Pakasaritaan ti Biag
Nagkaykaysa met Laeng ti Pamiliami!
KAS INSALAYSAY NI SUMIKO HIRANO
Nasarakak ti kasayaatan a wagas ti panagbiag, ket tinarigagayak nga agkaduakami ken ni lakayko a mangtagiragsak iti dayta. Uppat a pulo ket dua a tawen ti naglabas sakbay a napasamak dayta.
NAGKASARKAMI ken ni lakayko idi 1951, idi agtawenak iti 21. Iti uneg ti uppat a tawen, naaddaankami iti dua nga annak a lallaki, ken kasla awanen ti sapulek iti biag.
Maysa nga aldaw idi 1957, impakaammo ni manangko nga adda ti misionera dagiti Saksi ni Jehova a sumarsarungkar kenkuana. Nupay maysa a Budista ni manangko, rinugianna ti makipagadal iti Biblia iti misionera ken pinaregtanak nga adalek met ti Biblia. Immanamongak. Makimismisaak iti simbaan dagiti Protestante, ket impagarupko a kabaelak nga ipatuldo dagiti biddut a sursuro dagiti Saksi ni Jehova.
Di nagbayag, naamirisko a nagbassit gayam ti ammok maipapan iti Biblia. Nasken nga iyimtuodko iti misionera, “Siasino ni Jehova?” Diak pulos nangngeg a nausar dayta a nagan iti simbaanmi. Ti misionera a ni Daphne Cooke (Pettitt idi agangay), inturongna ti atensionko iti Isaias 42:8, a nalawag a mangibaga a Jehova ti nagan ti Mannakabalin-amin a Dios. Inusar ni Daphne ti Biblia a nangsungbat kadagiti amin a saludsodko.
Inyimtuodko iti ministromi dagita met laeng a saludsod. Kinunana kaniak: “Ti panagsaludsod ket maysa a basol. Basta patiem no ania ti naibaga kenka.” Nupay diak tagidaksen ti agsaludsod, iti uneg ti innem a bulan nakimisaak iti kada agsapa ti Domingo ken timmabunoak kadagiti gimong dagiti Saksi ni Jehova iti malem.
Ti Epektona iti Relasionko ken ni Lakayko
Maragsakanak unay iti maad-adalko iti Biblia, ket inranudko dayta ken ni Kazuhiko a lakayko. Kalpasan ti tunggal panagadal ken pannakigimong, imbagak kenkuana ti naadalko. Nakaapektar dayta iti natalna a relasionmi. Saanna a kayat nga agbalinak a maysa kadagiti Saksi ni Jehova. Ngem makaparagsak unay ti agadal iti Biblia isu nga intuloyko ti nakipagadal ken nakitimpuyog kadagiti Saksi.
Iti tunggal rabii sakbay a mapanak makigimong, isaganaak ni Kazuhiko iti paboritona a taraon, ngem nangrugin a mangan ni lakayko iti restawran. Kalpasan dagiti gimong, masangpetak a madi ti riknana ken saanna a kayat ti makisarita. Kalpasan ti dua wenno tallo nga aldaw, sumayaat manen ti riknana, ngem gimongto manen.
Kabayatan dayta a tiempo, nagsakitak iti tuberculosis, sakit a nakatayanen ti sumagmamano a kabagian ni lakayko. Nagdanag unay ni Kazuhiko ket kinunana kaniak a no umimbagak, maaramidkonto ti aniaman a kayatko. Ti laeng kiniddawko ket saanna koma a busoren ti itatabunok kadagiti linawas a gimong. Pinatganna dayta.
Innem a bulan a nagpaimbagak, ket inad-adalko ti Biblia bayat dayta a tiempo. Nagsapulak kadagiti agkokontra a sursuro dagiti Saksi, a pampanunotek ti agsardeng nga agadal no adda maammuak nga uray maysa. Awan ti nasapulak. Imbes ketdi, nabigbigko dagiti kamali ti Iglesia Protestante. Naadalko ti kinamanagayat ken kinahustisia ni Jehova ken ti pagimbagan ti panagbiag maitunos kadagiti lintegna.
Idi immimbagak, tinungpal ni lakayko ti karina ket saannan a binusor ti pannakigimongko. Rimmang-ayak iti naespirituan, ket idi Mayo 1958, nabautisaranak kas maysa a Saksi ni Jehova. Tinarigagayak nga agdayaw met ti pamiliak iti pudno a Dios.
Naespirituan a Tulong Kadagiti Annakko
Kanayon a kaduak dagiti babbarok iti pannakigimong ken panangasaba, ngem adda dagiti pasamak a nangipakita kaniak a rumangrang-ay ti pannakaammoda iti Biblia. Maysa nga aldaw, agay-ay-ayam idiay ruar ti anakko a ni Masahiko nga agtawen iti innem. Nakangngegak iti ariwawa ken adda agik-ikkis. Maysa a kaarruba ti nagdardaras nga immay iti balay, nga ipukpukkawna a nadungpar ti anakko. Natay kadi? Inkagumaak ti agbalin a kalmado bayat a nagdardarasak a rimmuar. Nagsiddukerak idi makitak ti nalasang-lasang a bisikletana, ngem kalpasanna nakitak nga um-umay kaniak, a saan unay a nadangran. Immarakup kaniak, a kunkunana, “Nang, inispalnak ni Jehova, di ngamin?” Nakasangitak gapu iti pannakakitak kenkuana a sibibiag ken iti pannakangngegko iti nagsayaat nga imbagana.
Maysa nga aldaw bayat ti panangasabami, impukkaw ti maysa a lakay a nasabetmi: “Apay a masapul a pilitem ta ubingmo a sumurot kenka? Kaasi met.” Sakbay a nakasungbatak, kinuna ni Tomoyoshi, ti anakko nga agtawen iti walo: “Lolo, dinak pinilit ni Nanang a mangasaba. Mangaskasabaak agsipud ta kayatko ti agserbi ken ni Jehova.” Di nakatagari ti lakay.
Iti naespirituan, makuna nga awan ti ama dagiti babbarok. Siak ti addaan iti obligasion a mangisuro kadakuada kadagiti kinapudno iti Biblia, nupay adu pay ti kasapulan nga adalek. Pinatanorko ti panagayat, pammati, ken regtak ken inkagumaak ti nagbalin a mapagulidanan. Inaldaw nga agyamanak ken ni Jehova iti imatang dagiti annakko. Estoriaek kadakuada dagiti kapadasak iti pangasabaan. Dayta ti nangparegta kadakuada. Idi a nayimtuod kadakuada no apay a nagbalinda a payunir, wenno amin-tiempo a ministro dagiti Saksi ni Jehova, insungbatda, “Nakitami a naragsak ni nanangmi iti panagserbina kas payunir, ket kayatmi met ti agbalin a naragsak.”
Inkagumaak ti di nangisawang iti makapaupay maipapan ken ni tatangda wenno iti siasinoman iti kongregasion. Ammok a makadangran kadagiti annakko dagiti negatibo a sasao. Mabalin a mapukaw ti panagraemda saan laeng nga iti daydiay mapagsaw-an iti negatibo no di ket uray iti daydiay agsasao.
Panangdaer Kadagiti Lapped iti Panagrang-ay
Idi 1963, kasapulan nga umakar idiay Taiwan ti pamiliak gapu iti trabaho ni lakayko. Kinunana a mamataud kadagiti parikut no mangasabaak iti komunidad dagiti Hapones sadiay. Mabalin a mapagawidkami iti Japan, ket mamataud dayta kadagiti parikut iti kompaniada. Pinanggepna nga iyadayonakami kadagiti Saksi.
Idiay Taiwan, nga amin a gimong ket maangay iti Tsino, sibabara nga inabrasadakami dagiti Saksi. Inkeddengko ti agadal iti Tsino tapno makasabaak dagiti lumugar imbes a dagiti Hapones. Iti kasta a pamay-an, maliklikak dagiti parikut a dinakamat ni lakayko.
Nakapabileg kadakami ti pannakigayyemmi kadagiti Saksi idiay Taiwan. Dakkel ti naitulong kadakami ti maysa nga agassawa a misionero, da Harvey ken Kathy Logan. Ni Kabsat Logan ti nagserbi kas naespirituan a pannakaama dagiti babbarok. Impakitana kadakuada a ti panagserbi ken ni Jehova ket saan a naliday, nainget a biag. Patiek a bayat ti kaaddami idiay Taiwan a nakapangngeddeng dagiti babbarok nga agserbida ken ni Jehova.
Nageskuela da Tomoyoshi ken Masahiko iti eskuelaan dagiti Amerikano, a nakasursuruanda iti Ingles ken Tsino. Dayta nga edukasion ti nangisagana kadakuada iti panagserbida idi agangay kas ministro ti pudno a Dios a ni Jehova. Agyamyamanak ken ni Jehova gapu kadagiti manayon a bendisionna kadakami bayat ti kasasaad a saan koma a nalaka para kadakami. Kalpasan ti tallo ket kagudua a nakallalagip a tawtawenmi idiay Taiwan, nagsublikami idiay Japan.
Tin-edyer idin dagiti babbarok ket mangrugin a tarigagayanda ti agsolo. Adu nga oras a nakirinrinnasonak kadakuada maipapan kadagiti Nainkasuratan a prinsipio, ket tinulongan ida ni Jehova bayat dayta a narikut a tiempo. Idi nagturpos ni Tomoyoshi iti haiskul, nangrugi nga agpayunir. Natulonganna ti uppat a tao nga agdedikar ken agpabautisar bayat dagiti immuna a sumagmamano a tawen ti panagpayunirna. Sinurot ni Masahiko ti ulidan ni manongna ket nangrugi met nga agpayunir kalpasan unay a nagturpos iti haiskul. Natulonganna ti uppat nga agtutubo nga agbalin a Saksi iti immuna nga uppat a tawenna kas payunir.
Nagtultuloy ti panangbendision ni Jehova kadagiti annakko. Inyadalan ni Tomoyoshi ti asawa ti maysa a babai a natulongak a mangammo kadagiti kinapudno iti Biblia. Nagbalin met a Saksi dagiti dua a babbalasangda. Idi agangay, inkasar ni Tomoyoshi ni Nobuko, ti in-inauna kadagiti babbalasang, ket ni Masahiko inkasarna ni Masako, ti inaudi. Agserserbi ita da Tomoyoshi ken Nobuko iti sangalubongan a hedkuarter dagiti Saksi ni Jehova idiay Brooklyn, New York. Misionero met idiay Paraguay da Masahiko ken Masako.
In-inut a Panagbalbaliw ni Lakayko
Kasla di pagan-ano ni lakayko ti pammatimi kabayatan dagidi a tawtawen, ngem adda dagiti nakitami a panagbalbaliwna. No adda dagiti bumusor kaniak, ikalinteganna dagiti patpatiek ken dina mapupuotan a supsuportaranna dagiti kinapudno iti Biblia. Nangipaay iti material a tulong kadagiti Saksi nga agkasapulan. Iti ababa a komentona iti kasar ti maysa kadagiti baromi, kinunana: “Ti kasayaatan a trabaho, ken ti karirigatan, isu ti panangisuro kadagiti tattao no kasano ti umiso a wagas ti panagbiag. Dayta a karigatan a kalat ti pinili dagiti babbarok ken dagiti assawada. Tulonganyo koma ida.” Dagita amin ti nangipanamnama kaniak nga agserbinto met ni lakayko ken ni Jehova.
Impamuspusak a makalangen ni lakayko dagiti pada a Saksi babaen iti panangawis kadakuada iti pagtaenganmi. Inawisko ni Kazuhiko kadagiti Nakristianuan a gimong, asamblea, ken iti Pananglaglagip ti ipapatay ni Kristo. No awan ti trabahona, tabunuanna dagitoy, nupay saan a situtulok. Adu a gundaway a pinanunotko a nalabit a makipagadal iti Biblia ni lakayko, isu nga inawisko iti balaymi dagiti Kristiano a panglakayen. Ngem nagkedked nga agadal. Diak ammo no apay.
Nalagipko ti sasao ni apostol Pedro: “Dakayo nga assawa a babbai, agpasakupkayo kadagiti bukodyo nga assawa, tapno iti kasta, no ti asinoman saan a natulnog iti sao, mabalin a magun-od ida nga awan ti sao babaen iti kababalin dagiti assawada a babbai, agsipud ta nasaksianda ti nadalus a kababalinyo agraman ti nauneg a panagraem.” (1 Pedro 3:1, 2) Naamirisko a diak sursuroten dayta a balakad no dadduma. Tapno naan-anay a mayaplikarko dayta, kasapulan a parang-ayek ti espiritualidadko.
Idi 1970, nangrugiak nga agpayunir iti panggep nga agbalinak nga ad-adda a naespirituan a tao. Naglabas ti 10 a tawen, sa nagbalin a 20 a tawen, ngem kaskasdi nga awan ti naespirituan a panagbalbaliw ni lakayko. Inkomento naminsan ti maysa nga estudiante ti Biblia: “Nagrigat la ketdi ti tumulong kadagiti sabsabali a tattao no saanmo a matulongan a mismo ti bukodmo nga asawa.” Makapaupay dayta, ngem saanak a simmuko.
Idi arinunos ti dekada 1980, lallakay ken babbaket unayen dagiti dadakkelmi. Makapabannog ken nagrigat ti mangaywan kadakuada ken mangaramid kadagiti dadduma pay nga annongek. Adu a tawen a binusorda ti pammatik ken ni Jehova, ngem inkagumaak nga inayat ida agingga iti kabaelak. Sakbay unay ti ipapatayna, kinuna kaniak ni nanangko nga agtawen iti 96, “Sumiko, no mapagungarak, sumrekakto iti relihionmo.” Nabigbigko a saan a nasayang dagiti panagreggetko.
Nadlaw ni lakayko dagiti amin nga inaramidko agpaay kadagiti dadakkelmi. Kas panangipakita iti apresasionna, inrugina ti makigimong a regular. No mano a tawen nga inaramidna dayta ngem awan ti pudno a naespirituan a panagrang-ayna. Intultuloyko ti panangikagumaak a mangay-ayo kenkuana. Kadagiti pannangan iti pagtaenganmi, inawisko dagiti gagayyemna ken uray dagiti ganggannaet a kakaduana iti negosio. Kinaduaak iti panaglinglingay. Idi nagbalin a 70 oras laengen ti makalikaguman a busbosen iti panagpayunir, nangbusbosak iti ad-adu nga orasko iti pannakikadua kenkuana.
Namagbalbaliw Kenkuana ti Panagretirona
Nagretiro ni lakayko idi 1993. Pinanunotko a maaddaan met laengen iti gundaway tapno agadal iti Biblia. Ngem kinunana a maysa a panagtabbaaw no isu ket agdayaw iti Dios gapu laeng ta addaanen iti tiempo. Imbes a kasta, kinunana nga agdayawto iti Dios no matignay ti pusona a mangaramid iti dayta ken saanko nga obligaren.
Naminsan, inyimtuod kaniak ni Kazuhiko no mabalin a busbosekon ti nabatbati a biagko agpaay kenkuana. Nasaktanak iti dayta, agsipud ta ar-aramidek ti amin agpaay kenkuana sipud nagkasarkami. Pinagreggetak a paragsaken, ngem nariknana nga agbibiagak a nangnangruna agpaay ken ni Jehova. Kalpasan a pinampanunotko dayta, imbagak nga inaramidkon ti kasayaatan a maipaayko kenkuana. Ngem no kaduaannak iti ar-aramidek, mabalinmi ti maaddaan iti nakasaysayaat a baro a biag nga agpaut, saan laeng nga iti sumagmamano a kanayonan a tawen, no di ket iti agnanayon. Saan a simmungbat ni lakayko iti simmaganad nga al-aldaw. Kamaudiananna, inyimtuodna, “Mabalin ngarud kadi nga iyadalannak iti Biblia?” Tunggal malagipko dayta nga imbagana, agtibbayo ti barukongko iti ragsak.
Idi damo, inyurnosko a maysa a Kristiano a panglakayen ti mangyadal kenkuana, ngem kinunana kaniak, “Sika laeng ti kayatko a mangyadal kaniak.” Inrugimi ngarud ti inaldaw a panagadalmi iti Biblia. Yantangay naitimpuyogak iti Tsino a kongregasion ken nalaing ni lakayko iti dayta a lenguahe, dayta ngarud ti inusarmi iti panagadalmi. Binasami met a dua ti intero a Biblia iti nakurang a makatawen.
Bayat dayta a tiempo, maysa a panglakayen iti Tsino a kongregasion, ken ni baketna, ti nangipakita iti pannakaseknan kadakami kas agassawa. Nupay ub-ubing dagitoy ngem kadagiti annakmi, nagbalinda a pudno a gagayyemmi. Adu a dadduma pay a Saksi ti nangipakita iti naisangsangayan a pannakaseknan ken ni lakayko. Manangsangailida ken nakipatangda ken ni Kazuhiko kas pannakaamada. Dayta ti nangparagsak unay kenkuana.
Maysa nga aldaw, maysa nga imbitasion ti kasar iti kongregasion ti dimteng iti pagtaenganmi ken naipanagan ken ni lakayko. Dayta a panangbigbig kenkuana kas ulo ti pamilia ti nangtignay unay kenkuana, ket inkeddengna ti dimmar-ay. Nagbalinen a mannakigayyem ni lakayko kadagiti Saksi ken nangrugin a makipagadal iti Biblia iti maysa a Kristiano a panglakayen. Ti panagadalna iti Biblia, itatabunona kadagiti gimong, ken ti ayat ti kongregasion ti timmulong kenkuana a rumang-ay iti naespirituan.
Nagkaykaysa a Pamilia Kamaudiananna
Idi Disiembre 2000, nabautisaran ni lakayko kas simbolo ti dedikasionna ken ni Jehova. Manipud iti adayo a lugar, immay dagiti annakko ken dagiti babbaketda tapno imatanganda daytoy a moderno a “milagro.” Nupay 42 a tawen ti kasapulan nga aglabas, nagkaykaysa met laeng ti pamiliami kamaudiananna.
Ita iti kada agsapa, pagsaritaanmi a dua ti teksto iti aldaw ken agkaduakami a mangbasa iti Biblia. Tunggal aldaw, tagiragsakenmi ti agpatang iti naespirituan ken makiraman kadagiti naespirituan nga aktibidad. Ni lakayko ket maysa itan a ministerial nga adipen iti kongregasion, ken nangiparang itay nabiit iti palawag publiko iti Tsino. Agyamanak ken ni Jehova gapu ta pinagkaykaysanakami. Makidanggayak kadagiti amin nga ipatpategko a kapamilia ken nasinged a gagayyem iti panangitandudo iti nagan ken kinasoberanona iti agnanayon.
[Mapa iti panid 13]
(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)
CHINA
DEMOCRATIC PEOPLE’S REPUBLIC OF KOREA
REPUBLIC OF KOREA
Sea of Japan
JAPAN
Tokyo
East China Sea
TAIWAN
Taipei
[Ladawan iti panid 12]
Ti pamiliami idi 1958, ti tawen a nabautisaranak
[Dagiti Ladawan iti panid 13]
Napabilegkami iti naespirituan babaen kadagiti gagayyem a kas kada Harvey ken Kathy Logan idi immakarkami idiay Taipei manipud Tokyo
[Ladawan iti panid 15]
Nagkaykaysa itan ti pamiliak iti pudno a panagdayaw