama saanda nga agimon kadagidiay addaan nailangitan a namnama. Saan met nga agimon dagiti pudno a Kristiano kadagidiay addaan teokratiko nga autoridad iti kongregasion. Imbes ketdi, “ipaayan[da] ida iti panangipateg iti ayat nga ad-adda pay a nalablabes ngem iti gagangay,” a bigbigenda ti panagbannogda a maipaay kadagiti kakabsatda iti naespirituan.—1 Tesalonica 5:12, 13.
Teokratiko a Panangmatmat iti Sekular a Turay
11. Kasano ti panangmatmat dagiti Kristiano nga agpaspasakup iti teokratiko a turay kadagiti sekular nga autoridad?
11 No adda dagiti Saksi ni Jehova iti babaen ti teokrasia, turay ti Dios, kasano ti panangmatmatda kadagiti turayen dagiti nasion? Kinuna ni Jesus a dagiti pasurotna “saanda a paset ti lubong.” (Juan 17:16) Nupay kasta, bigbigen dagiti Kristiano ti pagrebbenganda ken “Cesar,” dagiti sekular a gobierno. Kinuna ni Jesus a rumbeng nga “ibayad[da] ken Cesar dagiti bambanag ni Cesar, ngem iti Dios dagiti bambanag ti Dios.” (Mateo 22:21) Sigun iti Biblia, dagiti gobierno ti tao ket “impasdek ti Dios kadagiti relatibo a saadda.” Ni Jehova, ti Gubuayan ti amin nga autoridad, palpalubosanna dagiti gobierno, ket namnamaenna nga aramidenda ti naimbag kadagidiay masakupanda. No aramidenda ti kasta, “ministro [ida] ti Dios.” Agpaspasakup dagiti Kristiano iti gobierno ti pagilian a pagnanaedanda ‘maigapu iti konsiensiada.’ (Roma 13:1-7) Siempre, no kalikaguman ti estado ti banag a maikaniwas iti linteg ti Dios, ‘agtulnog [ti Kristiano] iti Dios kas agturay imbes a kadagiti tattao.’—Aramid 5:29.
12. No dagiti Kristiano ket idadanes dagiti turayen, makin-ulidan ti surotenda?
12 Kasanon no dagiti turayen ti gobierno idadanesda dagiti pudno a Kristiano? No kasta, tuladenda ti ulidan dagiti nagkauna a Kristiano, a nagibtur kadagiti panawen ti nakaro a pannakaidadanes. (Aramid 8:1; 13:50) Ninamnamada dagitoy a pakasuotan ti pammati, tangay impakdaar idi ni Jesus a dumteng dagitoy. (Mateo 5:10-12; Marcos 4:17) Ngem saan a bimmales dagidi a nagkauna a Kristiano kadagiti nangidadanes kadakuada; saan met a kimmapuy ti pammatida iti sango ti pakarigatan. Imbes ketdi, sinurotda ti ulidan ni Jesus: “Idi narabrabngis, dina sinubadan iti panangrabngis. Idi agsagsagaba, di nagipangta, no di ket intultuloyna nga intalek ti bagina iti daydiay mangukom a sililinteg.” (1 Pedro 2:21-23) Wen, pinarmek dagiti Nakristianuan a prinsipio dagiti pangrurod ni Satanas.—Roma 12:21.
13. Kasano ti panagtignay dagiti Saksi ni Jehova iti baet ti pannakaidadanes ken pannakaparpardayada?
13 Pudno met daytoy iti kaaldawantayo. Kabayatan daytoy a siglo, nagsagaba iti kasta unay dagiti Saksi ni Jehova iti ima dagiti nadangkok nga agtuturay—kas impakpakauna ni Jesus. (Mateo 24:9, 13) Iti dadduma a pagilian, dagiti kinaulbod ken pammadakes ket isaksaknap dagidiay mangikagkagumaan a mangpilit kadagiti turayen nga agtignay a maibusor kadagitoy a napudno a Kristiano. Ngem, iti baet ti kasta a “dakes a damag,” ipampaneknek dagiti Saksi a ministro ida ti Dios babaen ti naimbag a kababalinda. (2 Corinto 6:4, 8) No posible, idatagda ti kasoda kadagiti opisial ken kadagiti korte iti pagilianda tapno mapaneknekan nga awan dakes nga ar-aramidenda. Usarenda ti aniaman a pamay-an a mabalinda nga usaren tapno maidepensada iti publiko ti naimbag a damag. (Filipos 1:7) Ngem, no naaramidda aminen a kabaelanda nga ipalubos ti linteg, italekda dagiti bambanag ken Jehova. (Salmo 5:8-12; Proverbio 20:22) No kasapulan, kas kadagiti nagkauna a Kristiano, saanda a mabuteng nga agsagaba gapu iti kinalinteg.—1 Pedro 3:14-17; 4:12-14, 16.
Iyun-unayo ti Pakaidayawan ti Dios
14, 15. (a) Ania ti kapatgan kadagidiay mangsalsalimetmet iti prinsipio ti teokrasia? (b) Iti ania nga okasion a nangipaay ni Solomon iti nasayaat nga ulidan iti kinapakumbaba iti saadna a manangaywan?
14 Idi insuro ni Jesus dagiti pasurotna nga agkararag, ti pannakasantipikar ti nagan ni Jehova ti immuna a dinakamatna. (Mateo 6:9) Maitunos iti daytoy, dagidiay agbibiag iti babaen ti teokrasia maseknanda iti pakaidayawan ti Dios, saan a ti pakaidayawanda. (Salmo 29:1, 2) Ipadamag ti Biblia nga idi umuna a siglo, maysa daytoy a pakaitibkolan kadagiti sumagmamano a nagkedked a sumurot ken Jesus gapu ta “inayatda ti dayag dagiti tattao,” a kayatda a padayawan ida dagiti tattao. (Juan 12:42, 43) Wen, nasken ti kinapakumbaba tapno maipangpangruna ni Jehova imbes a ti bukodtayo a pateg.
15 Impakita ni Solomon ti nagsayaat a kababalin iti daytoy a banag. Pagdiligenyo ti sinaona iti pannakaidaton ti nadayag a templo a binangonna ken ti sinao ni Nabucodonosor maipanggep kadagiti binangonna. Buyogen ti nalabes a kinapalangguad, inlastog ni Nabucodonosor: “Saan aya a daytoy ti dakkel a Babilonia a binangonko a maipaay iti palasio a naarian, babaen ti bileg ti pannakabalinko a maipaay iti dayag toy kinatan-okko?” (Daniel 4:30) Iti sabali a bangir, sieemma a saan nga impannakkel ni Solomon ti gapuananna, a kunkunana: “Agpayso aya a ti Dios makipagnaedto kadagiti tattao iti daga? Adtoy, dagiti langit ken ti langit dagiti langlangit saandaka a malaon; dinto ngarud ad-adda daytoy a balay a pinutarko?” (2 Cronicas 6:14, 15, 18; Salmo 127:1) Saan nga intan-ok ni Solomon ti bagina. Ammona nga isu ket maysa laeng a pannakabagi ni Jehova ket insuratna: “No umay ni tangsit, umay metten ni bain; ngem kadagiti napakumbaba adda ni sirib.”—Proverbio 11:2.
16. Kasano a dagiti panglakayen ket pudno a bendision babaen ti saanda a panangitan-ok iti bagbagida?
16 Umasping iti dayta, ni Jehova, saan a ti bagbagida, ti itan-ok dagiti Kristiano a panglakayen. Sursurotenda ti balakad ni Pedro: “No ti asinoman agserbi, agserbi koma a kas agpampannuray iti bileg nga ipaay ti Dios; tapno kadagiti isuamin a bambanag maipadayag koma ti Dios baeten ken Jesu-Kristo.” (1 Pedro 4:11) Dineskribir ni apostol Pablo ti “akem a manangaywan,” saan a kas napateg a saad a pakaitan-okan, no di ket kas “nasayaat nga aramid.” (1 Timoteo 3:1) Nadutokan dagiti panglakayen nga agserbi, saan nga agturay. Mannursuroda ken papastor ti arban ti Dios. (Aramid 20:28; Santiago 3:1) Pudno a bendision iti kongregasion dagiti napakumbaba, managsakripisio a panglakayen. (1 Pedro 5:2, 3) “Itultuloyyo nga ibilang a maipatpateg dagiti kasta a kita ti tattao,” ket agyamankayo ken Jehova ta nangipaay iti nakaad-adu a kualipikado a panglakayen a mangitandudo iti teokrasia kadagitoy “maudi nga al-aldaw.”—Filipos 2:29; 2 Timoteo 3:1.
“Agbalinkayo a Tumutulad iti Dios”
17. Kadagiti ania a wagas a dagidiay adda iti babaen ti teokrasia tultuladenda ti Dios?
17 Indagadag ni apostol Pablo: “Agbalinkayo a tumutulad iti Dios, kas annak a dungdunguen.” (Efeso 5:1) Dagidiay agpaspasakup iti teokrasia ikagumaanda a tuladen ti Dios aginggat’ kabaelanda kas imperpekto a tattao. Kas pagarigan, kuna ti Biblia maipapan ken Jehova: “Ti Bato, naan-anay ti aramidna, ta amin a dalanna kinahustisia. Maysa a Dios ti kinamatalek, a kenkuana awan ti kinakillo; awan pagkuranganna ken nalinteg.” (Deuteronomio 32:3, 4, NW) Tapno matuladda ti Dios iti daytoy a banag, salimetmetan dagiti Kristiano ti kinamatalek, kinalinteg, ken natimbeng a panangmatmat iti kinahustisia. (Mikias 6:8; 1 Tesalonica 3:6; 1 Juan 3:7) Liklikanda dagiti adu a banag a maipalubos iti lubong, kas iti imoralidad, kinagaramugam, ken kinaagum. (Efeso 5:5) Gapu ta sursuroten dagiti adipen ni Jehova dagiti nadiosan, saan a natauan, a pagalagadan, ti organisasionna ket teokratiko, nadalus, ken makaay-ayo.
18. Ania ti kangrunaan a kalidad ti Dios, ket kasano nga iyan-anninaw dagiti Kristiano daytoy a kalidad?
18 Ayat ti kangrunaan a kalidad ni Jehova a Dios. “Ti Dios ket ayat,” kuna ni apostol Juan. (1 Juan 4:8) Tangay turay ti Dios ti kayat a sawen ti teokrasia, turay ti ayat dayta. Kinuna ni Jesus: “Babaen iti daytoy maammuanto ti isuamin a dakayo dagiti adalak, no addaankayo iti ayat iti maysa ken maysa.” (Juan 13:35) Kadagitoy narigat a maudi nga al-aldaw, naisangsangayan nga ayat ti ipakpakita ti teokratiko nga organisasion. Kabayatan ti sapasap a panagpipinnatay idiay Africa, imparangarang dagiti Saksi ni Jehova ti ayat iti isuamin, aniaman nga etniko a grupo ti nakaibilanganda. Kabayatan ti gubat iti dati a Yugoslavia, nagtitinnulong dagiti Saksi ni Jehova iti amin a lugar, bayat a nakiraman dagiti sabali a relihioso a grupo iti makunkuna nga etniko a panangdalus. Iti personal a benneg, ikagkagumaan dagiti Saksi ni Jehova a tungpalen ti balakad ni Pablo: “Maikkat koma kadakayo ti isuamin a makadangran a kinapait ken unget ken pungtot ken panagririaw ken nabassawang a panagsasao agraman ti isuamin a kinadakes. Ngem agbalinkayo a manangaasi iti maysa ken maysa, nadungngo a mannakipagrikna, a sibubulos a pakawanenyo ti maysa ken maysa a kas met iti Dios sibubulos a pinakawannakayo babaen ken Kristo.”—Efeso 4:31, 32.
19. Aniada a bendision ti masagrap ita ken iti masanguanan dagidiay agpaspasakup iti teokrasia?
19 Adu a bendision ti sagsagrapen dagidiay agpaspasakup iti teokrasia. Adda kappia iti nagbaetanda iti Dios ken kadagiti padada a Kristiano. (Hebreo 12:14; Santiago 3:17) Adda panggep ti biagda. (Eclesiastes 12:13) Natalgedda iti naespirituan ken addaanda iti sigurado a namnama iti masanguanan. (Salmo 59:9) Kinapudnona, uray pay itan, mapaspasarandan no anianto ti kasasaad inton ti intero a sangatauan addanto iti babaen ti teokratiko a turay. Iti dayta a tiempo, kas kuna ti Biblia, “didanto mangranggas wenno mangdadael iti amin a bantayko a nasantuan; ta ti daga mapnonto iti pannakaammo ken ni Jehova, a kas la dagiti dandanum saknapanda ti baybay.” (Isaias 11:9) Anian a nagdayagto a panawen dayta! Sapay koma ta siguraduentay amin nga addanto lugartayo iti dayta a Paraiso iti masanguanan babaen ti panagtalinaed a nadekket ita iti teokrasia.
Mailawlawagyo Kadi?
◻ Ania ti pudno a teokrasia ket sadino a masarakan dayta ita?
◻ Kasano ti panagpasakup dagiti tattao iti teokratiko a turay iti panagbiagda?
◻ Kadagiti ania a wagas nga amin dagiti adda iti babaen ti teokrasia maitan-okda ti Dios, saan ketdi a ti bagbagida?
◻ Ania dagiti sumagmamano a nadiosan a kalidad a tultuladen dagidiay mangsupsuporta iti teokrasia?
[Ladawan iti panid 17]
Ti Dios, saan a ti bagina, ti intan-ok ni Solomon