Ti Kinasoberano ni Jehova ken ti Pagarian ti Dios

“Kukuam, O Jehova, ti kinanaindaklan ken ti kinamannakabalin ken ti kinapintas ken ti kinatan-ok ken ti dayaw . . . Kukuam ti pagarian, O Jehova.”​—1 CRONICAS 29:11.

1. Apay a ni Jehova ti maikari a Soberano iti uniberso?

“NI MET laeng Jehova impasdekna a sititibker ti tronona iti mismo a langlangit; ket ti bukodna a kinaari nangdominar iti ngatuen ti isuamin.” (Salmo 103:19) Babaen kadagita a sasao, impakita ti salmista no ania ti pamunganayan a kinapudno maipapan iti panagturay. Kas Namarsua, ni Jehova a Dios ti maikari a Soberano nga Agturay iti uniberso.

2. Kasano a dineskribir ni Daniel ti nailangitan a turay ni Jehova?

² Siempre, masapul nga adda iturayan ti maysa nga agturay. Iturturayan ni Jehova dagiti espiritu a parsuana​—umuna, ti bugbugtong nga Anakna, kalpasanna dagiti anghel. (Colosas 1:15-17) Idi agangay, nasirmata ni propeta Daniel ti panagturay ni Jehova idiay langit. Kinunana: “Intultuloyko ti kimmita agingga nga adda dagiti naisaad a trono ket nagtugaw ti Kadaanan iti Al-aldaw. . . . Adda sangaribu a rinibu a nagtultuloy a nagserbi kenkuana, ken sangapulo a ribu a maminsangapulo a ribu a nagtalinaed a sitatakder iti mismo a sanguananna.” (Daniel 7:9, 10) Iti di mabilang a panawen, “ti Kadaanan iti Al-aldaw” a ni Jehova inturayanna kas Soberano ti linaklaksa ken organisado a pamilia dagiti espiritu nga annakna nga agserserbi kas ‘ministro’ a mangar-aramid iti pagayatanna.​—Salmo 103:20, 21.

3. Kasano a pinalawa ni Jehova ti turayna?

³ Idi agangay, pinalawa ni Jehova ti turayna babaen ti panangparsuana iti nakalawlawa ken narikut nga uniberso, agraman ti daga. (Job 38:4, 7) No paliiwen manipud ditoy daga, nakaur-urnos ti panaggaraw dagiti bituen, bulan, ken planeta a kasla saan a kasapulan nga adda mangiturong kadakuada. Kaskasdi, kuna ti salmista: “[Ni Jehova] nagbilin, ket naparsuada. Ket pagtalinaedenna ida iti agnanayon, agingga iti tiempo a di nakedngan. Nangted iti alagaden, ket saanto nga aglabas dayta.” (Salmo 148:5, 6) Sipud idi punganay, ipakpakita ni Jehova nga isu ti Soberano babaen ti panangiturong, panangkontrol, ken panangiturayna kadagiti espiritu a parsuana ken iti uniberso.​—Nehemias 9:6.

4. Kasano ti panangituray ni Jehova kadagiti tattao?

⁴ Impakita met ni Jehova no kasano ti panangiturayna idi pinarsuana ti umuna a pagassawaan. Malaksid iti panangipaayna iti amin a kasapulanda tapno agbalin a makagunggona ken makapnek ti biagda, inikkan ida ni Jehova iti autoridad a mangituray kadagiti nababbaba a parsua ditoy daga. (Genesis 1:26-28; 2:8, 9) Nalawag a saan laeng a naparabur ken naasi ti panangituray ti Dios no di ket ipaayanna pay dagiti iturayanna iti dayaw ken dignidad. No nagpasakup da Adan ken Eva iti kinasoberano ni Jehova, agbiagda koma nga agnanayon iti paraiso a daga.​—Genesis 2:15-17.

5. Ania ti makunatayo maipapan iti panangituray ni Jehova?

⁵ Ania ti makunatayo kadagitoy? Umuna, talaga a ni Jehova ti maikari a mangituray iti amin a parsuana. Maikadua, naparabur ken mangted iti dignidad ti panangiturayna. Kamaudiananna, mangyeg iti agnanayon a gunggona ti panagtulnog ken panagpasakup iti panangiturayna. Saan a pakasdaawan a naikuna ti nagkauna nga ari ti Israel a ni David: “Kukuam, O Jehova, ti kinanaindaklan ken ti kinamannakabalin ken ti kinapintas ken ti kinatan-ok ken ti dayaw; ta ti isuamin nga adda iti langlangit ken iti daga kukuam. Kukuam ti pagarian, O Jehova, Daydiay mangipangato met iti bagim kas pannakaulo ti isuamin.”​—1 Cronicas 29:11.

Apay a Kasapulan ti Pagarian ti Dios?

6. Ania ti pakainaigan ti kinasoberano ti Dios iti Pagarianna?

⁶ Yantangay mannakabalin ken nabileg ti Sapasap a Soberano a ni Jehova, apay a kasapulan pay laeng ti Pagarian ti Dios? Gagangay a mangituray ti maysa a soberano babaen ti maysa nga ahensia. Ngarud, ti Dios us-usarenna ti Pagarian kas ebkas ti sapasap a kinasoberanona tapno iturayanna ti amin a parsuana.

7. Apay a nangyussuat ni Jehova iti baro nga ebkas ti panangiturayna?

⁷ Iti nadumaduma a tiempo, inyebkas ni Jehova ti panagturayna iti nagduduma a wagas. Inyussuatna ti maysa a baro nga ebkas ti panangiturayna gapu iti iyaalsa idi ni Satanas, ti espiritu nga anak ti Dios. Naallukoyna da Adan ken Eva nga agrebelde maibusor iti turay ni Jehova. Nakarit ti kinasoberano ti Dios gapu iti dayta a panagrebelde. Kasano? Idi imbagana ken Eva a ‘sigurado a saan a matay’ uray kanenna ti maiparit a bunga ti kayo, imparipirip ni Satanas nga agul-ulbod ni Jehova ken saan a mapagtalkan. Kinuna pay ni Satanas kenni Eva: “Ammo ti Dios nga iti mismo nga aldaw a pannanganyo manipud iti dayta sigurado a maluktan dagiti matayo ket sigurado nga agbalinkayo a kas iti Dios, a makaammo iti naimbag ken dakes.” Ipaspasimudaag ni Satanas a nasaysayaat ti biag da Adan ken Eva no labsingenda ti bilin ti Dios ken suminada kenkuana. (Genesis 3:1-6) Direkta dayta a panangkarit iti kalintegan ti Dios a mangituray. Ania ti aramiden ni Jehova?

8, 9. (a) Ania ti aramiden ti maysa nga agturay no adda agrebelde nga iturayanna? (b) Kasano a tinaming ni Jehova ti panagrebelde idiay Eden?

⁸ Ania ti namnamaentayo nga aramiden ti maysa nga agturay no adda agrebelde nga iturayanna? No kitaentayo ti historia, masansan a ti maysa nga agturay​—uray no naanus​—dina tagilag-anen dayta a banag no di ket ukomenna dagiti rebelde, nga ibilangna ida a traidor. Kalpasanna, mabalin a mangdutok iti mangparmek kadagiti rebelde tapno maisubli ti talna. Umasping iti dayta, impakita ni Jehova a kontroladona dagiti bambanag idi nagtignay a dagus ket sinentensiaanna dagiti rebelde. Inkeddengna a saan a maikari da Adan ken Eva iti sagut a biag nga agnanayon isu a pinapanawna ida idiay minuyongan ti Eden.​—Genesis 3:16-19, 22-24.

⁹ Idi sinentensiaanna ni Satanas, impalgak ni Jehova ti baro nga ebkas ti panangiturayna, maysa a pamay-an a mangisubli iti talna ken urnos kadagiti amin nga iturayanna. Kinuna ti Dios kenni Satanas: “Mangikabilakto ti panagginnura iti nagbaetanyo iti babai ken iti nagbaetan ti bin-im ken ti bin-ina. Dunorennakanto iti ulo ket dunoremto iti mukod.” (Genesis 3:15) Gapuna, impalgak ni Jehova ti panggepna a mangdutok iti maysa a ‘bin-i’ a mangrumek ken Satanas ken kadagiti buyotna tapno mapaneknekan nga umiso ti wagas ti panangiturayna.​—Salmo 2:7-9; 110:1, 2.

10. (a) Siasino ti mangbukel iti ‘bin-i’? (b) Ania ti imbaga ni Pablo maipapan iti pannakatungpal ti umuna a padto?

¹⁰ Ni Jesu-Kristo dayta a ‘bin-i,’ agraman ti maysa a grupo a kaduana nga agturay. Buklenda ti Mesianiko a Pagarian ti Dios. (Daniel 7:13, 14, 27; Mateo 19:28; Lucas 12:32; 22:28-30) Ngem saan a dagus a naipalgak amin dagitoy. Kinapudnona, ti pannakatungpal ti umuna a padto ket nagtalinaed a “sagrado a palimed a naidulin iti kinaulimek kadagiti nabayag a tiempo.” (Roma 16:25) Sinigsiglo a pinadpadaanan dagiti matalek nga adipen ti Dios ti pannakaipalgak ti “sagrado a palimed” ken ti pannakatungpal ti umuna a padto a mangalangon iti kinasoberano ni Jehova.​—Roma 8:19-21.

In-inut a Naipalgak ti “Sagrado a Palimed”

11. Ania ti impalgak ni Jehova kenni Abraham?

¹¹ Iti panaglabas ti tiempo, in-inut nga impalgak ni Jehova ti “sagrado a palimed ti pagarian ti Dios.” (Marcos 4:11) Ti maysa kadagiti nangipalgakanna isu ni Abraham, a naawagan kas “gayyem ni Jehova.” (Santiago 2:23) Inkarina ken Abraham a ‘mangaramidto iti dakkel a nasion’ nga agtaud kenkuana. Kalpasanna, imbaga ti Dios kenni Abraham: “Tumpuarto kenka ti ar-ari” ken “babaen ti bin-im pudno unay a dagiti amin a nasion iti daga bendisionandanto ti bagbagida.”​—Genesis 12:2, 3; 17:6; 22:17, 18.

12. Kasano a naipalgak ti bin-i ni Satanas kalpasan ti Layus?

¹² Idi panawen ni Abraham, addan dagiti tattao a mangikagkagumaan a mangituray ken mangsakup. Kas pagarigan, kuna ti Biblia maipapan ken Nimrod nga apoko ni Noe iti tumeng: “Inrugrugina ti panagbalin a mannakabalin iti daga. Impakitana ti bagina a mannakabalin a mangnganup maibusor ken Jehova.” (Genesis 10:8, 9) Nalawag nga ahente ni Satanas dagiti tattao a kas ken Nimrod, a nangdutok iti bagbagida kas agturay. Nagbalinda a paset ti bin-i ni Satanas.​—1 Juan 5:19.

13. Ania ti impadto ni Jehova babaen ken Jacob?

¹³ Iti laksid ti panangikagumaan ni Satanas a mangisaad kadagiti tao nga agturay, awan ti nakalapped iti panggep ni Jehova. Babaen ken Jacob nga apoko ni Abraham, impalgak ni Jehova: “Ti setro saanto a sumina ken Juda, uray ti sarukod ti komandante iti baet dagiti sakana, agingga nga umay ti Silo; ket isunto ti pagpaayan ti panagtulnog dagiti ili.” (Genesis 49:10) Ti sao a “Silo” kaipapananna “Iti Daydiay Pakaikarianna.” Ipakita daytoy a padto a tumaudto daydiay addaan iti kalintegan nga umawat iti “setro,” wenno panangituray, kadagiti “ili,” wenno sangatauan. Asino daytoy a Silo?

“Agingga nga Umay ti Silo”

14. Iti ania a nakitulag ni Jehova kenni David?

¹⁴ Kadagiti kaputotan ni Juda, ti umuna a pinili ni Jehova nga agari iti ilina isu ni David, ti pastor nga anak ni Jesse.a (1 Samuel 16:1-13) Iti laksid dagiti basol ken biddut ni David, naay-ayo kenkuana ni Jehova gapu iti kinasungdona iti turay ni Jehova. Nalawlawagan ti padto idiay Eden idi nakitulag ni Jehova kenni David: “Sigurado a bangonekto ti bin-im a sumaruno kenka, a rummuarto manipud iti makin-uneg a paspasetmo; ket pudno nga ipasdekkonto a sititibker ti pagarianna.” Saan laeng a ti anak ken kasuno ni David a ni Solomon ti tuktukoyen ni Jehova, ta sagudayen pay ti tulag: “Sigurado nga ipasdekkonto a sititibker ti trono ti pagarianna agingga iti tiempo a di nakedngan.” Dayta a tulag ken David nalawag nga ipakitana nga inton agangay, agtaud iti kaputotan ni David ti naikari a ‘bin-i’ a mangituray iti Pagarian.​—2 Samuel 7:12, 13.

15. Kasano a ti pagarian ti Juda iyanninawna ti Pagarian ti Dios?

¹⁵ Nangrugi ken David ti dinastia dagiti ar-ari. Napulotanda iti nasantuan a lana babaen ti nangato a padi. Gapuna, dagitoy nga ar-ari maawaganda met a napulotan, wenno mesias. (1 Samuel 16:13; 2 Samuel 2:4; 5:3; 1 Ar-ari 1:39) Makuna a nagtugawda iti trono ni Jehova ken nagarida idiay Jerusalem kas pannakabagi ni Jehova. (2 Cronicas 9:8) Iti kasta, ti pagarian ti Juda irepresentarna ti Pagarian ti Dios, nga ebkas ti kinasoberano ni Jehova.

16. Ania ti nagbanagan ti panagturay dagiti ari ti Juda?

¹⁶ Matagiragsak ti ari ken dagiti tattao ti pannalaknib ken bendision ni Jehova no agpasakupda iti kinasoberanona. Nagari ti awan kaaspingna a talna ken kinarang-ay idi nagturay ni Solomon. Iyanninawna ti naipadto a panagturay ti Pagarian ti Dios inton naan-anayen a maikkat ti impluensia ni Satanas ken maalangon ti kinasoberano ni Jehova. (1 Ar-ari 4:20, 25) Ngem nakalkaldaang ta kaaduan kadagiti ari a kaputotan ni David ti nanglabsing kadagiti pagannurotan ni Jehova isu a naituggod dagiti tattao iti idolatria ken imoralidad. Gapuna, impalubos ni Jehova a dadaelen dagiti taga-Babilonia ti Davidiko a pagarian idi 607 K.K.P. Agparang a nagballigi ti panangikagumaan ni Satanas a mangumsi iti kinasoberano ni Jehova.

17. Ania ti mangipakita a kontrolado pay laeng ni Jehova dagiti bambanag iti laksid ti pannakarpuog ti Davidiko a pagarian?

¹⁷ Ti pannakarpuog ti Davidiko a pagarian​—ken ti immun-una a pannakarbek ti makin-amianan a pagarian ti Israel​—ket saan a pammaneknek a di kabaelan ni Jehova ti mangituray no di ket dayta ti nakas-ang a resulta ti impluensia ni Satanas ken ti saan a panagpasakup dagiti tattao iti Dios. (Proverbio 16:25; Jeremias 10:23) Kas pammaneknek a kontrolado ni Jehova dagiti bambanag, kinunana ken propeta Ezequiel: “Ikkatem ti turbante, ket uksotem ti korona. . . . Rebbek, rebbek, rebbek ti pangaramidakto iti dayta. No maipapan met iti daytoy, sigurado nga awanto ti agtagikua iti dayta agingga nga umay daydiay addaan iti legal a kalintegan, ket itedkonto dayta kenkuana.” (Ezequiel 21:26, 27) Ipamatmat dagita a sasao a dumtengto ti naikari a ‘bin-i,’ Daydiay “addaan iti legal a kalintegan.”

18. Ania ti impakaammo ni anghel Gabriel kenni Maria?

¹⁸ Mapantayo iti tawen 2 K.K.P. Naibaon ni anghel Gabriel a makisarita ken Maria, maysa a birhen iti Nazaret a siudad ti Galilea iti makin-amianan a Palestina. Kinunana: “Adtoy! iyinawmonto iti aanakam ken ipasngaymonto ti maysa nga anak a lalaki, ket panaganamto iti Jesus. Daytoy ket naindaklanto ken maawaganto iti Anak ti Kangatuan; ket ni Jehova a Dios itednanto kenkuana ti trono ni David nga amana, ket agturayto kas ari iti balay ni Jacob iti agnanayon, ket awanto ti panungpalan ti pagarianna.”​—Lucas 1:31-33.

19. Ania a makapagagar a pasamak ti asideg idin a maipalgak?

¹⁹ Asideg idin a maipalgak “ti sagrado a palimed.” Dandanin agparang Daydiay kangrunaan a paset ti naikari a ‘bin-i.’ (Galacia 4:4; 1 Timoteo 3:16) Dunoren ni Satanas ti mukod dayta a bin-i. Ngem ti ‘bin-i’ dunorennanto met ti ulo ni Satanas, a mangipakita iti naan-anay a pannakadadael ti Diablo ken dagiti buyotna. Paneknekan met ni Jesus a babaen ti Pagarian ti Dios, marisutto amin a parikut a pinataud ni Satanas ket maalangon ti kinasoberano ni Jehova. (Hebreo 2:14; 1 Juan 3:8) Kasano nga ibanag daytoy ni Jesus? Ania ti impaayna nga ulidan a tuladentayo? Masungbatan dagitoy iti sumaganad nga artikulo.

[Footnote]

Mailawlawagyo Kadi?

• Apay a ni Jehova ti maikari a Soberano iti uniberso?

• Apay nga inyussuat ni Jehova ti Pagarian?

• Kasano nga in-inut nga impalgak ni Jehova “ti sagrado a palimed”?

• Ania ti mangipakita a kontrolado ni Jehova dagiti bambanag iti laksid ti pannakarpuog ti Davidiko a pagarian?

[Ladawan iti panid 23]

Ania ti impalgak ni Jehova babaen ken Abraham?

[Ladawan iti panid 25]

Apay a ti pannakarpuog ti Davidiko a pagarian ket saan a pammaneknek a di kabaelan ni Jehova ti mangituray?