Dagiti Adipen ti Dios Nasken nga Ayatenda ti Kinamanangngaasi
“Ania ti kidkiddawen kenka ni Jehova no di ti panangwatwat iti kinahustisia ken panangayat iti kinamanangngaasi ken panagbalin a naemma iti pannakipagna iti Diosmo?”—MIKIAS 6:8.
1, 2. (a) Apay a ditay pakasdaawan a namnamaen ni Jehova nga ipakita dagiti adipenna ti kinamanangngaasi? (b) Ania a salsaludsod maipapan iti kinamanangngaasi ti rumbeng nga usigentayo?
NI Jehova ket Dios ti kinamanangngaasi. (Roma 2:4; 11:22) Nagsayaat koma no inapresiar dayta da Adan ken Eva, ti umuna a pagassawaan! Iti minuyongan ti Eden, nalikmutda kadagiti makita a parparsua a mangpaneknek iti kinamanangngaasi ti Dios kadagiti tattao, a makabael a mangtagiragsak kadagita. Ken agtultuloy a naasi ti Dios iti isuamin, uray pay kadagidiay awanan iti panagyaman ken dakes a tattao.
2 Gapu ta naparsua a kalanglanga ti Dios, kabaelan dagiti tattao nga iyanninaw dagiti nadiosan a kababalin. (Genesis 1:26) Saan ngarud a pakasdaawan a namnamaen ni Jehova nga iparangarangtayo ti kinamanangngaasi. Kas kunaen ti Mikias 6:8, dagiti adipen ti Dios nasken nga ‘ayatenda ti kinamanangngaasi.’ Ngem ania ti kinamanangngaasi? Kasano a nainaig dayta iti dadduma a nadiosan a galad? Yantangay kabaelan dagiti tattao nga iparangarang ti kinamanangngaasi, apay a naulpit ken nasabrak ti lubong? Kas Kristiano, apay a nasken nga ikagumaantayo nga ipakita ti kinamanangngaasi iti pannakilangentayo?
Ania ti Kinamanangngaasi?
3. Kasanoyo a depinaren ti kinamanangngaasi?
3 Maiparangarang ti kinamanangngaasi babaen ti aktibo a pannakaseknan iti pagimbagan ti dadduma. Maipakita dayta babaen ti panangipaay iti tulong ken naasi a sasao. Ti naasi a tao ket agaramid iti naimbag imbes nga agaramid iti aniaman a makadangran. Isu ket mannakigayyem, natanang, mannakipagrikna, ken makaay-ayo. Naparabur ken nakonsiderar kadagiti dadduma. Imbalakad ni apostol Pablo kadagiti Kristiano: “Kawesanyo ti bagbagiyo kadagiti kinalailo ti pannakipagrikna, kinamanangngaasi, kinapakumbaba iti panagpampanunot, kinaalumamay, ken mabayag a panagitured.” (Colosas 3:12) No kasta, ti kinamanangngaasi ket paset ti piguratibo a kawes ti tunggal pudno a Kristiano.
4. Kasano a ni Jehova ti immuna a nangipakita iti kinamanangngaasi iti sangatauan?
4 Ni Jehova a Dios ti immuna a nangipakita iti kinamanangngaasi. Kas kinuna ni Pablo, “ti kinamanangngaasi ken ti ayat iti tao iti biang ti Manangisalakantayo, ti Dios, naiparangarang” idi “insalakannatayo babaen ti panangbuggo a nangiturong kadatayo iti biag ken babaen ti panangpabaro kadatayo babaen ti nasantuan nga espiritu.” (Tito 3:4, 5) Ti Dios ‘binugguan,’ wenno dinalusanna dagiti napulotan a Kristiano babaen ti dara ni Jesus, nga inyaplikarna ti pateg ti pangsubbot a daton ni Kristo agpaay kadakuada. Napabaroda met babaen ti nasantuan nga espiritu, a nagbalinda a “maysa a baro a parsua” kas napulotan iti espiritu nga annak ti Dios. (2 Corinto 5:17) Ti kinamanangngaasi ken panagayat ti Dios imparangarangna met iti “maysa a dakkel a bunggoy,” a ‘nanglaba kadagiti pagan-anayda ket pinapudawda ida iti dara ti Kordero.’—Apocalipsis 7:9, 14; 1 Juan 2:1, 2.
5. Apay a dagidiay iturturong ti nasantuan nga espiritu ti Dios nasken nga ipakitada ti kinamanangngaasi?
5 Ti kinamanangngaasi ket maysa met a bunga ti nasantuan nga espiritu, wenno aktibo a puersa, ti Dios. Kinuna ni Pablo: “Ti bunga ti espiritu ket ayat, rag-o, talna, mabayag a panagitured, kinamanangngaasi, kinaimbag, pammati, kinaalumamay, panagteppel. Awan linteg a maibusor kadagita a bambanag.” (Galacia 5:22, 23) No kasta, saan kadi a dagidiay iturturong ti nasantuan nga espiritu ti Dios nasken nga ipakitada ti kinamanangngaasi kadagiti sabsabali?
Saan a Pagkapuyan ti Pudno a Kinamanangngaasi
6. Kaano a maysa a pagkapuyan ti kinamanangngaasi, ken apay?
6 Matmatan ti dadduma a maysa a pagkapuyan ti kinamanangngaasi. Ipapanda a nasken a nainget ti maysa a tao, a masapul a nasabrak pay ketdi no dadduma, tapno maipakitana ti bilegna. Ngem kinaagpaysuanna, agkalikagum iti pudpudno a pigsa tapno maipakita ti napaypayso a kinamanangngaasi ken tapno maliklikan ti panangipakita iti di umiso a kinamanangngaasi. Gapu ta ti kinamanangngaasi ket paset ti bunga ti espiritu ti Dios, dina panuynoyan ti dakes a kababalin. Iti sabali a bangir, ti di umiso a kinamanangngaasi ket maysa a pagkapuyan a mangituggod iti maysa a tao a mangpanuynoy iti dakes nga aramid.
7. (a) Ania ti mangipakita a nalukay ti panangdisiplina ni Eli? (b) Apay a masapul a liklikan dagiti panglakayen ti mangipakita iti di umiso a kinamanangngaasi?
7 Usigenyo, kas pagarigan, ti nangato a padi iti Israel a ni Eli. Nalukay ti panangdisiplinana kadagiti annakna a da Hofni ken Finehas, a nagserbi kas papadi iti tabernakulo. Gapu ta dida napnek iti bingayda nga intuding kadakuada ti Linteg ti Dios, binilinda ti maysa a babaonen a mangala iti sadiwa a karne manipud iti agidatdaton sakbay a mapuoran ti taba ti daton idiay altar. Nakikaidda met dagiti annak ni Eli kadagiti babbai nga agserserbi iti pagserkan ti tabernakulo. Ngem imbes nga ikkatenna da Hofni ken Finehas manipud iti akemda, silalag-an laeng a tinubngarna ida. (1 Samuel 2:12-29) Di pagsiddaawan a “ti sao manipud ken Jehova nagbalin a manmano kadagidi nga aldaw”! (1 Samuel 3:1) Gapuna, dagiti Kristiano a panglakayen masapul a saanda a mangipakita iti di umiso a kinamanangngaasi kadagiti managbasol a mamagpeggad iti espiritualidad ti kongregasion. Ti pudno a kinamanangngaasi ket saan a bulsek kadagiti dakes a sasao ken aramid a mangsalungasing kadagiti pagalagadan ti Dios.
8. Kasano nga impakita ni Jesus ti pudno a kinamanangngaasi?
8 Ni Jesu-Kristo, ti Ulidantayo, saan a pulos a nangipakita iti di umiso a kinamanangngaasi. Isu a mismo ti kasayaatan nga ulidan ti pudno a kinamanangngaasi. Kas pagarigan, ‘simnek ti asina kadagiti tattao agsipud ta nalalatan ken naiwarawarada a kasla karnero nga awanan pastor.’ Saan a maamak nga umasideg ken ni Jesus dagiti napudno ti panagpuspusoda a tattao, nga inyegda pay kenkuana dagiti ubbingda. Panunotenyo laengen ti kinamanangngaasi ken dungngo nga impakitana bayat nga “innalana dagiti ubbing kadagiti takiagna ket rinugianna a binendisionan ida.” (Mateo 9:36; Marcos 10:13-16) Nupay naasi ni Jesus, sititibker a takderanna no ania ti nalinteg iti imatang ti nailangitan nga Amana. Di pulos pinanuynoyan ni Jesus ti dakes; adda kenkuana ti nadiosan a tured a mangkondenar kadagiti managinsisingpet a lider ti relihion. Kas ipakita ti Mateo 23:13-26, adu a daras nga inulitna ti sasao nga: “Asikayo pay, eskriba ken Fariseo, a managinsisingpet!”
Kinamanangngaasi ken Dadduma Pay a Nadiosan a Galad
9. Kasano a ti kinamanangngaasi nainaig iti mabayag a panagitured ken kinaimbag?
9 Ti kinamanangngaasi ket nainaig iti dadduma pay a galad a patauden ti espiritu ti Dios. Nailista dayta iti nagbaetan ti “mabayag a panagitured” ken “kinaimbag.” Kinapudnona, maiparangarang ti tao ti kinamanangngaasi babaen ti mabayag a panagituredna. Maanusanna uray dagidiay saan a naasi. Ti kinamanangngaasi ket nainaig met iti kinaimbag, yantangay maiparangarang dayta babaen ti makagunggona a panangtulong kadagiti sabsabali. No dadduma, ti Griego a sao a naaramat iti Biblia para iti “kinamanangngaasi” ket mabalin a maipatarus a “kinaimbag.” Talaga a nagsiddaaw dagiti pagano iti kinamanangngaasi dagiti nagkauna a Kristiano, ket sigun ken ni Tertullian, inawaganda dagiti pasurot ni Jesus kas ‘tattao a napno iti kinamanangngaasi.’
10. Ania ti pakainaigan ti kinamanangngaasi iti ayat?
10 Adda pakainaigan ti kinamanangngaasi iti ayat. No maipapan kadagiti pasurotna, kinuna ni Jesus: “Babaen iti daytoy maammuanto ti isuamin a dakayo dagiti adalak, no addaankayo iti ayat iti maysa ken maysa.” (Juan 13:35) No maipapan iti dayta nga ayat, kinuna ni Pablo: “Ti ayat mabayag-panagituredna ken manangngaasi.” (1 Corinto 13:4) Nainaig met ti kinamanangngaasi iti ayat babaen ti sao a “naayat a kinamanangngaasi,” a masansan a nausar iti Kasuratan. Kinamanangngaasi daytoy maigapu iti nasungdo nga ayat. Ti Hebreo a sao a naipatarus kas “naayat a kinamanangngaasi” saanna laeng a tukoyen ti kinadungngo. Maysa daytoy a kinamanangngaasi a siaayat a naisinggalut iti maysa a banag agingga a matungpal ti panggepna mainaig iti dayta a banag. Maiparparangarang iti nadumaduma a pamay-an ti naayat a kinamanangngaasi, wenno nasungdo nga ayat, ni Jehova. Kas pagarigan, nabatad dayta kadagiti inaramidna a panangisalakan ken panangsalaknib.—Salmo 6:4; 40:11; 143:12.
11. Ania ti ipanamnama kadatayo ti naayat a kinamanangngaasi ti Dios?
11 Umadani dagiti tattao ken ni Jehova gapu iti naayat a kinamanangngaasina. (Jeremias 31:3) No dagiti matalek nga adipen ti Dios kasapulanda ti pannakaispal wenno tulong, ammoda a pakitaan ida ti Dios iti naayat a kinamanangngaasi. Saanna ida a paayen. Gapuna, simamatalek a maikararagda ti kas iti kinuna ti salmista: “No maipapan kaniak, iti naayat a kinamanangngaasim nagtalekak; ti pusok agrag-o koma iti panangisalakanmo.” (Salmo 13:5) Yantangay nasungdo ti ayat ti Dios, naan-anay a makapagtalek kenkuana dagiti adipenna. Kastoy ti naipanamnama kadakuada: “Saanto a baybay-an ni Jehova ti ilina, saannanto met a panawan ti bukodna a tawid.”—Salmo 94:14.
Apay a Naulpit ti Lubong?
12. Kaano ken kasano a nangrugi ti naulpit a turay?
12 Ti sungbat daytoy a saludsod ket adda pakainaiganna iti napasamak iti minuyongan ti Eden. Idi rugrugi ti pakasaritaan ti tao, maysa nga espiritu a parsua ti nagbalin a managimbubukod ken natangsit. Insayangkatna ti maysa a plano a mamagbalin kenkuana nga agturay iti lubong. Kas resulta dayta a gakatna, isu ti nagbalin kas “agturay iti daytoy a lubong,” maysa a nakaul-ulpit nga agturay. (Juan 12:31) Isu daydiay pagaammo ita kas Satanas a Diablo, ti kangrunaan a kabusor ti Dios ken ti tao. (Juan 8:44; Apocalipsis 12:9) Ti agimbubukod a gakatna a mangipasdek iti turay a makirinnibal iti naasi a turay ni Jehova ket naibutaktak di nagbayag kalpasan ti pannakaparsua ni Eva. Gapuna, nangrugi ti dakes a turay idi pinili ni Adan ti sumina iti turay ti Dios, a naan-anay nga inlaksidda ti kinamanangngaasina. (Genesis 3:1-6) Ngem imbes nga iturayanda ti bagbagida, naipasidongda ketdi iti impluensia ti managimbubukod ken natangsit a Diablo, ket nagbalinda nga iturayanna.
13-15. (a) Ania ti dadduma kadagiti dakes a resulta ti panangilaksid iti nalinteg a turay ni Jehova? (b) Apay a naulpit daytoy a lubong?
13 Usigenyo ti sumagmamano a dakes a resultana. Napapanaw da Adan ken Eva manipud iti paraiso a paset ti daga. Napukawda ti naimnas a pagtaenganda a nabaknang kadagiti nasustansia a natnateng ken prutas ket nagbiagda iti narigat a kasasaad iti ruar ti minuyongan ti Eden. Kinuna ti Dios ken ni Adan: “Agsipud ta immimdengka iti timek ni asawam ket nanganka manipud iti kayo a maipapan iti dayta intedko kenka daytoy a bilin, ‘Dika mangan manipud iti dayta,’ nailunod ti daga maigapu kenka. Iti rigat mangankanto iti apitna iti amin nga al-aldaw ti panagbiagmo. Ket mamagtubonto maipaay kenka iti sisiitan ken kalkalunay.” Ti pannakailunod ti daga kaipapananna a narigatto a talonen dayta. Dagiti kaputotan ni Adan nakaro a nariknada dagiti epekto ti nailunod a daga, agraman dagiti sisiit ken kalkalunay a nagtubo iti dayta. Gapuna, ni Lamec nga ama ni Noe nadakamatna ‘ti rigat dagiti imada nga imbunga ti daga nga inlunod ni Jehova.’—Genesis 3:17-19; 5:29.
14 Da Adan ken Eva insukatda met ti kinatalinaay iti rigat. Kinuna ti Dios ken ni Eva: “Paaduekto unay ti rigat ti panagsikogmo; kadagiti ut-ot iti panaganak agipasngaykanto iti annak, ket ti panaggartemmo agpaayto iti asawam, ket dominarannakanto.” Idi agangay, ni Cain nga inauna nga anak da Adan ken Eva siuulpit a pinapatayna ni Abel a kabsatna.—Genesis 3:16; 4:8.
15 “Ti intero a lubong adda iti pannakabalin daydiay nadangkes,” kinuna ni apostol Juan. (1 Juan 5:19) Kas agturay iti dayta, iparangarang ti lubong ita dagiti dakes a kababalin agraman ti kinamanagimbubukodan ken kinatangsit. Awan duadua a nasabrak ken naulpit ti lubong! Ngem saan a kankanayon a kasta. Siguraduen ni Jehova nga agrairanto ti kinamanangngaasi ken kinadungngo iti sidong ti Pagarianna, imbes a kinasabrak ken kinaulpit.
Agraira ti Kinamanangngaasi iti Sidong ti Pagarian ti Dios
16. Apay a naasi ti turay ti Dios iti sidong ni Kristo Jesus, ken tignayennatayo daytoy a mangipakita iti ania?
16 Ni Jehova ken ti dinutokanna nga Ari iti Pagarianna, ni Kristo Jesus, kalikagumanda nga agbalin a manangngaasi dagiti iturayanda. (Mikias 6:8) Inikkannatay ni Jesu-Kristo iti pangripiripan no kasano nga agrairanto ti kinamanangngaasi iti turay nga intalek kenkuana ni Amana. (Hebreo 1:3) Naipasimudaag daytoy iti sasao ni Jesus a nangibutaktak kadagiti ulbod a panguluen ti relihion, a nangparigat kadagiti tattao. Kinunana: “Umaykayo kaniak, dakayo amin a mabambannogan ken madagdagsenan, ket pagin-awaenkayto. Ibaklayyo ti sangolko ket agsursurokayo kaniak, ta naalumamay ti kababalinko ken napakumbaba ti pusok, ket makasarakkayto ti gin-awa a maipaay kadagiti kararuayo. Ta ti sangolko nalanay ken ti awitko nalag-an.” (Mateo 11:28-30) Adu nga agtuturay ditoy daga, narelihiosuan man wenno dadduma pay, padagsenanda dagiti tattao kadagiti makapaksuy ken nakaad-adu a paglintegan, agraman dagiti awan gunggonana a trabaho. Iti sabali a bangir, dagiti kalikagum ni Jesus kadagiti pasurotna ket maitutop kadagiti kasapulanda ken abilidadda. Talaga a makapagin-awa ken naasi a sangol! Saantay kadi a matignay a mangtulad kenkuana no iti panangipakita iti kinamanangngaasi kadagiti dadduma?—Juan 13:15.
17, 18. Apay a makapagtalektayo a naasi dagidiay makipagturay ken ni Kristo idiay langit ken dagiti pannakabagina ditoy daga?
17 Ti makapainteres a sinao ni Jesus kadagiti apostolna itampokna ti dakkel a nagdumaan ti Pagarian ti Dios ken ti turay ti tao. Kuna ti Biblia: “Adda met timmaud a nabara a supiat iti nagtetengngaanda [dagiti adalan] no siasino kadakuada ti kasla kadakkelan. Ngem kinunana kadakuada: ‘Ti ar-ari ti nasnasion iturayanda ida, ket dagidiay addaan autoridad kadakuada naawaganda iti Managparabur. Nupay kasta, saankay nga agbalin a kasta. No di ket ti kadakkelan kadakayo agbalin koma a kas ti kaubingan, ket daydiay agak-akem a kas panguluen kas koma iti daydiay agserserbi. Ta siasino ti dakdakkel, daydiay sisasadag iti panganan wenno daydiay agserserbi? Saan aya a daydiay sisasadag iti panganan? Ngem addaak iti tengngayo a kas daydiay agserserbi.’”—Lucas 22:24-27.
18 Dagiti natauan nga agtuturay ikagumaanda nga itandudo ti kinatan-okda babaen ti ‘panangpadagsenda’ kadagiti tattao ken babaen ti pananggun-odda kadagiti natan-ok a titulo, a kunam la no dagita a titulo ti mamagbalin kadakuada a nasaysayaat ngem kadagidiay iturayanda. Ngem kinuna ni Jesus a ti pudno a kinatan-ok ket aggubuay manipud iti panagserbi kadagiti sabsabali—a siaanep ken sipipinget nga ikagumaanda ti agserbi. Amin dagidiay makipagturay ken ni Kristo idiay langit wenno dagidiay agserbi kas pannakabagina ditoy daga nasken a pagreggetanda a tuladen ti kinapakumbaba ken kinamanangngaasina.
19, 20. (a) Kasano nga impakita ni Jesus ti kadakkel ti kinamanangngaasi ni Jehova? (b) Kasanotayo a matulad ni Jehova iti panangipakita iti kinamanangngaasi?
19 Usigentay ti sabali pay a naayat a balakad ni Jesus. Kas panangipakitana iti kadakkel ti kinamanangngaasi ni Jehova, kinuna ni Jesus: “No ayatenyo dagidiay mangay-ayat kadakayo, ania ti pagimbaganna kadakayo? Ta uray pay dagiti managbasol ayatenda dagidiay mangay-ayat kadakuada. Ket no agaramidkayo iti naimbag kadagidiay agar-aramid iti naimbag kadakayo, pudno nga ania ti pagimbaganna kadakayo? Uray dagiti managbasol aramidenda ti isu met laeng. Kasta met, no agpautangkayo nga awanan patubo kadagidiay namnamaenyo nga umawatanyo, ania ti pagimbaganna kadakayo? Uray dagiti managbasol agpautangda nga awanan patubo kadagiti managbasol tapno mapasublida ti isu met la a kaadu. Iti kasupadina, itultuloyyo nga ayaten dagiti kabusoryo ken aramiden ti naimbag ken agpautang nga awanan patubo, a saan a mangnamnama iti aniaman a supapak; ket dakkelto ti gunggonayo, ket agbalinkayto nga annak ti Kangatuan, agsipud ta isu manangngaasi kadagiti awanan panagyaman ken nadangkes. Itultuloyyo ti agbalin a naasi, a kas ken ni Amayo a naasi.”—Lucas 6:32-36.
20 Saan a managimbubukod ti nadiosan a kinamanangngaasi. Saan nga agkiddaw wenno mangnamnama iti subad. Ni Jehova “pagleggakenna ti initna kadagiti nadangkes a tattao ken kadagiti naimbag ket pagtuduenna kadagiti nalinteg a tattao ken kadagiti nakillo.” (Mateo 5:43-45; Aramid 14:16, 17) Kas panangtulad iti nailangitan nga Amatayo, saantay laeng a liklikan a dangran dagidiay dida ammo ti agyaman no di ket pakitaantayo pay ida iti kinaimbag, uray dagidiay bumusbusor kadatayo. Babaen ti panangiparangarang iti kinamanangngaasi, ipakpakitatayo ken Jehova ken ni Jesus a tarigagayantayo ti agbiag iti sidong ti Pagarian ti Dios, inton ti kinamanangngaasi ken dadduma pay a nadiosan a galad ti mangringbaw kadagiti amin a natauan a relasion.
Apay nga Ipakita ti Kinamanangngaasi?
21, 22. Apay a nasken nga ipakitatayo ti kinamanangngaasi?
21 Nangnangruna a napateg iti maysa a pudno a Kristiano ti panangipakita iti kinamanangngaasi. Pammaneknek dayta nga adda kadatayo ti espiritu ti Dios. Maysa pay, tultuladentayo ni Jehova a Dios ken ni Kristo Jesus no iparangarangtayo ti pudno a kinamanangngaasi. Ti kinamanangngaasi ket maysa met a kalikagum kadagidiay iturayan ti Pagarian ti Dios. Masapul ngarud nga ayatentayo ti kinamanangngaasi ken sursuruen nga iparangarang dayta.
22 Ania ti sumagmamano a praktikal a pamay-an a maipakitatayo ti kinamanangngaasi iti biagtayo iti inaldaw? Ilawlawag ti sumaganad nga artikulo dayta a banag.
Ania ti Sungbatyo?
• Ania ti kinamanangngaasi?
• Apay a naulpit ken nagubsang ti lubong?
• Kasanotay nga ammo nga agrairanto ti kinamanangngaasi iti sidong ti turay ti Dios?
• Apay a ti panangipakita iti kinamanangngaasi ket napateg kadagidiay agtarigagay nga agbiag iti sidong ti Pagarian ti Dios?
[Ladawan iti panid 13]
Ikagumaan dagiti Kristiano a panglakayen ti agbalin a naasi iti pannakilangenda iti arban
[Ladawan iti panid 15]
Ti naayat a kinamanangngaasi ni Jehova dina paayen dagiti adipenna kadagiti panawen ti rigat
[Dagiti Ladawan iti panid 16]
Siaasi a pagraniagen ni Jehova ti init ken mangted iti tudo kadagiti amin a tattao