Patanorenyo ti Pudpudno a Kinapakumbaba
“Ti napakumbaba nga ili isalakanmonto.”—2 SAMUEL 22:28.
1, 2. Ania ti nagpapadaan ti adu nga agtuturay iti lubong?
DAGITI piramida ti Egipto ket pammaneknek iti panagturay dagiti naglabas nga ari iti dayta a daga. Dadduma pay kadagiti nalatak a nagturay iti lubong isu da Senaquerib iti Asiria, Alejandro a Dakkel iti Grecia, ken Julius Caesar iti Roma. Adda nagpapadaan dagita a nagturay. Saanda a pudpudno a napakumbaba.—Mateo 20:25, 26.
2 Asino kadagita a nadakamat a nagturay ti makunayo a napan nangbirok kadagiti masakupanda nga agkasapulan iti liwliwa? Awan la ketdi! Narigat nga iladawan iti isipyo a mapanda kadagiti nanumo a pagtaengan dagiti nalpay nga umili tapno pabilgenda dagitoy. No maipapan iti panangtrato kadagiti nanumo a tattao, anian a naidumada iti Kangatuan nga Agturay iti uniberso, ni Jehova a Dios!
Ti Kasayaatan nga Ulidan ti Kinapakumbaba
3. Kasano ti panangtrato ti Kangatuan nga Agturay kadagiti masakupanna a tattao?
3 Di matukod ti kinatan-ok ken kinangayed ni Jehova, ngem kaskasdi “nga agsublisubli dagiti matana iti intero a daga tapno ipakitana ti pigsana maigapu kadagidiay a ti pusoda naan-anay kenkuana.” (2 Cronicas 16:9) Ania ti aramiden ni Jehova no masarakanna a nalpay dagiti nanumo nga agdaydayaw kenkuana gapu kadagiti nadumaduma a pakasuotan? No an-anagen, isu ket ‘makipagtataeng’ kadakuada babaen ti nasantuan nga espirituna ‘tapno paungarenna ti espiritu dagidiay napakumbaba ken tapno paungarenna ti puso dagidiay mailupitlupit.’ (Isaias 57:15) Iti kasta, mapasubli ti naragsak a panagserbi dagitoy a napabileg manen a managdaydayaw. Anian a kinapakumbaba iti biang ti Dios!
4, 5. (a) Ania ti panagrikna ti salmista maipapan iti wagas ti panangituray ti Dios? (b) Ania ti kayat a sawen ti ‘panagpakumbaba’ ti Dios tapno tumulong iti “daydiay nanumo”?
4 Awan ti asinoman iti uniberso ti makatulad iti kinapakumbaba nga impakita ti Soberano nga Apo tapno matulonganna dagiti managbasol a tattao. Gapuna, insurat ti salmista: “Ni Jehova nagbalin a nangato iti ngatuen dagiti amin a nasion; ti dayagna adda iti ngatuen ti langlangit. Siasino ti kas ken Jehova a Diostayo, daydiay mangar-aramid ti pagnaedanna iti nangato? Isu agpakumbaba tapno kumita iti langit ken daga, nga ibangonna daydiay nanumo manipud iti mismo a tapok; itan-okna daydiay napanglaw manipud iti abut ti dapo met laeng.”—Salmo 113:4-7.
5 Ni Jehova ket nasin-aw ken nasantuan isu nga awan “kinatangsit” kenkuana. (Marcos 7:22, 23) Ti sao nga “agpakumbaba” ipasimudaagna ti ididissaag manipud iti nangato a saad tapno makilangen iti daydiay nababbaba. Anian a nagsayaat ti panangdeskribir ti Salmo 113:6 maipapan iti personalidad ti napakumbaba a Diostayo a siaayat a mangipapaay kadagiti kasapulan dagiti imperpekto a tattao nga agdaydayaw kenkuana!—2 Samuel 22:36.
No Apay a Napakumbaba ni Jesus
6. Ania ti katan-okan nga ebkas ti kinapakumbaba ni Jehova?
6 Ti katan-okan nga ebkas ti kinapakumbaba ken panagayat ti Dios isu ti panangibaonna ditoy daga ti dungdungnguenna nga inauna nga Anak tapno mayanak kas tao nga agpaay a pakaispalan ti sangatauan. (Juan 3:16) Insuro kadatayo ni Jesus ti kinapudno maipapan iti nailangitan nga Amana ken kalpasanna impaayna ti perpekto a biagna kas tao tapno ‘maikkat ti basol ti lubong.’ (Juan 1:29; 18:37) Naan-anay nga inyanninaw ni Jesus ti Amana, agraman ti kinapakumbaba ni Jehova, ket situtulok a tinungpalna ti impaannong kenkuana ti Dios. Dayta ti kasayaatan nga ulidan ti kinapakumbaba ken ayat nga impakita ti maysa a parsua ti Dios. Saan nga amin ket nangapresiar iti kinapakumbaba ni Jesus, nga imbilang pay ketdi dagiti kabusorna kas “daydiay kanunumuan iti sangatauan.” (Daniel 4:17) Nupay kasta, nabigbig ni apostol Pablo a dagiti kapammatianna masapul a tuladenda ni Jesus ket iti kasta, sipapakumbaba a tratuenda ti maysa ken maysa.—1 Corinto 11:1; Filipos 2:3, 4.
7, 8. (a) Kasano a nasursuro ni Jesus ti agbalin a napakumbaba? (b) Ania ti inyawis ni Jesus kadagiti agbalin nga adalanna?
7 Intampok ni Pablo ti naisangsangayan nga ulidan ni Jesus idi insuratna: “Pagtalinaedenyo kadakayo daytoy a kababalin iti isip nga adda met ken Kristo Jesus, a, nupay adda idi iti langa ti Dios, saanna a pinanunot ti panangagaw, kayatna a sawen, nga isu makipada koma iti Dios. Saan, no di ket inuksobanna ti bagina ket innalana ti langa ti maysa nga adipen ket nagbalin a kaas-asping ti tattao. Ad-adda pay ngem dayta, idi nasarakanna ti bagina iti langa a kas maysa a tao, impakumbabana ti bagina ket nagtulnog agingga iti ipapatay, wen, ipapatay iti kayo a pagtutuokan.”—Filipos 2:5-8.
8 Mabalin a panunoten ti dadduma, ‘Kasano a nasursuro ni Jesus ti agbalin a napakumbaba?’ Nagsayaat a resulta dayta ti nasinged a pannakilangenna iti nailangitan nga Amana iti di mabilang a panawen, bayat a nagserbi kas “nasigo a managobra” ti Dios iti pannakaparsua ti amin a bambanag. (Proverbio 8:30) Kalpasan ti iyaalsa idiay Eden, nakita ti inauna nga Anak ti Dios no kasano ti sipapakumbaba a panangtrato ni Amana kadagiti managbasol a tattao. Maitunos iti dayta, idi immay ditoy daga, inyanninaw ni Jesus ti kinapakumbaba ni Amana ket inyawisna: “Ibaklayyo ti sangolko ket agsursurokayo kaniak, ta naalumamay ti kababalinko ken napakumbaba ti pusok, ket makasarakkayto ti gin-awa a maipaay kadagiti kararuayo.”—Mateo 11:29; Juan 14:9.
9. (a) Ania ti kaay-ayo ni Jesus kadagiti ubbing? (b) Babaen ti panangusarna iti maysa nga ubing, ania ti insuro ni Jesus?
9 Gapu ta pudno a napakumbaba ni Jesus, saan nga alusiisen kenkuana dagiti ubbing. Imbes ketdi, kayatda ti umasideg kenkuana. Impakitana a kaay-ayona dagiti ubbing ken inikkanna ida iti atension. (Marcos 10:13-16) Ania ti kaay-ayo ni Jesus kadagiti ubbing? Awan duadua nga addaan dagiti ubbing kadagiti matarigagayan a galad a saan a kanayon nga iparparangarang dagiti dadduma kadagiti nataengan nga adalanna. Di mailibak a dagiti ubbing matmatanda dagiti natataengan kas nangatngato kadakuada. Madlawyo dayta kadagiti adu a saludsodda. Wen, no idilig kadagiti adu a nataengan, nalaklaka a maisuro dagiti ubbing ken manmano nga agannayasda nga agpannakkel. Naminsan, nangala ni Jesus iti maysa nga ubing ket kinunana kadagiti pasurotna: “Pudno kunak kadakayo, Malaksid no agbaw-ingkayo ken agbalinkayo a kas ub-ubbing, saankayto a pulos makastrek iti pagarian ti langlangit.” Intuloyna: “Siasinoman a mangipakumbabanto iti bagina kas itoy nga ubing isu daydiay kadakkelan iti pagarian ti langlangit.” (Mateo 18:3, 4) Dinakamat ni Jesus ti pagalagadan: “Tunggal maysa a mangitan-ok iti bagina maipababanto ket ti mangipababa iti bagina maitan-okto.”—Lucas 14:11; 18:14; Mateo 23:12.
10. Ania a salsaludsod ti usigentayo?
10 Dayta a kinapudno ket nangpataud iti napateg a salsaludsod. Nupay ti pananggun-odtayo iti biag nga agnanayon kalikagumanna ti panagbalin a pudpudno a napakumbaba, apay a marigatan nga agpakumbaba dagiti Kristiano no dadduma? Apay a maysa a karit kadatayo ti agpakumbaba no maipasangotayo kadagiti pakasuotan? Ania ti tumulong kadatayo nga agbalin a pudpudno a napakumbaba?—Santiago 4:6, 10.
No Apay a Narigat ti Agpakumbaba
11. Apay a saan a pakasdaawan a narigat ti agpakumbaba?
11 No marigatankayo nga agpakumbaba, saankayo nga agmaymaysa. Idi 1920, daytoy a pagbasaan inlawlawagna ti balakad ti Biblia a kasapulan ti panagpakumbaba, idi kinunana: “Gapu ta nakapatpateg iti Apo ti kinapakumbaba, dayta koma ti mangparegta kadagiti amin a pudno nga adalan a mangpatanor iti dayta a galad iti inaldaw.” Admitiren daytoy a pagbasaan: “Iti laksid amin dagitoy a balakad ti Kasuratan, imperpekto latta ti katataotayo isu a no maipapan kadagidiay agbalin nga adipen ti Apo ken mangikeddeng a tumulad kenkuana, agparang nga ad-adu ti parikutda, ad-adu ti pakidangadanganda, no maipapan iti kinapakumbaba ngem kadagiti dadduma a galad.” Dayta ti mangipaganetget iti maysa a rason no apay a masapul a makidangadang dagiti pudno a Kristiano tapno agbalinda a napakumbaba—ti managbasol a katataotayo tarigagayanna ti dina pakaikarian a dayaw. Datayo ngamin ket kaputotan ti managbasol a pagassawaan, da Adan ken Eva, a timmulok kadagiti managimbubukodan a tarigagayda.—Roma 5:12.
12, 13. (a) Kasano a ti lubong lapdanna dagiti Kristiano nga agbalin a napakumbaba? (b) Siasino ti namagbalin a narigrigat ti panangsukaytayo iti kinapakumbaba?
12 Ti sabali pay a rason a marigatantayo nga agpakumbaba ket gapu ta addatayo iti lubong a mangiparparegta kadagiti tattao nga ikagumaanda ti agbalin a natantan-ok ngem kadagiti sabsabali. Ti maysa kadagiti kangrunaan a kalat ti lubong ket isu ti panangpennek ‘iti derrep ti lasag ken iti derrep dagiti mata ken iti panangiparammag iti sanikua a pagbiag ti maysa.’ (1 Juan 2:16) Imbes nga ipangpangruna dagiti kasta a nailubongan a tarigagay, dagiti adalan ni Jesus masapul a pagtalinaedenda a simple ti matada ket ipamaysada dayta iti panangaramid iti pagayatan ti Dios.—Mateo 6:22-24, 31-33; 1 Juan 2:17.
13 Ti maikatlo a rason no apay a narigat a patanoren ken iparangarang ti kinapakumbaba ket gapu ta ti agturturay iti lubong isu ni Satanas a Diablo, ti namunganayan ti kinatangsit. (2 Corinto 4:4; 1 Timoteo 3:6) Itantandudona dagiti dakes a kababalinna. Kas pagarigan, kayatna nga agdayaw kenkuana ni Jesus kasukat ti panangitedna kenkuana “dagiti amin a pagarian ti lubong ken ti dayagda.” Talaga a napakumbaba ni Jesus ta naan-anay nga inlaksidna ti tukon ti Diablo. (Mateo 4:8, 10) Umasping iti dayta, ni Satanas sulisogenna dagiti Kristiano a ragpatenda dagiti banag a mangyeg iti dayaw iti bagida. No pay kasta, dagiti napakumbaba a Kristiano ikagumaanda a tuladen ti ulidan ni Jesus, a ti Dios laeng ti ipadayag ken idaydayawda.—Marcos 10:17, 18.
Patanoren ken Iparangarang ti Pudpudno a Kinapakumbaba
14. Ania ti “sinsinan a kinapakumbaba”?
14 Iti suratna kadagiti taga-Colosas, namakdaar ni apostol Pablo maibusor iti kita ti kinapakumbaba a nairanta laeng a mangay-ayo kadagiti tattao. Dineskribir dayta ni Pablo kas “sinsinan a kinapakumbaba.” Saan a naespirituan a tattao dagidiay agpampammarang laeng a napakumbaba. Imbes ketdi, ipakpakitada a ‘natangsitda.’ (Colosas 2:18, 23) Nangdakamat ni Jesus kadagiti pagarigan ti kasta a di pudno a kinapakumbaba. Kinondenarna dagiti Fariseo gapu ta ipabuyada no agkararagda ken ipakitada iti publiko a naladingit ken marigrigatanda no agayunarda. Maisupadi iti dayta, tapno ipangag ti Dios dagiti pribado a kararagtayo, nasken a sipapakumbaba nga iyebkastayo dagita.—Mateo 6:5, 6, 16.
15. (a) Ania ti mabalintayo nga aramiden tapno agtalinaed a napakumbaba ti panagpampanunottayo? (b) Ania ti sumagmamano a nasayaat nga ulidan ti kinapakumbaba?
15 Makapagtalinaed a pudpudno a napakumbaba ti panagpampanunot dagiti Kristiano no tuladenda dagiti kasayaatan nga ulidan ti kinapakumbaba, ni Jehova a Dios ken ni Jesu-Kristo. Kalikagumanna ti regular a panagadal iti Biblia ken kadagiti publikasion a naibatay iti Biblia a maipapaay babaen “ti matalek ken masirib nga adipen.” (Mateo 24:45) Napateg ti kasta a panagadal para kadagiti Kristiano a manangaywan, ‘tapno saan a tuman-ok ti pusoda iti ngatuen ti kakabsatda.’ (Deuteronomio 17:19, 20; 1 Pedro 5:1-3) Utobenyo ti ulidan dagidiay nabendisionan gapu iti kinapakumbabada, kas ken ni Ruth, Anna, Elisabet, ken adu pay a tattao. (Ruth 1:16, 17; 1 Samuel 1:11, 20; Lucas 1:41-43) Panunotenyo met ti nasayaat nga ulidan ti adu a natan-ok a tattao a nagtalinaed a napakumbaba bayat ti panagserbida ken ni Jehova, kas ken ni David, Josias, Juan a Mammautisar, ken ni apostol Pablo. (2 Cronicas 34:1, 2, 19, 26-28; Salmo 131:1; Juan 1:26, 27; 3:26-30; Aramid 21:20-26; 1 Corinto 15:9) Komusta met ti moderno-aldaw nga adu nga ulidan ti kinapakumbaba a makitatayo iti kongregasion Kristiano? Babaen ti panangmennamenna kadagitoy nga ulidan, matulongan dagiti pudno a Kristiano a maaddaan iti ‘napakumbaba a panagpampanunot maipaay iti maysa ken maysa.’—1 Pedro 5:5.
16. Kasano a ti Kristiano a ministerio tulongannatayo nga agbalin a napakumbaba?
16 Ti regular a pannakipaset iti Nakristianuan a ministerio tulongannatayo met nga agbalin a napakumbaba. Ti napakumbaba a panagpampanunot pagbalinenna nga epektibo ti panangasabatayo kadagiti tattao a ditay am-ammo. Nangnangruna a pudno daytoy no mangyaleng-aleng wenno nauyong dagiti bumalay iti damo a pannakisaritatayo kadakuada maipapan iti mensahe ti Pagarian. Masansan a makuestion dagiti patpatientayo. Ti kinapakumbaba tulonganna ti Kristiano nga agtultuloy a mangipaay kadagiti sungbat “buyogen ti naalumamay a kababalin ken nauneg a panagraem.” (1 Pedro 3:15) Dagiti napakumbaba nga adipen ti Dios immakarda kadagiti baro a teritoria ket natulonganda dagiti tattao manipud iti nagduduma a kultura ken kasasaad ti biag. Mabalin a sipapakumbaba a nagadalda iti baro a lenguahe uray narigat dayta tapno ad-adda a matulonganda dagidiay kasabaanda iti naimbag a damag. Anian a makomendaranda!—Mateo 28:19, 20.
17. Aniada a Nakristianuan nga annongen ti agkalikagum iti kinapakumbaba?
17 Buyogen ti kinapakumbaba, adu dagidiay nakaitungpal kadagiti Nakristianuan nga annongenda, nga inyun-unada ti pagimbagan ti dadduma imbes a ti bukodda a pagimbagan. Kas pagarigan, masapul a napakumbaba ti maysa a Kristiano nga ama tapno maiwayaanna ti panagsagana ken epektibo a panangyadal iti Biblia kadagiti annakna. Ti kinapakumbaba tulonganna met dagiti annak a mangraem ken agbalin a natulnog kadagiti imperpekto a dadakkelda. (Efeso 6:1-4) Dagiti babbai a saan a manamati ti assawada ket masansan a maipasango kadagiti mamagpakumbaba a kasasaad bayat nga ikagkagumaanda a gun-oden dagiti assawada babaen ‘ti nadalus a kababalinda agraman ti nauneg a panagraem.’ (1 Pedro 3:1, 2) Makatulong met ti kinapakumbaba ken managsakripisio nga ayat bayat a siaasi nga ipaaytayo dagiti kasapulan ti masakit ken lumakay wenno bumaketen a dadakkeltayo.—1 Timoteo 5:4.
Ti Kinapakumbaba Risutenna Dagiti Parikut
18. Kasano a ti kinapakumbaba tulongannatayo a mangrisut kadagiti parikut?
18 Imperpekto ti amin a tattao nga adipen ti Dios. (Santiago 3:2) No dadduma, mabalin a tumaud ti riri wenno di panagkinnaawatan ti dua a Kristiano. Mabalin a nainkalintegan ti reklamo ti maysa iti kabsatna. Kaaduanna a marisut dagiti kasta a parikut no mayaplikar daytoy a balakad: “Itultuloyyo nga anusan ti maysa ken maysa ken sibubulos a pakawanen ti maysa ken maysa no ti asinoman adda pakaigapuan ti reklamona maibusor iti sabali. Kas iti sibubulos a panangpakawan kadakayo ni Jehova, kasta met ti aramidenyo.” (Colosas 3:13) Aminentayo a saan a nalaka a tungpalen daytoy a balakad, ngem ti kinapakumbaba tulonganna ti maysa a mangyaplikar iti dayta.
19. Ania ti nasken a laglagipentayo no makisaritatayo iti daydiay nangpasakit kadatayo?
19 No dadduma, marikna ti Kristiano a saanna a mabalin a palabsen lattan ti maysa a nainkalintegan a reklamona. No kasta, makatulong ti kinapakumbaba tapno asitganna daydiay iti panagriknana ket nakabasol kenkuana, a ti panggepna ket tapno agkappiada. (Mateo 18:15) No dadduma, ti maysa a rason no apay nga agtultuloy ti parikut iti nagbaetan ti dua a Kristiano ket gapu ta awan kadakuada ti agpakumbaba a mangbigbig iti nagbasolanda. Wenno daydiay immun-una nga immasideg ti nalabit makisarita iti wagas a mangkritikar, a kasla isu ti nakalinlinteg. Maisupadi iti dayta, ti pudpudno a kinapakumbaba dakkel ti maaramidanna iti panangrisut kadagiti adu a di pagkikinnaawatan.
20, 21. Ania ti maysa kadagiti kangrunaan a makatulong iti panagbalin a napakumbaba?
20 Ti maysa a napateg nga addang tapno mapatanor ti kinapakumbaba isu ti panangikararag iti tulong ken espiritu ti Dios. Ngem laglagipenyo, “ti Dios . . . mangted iti di kaikarian a kinamanangngaasi [agraman iti nasantuan nga espiritu] kadagiti napakumbaba.” (Santiago 4:6) Gapuna, no adda ririyo iti maysa a kapammatian, ikararagmo ken ni Jehova a tulongannaka a sipapakumbaba a mangbigbig iti aniaman a bassit wenno dakkel a nagkurangam. No nasaktanka ket sipapasnek a kuna ti nakabasol, “Dispensarennak,” sipapakumbaba koma a pakawanem. No narigat nga aramiden dayta, sikakararag nga agpatulongka ken ni Jehova tapno maikkat ti aniaman nga agtultuloy a kinatangsit iti pusom.
21 No maawatantayo ti adu a pagimbagan ti kinapakumbaba, dayta ti mangtignay kadatayo a mangpatanor ken mangsalimetmet iti dayta a nakapatpateg a galad. Tapno maaramidtayo dayta, tuladentayo ti nagsayaat nga ulidan ni Jehova a Dios ken ni Jesu-Kristo! Diyo pulos liplipatan ti pammasiguro ti Dios: “Ti bunga ti kinapakumbaba ken ti panagbuteng ken Jehova ket kinabaknang ken dayag ken biag.”—Proverbio 22:4.
Dagiti Punto a Mennamennaen
• Siasino dagiti kasayaatan nga ulidan ti kinapakumbaba?
• Apay a narigat a patanoren ti kinapakumbaba?
• Ania ti makatulong kadatayo nga agbalin a napakumbaba?
• Apay a napateg ti agtalinaed a napakumbaba?
[Ladawan iti panid 26]
Pudpudno a napakumbaba ni Jesus
[Ladawan iti panid 28]
Iparparegta ti lubong kadagiti tattao nga ikagumaanda ti agbalin a natantan-ok ngem kadagiti sabsabali
[Credit Line]
WHO photo by L. Almasi/K. Hemzǒ
[Ladawan iti panid 29]
Ti kinapakumbaba tulongannatayo a mangasaba kadagiti ditay am-ammo
[Dagiti Ladawan iti panid 30]
Masansan a marisut dagiti di pagkikinnaawatan no sipapakumbaba a palabsentayo dagita maigapu iti ayat
[Dagiti Ladawan iti panid 31]
Adu ti wagas nga ipakpakita dagiti Kristiano ti kinapakumbaba