Maidadanes Maigapu iti Kinalinteg

“Naragsak dagidiay maidaddadanes maigapu iti kinalinteg.”​—MATEO 5:10.

1. Apay nga adda ni Jesus iti saklang ni Poncio Pilato, ket ania ti kinuna ni Jesus?

“MAIGAPU itoy a nayanakak, ken maigapu itoy nga immayak iti lubong, tapno saksiak ti kinapudno.” (Juan 18:37) Kasta ti kinuna ni Jesus iti saklang ni Poncio Pilato, ti Romano a Gobernador ti Judea. Adda sadiay ni Jesus, saan a gapu iti bukodna a nakem wenno iti awis ni Pilato. Imbes ketdi, adda sadiay gapu ta dagiti Judio a lider ti relihion siuulbod nga inakusarda kas maysa a kriminal a maikari a matay.​—Juan 18:29-31.

2. Ania ti inaramid ni Jesus, ket ania ti nagbanaganna?

² Naan-anay nga ammo ni Jesus nga adda autoridad ni Pilato a mangwayawaya wenno mangpapatay kenkuana. (Juan 19:10) Ngem saan a dayta ti nanglapped kenkuana a situtured a mangisarita ken ni Pilato ti maipapan iti Pagarian. Nupay agpegpeggad ti biag ni Jesus, ginundawayanna ti nangipaay iti pammaneknek iti kangatuan nga opisial ti gobierno iti dayta a rehion. Iti laksid dayta a panangpaneknekna, nasentensiaan ken napapatay ni Jesus kas maysa a martir a naparigat iti kayo a pagtutuokan.​—Mateo 27:24-26; Marcos 15:15; Lucas 23:24, 25; Juan 19:13-16.

Saksi Wenno Martir?

3. Ania ti kaipapanan ti sao a “martir” idi panawen ti Biblia, ngem ania ti kaipapananna ita?

³ Para iti adu a tattao ita, awan ti nakaidumaan ti martir iti maysa a panatiko. Dagidiay sidadaan a matay maigapu iti patpatienda, nangnangruna iti narelihiosuan a pammatida, masansan a mapagduaduaan kas terorista wenno pangta iti kagimongan. Ngem ti sao a martir nagtaud dayta iti maysa a Griego a termino (marʹtys) a ti kaipapananna idi panawen ti Biblia ket “saksi,” daydiay mangted iti testimonia, nalabit iti maysa a bista ti korte, a pudno ti ibagbagana. Idi agangay laeng a naaddaan dayta iti kaipapanan kas “daydiay mangibuis iti biagna maigapu iti panangsaksina,” wenno mangsaksi pay ketdi babaen ti panangibuisna iti biagna.

4. Ania a kayulogan ti martir ti ad-adda nga agaplikar ken Jesus?

⁴ Ad-adda nga agaplikar ken Jesus ti orihinal a kayulogan ti sao a martir. Kas kinunana ken Pilato, immay tapno ‘saksianna ti kinapudno.’ Nagduduma ti reaksion dagiti tattao iti panangasabana. Natukay ti rikna ti dadduma nga ordinario a tattao gapu kadagiti nangngeg ken nakitada, ket namatida ken ni Jesus. (Juan 2:23; 8:30) Ngem saan a kasta ti reaksion ti kaaduan kadagiti tattao ken dagiti narelihiosuan a lider. Kinuna ni Jesus kadagiti saan a manamati a kabagianna: “Ti lubong awan ti rasonna a manggura kadakayo, ngem guraennak dayta, agsipud ta saksiak ti maipapan iti dayta a dagiti aramidna nadangkes.” (Juan 7:7) Gapu iti panangsaksina iti kinapudno, nakapungtot ken ni Jesus dagiti lider ti nasion, a nagresulta iti ipapatayna. Pudno nga isuna “ti matalek ken napudno a saksi (marʹtys).”​—Apocalipsis 3:14.

“Puntiriakayto ti Pananggura”

5. Idi rugrugi ti ministeriona, ania ti kinuna ni Jesus maipapan iti pannakaidadanes?

⁵ Saan laeng a ni Jesus ti nagsagaba iti nakaro a pannakaidadanes no di ket imballaagna a mapasaran met dayta dagiti pasurotna. Idi rugrugi ti ministeriona, kinuna ni Jesus kadagiti agdengdengngeg iti Sermonna iti Bantay: “Naragsak dagidiay maidaddadanes maigapu iti kinalinteg, yantangay kukuada ti pagarian ti langlangit. Naragsakkayo inton umsiendakayo dagiti tattao ken idadanesdakayo ken siuulbod a sawenda ti tunggal kita ti nadangkes a banag a maibusor kadakayo maigapu kaniak. Agrag-o ken aglagtokayo gapu iti rag-o, yantangay dakkel ti gunggonayo iti langlangit.”​—Mateo 5:10-12.

6. Ania ti imballaag ni Jesus idi imbaonna dagiti 12 nga apostol?

⁶ Idi agangay, idi imbaonna ti 12 nga apostolna, kinuna kadakuada ni Jesus: “Agaluadkayo kadagiti tattao; ta iyawatdakayto kadagiti lokal a pangukoman, ket saplitendakayto kadagiti sinagogada. Ay ket, maisaklangkayto iti sanguanan dagiti gobernador ken ar-ari maigapu kaniak, maipaay a pangsaksi kadakuada ken kadagiti nasion.” Ngem saan laeng a dagiti lider ti relihion ti mangidadanes kadagiti adalan. Innayon a kinuna ni Jesus: “Ti kabsat iyawatnanto ti kabsat iti ipapatay, ket ti ama iyawatna ti anakna, ket tumakderto ti annak a bumusor kadagiti nagannak ket papapataydanto ida. Ket puntiriakayto ti pananggura dagiti amin a tattao maigapu iti naganko; ngem ti nakapagibtur agingga iti panungpalan isunto ti maisalakan.” (Mateo 10:17, 18, 21, 22) Ti pakasaritaan dagiti Kristiano idi umuna a siglo paneknekanna ti kinapudno dagitoy a sasao.

Maysa a Rekord ti Matalek a Panagibtur

7. Ania ti namagbalin ken ni Esteban a martir?

⁷ Di nagbayag kalpasan ti ipapatay ni Jesus, ni Esteban ti damo a Kristiano a natay gapu iti panangsaksina iti kinapudno. “Napno [ni Esteban] iti kinaparabur ken pannakabalin [ken] agar-aramid idi kadagiti dadakkel a tanda ken pagilasinan iti tengnga dagiti tattao.” Dagiti relihioso a kabusorna “saanda a madaeran ti sirib ken ti espiritu a babaen iti dayta isu agsasao.” (Aramid 6:8, 10) Gapu iti imon, pinilitda nga insaklang ni Esteban iti Sanhedrin, ti nangato a korte dagiti Judio. Sinangona sadiay dagiti ulbod a mangak-akusar kenkuana ket nangipaay iti nabileg a panangsaksi. Ngem kamaudiananna, kas matalek a saksi, isu ket pinapatay dagiti kabusorna.​—Aramid 7:59, 60.

8. Ania ti inaramid dagiti adalan idiay Jerusalem idi maidadanesda kalpasan ti ipapatay ni Esteban?

⁸ Kalpasan ti pannakapapatay ni Esteban, “timmaud ti dakkel a pannakaidadanes a maibusor iti kongregasion nga adda idiay Jerusalem; isuamin malaksid dagiti apostol ket naiwarawarada kadagiti amin a rehion ti Judea ken Samaria.” (Aramid 8:1) Nagsardeng kadi ti Nakristianuan a panangsaksi gapu iti pannakaidadanes? Maisupadi iti dayta, ibaga kadatayo ti salaysay a “dagidiay naiwarawara nagsaknapda iti daga nga idekdeklarada ti naimbag a damag ti sao.” (Aramid 8:4) Tinuladda la ketdi ti kababalin ni apostol Pedro idi kinunana: “Masapul nga agtulnogkami iti Dios kas agturay imbes a kadagiti tattao.” (Aramid 5:29) Iti laksid ti pannakaidadanes, dagidi a matalek ken maingel nga adalan nagtultuloy ti panangsaksida iti kinapudno, uray ammoda a mangyeg dayta iti ad-adu pay a rigat.​—Aramid 11:19-21.

9. Ania a pannakaidadanes ti nagtultuloy a linak-am dagiti pasurot ni Jesus?

⁹ Talaga nga awan sarday ti pammarigat idi. Umuna, naammuantay a ni Saulo​—a nakaimatang ken immanamong iti pannakaubor ni Esteban​—“mangyes-esngaw pay laeng iti pamutbuteng ken panangpapatay a maibusor kadagiti adalan ti Apo, napan iti nangato a padi ket dimmawat kenkuana iti sursurat nga agturong kadagiti sinagoga idiay Damasco, tapno maiyegna a sipaparaut idiay Jerusalem ti asinoman a masarakanna a kameng Ti Dalan, agpadpada dagiti lallaki ken babbai.” (Aramid 9:1, 2) Sa idi agarup 44 K.P., “ni Herodes nga ari inaramatna ti im-imana a pangranggas iti sumagmamano kadagiti kameng ti kongregasion. Pinapatayna ni Santiago a kabsat ni Juan babaen iti kampilan.”​—Aramid 12:1, 2.

10. Ania a rekord ti pannakaidadanes ti mabasatayo iti Aramid ken Apocalipsis?

¹⁰ Ti libro nga Aramid ket naglaon iti permanente a rekord dagiti suot, pannakaibalud, ken pannakaidadanes nga inibturan dagiti matalek a tattao a kas ken Pablo, ti dati a manangidadanes a nagbalin nga apostol, a posible a naglak-am iti pannakamartir iti ima ti Emperador ti Roma a ni Nero idi agarup 65 K.P. (2 Corinto 11:23-27; 2 Timoteo 4:6-8) Kamaudiananna, iti libro nga Apocalipsis, a naisurat idi arinunos ti umuna a siglo, mabasatayo a naibalud iti isla ti Patmos ti lakayen a ni apostol Juan “gapu iti panagsao maipapan iti Dios ken panangsaksi ken Jesus.” Iti Apocalipsis, natukoy met “ni Antipas, ti saksik, daydiay matalek, a napapatay” idiay Pergamo.​—Apocalipsis 1:9; 2:13.

11. Kasano a ti inaramid dagiti nagkauna a Kristiano pinaneknekanna a pudno ti kinuna ni Jesus maipapan iti pannakaidadanes?

¹¹ Amin dagitoy pinaneknekanda a pudno ti kinuna ni Jesus kadagiti adalanna: “No indadanesdak, idadanesdakayto met.” (Juan 15:20) Nakasagana dagiti matalek a nagkauna a Kristiano a sumango iti kangrunaan a pannubok, ti ipapatay​—babaen ti pannakatuok, pannakaitapuak kadagiti atap nga animal, wenno aniaman a pamay-an​—tapno maitungpalda ti bilin ni Apo Jesu-Kristo: “Dakayto dagiti saksik agpadpada idiay Jerusalem ken iti intero a Judea ken Samaria ken agingga iti kaadaywan a paset ti daga.”​—Aramid 1:8.

12. Apay a maidadanes dagiti Kristiano uray ita?

¹² Maysa a biddut no panunoten a dagiti laeng pasurot idi ni Jesus ti makalak-am iti kasta a nakaro a pannakatrato. Kastoy ti insurat ni Pablo, a nagibtur met iti rigat: “Amin dagidiay agtartarigagay nga agbiag buyogen ti nadiosan a debosion a mainaig ken Kristo Jesus maidadanesdanto met.” (2 Timoteo 3:12) No maipapan iti pannakaidadanes, kinuna ni Pedro: “Iti kinapudnona, naayabankayo iti daytoy a dana, agsipud ta uray ni Kristo nagsagaba a maipaay kadakayo, a nangibati kadakayo iti pagwadan tapno sisisinged a surotenyo dagiti addangna.” (1 Pedro 2:21) Agingga kadagitoy “maudi nga aldaw” daytoy sistema ti bambanag, ti ili ni Jehova ti agtultuloy a puntiria ti ibubusor ken pananggura. (2 Timoteo 3:1) Iti intero a lubong, iti sidong ti rehimen a diktadura ken kadagiti demokratiko a pagilian, dagiti Saksi ni Jehova naglak-amda iti pannakaidadanes, agpadpada kas indibidual ken kas maysa a grupo.

Apay a Magura ken Maidadanes?

13. Ania ti nasken a laglagipen dagiti moderno-aldaw nga adipen ni Jehova no maipapan iti pannakaidadanes?

¹³ Nupay kaaduan kadatayo ti mangtagtagiragsak iti relatibo a wayawaya a mangasaba ken makigimong, nasken nga ipapusotayo ti pammalagip ti Biblia nga ‘agbaliwbaliw ti buya daytoy a lubong.’ (1 Corinto 7:31) Napartak nga agbaliw dagiti bambanag ket nalakatayo a maitibkol no saan a nakasagana ti isip, rikna, ken espiritualidadtayo. Ania ngarud ti mabalintayo nga aramiden a mangsaluad iti bagitayo? Ti maysa a nabileg a sarikedked isu ti panangtaginayon a nalawag iti isiptayo no apay a magurgura ken maidaddadanes dagiti Kristiano a mannakikappia ken natulnog iti linteg.

14. Sigun ken ni Pedro, apay a naidadanes dagiti Kristiano?

¹⁴ Kinomentuan dayta ni apostol Pedro iti umuna a suratna nga inlanadna idi agarup 62-64 K.P., idi magurgura ken maidaddadanes dagiti Kristiano iti intero nga Imperio ti Roma. Kinunana: “Dungdungnguen, saankayo koma a mariribukan kadagiti panangur-uram iti nagtetengngaanyo, a mapaspasamak kadakayo kas pakasuotan, a kasla mapagpagteng kadakayo ti karkarna a banag.” Tapno mailawlawagna ti puntona, intuloy ni Pedro: “Awan koma kadakayo ti agsagaba a kas manangpapatay wenno mannanakaw wenno managaramid iti dakes wenno kas mannakibiang kadagiti pakaseknan ti sabali a tattao. Ngem no isu agsagaba kas maysa a Kristiano, saanna koma nga ibain, no di ket itultuloyna koma nga idaydayaw ti Dios iti daytoy a nagan.” Inlawlawag ni Pedro nga agsagsagabada, saan a gapu iti dakes nga aramid, no di ket gapu ta Kristianoda. No nakiramanda “iti isu met laeng a lugnak ti kinagaramugam” kas ar-aramiden dagiti tattao iti aglawlawda, naay-ayo ken inawat koma ida dagiti tattao. Ngem nagsagabada gapu ta pinagreggetanda a tinungpal ti annongenda kas pasurot ni Kristo. Kasta met laeng ti kasasaad dagiti pudno a Kristiano ita.​—1 Pedro 4:4, 12, 15, 16.

15. Ania ti nakadkadlaw iti pannakatrato dagiti Saksi ni Jehova ita?

¹⁵ Iti adu a paset ti lubong, mapadpadayawan dagiti Saksi ni Jehova iti publiko gapu iti panagkaykaysa ken kooperasion nga iparparangarangda kadagiti kombension ken proyekto ti panagbangon, gapu iti kinamapagpiaran ken kinagagetda, gapu iti mapagwadan a moral a kondukta ken biag ti pamiliada, ken uray pay ti nanakman a panaglanglanga ken kababalinda.a Iti sabali a bangir, maiparit ti trabahoda iti di kumurang a 28 a pagilian agingga ita, ken adu kadagiti Saksi ti agsagsagaba iti pisikal a pannakaabuso ken pannakadangran gapu iti pammatida. Apay a mapaspasaranda ti kasta idinto ta mapagulidanan ti konduktada? Ken apay nga ipalubos dayta ti Dios?

16. Ania ti kangrunaan a rason nga impalubos ti Dios a maidadanes dagiti adipenna?

¹⁶ Umuna iti amin, nasken a laglagipentayo ti kuna ti Proverbio 27:11: “Agmasiribka, anakko, ket pagrag-oem ti pusok, tapno makaipaayak iti sungbat iti daydiay mangrurrurod kaniak.” Wen, maigapu dayta iti nabayagen nga isyu ti sapasap a kinasoberano. Iti laksid ti nakaad-adu a pammaneknek dagidiay nangipakita iti kinasungdoda ken ni Jehova sipud punganay, saan a nagsardeng ni Satanas a nangumsi ken ni Jehova kas iti inaramidna idi kaaldawan ni nalinteg a Job. (Job 1:9-11; 2:4, 5) Di pagsiddaawan nga agingga iti maudi a gundaway, ikarkarigatan ni Satanas a paneknekan a pudno ti kinunana, ita ta natalged a naipasdeken ti Pagarian ti Dios, nga addaan kadagiti nasungdo nga iturayan ken pannakabagi iti intero a daga. Agtalinaedda ngata a matalek iti Dios iti laksid ti ibubusor ken rigat a sumangbay kadakuada? Daytoy a saludsod ti nasken a personal a sungbatan ti tunggal adipen ni Jehova.​—Apocalipsis 12:12, 17.

17. Ania ti kayat a sawen ni Jesus idi kinunana nga “agbanagto dayta kadakayo a kas pangsaksi”?

¹⁷ Idi imbagana kadagiti adalanna dagiti mapasamak kabayatan “ti panungpalan ti sistema ti bambanag,” impasimudaag ni Jesus ti sabali pay a rason no apay nga ipalpalubos ni Jehova a maidadanes dagiti adipenna. Kinunana kadakuada: ‘Maisaklangkayo iti sanguanan ti ar-ari ken dagiti gobernador maigapu iti naganko. Agbanagto dayta kadakayo a kas pangsaksi.’ (Mateo 24:3, 9; Lucas 21:12, 13) Nangsaksi a mismo ni Jesus iti saklang da Herodes ken Poncio Pilato. Naisaklang met ni apostol Pablo “iti sanguanan ti ar-ari ken dagiti gobernador.” Iti panangiwanwan ni Apo Jesu-Kristo, inkagumaan ni Pablo a nangipaay iti pammaneknek iti kabilgan nga agturay iti daydi a panawen idi kinunana: “Agapelarak ken Cesar!” (Aramid 23:11; 25:8-12) Umasping ita, dagiti nainget a situasion masansan nga agresultada iti nasayaat a panangsaksi agpadpada kadagiti opisial ken iti publiko.b

18, 19. (a) Ania ti pagimbaganna no maipasangotayo kadagiti suot? (b) Ania a salsaludsod ti usigentayo iti sumaganad nga artikulo?

¹⁸ Kamaudiananna, adda personal a pagimbaganna no maipasangotayo kadagiti suot ken rigat. Iti ania a pamay-an? Pinalagipan ni adalan a Santiago dagiti padana a Kristiano: “Ibilangyo a rag-o amin, kakabsatko, no maipasangokayo iti nadumaduma a pakasuotan, yantangay ammoyo a daytoy nasubok a kualidad ti pammatiyo mangpataud iti panagibtur.” Wen, ti pannakaidadanes pabilgenna ti pammatitayo ken parayrayenna ti panagibturtayo. Gapuna, ditay maamak a maidadanes, wenno padasen a biroken dagiti di nainkasuratan a pamay-an tapno maliklikan wenno pagpatinggaen dayta. Imbes ketdi, ipangagtayo ti balakad ni Santiago: “Bay-anyo a ti panagibtur an-anayenna ti aramidna, tapno maan-anay ken nasalun-atkayo iti amin a bambanag, a saan nga agkurang iti aniaman.”​—Santiago 1:2-4.

¹⁹ Nupay ti Sao ti Dios tulongannatayo a mangtarus no apay a maidadanes dagiti matalek nga adipen ti Dios ken no apay nga ipalubos dayta ni Jehova, dina kayat a sawen a nalaka laeng nga ibturan ti pannakaidadanes. Ania ti mangpabileg kadatayo a mangibtur iti dayta? Ania ti mabalintayo nga aramiden no maipasangotayo iti pannakaidadanes? Usigentayo dagitoy napateg a bambanag iti sumaganad nga artikulo.

[Footnotes]

Mailawlawagyo Kadi?

• Iti ania nga anag a martir ni Jesus?

• Ania ti epekto ti pannakaidadanes kadagiti Kristiano idi umuna a siglo?

• Kas inlawlawag ni Pedro, apay a naidadanes dagiti nagkauna a Kristiano?

• Ania dagiti rason nga ipalpalubos ni Jehova a maidadanes dagiti adipenna?

[Dagiti Ladawan iti panid 10]

Nagsagaba dagiti Kristiano idi umuna a siglo, saan a gapu iti dakes nga aramid, no di ket gapu ta Kristianoda

PABLO

SANTIAGO

JUAN

ANTIPAS

ESTEBAN