Panagbalin a Naasi iti Tengnga ti Naulpit a Lubong
“Ti matarigagayan a banag iti naindagaan a tao isu ti naayat a kinamanangngaasina.”—PROVERBIO 19:22.
1. Apay a nagrigat nga iparangarang ti kinamanangngaasi?
IBILANGYO kadi ti bagiyo a naasi? No kasta, mabalin a narigat ti agbiag iti agdama a lubong. Pudno, ti kinamanangngaasi ket natukoy iti Biblia kas paset “ti bunga ti espiritu,” ngem apay a nagrigat a maiparangarang dayta uray kadagiti makunkuna a Kristiano a pagilian? (Galacia 5:22) Kas nakitatayo iti immuna nga artikulo, insurat ni apostol Juan ti maysa a makagapu—ti intero a lubong ket adda iti pannakabalin ti maysa a nadangkes nga espiritu, ni Satanas a Diablo. (1 Juan 5:19) Ni Jesu-Kristo tinukoyna ni Satanas kas “ti agturay iti lubong.” (Juan 14:30) Gapuna, agannayas ti lubong a mangyanninaw iti rebelioso a liderna, a nagdakes ti kababalinna.—Efeso 2:2.
2. Aniada a karit ti mabalin a mangapektar iti panagbalintayo a naasi?
2 Dakkel ti epektona iti biagtayo ti naulpit a pannakatrato. Ti kinaulpit ket mabalin nga agtaud kadagiti malisioso a kaarruba, nauyong a ganggannaet, uray dagiti gagayyem ken kameng ti pamilia a darasudos no dadduma. Dagiti tattao a nasabrak, agbibinnugkaw, ken nalaing nga agsao iti dakes masansan a makasairda iti rikna. Gapu ta saan a naasi ti dadduma, mabalin a matuladtay ida, ket amangan no gandatentayo a supapakan ti dakes iti dakes. Mabalin nga apektaranna pay ketdi ti naespirituan wenno pisikal a salun-attayo.—Roma 12:17.
3. Aniada a serioso a parikut ti mangsubok kadagiti tattao nga agbalin a naasi?
3 Mabalin a marigatantayo met a mangipakita iti kinamanangngaasi gapu kadagiti makaburibor a kasasaad iti lubong. Kas pagarigan, mariribukan ti kaaduan a tattao gapu kadagiti pangta ken iraraut dagiti terorista, agraman ti posible a panangusar dagiti nagduduma a nasion kadagiti biolohikal wenno nuklear nga igam. Maysa pay, minilion a tattao ti napanglaw, nga awanan kadagiti umdas a taraon, pagtaengan, kawes, ken pagpaagas. Narigat ti agbalin a naasi no kasla awanen ti namnama ti kasasaad.—Eclesiastes 7:7.
4. Ania ti di umiso a kapanunotan ti dadduma maipapan iti panangipakita iti kinamanangngaasi?
4 Nalaka a panunoten ti maysa a tao a saan unay a napateg ti panangipakita iti kinamanangngaasi, ken mabalin a matmatanna a pagilasinan pay ketdi dayta ti kinakapuy. Iti panagriknana, isu ket magunggundawayan nangnangruna no tagibassiten ti dadduma. (Salmo 73:2-9) Ngem isuro kadatayo ti Biblia no ania ti maiparbeng: “Ti maysa a sungbat, no naalumamay, pagbaw-ingenna ti pungtot, ngem ti sao a makapasakit parnuayenna ti unget.” (Proverbio 15:1) Ti kinaalumamay ken kinamanangngaasi ket dua nga aspeto ti bunga ti espiritu nga agkanaig unay ken makatulong iti panangsango kadagiti narikut ken makakarit a kasasaad.
5. Kadagiti ania a benneg ti biag a kasapulan ti kinamanangngaasi?
5 Gapu ta nakapatpateg kadatayo a Kristiano ti panangiparangarang kadagiti bunga ti nasantuan nga espiritu ti Dios, nasken nga usigentayo no kasanotay a maipakita ti maysa kadagita a galad—ti kinamanangngaasi. Posible kadi ti agbalin a naasi iti tengnga ti naulpit a lubong? No posible, kadagiti ania a benneg ti biag a mabalintay nga ipakita a ditay ipalubos ti impluensia ni Satanas a mangikkat iti kinamanangngaasitayo, nangnangruna kadagiti makariribuk a kasasaad? Usigentayo no kasanotayo a maipakita ti kinamanangngaasi iti uneg ti pamilia, pagtrabahuan, eskuelaan, kadagiti kaarruba, iti ministeriotayo, ken kadagiti kapammatian.
Kinamanangngaasi iti Uneg ti Pamilia
6. Apay a nagpateg ti kinamanangngaasi iti uneg ti pamilia, ken kasano a maipakita dayta?
6 Tapno bendisionan ken iwanwannatayo ni Jehova, napateg a sukayentayo a naan-anay ti bunga ti espiritu. (Efeso 4:32) Usigentayo no kasano a dagiti kameng ti pamilia maipakitada ti kinamanangngaasi iti maysa ken maysa. Iti inaldaw a panaglalangenda, nasken a naasi ken maseknan ti agassawa iti tunggal maysa ken kadagiti annakda. (Efeso 5:28-33; 6:1, 2) Maipakita koma ti kasta a kinamanangngaasi iti wagas ti pannakisarita dagiti kameng ti pamilia iti tunggal maysa, a padayawan ken raemen dagiti annak dagiti dadakkelda ken siuumiso a tratuen dagiti nagannak dagiti annakda. Napartakkayo koma a mangkomendar, ngem saan a nadarasudos a mangkondenar.
7, 8. (a) Aniada a kondukta ti nasken a liklikantayo no kayattay a maipakita ti pudpudno a kinamanangngaasi iti uneg ti pamilia? (b) Kasano a ti nasayaat a komunikasion palagdaenna ti singgalut ti pamilia? (c) Kasanoyo a maipakita ti kinamanangngaasi iti pamiliayo?
7 Ti panagbalin a naasi kadagiti kameng ti pamiliatayo ramanenna ti panangannurot iti balakad ni apostol Pablo: “Pudno nga iwaksiyo amin dagita manipud kadakayo, pungtot, unget, kinadakes, nabassawang a sasao, ken naalas a sasao manipud iti ngiwatyo.” Iti inaldaw, nadayaw koma ti panagsasarita dagiti Kristiano a pamilia. Apay? Napateg ngamin ti nasayaat a komunikasion iti panagtalinaed a nalagda ken naragsak dagiti pamilia. No tumaud dagiti saan a pagkikinnaawatan, mabalin a bumaaw ti panagririri no ikagumaan a risuten ti parikut, saan ket a no kasano a mangabak iti argumento. Dagiti naragsak a kameng ti pamilia pagreggetanda nga ipakita ti kinamanangngaasi ken konsiderasion iti maysa ken maysa.—Colosas 3:8, 12-14.
8 Makaay-ayo ti kinamanangngaasi ken tignayennatayo nga agaramid iti naimbag kadagiti sabsabali. Gapuna, ikagumaantayo ti agbalin a makagunggona, nakonsiderar, ken mannakitinnulong iti pagimbagan dagiti kapamiliatayo. Agpada a kasapulan ti panagregget ti tunggal indibidual ken kas maysa a pamilia tapno maiparangarang ti kita ti kinamanangngaasi a mangted iti nasayaat a reputasion ti pamilia. Kas resultana, saanda laeng a magun-od ti pamendision ti Dios no di ket iti uneg ti kongregasion ken iti komunidad, maidaydayawda pay ni Jehova, ti Dios ti kinamanangngaasi.—1 Pedro 2:12.
Kinamanangngaasi iti Pagtrabahuan
9, 10. Dakamatenyo ti sumagmamano a parikut a mabalin a tumaud iti pagtrabahuan, ken no kasano a mabalin a tamingen dagita buyogen ti kinamanangngaasi.
9 Para iti maysa a Kristiano, ti inaldaw nga aktibidad iti panggedan mabalin a subokenna ti panagbalinna a naasi kadagiti katrabahuanna. Gapu iti panagsisinnalisal dagiti empleado, mabalin a maapektaran ti trabaho ti maysa gapu iti pammadakes wenno panangsikap ti katrabahuanna. Iti kasta, mamulitan ti reputasionna iti imatang ti amona. (Eclesiastes 4:4) Saan a nalaka a taginayonen ti kinasingpet kadagiti kasta a gundaway. Ngem bayat a silalagip ti adipen ni Jehova a kasayaatan pay laeng a tignay ti panagbalin a naasi, ikagumaanna a gun-oden dagidiay narigat a pakilangenan. Mabalin a makatulong ti panangipakita iti pannakaseknan, kas koma no agsakit ti katrabahuan wenno ti maysa a kameng ti pamiliana. Uray ti panangkomusta laeng, mabalin a mangyeg iti positibo nga epekto iti dayta a tao. Wen, nasken nga ikagumaan dagiti Kristiano nga aramiden ti pasetda a mangitandudo iti panagkaykaysa ken kappia. No dadduma, makatulong iti situasion dagiti naasi a sasao a mangipakita iti ayat ken pannakaseknan.
10 Iti dadduma a gundaway, mabalin nga ipilit ti amo ti opinionna ket kalikagumanna iti amin nga empleado a makipasetda iti nailian a pasken wenno rambak a di nainkasuratan. No agkedked ti Kristiano a makipaset gapu iti konsiensiana, mabalin a kuestionaren ti amona. Iti dayta a gundaway, mabalin a saan a nainsiriban ti detalyado a panangilawlawag no apay a di umiso a patgan ti kiddaw ti amo. Total, iti panangmatmat dagidiay saanna a kapammatian, agparang nga husto ti kidkiddawen ti amo. (1 Pedro 2:21-23) Mabalin a siaalumamay nga ilawlawagyo dagiti rasonyo no apay a dikay makipaset. No adda makapasakit a komento, dikay subalitan iti makapasakit met a komento. Masapul nga iyaplikar ti maysa a Kristiano ti nainsiriban a balakad ti Roma 12:18: “No mabalin, agingga a makapagpannuray kadakayo, makikappiakayo iti amin a tattao.”
Kinamanangngaasi Idiay Eskuelaan
11. Apay a narigat para kadagiti agtutubo ti agbalin a naasi kadagiti kaeskuelaanda?
11 Pudno a makakarit kadagiti agtutubo ti agbalin a naasi kadagiti kaeskuelaanda. Masansan a kayat dagiti agtutubo ti agpabigbig kadagiti kaklaseda. Dadduma nga agtutubo ti mangipakita a malalakida tapno pagsiddaawenda ti dadduma nga estudiante, nga uray la irurumenda ti dadduma a kaeskuelaanda. (Mateo 20:25) Dadduma ti agpakalaing iti eskuelaan, tay-ak ti ay-ayam, wenno iti dadduma nga aktibidad. Iti panangiparammagda iti kinasigoda, masansan a sigugubsang a tratuenda dagiti kaklaseda ken ti dadduma nga estudiante, nga ipagarupda a daytoy ti mamagbalin kadakuada a natantan-ok ngem kadagiti dadduma. Masapul nga agannad ti agtutubo a Kristiano di la ket ta matuladna dagiti kasta nga indibidual. (Mateo 20:26, 27) Kinuna ni apostol Pablo a ti “ayat mabayag-panagituredna ken manangngaasi” ken ti ayat “saan nga agpangas, saan nga agtangsit.” Gapuna, obligado ti maysa a Kristiano a di tumulad iti dakes nga aramid dagidiay saan a naasi, no di ket surotenna ti balakad ti Kasuratan maipapan iti pannakilangenna kadagiti kaeskuelaanna.—1 Corinto 13:4.
12. (a) Apay a maysa a karit kadagiti agtutubo ti agbalin a naasi kadagiti mannursuroda? (b) Siasino ti mabalin a pagpatulongan dagiti agtutubo no adda mangpilit kadakuada nga agbalin a saan a naasi?
12 Masapul met a naasi dagiti agtutubo kadagiti mannursuroda. Pagragsakan ti adu nga estudiante a pagsakiten ti ulo dagiti mannursuroda. Ipagarupda a nalaingda no maibabainda dagiti mannursuroda babaen ti panangsalungasingda kadagiti pagannurotan ti eskuelaan. Mabalin a pilitenda ti dadduma a tumulad kadakuada. No agkedked ti agtutubo a Kristiano, mabalin nga isu ti agbalin a puntiria ti pananguyaw wenno panangabuso. Masubok ti determinasionna nga aganus bayat a maipasango kadagiti kasta a situasion iti unos ti makatawen a panageskuela. Ngem laglagipen koma ti kinapateg ti panagtalinaed a nasungdo kas adipen ni Jehova. Sigurado a tumulong ti espirituna iti sidong dagiti narigat a kasasaad iti biag.—Salmo 37:28.
Kinamanangngaasi Kadagiti Kaarruba
13-15. Ania ti mabalin a manglapped iti panangipakita iti kinamanangngaasi iti kaarruba, ken kasano a mabalin a tamingen dagiti kasta a karit?
13 Agnanaedkayo man iti balay, apartment, wenno sadinoman, ikagumaanyo nga ipakita ti kinamanangngaasi ken iyebkas ti pannakaseknan iti pagimbagan dagiti kaarrubayo. Saan met a kanayon a nalaka nga aramiden daytoy.
14 Kasano no mangidumduma dagiti kaarrubayo gapu iti rasa, puli, wenno relihionyo? Kasano no nagubsang no dadduma wenno pulos a didakay ikankano? Kas adipen ni Jehova, makagunggona ti panangipakita iti kinamanangngaasi agingga iti kabaelanyo. Makapagin-awa ti panagbalinyo a naidumduma, a pudno a pakaidayawan ni Jehova—ti ulidan ti kinamanangngaasi. Amangan no agbalbaliwto ti kaarrubayo gapu iti kinaanusyo. Nalabit agdayawto pay ken ni Jehova.—1 Pedro 2:12.
15 Kasano a maipakita ti kinamanangngaasi kadagiti kaarruba? Ti maysa, babaen ti mapagwadan a kababalin ti tunggal maysa iti uneg ti mismo a pamilia bayat nga iparangarangda dagiti bunga ti espiritu. Mabalin a madlaw dayta dagiti kaarruba. No dadduma, mabalin nga itukonyo ti tulong iti kaarrubayo. Laglagipen a ti kinamanangngaasi kaipapananna ti pannakaseknan iti pagimbagan ti sabsabali a nabuyogan iti aramid.—1 Pedro 3:8-12.
Kinamanangngaasi iti Ministeriotayo
16, 17. (a) Apay a napateg nga ipakita ti kinamanangngaasi iti ministeriotayo iti publiko? (b) Kasano a maipakita ti kinamanangngaasi iti nagduduma a benneg ti ministerio iti tay-ak?
16 Agminar koma ti kinamanangngaasi iti Nakristianuan a ministeriotayo bayat nga ikagumaantayo a danonen dagiti tattao kadagiti pagtaenganda, pagtrabahuanda, ken publiko a lugar. Nasken a laglagipentayo nga ireprepresentartayo ni Jehova, daydiay kanayon a naasi.—Exodo 34:6.
17 Ania ti nairaman iti panangikagumaanyo a mangipakita iti kinamanangngaasi iti ministerioyo? Kas pagarigan no mangaskasabakayo iti lansangan, ababa la koma ti pannakisarita ken nakonsiderarkayo no asitganyo dagiti tattao. Masansan nga adu ti lumablabas a tattao iti lansangan isu a kitaenyo a diyo maserraan dagiti pagnaan. Ken no mangasabakayo kadagiti lugar ti negosio, ababa la koma ti pannakisaritayo, a sipapanunotkayo nga adda dagiti kostumer nga asikasuen ti aglaklako.
18. Ania ti paset ti panagbalin a mannakaawat no iti panangipakita iti kinamanangngaasi iti ministeriotayo?
18 Agbalin a mannakaawat no mangaskasaba iti binalaybalay. Diyo baybayagen ti makisarita, nangnangruna no saan a nasayaat ti paniempo. Madlawyo kadi no nauman wenno dina magustuan ti kaaddayo? Mabalin a masansan a mawanas ti teritoriayo. No kasta, mangipakitakayo iti naisangsangayan a konsiderasion, a kanayon a nadayaw ken makaay-ayo. (Proverbio 17:14) Matarusanyo koma no di kayat ti bumalay a makitungtong iti dayta nga aldaw. Diyo liplipatan a mabalin a makasabaanto dagiti kakabsat iti sabali a gundaway. No nauyong ti makasaritayo, ikagumaanyo nga ipakita ti kinaimbag. Diyo ingatngato ti bosesyo wenno agrupanget, no di ket kalmado nga agsaokayo. Ti maysa a naayat a Kristiano dina kayat ti makisinnupiat iti bumalay. (Mateo 10:11-14) Nalabit dumtengto ti aldaw nga ipangag dayta a tao ti naimbag a damag.
Kinamanangngaasi Bayat Dagiti Gimong ti Kongregasion
19, 20. Apay a kasapulan ti kinamanangngaasi iti uneg ti kongregasion, ken kasano a maipakita dayta?
19 Napateg met ti panagbalin a naasi kadagiti kapammatian. (Hebreo 13:1) Gapu ta pasetnatayo ti maysa a sangalubongan a panagkakabsat, napateg ti naasi a pannakilangentayo.
20 No nasursurok ngem maysa a kongregasion ti mangus-usar iti Kingdom Hall, napateg ti agbalin a naasi kadagiti kakabsat iti sabali a kongregasion, nga ipaayantay ida iti dignidad no makilangentayo kadakuada. No adda rinnisiris, narigat a mayurnos ti oras dagiti gimong ken dagiti nesesita a bambanag a kas iti panagdalus wenno panangpasayaat iti pasdek. Agbalin a naayat ken mannakaawat uray no adda panagduduma iti opinion. Iti kasta, agraira ti ayat, ket pudno a bendisionan ni Jehova ti pannakaseknantayo iti pagimbagan ti dadduma.
Itultuloy nga Ipakita ti Kinamanangngaasi
21, 22. Maitunos iti Colosas 3:12, ania koma ti determinasiontayo?
21 Ti kinamanangngaasi ket maysa a galad a mangsaklaw iti amin nga aspeto ti biagtayo. Nasken ngarud nga aramidentayo dayta a kangrunaan a paset ti Nakristianuan a personalidadtayo. Iyugalitayo ti agbalin a naasi kadagiti sabsabali.
22 Sapay koma ta inaldaw nga agbalintay a naasi kadagiti sabsabali ket iti kasta, mayaplikar ti tunggal maysa kadatayo ti sasao ni apostol Pablo: “Kas pinili ti Dios, nasantuan ken ay-ayaten, kawesanyo ti bagbagiyo kadagiti kinalailo ti pannakipagrikna, kinamanangngaasi, kinapakumbaba iti panagpampanunot, kinaalumamay, ken mabayag a panagitured.”—Colosas 3:12.
Malagipyo Pay?
• Ania ti mamagbalin a narigat para iti maysa a Kristiano a mangipakita iti kinamanangngaasi?
• Apay napateg nga ipakita ti kinamanangngaasi iti uneg ti pamilia?
• Ania ti dadduma a banag a mamagbalin a narigat nga ipakita ti kinamanangngaasi idiay eskuelaan, pagtrabahuan, ken kadagiti kaarruba?
• Ilawlawag no kasano a dagiti Kristiano maipakitada ti kinamanangngaasi iti ministerioda iti publiko.
[Ladawan iti panid 18]
Ti kinamanangngaasi nga ipakita ti amin a kameng ti pamilia itandudona ti panagkaykaysa ken panagtutunos
[Ladawan iti panid 19]
Maipakitatayo ti kinamanangngaasi no agsakit ti katrabahuantayo wenno ti pamiliana
[Ladawan iti panid 20]
Saranayen ni Jehova dagidiay agtalinaed a naasi iti laksid ti panangumsi
[Ladawan iti panid 21]
Maysa a kinamanangngaasi ti panangitukon iti tulong iti kaarruba